سلول های سوزنی شکل کوتیکول
۱۰۰۰ – ۶۰۰۰
ماکرو فیبریل ها
۲۰۰ – ۹۰۰
میکرو فیبریل ها
۶
پروتوفیبریل ها
۲
پپتیدهای مارپیچی
۷/۰
۲-۳-۳- تار یا ساقه مو
تار مو[۱۲] بخشی از ساختمان مو است که بر روی کف سر مشاهده می‌شود. بخش عمده تار مو را سلول‌های مرده تشکیل می دهند، که حاوی انواع مختلف کراتین، مواد چسباننده و مقادیر اندکی آب است. موهای انتهایی بر روی سر، با روغن طبیعی به نام سبوم که توسط سباسه فولیکل‌ها ساخته می‌شوند لغزنده می‌گردند. مقادیر تولید سبوم بر روی کف سرهر فرد، وابسته به عوامل ژنتیکی است. ترشحات غدد جنسی مردانه و زنانه نیز، سبب تغییر در میزان ترشح سبوم می‌شوند. در زمان افزایش سطح هورمون‌های آندروژن، میزان ترشح سبوم به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد. در بسیاری از نوجوانان افزایش ناگهانی مقدار هورمون‌های فوق در زمان بلوغ، سبب افزایش ساخت چربی و سبوم شده و در نتیجه موهای فرد چرب می‌شوند.
تار مو در برش عرضی شامل سه بخش است:
مدولا[۱۳]
کورتکس (قشر)[۱۴]
کوتیکول[۱۵]
شکل ۲-۲
۲-۳-۵- مدولا
سلول‌های مدولا به طور آزادانه و رها در کنار هم قرار گرفته‌اند که در حین شکل‌گیری چروکیده می‌شوند و در سرتاسر محور فیبرها، فضاهای نامنظم خالی از هوایی را بر جای می‌گذارند. باور بر این است که سهم مدولا در خواص فیزیکی و شیمیایی مو ناچیز بوده و به همین دلیل نیز در بسیاری از مواقع نادیده گرفته می‌شود.
۲-۳-۶-کورتکس
بخش مرکزی مو کورتکس نامیده می‌شود که سازنده قسمت اعظمی از تار مو است. کورتکس خواص کیفی ویژه مو همانند الاستیسیته و موج‌دار بودن را ایجاد می‌کند.کورتکس حاوی فیبرهای پروتئینی ساخته شده از آلفا کراتین و پروتئین آمورفوس[۱۶] است. کورتکس به وسیله رشته‌هایی از کراتین که به صورت افقی و در طول تار مو قرار گرفته اند، پر می‌شود. این فیبرها از کراتین هایی با مقادیر سولفور کمتری ساخته شده و در داخل فولدرهایی از فیبرهای بزرگتر قرار دارند. مجموعه این فیبرها به وسیله توده ای از کراتین‌های غنی از سولفور به‌نام ماتریکس نگهداری می‌شود (مقدار سولفور این کراتین‌ها از کراتین‌های کورتکس بیشتر است).
۲-۳-۷-کوتیکول
لایه بیرونی مو که در حکم پوسته خارجی آن است کوتیکول نامیده می‌شود. کوتیکول از سلول‌های تحت فلس مانند روی هم قرار گرفته یا روی هم پوشاننده تشکیل شده است. این ورقه‌ها یا فلس‌ها در حدود ۵/۰ تا ۱ میکرومتر ضخامت دارند و ۴۵-۶۰ میکرومتر هم طول دارند. موی انسان دارای ۵ تا ۱۰ لایه ورقه‌های همپوشانی (اورلپ[۱۷]) شده است و این درحالی است که در پشم گوسفند تنها یک تا دو عدد ورقه ضخیم وجود دارد. در موهای ظریف و نازک، ضخامت کوتیکول در حدود ۳۶ درصد کل فیبرهای مقطع عرضی مو است و در موهای ضخیم این ضخامت به حدود ۱۵ درصد می‌رسد. این سلول‌ها یا فلس‌ها از ریشه تا نوک مو روی هم قرار گرفته‌اند و زاویه قرارگیری آنها بر روی یکدیگر ۴۰ درجه است. کوتیکول حاوی درصد سیستئین بالاتری نسبت به کل مو است. در مقایسه با کورتکس، کوتیکول در سطح مولکولی، دارای یک سیستم کامل ارگانیزه شده نیست. هر کوتیکول در واقع یک ساختمان چند لایه است. کوتیکول‌های موی انسان معمولاً حاوی پیگمنت‌های ملانین نیستند، اما این پیگمنت‌ها در کوتیکول‌های پرندگان دیده می‌شوند. هر سلول کوتیکولی از یک غشاء نازک به نام اپی‌کوتیکول[۱۸] پوشیده شده که در حدود ۲۵ آنگستروم ضخامت دارد.
۲-۴- ساختمان پوست سر
پوست سر دارای همان ساختمان کلی پوست سایر نقاط بدن است ولی چند خصوصیت منحصر به فرد را در پوست سر نسبت به پوست کل بدن مشاهده می کنیم:
۱- تعداد زیادی فولیکول های مو و ضخیم بودن آن
۲- تراکم بسیار زیاد غدد چربی و اندازه بزرگتر این غدد نسبت به سایر نقاط بدن
۳- تراکم بسیار زیاد غدد عروق و اندازه بزرگتر این غدد نسبت به سایر نقاط بدن
۴- شبکه متراکم و به هم پیوسته عروقی که تغذیه و حیات مو های سر را به عهده داشته و برای ادامه حیات مو ها ضروری است.
۵- شبکه به هم پیوسته و متراکم عصبی که هم شامل اعصاب حسی بوده وهم شامل اعصاب حرکتی که حرکت ماهیچه های موجود در زیر پوست را باعث می شود.
شکل ۲-۳- ساختمان پوست سر
۲-۵- چرخه طبیعی رشد مو
پوشش مو که بیشتر پستانداران را گرم و خشک نگه می دارد و آنها را از عناصر مضز بدور می کند، نیازمند تامین موهای جدید در طول عمر زندگی حیوانات می باشد. به منظور تولید موهای جدید، فولیکول های مو متحمل یک چرخه می شوند که از مراحل زیر تشکیل شده است.
- آناژن (فاز رشد)
- کاتاژن (فاز بینابینی)
- تلوژن (فاز افتادن و ریختن)
شکل ۲-۴ – مراحل رشد مو
چرخه مو بیانگر یک نمونه قابل توجه برای مطالعه تنظیم خفتگی و فعال شدن سلول های بنیادین بعلاوه تقویت تکثیر سلولی، سرنوشت سلول، تمایز و آپوپتوز در بافت های اپی تلیال جوان احیا کننده می باشد.
