بین ” سبک تفکر شهودی ” با عامل ” توجه به ارتباطات ” رابطه وجود دارد.
بین ” سبک تفکر شهودی ” با عامل ” توجه به ﭘاداش ” رابطه وجود دارد.
بین ” سبک تفکر شهودی ” با عامل ” مکانیزم های مفید ” رابطه وجود دارد.
بین ” سبک تفکر شهودی ” با عامل ” نگرش به تغییر ” رابطه وجود دارد.
بین ” سبک تفکر تحلیلی ” با عامل ” توجه به هدف ” رابطه وجود دارد.
بین ” سبک تفکر تحلیلی ” با عامل ” ساختار ” رابطه وجود دارد.
بین ” سبک تفکر تحلیلی ” با عامل ” رهبری ” رابطه وجود دارد.
بین ” سبک تفکر تحلیلی ” با عامل ” توجه به ارتباطات ” رابطه وجود دارد.
بین ” سبک تفکر تحلیلی ” با عامل ” توجه به ﭘاداش ” رابطه وجود دارد.
بین ” سبک تفکر تحلیلی ” با عامل ” مکانیزم های مفید ” رابطه وجود دارد.
بین ” سبک تفکر تحلیلی ” با عامل ” نگرش به تغییر ” رابطه وجود دارد.
۱-۵-تعریف مفهومی و عملیاتی واژگان کلیدی تحقیق
تعریف عملی یا عملیاتی نسبت به تعاریف مفهومی از اهمیت بیشتری برخوردار است. زیرا که یک مفهوم را از حالت کلی، ذهنی و غیر قابل مشاهده به حالت جزئی، عینی و قابل مشاهده تبدیل می کند. این کار ، یعنی تبدیل مفهوم به مشهود را عملی سازی می گویند. محقق با تعریف عملی یک مفهوم آن را به یک یا چند متغیر تبدیل می کند. در پرسشنامه هر متغیر از طریق یک یا چند سوال مطرح می شود. سوالها به طریقی ساخته می شوند که محقق را به اندازه گیری یک مفهوم یاری کنند. به هنگام اندازه گیری، ارزشها و اندزه های مختلف یک متغیر را مورد بررسی، ثبت و ضبط قرار می دهیم(ساده، ۱۳۷۵، ۸۸) . در این پژوهش محقق متغیرهای وابسته و مستقل را از تعریف مفهومی بصورت عملیاتی تعریف می نماید تا بهتر و راحتتر بتواند آنها را سنجیده و مورد تجریه و تحلیل قرار داد.
۱) سبک تفکر
سبک تفکر بیانگر شیوه ای از فکر کردن است که فرد ترجیح می دهد تا از آن استفاده نماید و مترادف با توانایی های افراد نمی باشد بلکه بیانگر نحوه استفاده از توانایی های بالقو ه ی فرد می باشد، که این به صورتی است که اگر افراد مشاغلی متناسب با سبک تفکر خود را انتخاب نمایند، به درصد بالاتر از موفقیت جهت پرورش توانایی فکری خود می رسند(استرنبرگ،۱۹۹۹،۵۴). برای سنجش و مشخص شدن سبک تفکر در تحقیق از ۴۵ شاخص که معرفه شاخص های سبک شناختی از نظر هیز و آلینسون (۱۹۹۶) هستند، استفاده می گردد.

۱-۱)سبک تفکر شهودی :
بر اساس ابزار سنجش فهرست سبک شناختی^[۱۹] ، شهود به معنی قضاوت فوری براساس احساس و اخذ یک رویکرد یا منظر جهانی و کل گرایانه است. این افراد ترجیح می دهند که از توانایی هایی چون امور فی البداعه ، گل کرایانه ، خلاقیت ، نوآوری و احساسات استفاده کنند (آلینسون^[۲۰] ، هیز^[۲۱] ، ۱۹۹۶) .
۱-۲) سبک تفکر تحلیلی:
بر اساس ابزار سنجش فهرست سبک شناختی تحلیل یا مد تحلیلی به قضاوت براساس استدلال ذهنی و تمرکز به روی امور جزئی و جزئیات، اشاره دارد. افراد دارای این سبک تفکر در بررسی های خود یک پدیده را به اجزاء آن تبدیل می کنند و از امور عینی و محاسباتی در این تحلیل ها بهره می برند(آلینسون ، هیز، ۱۹۹۶) . سبک تفکر تحلیلی در قالب ۲۳ سوال و یا شاخص مربوط به پرسشنامه فهرست سبک شناختی مورد بررسی و سنجش قرار می گیرد.
۲)جو سازمانی :
جو سازمانی به تمام محیط داخلی سازمان اشاره دارد . جو سازمانی به عنوان مولفه ای می باشد که به نگرش دریافت شده از یک سازمان و زیر سیستم های آن اشاره دارد و این به صورتی دیده می شود که سازمان با اعضای خود، گروه ها و موضوعات رفتار می نماید (مودهراکارتا^[۲۲] ، ۲۰۰۸، ۸) . جو سازمانی به وسیله پرسشنامه ۳۵ سوالی رابرت .سی پریزیوزی^[۲۳] به عنوان ” پرسشنامه شناخت سازمان^[۲۴] ” با ۷ مولفه مورد سنجش قرار می گیرد.
۲-۱) هدف :
هدف یک دستاورد خاص و قابل سنجش است که در یک زمان معیین با هزینه محدود به ان دست خواهیم یافت(مقیمی،۱۳۷۹،۳۴). بر اساس ابزار سنجش پرسشنامه شناخت سازمان، ۵ شاخص مولفه هدف را می سنجند که بیانگر چگونگی دست یابی به اهداف سازمانی و میزان پایبندی اعضاء در رسیدن به اهداف سازمانی است .
۲-۲) ساختار:
ساختار سازمانی در نمودار سازمانی نمایان می گردد. از نظر مینتزبرگ ساختار، مجموع تمام روش هایی است که یک سازمان آنها را به کارهایی تقسیم می نماید تا از طریق آن وظایف انجام گردد ( لیا او ، چوآنگ و تو ، ۲۰۱۱، ۷۲۸) . بر اساس ابزار سنجش پرسشنامه شناخت سازمان، ۵ شاخص مولفه ساختار سازمانی را می سنجند که نمایی از شرایط تمرکز ، پیچدگی را به نمایش در می آورد .
۲-۳) ارتباطات:
فرایندی است که دو یا چند بخش توسط آن ،اطلاعات مورد نیاز خود را مبادله و با یکدیگر تبادل نظر می کند. ارتباطات را گاهی معادل تبادل اطلاعات و انتقال معنی دار می دانند و در واقع می توان انتقال اطلاعات از فرستنده به گیرنده دانست ، به گونه ای که برای هر دو قابل فهم و واضح باشد(رضائیان،۱۳۸۴،۴۷۲). بر اساس ابزار سنجش پرسشنامه شناخت سازمان ، ۵ شاخص مولفه هدف را می سنجند که منظور از ارتباطات ، فهم معنی دار بودن انتقال اطلاعات بین مدیر و کارکنان و نیز گروه های مختلف با یکدیگر می باشد .
۲-۴) پاداش :
ﭘاداش ها از جمله ابزارهای مهمی است که مدیران می توانند با بهره گرفتن از آن ،انگیزش کارکنان را به سمت مورد نظر هدایت کنند(مقیمی،۱۳۷۹،۹۶). بر اساس ابزار سنجش پرسشنامه شناخت سازمان ۵ شاخص مولفه پاداش را مورد سنجش قرار می دهند که بیانگر پاداش های سخت و نرم می باشد که در ایجاد انگیزه در کارکنان برای ادامه فعالیت های سازمانی مفید می باشند .
۲-۵) رهبری :
رهبری بعنوان یک فرایند ، به معنی استفاده از نفوذ بدون زور برای هدایت و هماهنگی فعالیت های اعضای یک گروه در جهت تحقق هدف است .کیت دیویس(۱۹۸۱) رهبری را اقدام برای ترغیب دیگران به تلاش مشتاقانه برای نیل به اهداف معیین می داند(رضائیان،۱۳۸۴،۴۲۳). بر اساس ابزار سنجش پرسشنامه شناخت سازمان ۵ شاخص مولفه رهبری را در سازمان مورد بررسی قرار می دهند که منظور از رهبری بر اساس ابزار سنجش پرسشنامه شناخت سازمان بررسی کیفیت عملکرد رهبری در ارتباط با سایرین می باشد .
۲-۶) مکانیزم های مفید :
بر اساس ابزار سنجش پرسشنامه شناخت سازمان ۵ شاخص مولفه مکانیزم های مفید را مورد بررسی قرار می دهند که بر اساس ابزار از آن به عنوان ابزار هایی ، اعم از ابزارهای سخت و نرم یاد می شود که توانایی ایجاد شرایط برتر را در سازمان فراهم می آورند و این شرایط برای بهتر انجام شدن کارهای سازمانی مفید می باشند. هر سازمانی باید ابتدا از خود سؤال کند آیا ما از تکنولوژی های مناسب و جدید برای ایجاد هماهنگی بین واحدهای سازمانی و کارکنان خود بر خورداریم یا خیر؟ و به چه میزانی کارکنان سازمان با این تکنولوژی ها آشنا بوده و برای بهره برداری و خلق ارزش افزوده آموزش دیده اند و آیا سرعت، دقت و صحت انجام کارها مرتبط با تکنولوژی سازمان می باشد یا خیر؟
۲-۷) نگرش به تغییر :
بر اساس ابزار سنجش پرسشنامه شناخت سازمان ۵ شاخص مولفه نگرش به تغییر را مورد سنجش قرار می دهند که بر اساس این ابزار ، نگرش به تغییر میزان علاقه افراد در سازمان را برای خارج شدن از حالت سکون را نشان می دهد.
۳ ) دانشگاهها و مراکز آموزش عالی:
به منظور اجرای آموزش های کلاسیک و علمی در بین دانشجویان و طالبان علم ، مکان هایی برای آموزش وجود دارد که هدف اصلی آنان آماده سازی دانش جویان برای شرایط کاری در سازمان های آتی و تحقق هدف آموزش تخصصی در کشور می باشد .
فصل دوم
ادبیات و پیشینه تحقیق
مقدمه
سبک های تفکر در افراد از اهمیتی ویژه برخوردار است، ولی متاسفانه به دلیل ناشناخته ماندن و ناآگاهی از مفهوم سبک های تفکر، این سبکها بسیار کمتر از آنچه استحقاقش بوده، مورد توجه قرار گرفته و بیشتر به عملکرد افراد اهمیت داده شده است (استرنبرگ، ۱۹۹۷،۲۱ ).
با توجه به اینکه سبکهای تفکر یا شیوه های ترجیحی فکر کردن در افراد متفاوت است، به صورت طبیعی، عملکردها و توانایی های هر فرد نیز با توجه به سبک های ترجیحی خود متفاوت خواهد بود. بنابراین، شناختن مفهوم سبک های تفکر به افراد و درک ارتباط بین آن سبک ها با تواناییها از اهمیتی ویژه برخوردار خواهد بود. رابرت استرنبرگ^[۲۵] (۱۹۹۷) نخستین کسی است که مفهوم سبک‌های تفکر را معرفی و انواع سبک‌های تفکر را دسته‌بندی کرد. او سبک تفکر را به عنوان طریقی که فرد می‌اندیشد، تعریف کرده است: «سبک تفکر یک توانایی نیست؛ بلکه به چگونگی استفاده ما از توانایی‌هایمان اشاره می‌کند. افراد ممکن است عملا در توانایی‌ها مشابه اما در سبک‌های تفکر متفاوت باشند. سبک‌های تفکر، ترجیح‌های ما درباره چگونگی استفاده از هوش و استعدادها هستند هوش به آنچه فرد می‌تواند انجام دهد اشاره می‌کند. اما سبک تفکر به آنچه که فرد ترجیح می‌دهد گفته می‌شود. سبک‌های تفکر متعددی وجود دارند. اشخاص فقط یک سبک تفکر ندارند، بلکه سبک‌های تفکر آنان متعدد و به‌صورت یک الگو است. در هر شخص ممکن است یک یا دو سبک از سبک‌های تفکر برجسته‌تر باشد. این که چرا در شخصی سبک تفکر خاصی برجسته‌تر است با در نظر گرفتن امکان اولویت یک سبک ارثی، قسمتی مهمی از آن تحت تاثیر شرایط اجتماعی شدن فرد است. استرنبرگ می گوید: سبک مترادف با توانایی نیست بلکه شیوه ی ترجیحی تفکر یا به بیان دیگر، نحوه استفاده از توانایی های بالقوه است و استرنبرگ بر اساس نظریه ی خود گردانی ذهنی^[۲۶] ، بر این باور است که ما یک سبک خاص نداریم بلکه دارای نیمرخی از سبک ها هستیم و متغیر‌های متعددی در شکل‌گیری سبک‌های تفکر موثر هستند که این متغیرها همگی در طی سالها در شکل گیری و تغییر سبک تفکر افراد موثر می باشد. بسیاری از دانشمندان بر این موضوع معتقد می باشند که عملکرد افراد حاصل نگرش ، ادراک و باور آنان است و برایند این ها باعث اثر بخشی کار فردی می گردد و نیز در رضایت شغلی آنان تاثیر گذار می باشد. هر گونه تاثیر مثبت و منفی در رضایت افراد از محیط کاری خود باعث شکل گیری نوع خاصی از روابط میان افراد در سطح خرد و میان گروه ها در سطح کلان می گردد. از آنجایی که جو سازمانی حاصل از براورد تعاملات درونی و بیرونی سازمانی می باشد، برای مشخص شدن آن بایستی مولفه هایی در درون سازمان بررسی شوند و از طرفی با توجه به تعریفی که از جو سازمانی حاصل می گردد، می توانیم در شرایط ثابت و با ثابت انگاشتن محیط خارجی، تاثیر سبک تفکر افراد را به عنوان یکی از عوامل مهم در شکل گیری محیط درونی سازمان را بررسی نمائیم.
در این فصل پیشینه نظری سبک تفکر و جو سازمانی مورد بررسی قرار می گیرد و نیز مفاهیم نظری هر یک و رابطه این دو مورد بحث قرار می گیرد و در نهایت تحقیقات تجربی و نظری که در مورد این مطالعه صورت گرفته شده است بیان می شود.
۲-۱- سبک تفکر^[۲۷]
۲-۱-۱-چیستی و تعریف سبک تقکر
بهبود سبک تفکر، احتمالا از جمله ساده ترین کارهایی است که میزان اثربخش بودن افراد را در جامعه بهبود می بخشد. در سازمانهای موفق به کارکنان آموزش هایی به منظور کنترل بر احساسات ، به شکل صحیح درخواست نمودن خواسته ها ، بهترین شکل امتحان نمودن فرضیات و نیز پیدا نمودن درست یک راه حل داده می شود. سبک تفکر را نمی توان برابر با ضریب هوشی^[۲۸] دانست، این عبارت به این معنی می باشد که در مبحث سبک تفکر می توان قابلیت کسب و یادگیری مهارت های جدیدتری را در نظر دانست و سبک تفکر را مهارت های فکر نمودن دانست، که این در حالی است که ظریب هوشی در افراد ثابت و قابل یادگیری نمی باشد. هوش و ضریب هوشی را می توان معادل موتور یک ماشین دانست و تفکر را معادل با مهارت های رانندگی در نظر گرفت. با این تفسیر، وجود یک راننده با مهارت های ناکافی می تواند یک ماشین با موتور مناسب را آسیب پذیر نماید. بنابراین موضوع مهارت و کسب و یادگیری آن در تفکر، اهمیت بالاتری نسبت به موضوع برخورداری ویژگی های ژنتیکی در آن دارا می باشد. در نظر گرفتن نقش بیشتر ویژگی های ژنتیکی در تفکر، باعث به وجود آمدن دو پیش فرض خطرناک می گردد که شامل آموزش ندیدن افراد با ضریب هوشی بالا و نیز آموزش ندادن افرادی با ضریب هوشی پایین به خاطر توانایی های کم آنان است.
با این گفته ها متوجه می شویم که موضوع بسیار مهمی که مطرح می شود این است که سبک تفکر مناسب ، قلب و اولویت کار هر فرد بایستی قرار گیرد( می یر^[۲۹] و کروپ^[۳۰]، ۲۰۰۹، ۳۱).
از آنجا که سبک تفکر افراد در برخورد افراد با مسائل تاثیر گذار می باشد ، افراد با سبک تفکر متفاوت دارای توانایی های مختلفی در حل مسئله^[۳۱] هستند. در واقع هر نوع سبک تفکر باعث شکل گیری رویکردهای مختلفی در حل مسئله در افراد می گردد. همانطور که نوع تفکر افراد در اثربخشی اقدامات وی موثر می باشد، به همان اندازه نوع سبک تفکر افراد در اثربخشی حل مسائل مختلف تاثیر گذار است(دان^[۳۲]،^[۳۳]، پرات^[۳۴] و اولدهام^[۳۵]، ۲۰۱۱، ۵).
هر که اگر در امر آموزش توجه داشته باشد، به این موضوع می رسد که ممکن است که دانش آموزان به طور متفاوتی به دروس مختلف علاقه نشان می دهند که همگی این گوناگونی ها ناشی از نوع تفکر فرد به مسائل می شود. مثلا در یک کلاس ممکن است که یک دانش آموز علاقه ای به حفظ اسامی و تاریخ های گوناگون نداشته باشد بنابراین این فرد در انجام تکالیف مربوط به آن درس موفق نخواهد بود و بنابراین ممکن است که از طرف معلم مربوطه مورد سرزنش قرار گیرد که خود این امر موجب تنفر فرد نسبت به آن درس خواهد شد. این دانش آموز ممکن است علاقه زیادی به دروسی که به صورت عملی ، دانش آموزان را مجبور به ، بدست آوردن جواب مسائل خود از طریق محاسبه و سنجش می کند ، داشته باشد. این موضوع در حالی است که ممکن است دانش آموز دیگری علاقه زیادی به حفظ اسامی و تاریخ های گوناگون داشته باشد که باعث مورد تحسین قرار گرفتن فراوان از طرف معلم خود می گردد و در فرد نگرش خوبی به این قبیل درس ها پدیدار می شود. این خود مثالی است که نشان دهنده این موضوع است که تفاوت های یادگیری افراد صرفا به خاطر میزان توانائی های آنها نیست، بلکه سبک تفکر افراد است که در علایق افراد تاثیر گذار می باشد.