پرسشنامه
ابزاری که برای گردآوری اطلاعات در پژوهش کنونی استفاده میشود پرسشنامه است. در این پژوهش از دو پرسشنامه ساختار سازمانی رابینز(۲۰۱۳) (شامل رسمیت، پیچیدگی و تمرکز) و کارآفرینی استراتژیک شیرکوا و همکاران(۲۰۱۲) (تغییرات توسعهای و اساسی، نوآوری، ریسکپذیری، تهاجم رقابتی، فوق فعال بودن، بهره برداری از منابع داخلی و رهبری استراتژیک) استفاده خواهد شد.
بدین ترتیب پرسشنامه تحقیق حاضر دارای۵۸سوال اصلی و ۵ سوال فرعی است. برای سنجش متغیرهای تحقیق این پرسشنامه با طیف لیکرت ۵ گزینهای تدوین شده است. شکل کلی و امتیاز بندی این طیف به صورت زیر است:
نگرش پاسخ دهنده | بسیار زیاد | زیاد | متوسط | کم | بسیار کم |
امتیاز نگرش | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ |
ابعادکارآفرینی استراتژیک در تحقیق کنونی عبارتنداز:
-
- تغییرات توسعهای و اساسی: کارآفرینی استراتژیک به معنای انعطافپذیری و توانایی ایجاد تغییرات مورد نیاز در زمانهای مناسب است تا از این طریق بتوان از فرصتهای محیطی به بهترین وجه استفاده کرده و مزیت رقابتی مناسب را به دست آورد. این کار در گروی ایجاد تغییرات توسعهای و اساسی است که به عنوان یک متغیر در کارآفرینی استراتژیک مطرح میشود.
-
- نوآوری: درکارآفرینی سازمانی نوآوری به معنای ایجاد محصولات، خدمات و تکنولوژیهای جدید است. از اینرو در سنجش کارآفرینی استراتژیک یکی از ابعاد اصلی نوآوری است.
-
- ریسکپذیری: ریسکپذیری به معنای پیگیرشدن و وارد شدن در کسب و کارهای جدید؛ مرتبط با بازارها یا محصولات جاری سازمان است.
-
- تهاجم رقابتی: منظورازتهاجم رقابتی تمایل سازمان برای نشان دادن خود در بین سایر رقبا است.این بعد به این مسئله اشاره میکندکه سازمان برای تبلیغات و نشان دادن توانمندیها و محصولات خود تا چه میزان سرمایهگذاری انجام میدهد. تهاجم رقابتی ازجمله مهمترین ابعادکارآفرینی استراتژیک به شمار میرود.
-
- فوق فعال بودن: فوق فعال بودن یا پیشگام بودن به تمایل مدیریت عالی در افزایش رقابت اشاره میکند که شامل ابتکار، ریسکپذیری و شجاعت است. این بعد از نظر تئوریک با بعد تهاجم رقابتی مشابهت دارد اما برای شناسایی بهتر کارآفرینی استراتژیک از این متغیر نیز در تحقیق کنونی استفاده شد.
-
- بهرهبرداری ازمنابع داخلی: سازمانها معمولاً در استراتژیهای خود به منابع در دسترس توجه فراوانی میکنند. یکی از استراتژیهای مهم سازمانها بهرهبرداری ازمنابع داخلی شرکت است. مزیت استفاده ازمنابع داخلی آن است که میزان وابستگی شرکت سایرشرکتها و عرضه کنندگان منابع راکاهش میدهد و از این طریق امکان تصمیمگیری وسیاستگذاری به هنگام را فراهم میسازد. در پژوهش کنونی متغیر «بهرهبرداری ازمنابع داخلی» جهت شناسایی کارآفرینی استراتژیک مورد استفاده قرارگرفت.
-
- رهبری استراتژیک: منظور از رهبری استراتژیک رویکرد و جهتگیری مدیران شرکت در قبال آیین نامهها، دستورالعملها و شیوه مدیریت منابع انسانی درشرکت است. رهبری استراتژیک یکی از ابعاد مهم کارآفرینی استراتژیک به شمار میرود. از اینرو برای سنجش کارآفرینی استراتژیک باید به آن توجه ویژه شود.
پایایی پرسش نامه
در این تحقیق به منظور تعیین پایایی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. روش آلفای کرونباخ برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازهگیری که خصیصههای مختلف را اندازهگیری میکند به کار میرود. برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمرههای هر زیرمجموعه سوالهای پرسش نامه و واریانس کل را محاسبه کرد. سپس با بهره گرفتن از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا محاسبه میشود (سرمد، بازرگان، حجازی، ۱۳۸۵، ۱۷۱).
که در آن:
تعداد زیر مجموعههای سئوالهای پرسشنامه یا آزمون = J
واریانس زیر آزمون Jام Sj2 =
واریانس کل پرسش نامه یا آزمون S2 =
برای اندازهگیری قابلیت اعتماد، از روش آلفای کرونباخ، از نرمافزار Spss نسخه ۲۰ استفاده شد. به این منظور یک نمونه اولیه پیش آزمون شد و سپس با بهره گرفتن از دادههای به دست آمده از این پرسش نامهها و به کمک نرمافزار مقدار آلفای کرونباخ زیر مقیاسها و کل مقیاسهای پرسشنامه محاسبه شده که نتایج زیر بدست آمده است:
جدول۳‑۱ آلفای کرونباخ بدست آمده از پرسشنامه
ردیف | نام مولفه | ابعاد | آلفای کرونباخ |
۱ |