روش‌ شناسی تحقیق
۳-۱- مقدمه
پژوهش عبارت است از فرایند جستجوی منظم برای مشخص کردن یک موقعیت. بنابراین پژوهش فرآیندی است که از طریق آن می‌توان درباره ناشناخته‌ها به جستجو پرداخت و نسبت به آنها شناخت لازم را کسب کرد. در این فرایند، از چگونگی گردآوری شواهد و تبدیل آنها به یافته‌ها تحت عنوان «روش‌شناسی» یاد می‌شود. روش علمی یا روش پژوهش علمی، فرایند جستجوی منظم برای مشخص کردن یک موقعیت نامعین است. همان‌گونه که ذکر شد روش تحقیق علمی، فرایند جستجوی منظم برای مشخص کردن یک موقعیت نامعین است و از مراحل منظم و پیوسته‌ای تشکیل می‌شود تا امر تحقیق علمی را از آغاز تا پایان امکان‌پذیر نماید.

در فصل اول به تشریح کلیاتی درباره موضوع پژوهش پرداخته شد. فصل دوم به بیان ادبیات و سابقه پژوهش اختصاص داشت. موضوع این فصل، تشریح روش اجرایی پژوهش است. در بخش ابزار اندازه گیری درباره موضوعاتی از قبیل طراحی سؤالات پرسشنامه ها، نوع سؤالات و نحوه اجرای پرسشنامه مطالبی بیان می شود. در ادامه، قابلیت اطمینان و اعتبار پرسشنامه، نحوه جمع آوری اطلاعات و روش های آماری مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل اطلاعات تشریح می شود.
۳-۲- فرضیه‌های تحقیق
بیان مسئله تنها به صورت کلی پژوهش را هدایت می کند و تمام اطلاعات ویژه پژوهشی را در بر ندارد، از طرفی دیگر درصورتی که کلیه اطلاعات پژوهشی را در مسأله مطرح کنیم مسأله به گونهای بزرگ میشود که تدبیر و هدایت آن امکان پذیر نیست، بنابراین مسأله هرگز به صورت عملی حل نخواهد شد مگر اینکه به فرضیه یا فرضیه‌هایی تبدیل شود. رابطه فرضیه با تحقیق مثل رابطه راه با مسافرت است.
فرضیه ها از نظریات گذشته استناج میشود و چراغ راه مطالعات جدید هستند متغیرها، فرضیه ها را به صورتی نشان می دهند که محققان رفتاری و مدیریتی بتواند آنها را مشاهده و اندازه گیری کنند. فرضیه حدس بخردانهای درباره رابطه دو یا چند متغیر است که به صورت جملهی خبری بیان شده ونشانگر نتایج مورد انتظار می باشد. این تحقیق دارای شش فرضیه می باشد که با هدف بررسی رابطه ساختار هزینه ها با ساختار سرمایه تدوین شده است در آن روابط سود اوری و اندازه شرکت با ساختار سرمایه بررسی شده است.
فرضیه اول: بین عدم انعطاف پذیری هزینه ها و اهرم مالی مبتنی بر ارزش دفتری رابطه معنی داری وجود دارد.
فرضیه دوم: بین عدم انعطاف پذیری هزینه ها و اهرم مالی مبتنی بر ارزش بازار رابطه معنی داری وجود دارد.
فرضیه سوم: بین اندازه شرکت و اهرم مالی مبتنی بر ارزش دفتری رابطه معنی داری وجود دارد.
فرضیه چهارم: بین اندازه شرکت و اهرم مالی مبتنی بر ارزش بازار رابطه معنی داری وجود دارد.
فرضیه پنجم: بین بین سود آوری شرکت و اهرم مالی مبتنی بر ارزش دفتری رابطه معنی داری وجود دارد.
فرضیه ششم: بین بین سود آوری شرکت و اهرم مالی مبتنی بر ارزش بازار رابطه معنی داری وجود دارد
۳-۳- تبدیل فرضیه های پژوهشی به آماری
هدف از تبدیل فرضیه پژوهشی به فرضیه آماری، توانمند کردن محقق در آزمون کردن فرضیه است. به طور کلی هدف از آزمون فرضهای آماری ، تعیین این موضوع است که با توجه به اطلاعات به دست آمده از نمونه ، حدسی که در باره خصوصیتی از جامعه زده‌ایم، قویاً قابل تأیید است یا خیر؟ فرضیه های آماری، جمله ها یا عبارتهایی هستند که با بهره گرفتن از نمادهای آماری و به صورت پارامتر نوشته می شوند و نقش آنها هدایت پژوهشگر در انتخاب آزمون آماری است. فرضیه های آماری به دو دسته تقسیم می‌شوند.
۱- فرض صفر^[۴۰]H₀
این فرض به صورتی است که به نداشتن تفاوت ، رابطه یا اثر اشاره می‌کند این نوع فرضها را گاهاً فرض پوچ یا آماری نیز می نامند.
۲- فرض خلاف^[۴۱]
این فرض به صورتی است که به احتمال وجود تفاوت ، رابطه یا اثر اشاره می کند، این نوع فرضها را گاهاً فرض تحقیق یا جانشین نیز می نامند. فرض خلاف یا تحقیق در واقع پیش‌بینی محقق از نتایج است بنابراین فرضیه‌های آماری تحقیق به شرح زیر نوشته می‌شوند:
فرضیه اول:
بین عدم انعطاف پذیری هزینه ها و اهرم مالی مبتنی بر ارزش دفتری رابطه معنی داری وجود دارد.
بین عدم انعطاف پذیری هزینه ها و اهرم مالی مبتنی بر ارزش دفتری رابطه معنی داری وجود دارد.
برای سایر فرضیه نیز به همین صورت عمل شده است
۳-۴- روش تحقیق
در مورد روش‌شناسی تحقیق در کتابهای مختلف، شیوه‌ها، نظرات و دیدگاه های متفاوتی عنوان شده است(ظهوری، ۱۳۷۸، ص۲۷). تشتت‌آرا مانند سایر مباحث در علوم انسانی بحدی است که نمی‌توان در این زمینه نظر واحدی را ارائه داد. در پژوهشهای رشته‌های علوم انسانی دو رویکرد وجود دارد که عبارتند از: رویکردهای فردگرایانه و طبیعت گرایانه^([۴۲]). کاربرد این دو رویکرد منجر به توسعه دو دسته از روش‌های تحقیق شده است که عبارتند از: روش های کمی و کیفی^([۴۳])، این دو دسته ازروش‌هامکمل یکدیگربوده و برای شناخت پدیده‌ها می‌توانند توأماً مورد استفاده قرار گیرند(بازرگان، ۱۳۷۷، ص۷۷). در کلی‌ترین تقسیم‌بندی، روش تحقیق را کتابخانه‌ای و میدانی در نظر گرفته‌اند که در تحقیق حاضر از هر دو این روش‌ها استفاده خواهد شد. بر این اساس ابتدا جوانب و موضوعات مطالعاتی مربوط به موضوع تحقیق در قالب مرور ادبیات موضوعی تحقیق مورد بررسی و تشریح قرار خواهند گرفت سپس با بهره گرفتن از مطالعات کتابخانه ای نسبت به جمع‌ آوری داده‌ها و اطلاعات به منظور شناخت رابطه بین این متغیرها اقدام خواهد شد.
پژوهشها را از نظر هدف به سه دسته تحقیق بنیادی، تحقیق کاربردی و تحقیق و توسعه تقسیم میکنند که تحقیق حاضر از نوع کاربردی محسوب میشود. هدف تحقیقات کاربردی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. به عبارت دیگر تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد عملی دانش هدایت میشوند.
۳-۴-۱- قلمرو موضوعی تحقیق
موضوع بررسی ساختار هزینه ها وساختار سرمایه در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. بنابراین قلمرو موضوع بحث حاضر در برگیرنده ساختار و رفتار هزینه ها از یک طرف و و ساختار سرمایه و تصمیمات و اقدامات مرتبط با آن از طرف دیگر می باشد.
۳-۴-۱-۱- قلمرو زمانی تحقیق
قلمرو زمانی تحقیق شامل یک دوره زمانی پنج ساله براساس صورتهای مالی سالهای ۱۳۸۶ الی ۱۳۹۰ شرکتهای برگزیده میباشد. البته با توجه به این که برای آزمون فرضیه های تحقیق نیاز به محاسبه تغییرات سال (t) نسبت به سال (t-1) میباشد؛ برای محاسبه برخی متغیرها نیازمند اطلاعات سال ۱۳۸۵ نیز می‌باشیم.
۳-۴-۱-۲- قلمرو مکانی تحقیق
با توجه به نقش مهم و حیاتی بازار سرمایه در اقتصاد کشورها و همچنین جوان بودن ادبیات مربوط به بازار سرمایه و سایر موارد مهم مطرح شده در تحقیق، قلمرو مکانی تحقیق بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد.
۳-۵- گردآوری داده‌ها
اطلاعات لازم جهت انجام تحقیقات کاربردی به روش های متفاوتی انجام می گیرد. از انجا که داده های مورد نیاز به دو بخش تئوریک (داده های لازم برای ادبیات و پیشینه تحقیق) و عملی (که داده های مربوط به متغییر ها هستند) تقسیم می شوند، از منابع متفاوتی برای گردآوری آنها استفاده می شود. در تحقیق حاضر جهت گردآوری داده‌های تئوریک از منابع کتابخانه‌ای شامل کتاب‌ها و مقالات معتبر علمی چاپ شده درمجلات داخل و خارج از کشور و نیز مقالات موجود در سایت های علمی معتبر و مختلف استفاده شده است.
اطلاعات مربوط به متغیر‌های تحقیق که شامل اطلاعات مندرج در صورت های مالی شرکت‌ها و نیز اطلاعات مبادلاتی سهام بورس اوراق بهادار تهران و دیگر اطلاعات، از طریق نرم افزار های مختلف و سامانه اطلاعاتی بورس اوراق بهادار تهران استخراج شده است و به این ترتیب که اطلاعات حاصل از صورت‌های مالی و از طریق نرم افزارهای تدبیر پرداز، ره‌آورد نوین، سایت ridis و نیز اطلاعات مربوط به معاملات از طریق سایت irbourse.ir و tsetmc.com گردآوری شده است. ضمنا از نرم افزار اکسل جهت مرتبط سازی و محاسبه بعضی از فرمول‌ها و متغیرها و از نرم‌افزار spss جهت تجزیه و تحلیل اماری استفاده شده است.
۳-۶- جامعه آماری
مبنای یک مطالعه آماری را جامعه آماری تشکیل میدهد. جامعه آماری مجموعهای بزرگ از اشیاء که به منظور خاصی مورد مطالعه قرار گرفته و در یک یا چند صفت مشترک میباشند و آماج تحقیق است. نکته قابل ذکر این است که جمعآوری و مطالعه مجموعه جامعی از داده ها مربوط به موضوع تحقیق، در عمل بسیار مشکل وگاهی غیر ممکن است. لذا به دلیل محدودیت زمان، منابع و امکانات و بعضاً عدم دسترسی به اطلاعات کامل، به ناچار بخشی از داده های مزبور را که در مجموعه ای به نام نمونه گردآوری میشوند، استفاده میکنیم.
جامعه آماری در این پژوهش شامل شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که از سال ۱۳۸۰ در عضویت بورس اوراق بهادار می باشند.
۳-۷- نحوهی انتخاب نمونه آماری
بنابراین به جهت دستیابی به صورتهای مالی تهیه شده براساس استانداردهای حسابداری ایران از یک سوء و با توجه به زمان انجام تحقیق حاضر ( سال۹۱-۹۲) از سویی دیگر ، جامعه آماری آن کلیه شرکتهایی می باشند که حداقل از ابتدای سال ۸۴ در بورس پذیرفته شده و از ویژگیهای زیر همزمان برخوردار بوده اند.
جز صنایع واسطهگریهای مالی که شامل :
بانکها ، موسسات اعتباری و سایر نهادهای مالی
سایر واسطه گریهای مالی
سرمایه گذاریها و
واسطه گریهای پولی
نباشند چراکه ممکن است بدلیل ماهیت فعالیت خاص آنها ، رابطه مولفه های مورد بررسی در این تحقیق برای چنین موسساتی متفاوت بوده و قابل تعمیم به سایرین نباشد.
طی سالهای ۸۳ تا ۹۱ تغییر فعالیت یا تغییر سال مالی نداشته باشند
برای رعایت قابلیت مقایسه پذیری ، دوره مالی آنها منتهی به پایان اسفند ماه باشد.
اطلاعات آنها قابل دسترسی در بورس اوراق بهادار باشد.
با در نظر گرفتن این شرایط ۷۳ شرکت به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شده اند.
۳-۸- روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات وآزمون فرضیه ها
داده ها به عنوان آگاهیهای خام و پردازش نشده، ابتدایی ترین شناخت پژوهشگر پیرامون پاسخ‌های احتمالی هستند که در رابطه با مسأله تحقیق مطرح شده‌اند لذا پژوهشگر پس از دستیابی به این داده‌ها، با توجه به ماهیت آنها و ساختار و قالب فرضیه ها، با این سؤال روبرو میشود که از چه طریقی این داده ها را طبقهبندی، پردازش و در نهایت تحلیل کند تا بتواند فرضیه ها را که حالت پاسخهای احتمالی و موقتی برای مسأله تحقیق دارا هستند تعیین تکلیف نماید.