انتخاب تامین کننده
مدیریت برای انتخاب تامین کننده و بازنگری کارایی تامین کنندگان جاری ، باید بخشهای بازار را باز نگری کند . برون سپاری نمونه ای خاص از تمایل به همکاری است. تصمیم جهت برون سپاری یک فعالیت،بعضی از مواقع به تصمیماتی از قبیل ساخت یا خرید بر می گردد و به دلیل اینکه میزان فعالیتهای تحت کنترل مستقیم را در زنجیره تامین داخلی تحت تاثیر قرار می دهد، بر مدیریت زنجیره تامین دلالت دارد . تصمیم در مورد ساخت یا خرید دارای اهمیت خاصی است ، زیرا یک شرکت در مرحله اول باید درک روشنی از شایستگی های اصلی( قابلیت های محوری ) خویش داشته و آنها را حفظ نماید . بعد کنترل و انعطاف پذیری در برون سپاری است که آنرا به طور مستقیم به مدیریت زنجیره تامین ارتباط می دهد.

انعطاف پذیری در تغییر زنجیره تامین
یک شرکت اگر توافق کوتاه مدت با تامین کننده داشته باشد ، انعطاف پذیری بیشتری در ارتباط با تامین کننده دارد . آن شرکت می تواند در رابطه با شرایط و ضوابط قرارداد ، مذاکره مجددی با تامین کننده داشته باشد و یا پیوسته تامین کنندگان را تغییر دهد . اگر شرکت توافق بلند مدت با تامین کنندگان داشته باشد موارد فوق دست یافتنی نخواهد بود . اگر شرکت قرارداد بلند مدت با تامین کنندگان داشته باشد ونیازهای بازار تغییر کند یا تامین کننده دچار دشواری و گرفتاریهای کسب و کار شود ، شرکت برای تغییر تامین کنندگان از بعد زمان مشکل خواهد داشت .
در نتیجه ، مدیران زنجیره تامین بایستی میزان کنترل بالا را با در نظر گرفتن انعطاف پذیری به منظور تغییر، تنظیم و تعدیل نمایند . قرادادهای بلند مدت بایستی زمانی مورد استفاده قرار گیرد که شرکت مطمئن باشد ، تامین کنندگان با برنامه های استرتژیک بلند مدت شرکت هماهنگی دارند .
توزیع
در حالیکه فرایند خرید با جریان ورودی مواد ارتباط دارد ، توزیع به جریان خروجی مواد مرتبط است . توزیع، مدییریت جریان مواد از تولید کننده تا مشتری و از انبارها تا خرده فروشیها می باشد و شامل انبار نمودن و حمل کالاها است . توزیع ،بازار شرکت را توسعه داده و ارزش زمانی و مکانی برای کالاها ایجاد می نماید . در اینجا به طور خلاصه دو نمونه از تصمیماتی که مدیران توزیع با آن مواجه هستند را مورد توجه قرار می دهیم : انبار نمودن کالاهای تمام شده و روش حمل و نقل.
نگرش های متفاوتی نسبت به مکان انبارهای کالای ساخته شده وجود دارد . نگرش اول جانمایی ذخیره موجودی نزدیک به مشتریان ، مراکز توزیع یا نزدیک به عمده فروش یا خرده فروش می باشد^[۳۹] روش فوق می تواند دو مزیت داشته باشد : سرعت در تحویل دهی و کاهش هزینه های حمل و نقلبه طوریکه می تواند فروش را تحریک نماید . شرکتهای که از راهبرد تولید انبارشی^[۴۰]بهره می برند، معمولا این روش را به کار می گیرند.
یافتن بهترین روش برای جانمایی موجود بخصوص برای عملیات های بین المللی مهم است. شرکتهای بزرگ در سراسر جهان جهت افتتاح مراکز توزیع در شهرهای استراتژیک، به منظور حمایت از فعالیتهای فروش تلاش می نمایند.
جانمایی موجودی کالا نزدیک به مشتری ، کندی و تاخیر زمان بین دریافت سفارش و تحویل کالا را کاهش می دهد ، که این مزیت رقابتی مهمی در بازارهای محلی و بین المللی می باشد، همچنین هزینه های حمل را کاهش خواهد داد . اگر اولویت رقابتی، تولید محصولات سفارشی باشد، ذخیره نمودن کالای ساخته شده ریسک محصولات ناخواسته را به دنبال دارد.
روش دوم به معنای نگهداری موجودی در کارخانه تولیدی^[۴۱] یا عدم نگهداری کالای ساخته شده است. بعضی از مواقع روش دوم به ادغام موجودی اشاره دارد و زمانیکه تقاضا در نواحی مختلف غیر قابل پیش بینی باشد و تقاضا برای کالاها با نوسان همراه باشد ، یک مزیت به حساب می آید. [۳]

چالش های زنجیره تامین
ترکیب دو عمل دستیابی به اینترنت و قدرت محاسباتی به طور بنیادی گزینه های در دسترس به منظور مدیریت زنجیره های تامین را دچار دگرگونی ساخته است و نتیجه آن مدیریت بسیار موثرتر زنجیره های تامین است. شرکت ها و سازمان هایی که از این قابلیت ها به طور موثر استفاده می کنند، موجب بهبود و توسعه زنجیره تامین خود به شرح ذیل خواهند شد:
تمامی اعضای زنجیره تامین، از تامین کننده تا مشتری از طریق اینترنت به یکدیگر متصل گردیده و از این طریق موجبات دستیابی به اطلاعات در خصوص وضعیت موجودی انبار، ظرفیت تولید، وضعیت سفارشات و میزان تقاضای مشتریان فراهم می گردد.
شرکت های موجود در سرتاسر زنجیره تامین با بهره گرفتن از اطلاعات مشترک در خصوص زنجیره تامین اقدام به برنامه ریزی می کنند که مبتنی بر تصمیم گیری های مشترک است.
تصمیم ها بر اساس زمان واقعی و با بهره گرفتن از اطلاعات به هنگام در خصوص وضعیت مسائل روی داده در زنجیره تامین اتخاذ می گردد.
درآمد و سود به عنوان ماتریس های عملکرد برای زنجیره تامین مورد استفاده قرار می گیرند. بدیهی است که سازمان هایی که در این وضعیت رقابتی حاکم بر بازارهای جهانی سعی در ایجاد تغییرات به منظور بهره برداری از این قابلیت ها می کنند، به حیات خود ادامه خواهند داد و آنهایی که چنین عمل نکنند با شرایط سختی مواجه خواهند بود. برای توضیح بیشتر باید به این نکته اشاره کرد که چالش ها و راه حل هایی که در این خصوص وجود دارد برای صنایع مختلف، متفاوت بوده و در اینجا به چالش هایی که بعضی از صنایع کلیدی با آن مواجه هستند اشاره می گردد.
سازمان ها و شرکت هایی که از تکنولوژی پیشرفته استفاده می کنند، از لحاظ انعطاف پذیری زنجیره های تامین خود پیشرو بوده و به طور موثر عمل کرده اند و دلیل آن نیز طول عمر کوتاه محصولات تولیدی آنان است که این امر انعطاف پذیری و پاسخگو بودن آنها را الزامی می سازد. در پایان عمر کوتاه یک محصول، ارزش این محصول به شدت کاهش می یابد و بنابراین به منظور حصول اطمینان از سوآوری آن، باید ارتباط تنگاتنگ و دقیقی از وضعیت عرضه و تقاضا و همچنین پاسخگویی عالی به مشتری و ارتباطات موثر در سراسر زنجیره تامین وجود داشته باشد.
برون سپاری^[۴۲] اغلب در بخش صنایع تکنولوژی پیشرفته استفاده می گردد و زنجیره تامین سازمان های این بخش که از تولید کنندگان قراردادی و سازمان هایی که عملیات لجستیکی و پشتیبانی را به عنوان نفر ثالث برای آن تولید کنندگان انجام می دهند، تشکیل شده است. بنابراین در این زنجیره عرضه که شبکه تنیده از ارائه کنندگان خدمات مختلف است، باید اطلاعات به هنگام در خصوص وضعیت عرضه و تقاضا به آنها داده شود. در این حالت عمل حیاتی برای سازمان حفظ مسئولیت عملیات کنترل در شبکه است، در حالیکه عمده کارهای اجرایی را به پیمانکاران بیرون از سازمان محول کرده است. این روش موجب می گردد که سازمان به هنگام ضرورت، ارائه کنندگان خدمات را بدون اینکه خلالی در شبکه زنجیره بوجود آید، تغییر دهد.
ایجاد جریان اطلاعات در سراسر شبکه تامین به منظور ایجاد بینش در خصوص محصول و اجزای آن برای تمامی ارائه کنندگان خدمات و همچنین به منظور فراهم آوردن اطلاعات “به هنگام” برای مشتریان در خصوص وضعیت سفارشات آنان، امری ضروری است.
سازمان ها می توانند بر مبنای زمان واقعی و در آن واحد، به محض ورود سفارش ها از طریق اینترنت آنها را دریافت کرده و اطلاعات را به تمامی اعضای شبکه زنجیره تامین ارائه کنند و همزمان در خصوص تامین تقاضای واقعی مشتری فعالیت نمایند. علاوه بر این تامین کنندگان خدمات با بهره گرفتن از این فرصت می توانند برنامه های آتی خود را پیش بینی کنند، به طوری که آنان می توانند به طور شایسته ای به برنامه ریزی ظرفیت خود بپردازند.
اطلاعات دقیق در خصوص سطح موجودی و ظرفیت، برای مشتریان این امکان را فراهم می سازد که در مورد تاریخ واقعی تحویل آگاهی یابند. سازمان های موفق و پیشرو به منظور ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا از قیمت گذاری پویا استفاده می کنند و فروش از طریق اینترنت این فرایند را تسهیل می سازد.
قیمت ها بر اساس سطح موجودی، ظرفیت تولید و باقیمانده عمر محصول مورد تعدیل قرار می گیرد و مشتریان قادر خواهند بود قیمت ها را در زمان واقعی مقایسه کرده، از طریق اینترنت سفارش داده و از تاریخ دقیق تحویل محصول آگاهی یابند. برای مثال در صنعت خودروسازی یکی از عمده ترین چالش ها، تولید محصول مورد نیاز مشتری در یک چارچوب زمانی کوتاه است که بدینوسیله از افزایش سطح میزان موجودی محصولی که مورد درخواست مشتری نیست، جلوگیری گردد.
مسائل مشترک موجود در زنجیره عرضه در این صنعت شامل زمان های تاخیر طولانی ومیزان سطح موجودی بالاست و حل این مسائل نیازمند یک زنجیره تامین انعطاف پذیر است . برخلاف مدل فشاری^[۴۳]، این صنعت باید به سمت مدل کششی^[۴۴] که تولید بر اساس تقاضای واقعی مشتری است حرکت کند و این مدل نیازمند یک زنجیره منعطف و مرتبط با یکدیگر است که در آن ارتباطات مناسب در سراسر اجزای عرضه کنندگان و تامین کنندگان خدمات برقرار باشد. یک مدل کششی تقاضا ، قیمت گذاری پویا را تسهیل می سازدو درآمد از طریق قیمت های تعدیل شده که مبتنی بر تقاضای واقعی و ظرفیت قابل دسترس است می تواند بیشینه گردد ، یعنی خودروهای تولیدی در عرضه های با حجم کم ، بالاتر قیمت گذاری شده در مواقعی که ظرفیت عرضه بالاست پایین تر قیمت گذاری می گردند .
یک مدل کششی مبتنی بر قیمت گذاری پویا که از طریق یک زنجیره عرضه پاسخگو پشتیبانی می گردد ، می تواند منجر به کاهش زمان تاخیر گردیده و سطح بالای موجودی کالا را که در زنجیره تامین وجود دارد ، حذف کند . یک زنجیره عرضه موثر می تواند تأثیر مستقیم بر روی قیمت سهام یک سازمان نیز داشته باشد.
با توجه به ساختار خطی موجود در زنجیره تامین اغلب صنایع ، مشکلات موجود این ساختار عبارتند از :

تجمع خطاهای پیش بینی تقاضا در اثر تکرار عملیات پیش بینی در طول زنجیره تامین توسط اعضا
عدم اطلاع از ظرفیت تامین کنندگان
وجود زمان های تامین^[۴۵] طولانی برای سفارش به عنوان انگیزه ای برای انباشتن ذخیره های اطمینان
هزینه های بالای سفارش دهی و حمل و نقل به عنوان انگیزه ای برای انباشت ذخیره های اطمینان
عدم اطلاع از تقاضاهای کاذب ایجاد شده بوسیله اعمال سیاست های تخفیف
تعدد نقاط تصمیم گیری در طول زنجیره تامین
عدم اطلاع از الگوی واقعی تقاضای بازار مصرف [۳]
اثر شلاقی در زنجیره تامین
۲-۱۵-۱ مفهوم اثر شلاقی
موج اطلاعات مغشوش یا نبود اطلاعات مانند داده‌ها یا پیش‌بینی‌های نادرست درباره تقاضای مشتری نهایی ممکن است به بالادست زنجیره‌تأمین برسد و در هر حلقه از زنجیره، نوسان تقاضا را افزایش دهد. این نوسان به موجودی‌های احتیاطی بیشتر، خدمت ضعیف‌تر به مشتری، کاستی در اجرای برنامه زمان‌بندی‌ تولید، ناکارآمدی در حمل و نقل و هزینه‌های بیشتر می‌ انجامد.
اثر شلاقی تقاضا هنگامی رخ می‌دهد که اعضای زنجیره‌تأمین درباره سفارش‌ها بر اساس وضعیت خود و برآوردی از تقاضای مشتری بعدی در زنجیره‌تأمین و مشتری نهایی تصمیم‌گیری می‌کنند. در نتیجه به بر‌آورد هر کدام یک عامل خطا افزوده می‌شود چنانکه در بالادست زنجیره ممکن است بیشترین خطای انباشته در بر‌آورد تقاضا وجود داشته باشد.
اثر شلاقی عبارت است از تشدید و متورم شدن نوسانات تقاضا در اثر اعوجاج اطلاعات تقاضای واقعی مصرف کننده نهایی در طول زنحیره .
پدیده اثر شلاقی مربوط به سازمان های خاصی نمی شود. و عموم سازمان ها با آن روبرو هستند. ایجاد یک نوسان در یک سر شلاق چرمی ، نوسان بزرگی را در انتهای آن موجب می شود . از این خاصیت با حفظ همان نام ساده در بحث های مربوط به سیستم های مدیریتی استفاده می شود. با این اصطلاح بسیار جالب براحتی می توان درک کرد که کمترین نوسان و تغییرات در تقاضای هر یک از اعضا زنجیره می تواند باعث انباشته شدن نوسانات و کمبود در سازمان شود .در ضمن اگر این سیگنال وارده ، موجب شود تا هر عضو برای مبارزه با این نوسانات اقدام به ذخیره موجودی نماید ، این ذخیره سازی به شکل کاذب در آمده و موجب ایجاد هزینه های سنگین در کل زنجیره و متعاقب آن کاهش کارایی کل زنجیره شود. در شکل شماره ۲-۶، نمایی از این اثر در زنجیره تامین نشان داده شده است. [۲۳]
شکل ۲-۶ : نمایی از اثر شلاقی بر روی زنجیره تامین
۲-۱۵-۲ علل ایجاد اثر شلاقی
برای درک بیشتر اثر افزایش تغییر پذیری در زنجیره تامین و این که، اثر شلاقی چه زمانی ایجاد می شود فرض کنید در یک زنجیره تامین، عمده فروش به عنوان یکی از عناصر فعال در زنجیره سفارش ها را از خرده فروش دریافت می کند و به تامین کننده خود یعنی توزیع کننده سفارش می دهد.عمده فروش برای تعیین مقدار این سفارش ها باید تقاضای خرده فروش را پیش بینی نماید. اگر عمده فروش به داده های تقاضای مشتری دسترسی نداشته باشد باید از سفارش های خرده فروشی برای پیش بینی خود استفاده کند و تغییر پذیری سفارش های خرده فروش به طور قابل ملاحظه ای بیشتر از تغییر پذیری در تقاضای مشتری می باشد، عمده فروش مجبور است موجودی اطمینان بیشتری نسبت به خرده فروش نگه دارد. یا به منظور تامین سطح خدمتی همانند سطح خدمت خرده فروش ظرفیت بالاتری را حفظ نماید. از مفاهیم فوق می توان این گونه نتیجه گرفت که سفارش های بین عناصر و اعضای زنجیره تامین منعکس کننده تقاضای واقعی مشتری نهایی نمی باشد. این تحلیل را می توان به عناصر بالادستی زنجیره یعنی به توزیع کننده و تولید کننده نیز تعمیم داد.
لی و همکاران [۲۲]چهار علت مهم در وقوع اثر شلاقی را شناسایی نمودند:
۱) به روز کردن پیش بینی تقاضا
۲) سفارش دهی دسته ای
۳) نوسان قیمت
۴) سهمیه بندی و بازی کمبود.
علاوه بر چهار عامل فوق سوزا،زیک و چویانگ، دو عامل دیگر را نیز به آنها اضافه نمودند این عوامل عبارتند از:
۵) محدودیت های ظرفیت
۶) هماهنگی ضعیف
۲-۱۵-۳ راه های کاهش اثر شلاقی