بسم اللّه الرحمن الرحیم
دانشکده علوم انسانی
پایان نامه کارشناسی ارشد رشته MBA گرایش استراتژی
طراحی مدل انتخاب تأمین کنندگان بر اساس
ریسک­های زنجیره تأمین در صنعت دارویی کشور
نگارش:
محدثه مرکباتی
استاد راهنما:
دکتر علی رجب­زاده قطری
استاد مشاور:
دکتر منوچهر منطقی
شهریور ۱۳۹۰
حکایت ما
حکایت موری است در اندیشه پیش کش دادن به سلیمان نبی(ع)؛
این اثر اگرچه ناچیز است
تقدیم میکنم به مولایم،مهدی (عج)
اگر نبود لطف خداوند بخشنده
تشویق­های پدر و مادر عزیزم
همراهی­ها و همدلی­های همسر مهربانم
و دلگرمی­های دخترکم
قطعاً این پژوهش به سرانجام نمی­رسید …
تقدیر و تشکر
حمد و سپاس پروردگار یکتا را که ثمره بی­همتایی آفرینش را هستی بخشید و او را از نعمت­های خویش بهره­مند ساخت.
انجام این پژوهش بدون رهنمودهای استادم، جناب آقای دکتر علی رجب زاده امکان­ پذیر نبود و همواره در زمان تحصیل و گذراندن این دوره­ پژوهشی از راهنمائی­های علمی ایشان سود برده­ام بدینوسیله از توجه و الطاف ایشان نهایت سپاسگزاری را دارم.
از جناب آقای دکتر منوچهر منطقی که در امر مشاوره این کار زحمات فراوانی را متحمل شده ­اند صمیمانه قدردانی می­نمایم.
همچنین برخود لازم می­دانم از مشاوره­های ارزشمند جناب آقای دکتر مشعلی، دکتر مهرعلیان و دوست عزیزم فروزنده زارع نژاد تقدیر و تشکر نمایم.
از همکاری صمیمانه هولدینگ­های داروپخش، البرزدارو، پارس دارو و شرکت­های تابعه­شان در جمع آوری پرسشنامه ­ها کمال تشکر را دارم.
چکیده
در رقابت‌های جهانی خواست مشتری بر کیفیت بالا و خدمت رسانی سریع، موجب شده تا شرکت‌ها نتوانند به تنهایی از عهده تمامی کارها برآیند. بر این اساس، فعالیت‌هایی نظیر تهیه مواد، تولید و برنامه ریزی محصول، خدمت نگهداری کالا، کنترل موجودی، توزیع، تحویل و خدمت به مشتری، اینک به سطح زنجیره تأمین انتقال پیدا کرده­است. مسأله کلیدی در یک زنجیره تأمین، مدیریت و کنترل هماهنگی بین تمامی این فعالیت‌ها است.
تغییر پذیری در زمینه برآیندها و نتایج ممکن زنجیره تأمین، احتمال رخداد و اثرات آن را مدیریت ریسک زنجیره تأمین می­نامند. ریسک­های زنجیره تأمین شامل ریسک­های برخواسته از تغییرات در جریان مواد، محصول و اطلاعات است که از تأمین­کننده اولیه آغاز و به مصرف کننده نهایی ختم می­ شود.
صنعت دارو به عنوان مجموعه ­ای از فرایندها، ‌عملیات­ و سازمان­های درگیر در کشف، ایجاد و تولید داروها تعریف می­ شود. با توجه به گستردگی زنجیره تأمین دارویی، تمرکز این تحقیق به انتخاب تأمین­کنندگان معطوف گردیده است و اینکه چه عواملی برای انتخاب تأمین­کننده در یک زنجیره تأمین باید در نظر گرفته شود تا ریسک موجود در این زنجیره کاهش یابد.

در این پژوهش، با توجه به استراتژی­ های کاهش ریسک در زنجیره تأمین و مشورت اساتید و خبرگان زنجیره تأمین و داروسازی، چک لیستی برای انتخاب تأمین­کننده با هشت شاخص اصلی و ۳۰ شاخص فرعی در زمینه انتخاب تأمین کننده برتر و چهار شاخص اصلی و ۹ شاخص فرعی در زمینه ریسکهای محیطی تأثیرگذار، بدست آمد. پس از بررسی نتایج آماری پرسشنامه ­ها و استفاده از روش تاپسیس فازی، در نهایت به هفت شاخص اصلی “کیفیت، انعطاف پذیری، تحویل، تکنولوژی، سیستم­های ارتباطی و فناوری اطلاعات، هزینه و سابقه” با ۲۴ شاخص فرعی در زمینه انتخاب تأمین کننده برتر و چهار شاخص اصلی ” اقتصادی، سیاسی، بلایای طبیعی و فرهنگی/ اجتماعی” با ۸ شاخص فرعی در زمینه ریسک­های محیطی رسیدیم.
این پژوهش برای فعالان صنعت دارویی کشور و هم چنین اساتید، پژوهشگران و دانشجویان، به منظور بهبود وضع موجود انتخاب تأمین کنندگان قابل بهره برداری است.
واژگان کلیدی: مدیریت زنجیره­تأمین، مدیریت ریسک، مدیریت ریسک زنجیره­تأمین، زنجیره تأمین دارو، شاخص­ های انتخاب تأمین­کننده برتر، روش تاپسیس فازی
فهرست مطالب
فصل اول:کلیات پژوهش ۱
۱-۱- مقدمه ۲
۱-۲- تعریف موضوع و اهمیت پژوهش ۲
۱-۲-۱- مدیریت زنجیره تأمین ۳
۱-۲-۲- ریسک ۴
۱-۲-۳- مدیریت ریسک در زنجیره تأمین ۴
۱-۲-۴- عوامل اصلی ایجاد کننده ریسک در زنجیره تأمین ۶
۱-۲-۵- مدیریت زنجیره تأمین در صنعت دارو ۸
۱-۳- اهداف پژوهش ۹
۱-۴- بیان مسأله و سؤالات پژوهش ۹
۱-۵- فرضیه های پژوهش ۱۱
۱-۶- کاربرد نتایج و مخاطبان پژوهش ۱۱
۱-۷- روش انجام پژوهش ۱۲
۱-۸- واژگان تخصصی ۱۲