۱-۴-ساختار پایان نامه
ساختارپایان نامه به صورت زیر می باشد:
فصل دوم :
این فصل به ادبیات موضوع تحقیق پرداخته است.در بخش اول ان به بررسی تعاریف معماری سازمانی و حاکمیت معماری سازمانی و چارچوب های ان و در بخش دوم به معرفی منطق فازی می پردازد.در انتها به کارهای انجام شده در زمینه ی ارزیابی معماری سازمانی میپردازیم.
فصل سوم:
این فصل به ارائه روش پیشنهادی برای ارزیابی حاکمیت معماری سرویس گرا می پردازد .

فصل چهارم:
روش پیشنهادی را در یک مطالعه ی موردی به کار گرفته و نتایج ارزیابی را بیان میکند.در انتها مقایسه ای بین روش بیان شده و روش دیگر برای بررسی برتری عملکرد انجام می شود.
فصل پنجم:
نتایج تحقیق و همچنین پیشنهاداتی برای تحقیقات اتی ارائه میشود.

نتایج مورد نظر و خروجی
اجرای این پایان نامه در گسترش مباحث علمی معماری سازمانی سرویس گرا بسیار موثر بوده و در عین حالی که مفاهیم اساسی آنرا ترویج می دهد ، سعی در ایجاد روشی جهت ارزیابی و سنجش حاکمیت معماری سازمانی، که یکی از سئوالات اساسی مطرح شده در زمینه های تحقیقاتی آن است، می نماید.به طور کلی نتایج حاصل از این طرح را می توان به شرح زیر بیان نمود:
۱- کمک به گسترش کاربرد مفاهیم معماری سازمانی سرویس گراو معرفی آنها
۲- تعریف مفهوم یک معماری سازمانی سرویس گرای مناسب وخوب و ارائه یک مدل ارزیابی سطح بلوغ آن
۳- بکارگیری روش ارائه شده در یک سازمان برای بررسی نتایج
۵
فصل دوم
ادبیات و پیشینه ی تحقیق
۲-۱- معماری چیست؟
معماری(Architecture) برای آشنایان به رشته های مهندسی، یادآور یک طرح و دید همه جانبه و کلان بر ساختار و رفتار موجودیتی است که پیچیدگی و پویایی داردو تهیه و نگهداشت آن توجه به جامعیت، یکپارچگی، انعطاف پذیری و تعامل پذیری را می طلبد[۴۰]. در حوزه مباحث فناوری اطلاعات و ارتباطات ابتدا این مفهوم در محدوده سخت افزار اهمیت پیدا کرد، زمانیکه موضوع استفاده مجدد از قطعات از پیش ساخته شده مورد توجه واقع شد و این سئوال که با چه ترکیب و تلفیقی از عناصر موجود می‌توان سیستم جدید را طراحی نمود، موضوع معماری نیز به عنوان یکی از موضوعات مهم در حوزه سخت افزار مطرح گردید. این مبحث به تدریج در سایر حوزه های فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز وارد شد و هر جایی که نیاز بود که ساختار و رفتار بطور توأم مد نظر قرار گیرند، معماری مورد توجه قرار گرفت. بطور خلاصه می‌توان گفت تجربه سایر رشته های علوم و مهندسی ثابت کرده است که عواملی نظیر ابعاد، پیچیدگی، قابلیت گسترش و نیازمندیهای خاص، مهمترین پارامترهای تصمیم گیری در رابطه با لزوم هر نوع معماری به حساب می‌آیند . به عبارت دیگر هر جا که نیاز به طراحی موجودیت یا سیستمی‌ باشد که ابعاد یا پیچیدگی آن از یک حد معینی فراتر رفته، یا نیازمندیهای خاصی را تحمیل نماید، نگرش ویژه و همه جانبه ای را نیاز خواهد داشت که در اصطلاح به آن « معماری » گفته می‌شود. معماری ترکیبی است از علم، هنر و تجربه که در رشته هائی نظیر ساختمان دارای قدمتی چند هزارساله است. [۴]
۲-۲- معماری سازمانی
عبارت «معماری سازمانی» ازدوکلمه «سازمان» و«معماری» تشکیل شده است. واژه معماری دارای ریشه لاتین ‌ بوده و به معنای ” استادی در ساختن” است [۲۶و۲]در معماری مؤلفه‌های اصلی سازنده‌ یک پدیده، ارتباط و مشخصات اصلی‌شان که باعث‌ کارایی و اثربخشی آن پدیده در دوره‌ حیاتش هستند، به زبان نقشه و طرح بیان می‌شوند.. معماری سازمانی یک نقشه سازمانی است که ساختار مأموریت و اطلاعات موردنیاز سازمان و فناوری های لازم برای پشتیبانی از آنها را تشریح و فرایند گذار برای پیاده سازی این فناوری ها را تعریف می کند.[۲۷]زکمن، معماری سازمانی (Enterprise Architecture) را بصورت زیر تعریف نموده است: مجموعه ای از ارائه های توصیفی (مدل ها) در ارتباط با تشریح یک سازمان چندان که بتو اند منطبق بر نیازمندی های مدیریت (کیفیت)، تولید شده باشد و در دوره حیات مفیدش قابل نگهداشت باشدتغییرکند.[۵۴]
۷
تعریف معماری سازمان که توسط Open Group ارائه شده از این قرار است: ‎معماری‎ ‎سازمانی عبارت از شناخت تمام‎ ‎عناصری است که‎ ‎‏سازمان‎ ‎را تشکیل می‎‌‎دهند و بیانگر نحوه ارتباط عناصر ‏مذکور با یکدیگر است [۴۱].
۲-۳- تاریخچه معماری سازمانی
یکی از برترین راه‌ حل ‌های توسعه و استفاده بهینه از فناوری اطلاعات در سازمان‌ها، استفاده از «معماری سازمانی فناوری اطلاعات» یا به اختصار معماری سازمانی است. بر طبق تحقیقات موسسه توسعه‌های معماری سازمانی(IFEAD) از سال ۲۰۰۳ به صدر موضوعات مورد توجه مدیران عالی و مدیران رده بالای سازمان‌ها رسیده است، هم اکنون مورد توجه بسیاری از دولت‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ و کوچک قرار گرفته است. عدم استفاده از آن در سازمان‌ها منجربه ناتوانی سازمان در مدیریت بهینه فناوری اطلاعات و بالطبع افت جایگاه در شرایط رقابتی آینده برای سازمان است. کشورهای بسیاری در زمینه معماری سازمانی فعالیت می‌نمایند که بر اساس گزارشات IFEAD در سال ۲۰۰۵، حدود ۱۴۹ کشور به عنوان کشور‌های فعال در زمینه معماری سازمانی شناخته شده‌اند. در این میان کشور آمریکا با داشتن تقریباً ۴۵ درصد فعالیت، در راس کشورهای فعال قرار دارد. کشور ما ایران، در این فهرست، در رده سیزدهم قرار دارد که نسبت به کشورهایی چون چین، سوئیس، ایتالیا و اسپانیا رده بالاتری دارد. در شکل۲-۱ جایگاه کشورها بر اساس میزان گرایش به معماری سازمانی نشان داده شده است. با توجه به این فهرست و شمار کشورهایی که در زمینه معماری سازمانی فعالیت دارند، میتوان گفت معماری سازمانی دیگرروش جدید وکم تجربه ای در مدیریت فناوری اطلاعات نمی باشد.[۵]
شکل ۲-۱ جایگاه کشورها بر اساس میزان گرایش به معماری سازمانی[۵]
۸
بابه وجود امدن سازمانهای بزرگ و پیچیده و سیستم های اطلاعاتی انها با حجم عظیم و سیستمهای تخصصی با اهداف خاص ,تغییرات محیطی همچون تغییر کسب و کار ویا درونی چون ماموریتها و ساختارسازمانی لزوم انعطاف پذیری سازمان برای پذیرش این تغییرات و به دنبال ان نیاز به معماری سازمانی درک میشود. مهمترین نتایج و مزایای تدوین معماری سازمانی به قرار زیر است :
ایجاد نظامی قابل مقایسه : در توصیف سیستم‌ها , طراحی و پیاده‌سازی ماموریت‌ها،فرآیندها و سیستم‌های اطلاعاتی که درسازمان‌های بزرگ به کار گرفته می‌شوند، نیازمند وجود الگوهای مناسب و استاندارد جهت توصیف آنهاست. در غیر اینصورت امکان مقایسه خروجی‌های سازمان‌های مختلف با هم وجود نداشته و فرایند یکپارچگی دچار چالش‌های اساسی خواهد شد.
حذف افزونگی: این مشکل یکی از بزرگترین مشکلات بخش فناوری اطلاعات در سازمان است. در صورتیکه، معماری سازمانی براحتی افزونگی را در حیطه حرفه شناسایی و امکان حذف را فراهم می‏آورد. بعنوان نمونه، بخش‌های مختلف سازمان ممکن است محصولاتی با قابلیت‌های تکراری تولید نمایند و یا تجربه‏ای را در یک حیطه کاری که قبلاً انجام شده مجدداً انجام دهند. معماری سازمانی می‏تواند این هزینه‏ های اضافی را بصورت موثری کاهش دهد.
یکپارچگی : ایجاد یکپارچگی اطلاعاتی با ادغام و به اشتراک‌گذاری اطلاعات، از نتایج به کارگیری معماری اطلاعاتی می‏باشد. معماری سازمانی با ایجاد استانداردهای خاص، قواعدی برای به اشتراک‌گذاری داده‏ها ایجاد می‏نماید، که امکان رد و بدل نمودن اطلاعات در سطوح مختلف از پایگاه‌ داده‏ها تا زیرسیستم‌ ها مهیا شود.
همگرایی به سمت دولت الکترونیک: با بهره گرفتن از معماری سازمانی امکان استفاده از مدل‌های مرجع نظیر «مدل مرجع کارایی»، «مدل مرجع خدماتی» و «مدل مرجع فنی» در سطح سازمان‌های مختلف و در نهایت در سطح دولت بوجود آمده و یک نوع همگرایی در لایه‌های مختلف سازمان‌ها حاصل می‌شود. این همگرایی و نزدیکی در نهایت منجر به کاهش هزینه‌های ناشی از دوباره کاری‌ها، استفاده از سیستم‌های ناهمگون و عدم تعامل‌پذیری بین سازمان‌ها شده وکاهش بی‌اندازه هزینه‌ها و افزایش کارایی سازمانی را در پی خواهد داشت.
بهبود روش‌ها و فرآیندها در ماموریت‌های سازمانی: یکی از دستاوردهای مهم معماری سیستم‌های بزرگ اطلاعاتی کشف و حذف فرآیندهای اضافی در جهت اجرای ماموریت است. در واقع، معماری خود به تنهایی شامل بازمهندسی فرآیندها نیست، اما مقدمه‌ انجام چنین فعالیتی تلقی می‌شود. اصلی‌ترین هدف از تدوین معماری سازمانی تمرکز بر داده‌ها و فرآیندها و تعاملات بین آنها است که به بهینه‌سازی فرآیندها می‌ انجامد [۵].
۹
۲-۴- فرایند معماری سازمانی
هدف از فرایند معماری سازمانی، ایجاد و اجرای معماری و ارائه خروجی های معماری در سازمان است. این فرایند در کنار دیگر فرآیندهای اصلی سازمان قرار می گیرد و به صورت پیوسته اجرا می‌شود. به طور کلی، این فرایند شامل سه مرحله اصلی است که عبارتند از: ۱) برنامه‌ریزی راهبردی فناوری اطلاعات، ۲) برنامه‌ریزی معماری سازمانی ۳) اجرای معماری سازمانی [۵۷].
۲-۴-۱- برنامه ریزی راهبردی فناوری اطلاعات : پایه‌ای برای برنامه‌ریزی معماری سازمانی است . در طی این مرحله، دورنما ، اهداف درازمدت و کوتاه مدت و فرصتهای سازمان درحوزه فناوری اطلاعات استخراج می شوند.خروجی این مرحله به عنوان راهنمای اصلی دربرنامه‌ریزی معماری سازمانی مورد استفاده قرارمی‌گیرد.
۲-۴-۲- برنامه ریزی معماری سازمانی :درطی این فاز به تعریف معماری سازمانی و استخراج طرح های اجرایی وطرحهای انتقالی لازم جهت راه اندازی آن اقدام می شود.
۲-۴-۳- اجرای معماری سازمانی : درطی این فاز به پیاده سازی ، راه اندازی و پشتیبانی از معماری مطابق باطرح های اجرایی و انتقالی تهیه شده در فاز « برنامه ریزی معماری سازمانی » اقدام می شود . این کارشامل مراحل پیاده‌سازی معماری سازمانی , نگهداری و بروزرسانی معماری سازمانی است که جزئیات آن بسته به نوع چارچوب معماری انتخاب شده ومتدلوژی های ( مهندسی سیستم/ نرم‌افزار ) سازمان ها فرق می‌کند[۶].
۲-۵- معماری سرویس گرا چیست؟
بعد از اشنایی با معماری سازمانی،معماری سرویسگرارااختصارادراین بخش معرفی میکنیم.
اززمان مطرح شدن مفاهیم سرویس و سرویس گرایی مدتها می گذرد.در بخش هاو اهداف متفاوتی استفاده شد اما خاصیت اصلی خود که ارائه مفهموم تجزیه است را حفظ کرده است.بنابراین سرویس گرایی یک روش فنی محض نیست. شرکت ها هریک به تنهایی سرویس گراهستندزیراهریک سرویس مجزایی را فراهم می کنندکه میتواندتوسط مشتریان مختلفی موردبهره برداری قرارگیرد.در مجموع این شرکتها باهم یک جامعه کاری تشکیل می دهندوبسیارمنطقی است اگر انواع خدمات وسرویس توسط فقط یک شرکت دریافت نشود بلکه با تجزیه جامعه کاری به بخش های سرویس دهنده تخصصی منفرد، به محیطی دست یابیم که در آن سرویس دهنده ها توزیع شده باشند.حتی دریک مدل توزیع شده،ایجاد وابستگی های عمیق موجب ممانعت ازارائه پتانسیل موجوددرکسب وکارهای منفرد خواهدشد.اگرچه مایلیم که سرویس دهنده ها با یکدیگر تعامل داشته وازسرویس یکدیگر بهره بگیرند،اماازسوی دیگرنیزمایلیم از مدلی که در آن، سرویس دهنده ها اتصالات تنگاتنگی با هم دارند و این اتصالات موجب وابستگی های شدید و محدود کننده می شوند اجتناب کنیم .
۱۰
اگر به کسب و کارها این قدرت را بدهیم که هر یک بتوانند سرویس های خود را کنترل و اداره کنند، به آنها این قدرت را داده ایم که نسبتا مستقل از یکدیگر رشد و تکامل یابندامابااین وجودبایدمراقب بودتا همگی آنها بتوانند براساس اصولی به یکدیگر متصل شوند(مثل استفاده ازیک زبان خاص بعنوان زبان اصلی شرکت و ) این هماهنگی ها موجب استاندارد شدن جنبه های کلیدی هرکسب و کار می شود .
سرویس گرایی در ترکیب با “معماری “,معماری سرویس گرا را معرفی می کند که عبارتی است که مدلی را ارائه می دهد که در آن منطق کل سیستم به بخشهای منطقی مجزا و کوچکتر شکسته می شوند. این واحدهای مشوق واحدهای SOA کوچکتر جمعا بخش بزرگتری از منطق را ارئه می کنند و می توانند توزیع شده باشند منفرد منطق است تا بتواند به مجموعه ای از اصول طراحی دست یابد ]۲۱[
تعاریف بسیاری برای معماری سرویس گرا وجود دارد. اما یک تعریف رسمی واحد برای آن موجود نیست به همین دلیل بسیاری از سازمان ها که سعی در استفاده و بهره برداری از این مفهوم را دارند برای تعریف آن تعاریف متفاوتی مانند آنچه در ادامه آمده ذکر شده است :
۲-۵-۱- تعریف شرکت IBM : معماری سرویس گراچارچوبی برای برنامه های کاربردی است که کاربردهای روزمره کسب وکاررا میگیردوآنهارابه عملکردهاو فرایندهای مختلف کاری که به آنها سرویس اطلاق میشودمی شکند SOA .امکان ساخت ,استقرارویکپارچه سازی این سرویس هارابطورمستقل ازبرنامه های کاربردی وپلتفرم اجرافراهم می کند.[۱۰]
۱۱