هدف از این فرایند اموزش , برقراری و پشتیبانی از سیاست ها و استانداردهای معماری سرویس گرا در سازمان است.]۴۱[
۳۱
این فرایند اطمینان می دهد که دانش لازم نسبت به کلیه ی فرایند ها وسیاستهاو استانداردهای حاکمیت SOA کسب شده و حاکمیت به طور نسبی توسط افراد سازمان شناخته شه است .این فرایند دسترسی به محیط ها و ابزارها و اطلاعات مورد نیاز درزمینه ی حاکمیت SOA را فراهم میکند. [۴۸]
سیاست ها ,استانداردهاو راهنماها
فرایند اجرای سیاست
سازمان ,مسیولیت ونقش ها
تکنولوژی
نقاط کنترلی سیاست
تکنولوژی
حاکمیت معماری سرویس گرا بدون در نظر گرفتن اصول زمانی و رویه ای قابل پیاده سازی نیست وزیرساختی لازم است تا سیاستها و خط مشی ها را در چرخه ی حیات سرویس اجرایی نمیاد.خط مشی ها بایستی تعریف شده و مکانیزم هایی فراهم شود تا در هر مرحله از چرخه ی حیات سرویس اجرا شوند.با پیاده سازی مولفه های فنی و تکنولوژی برای حاکمیت میتوان زیرساختی برای پشتیبانی و اجرای نقش ها ,سیاست ها و فرایند های معماری سرویس گرا کمک به سازماندهی و کشف سرویس ها ,هدایت دسترسی ها و مونیتورینگ سرویس در سازمان ایجادنمود[۴۶[

مولفه های فنی حاکمیت معماری سرویس گرا عبارتند از:
رجیستری:که به عنوان یک کاتالوگ مرکزی از سرویس های کسب وکار است
انباره:برای ذخیره سیاست ها و سایر فراورده های مرتبط با حاکمبت سرویس ها
ابزار تعریف قوانین :حاکمیت برای مدیریت سیاستها و قوانین و اتوماسیون انها
سیستم مدیریت معماری سرویس گرا:شامل مونیتورینگ و مدیریت دسترس پذیری و کارایی و استفاده از سرویس هاست .
سیستم مدیریت سیاست :که یک چارچوب برای تعریف و مدیریت سیاست ها ایجاد میکند و شامل نقاط کنترلی سیاست هاست.
۲-۱۲-۳- چرخه ی حیات سرویس
توسعه ی سرویس دارای چرخه ی حیات است حاکمیت معماری سرویس گرا نیز از یک چرخه ی حیات تبعیت میکند که به ان چرخه ی حیات حاکمیت معماری سرویس گرا می گویند.این دو چرخه ی حیات به هم مرتبط بوده و درکنار هم استفاده می شوند.چرخه ی حیات , یک چارچوب حاکمیت را برای استفاده درمدیریت معماری سرویس گرا ایجادمیکند[۵۰].
۳۲
چرخه ی حیات حاکمیت به ما , در برطرف نمودن چالش هایی نظیر تعیین حقوق تصمیم گیری , هم سویی کسب و کار و فناوری اطلاعات و کنترل و هدایت چرخه ی حیات سرویس از طریق چرخه ی حیات حاکمیت کمک میکند . بر این اساس تمرکز بر چرخه ی حیات حاکمیت از طریق چرخه ی حیات سرویس عامل موفقیت پذیرش معماری سرویس گرا در سازمان است[۴۷[.
بعضی شرکت ها راه حل هایی را برای پیاده سازی حاکمیت معماری سرویس گرا ارائه نمودند ,چارچوب هایی را برای حاکمیت معماری سرویس گرا مطرح کرده و ارتباط چرخه ی حیات سرویس را با چرخه ی حیات حاکمیت معماری سرویس گرا بررسی و مشخص کرده اند و چارچوب های متعددی برای حاکمیت SOA ارائه شده است. از آنجا که تعریف مشخص و مشترکی از حاکمیتSOA وجود ندارد(Niemann2008), دامنه و ابعاد این چارچوب ها متفاوت بوده ، برخی از آنها نسبت به بقیه جامع تر و برخی در یک یا دو زمینه مشخص به طور عمیق وارد شده اند . ما به ارزیابی چند چارچوب معروف و پذیرفته شده در حوزه حاکمیت SOA ،Bieberstein) ، IBM ،ORACLE , Software AG و WebMethods ،CBDI-SAE)می پردازیم که در ادامه معرفی میشوند.
۲-۱۳- چارچوب های حاکمیت معماری سرویس گرا
حاکمیت SOA چالشهای مطرح در فرایند پیاده سازی و پذیرش معماری سرویس گرا را با ایجاد قابلیت هایی در سازمان برطرف میکند. این قابلیت ها با بهره گرفتن از یک چارچوب حاکمیت موثر معماری سرویس گرا پوشش داده میشود . حاکمیت معماری سرویس گرا در بعدی وسیعتر با تمرکز بر چرخه حیات سرویس به سیاستگذاری و تعیین رفتارها و فرایندهای مطلوب سازمان جهت حرکت به سمت سرویس گرایی می پردازد. سازمان در این مسیر نیازمندچارچوبی است تا رویکردی سازگار را در امتداد فرایندها، سیاستها، ساختار تشکیلاتی وتصمیم گیری و زیرساخت تکنولوژی تعریف کند. این چارچوب مبتنی بر چرخه حیات سرویس است که در مراحل مختلف از برنامه ریزی تا مدیریت سرویس به تدوین سیاستها و فرایندها میپردازد. تاکنون چارچوبهای متعددی برای حاکمیت معماری سرویس گرا توسط محققان و تعدادی از شرکتهای تجاری که راه حل های فنی برای پیاده سازی معماری سرویس گرا ارائه نموده اند، مطرح شده است. محدوده و حوزه پوشش هر یک از این چارچوب ها با هم متفاوت است.
۳۳

چارچوب حاکمیت معماری سرویس گرا در دیدگاه WebMethods
WebMethods رویکردی یکپارچه از معماری سرویس گرا و مدیریت فرایند کسب و کار (BPM) برای حاکمیت SOA ارائه کرده است. این چارچوب از دیدگاه فرایندی در مسیر پذیرش SOA حرکت میکند.. اساس تفکر در این چارچوب مدیریت فرایندهای کسب وکار و موضوع اصلی حاکمیت ‘، حاکمیت معماری است. در حاکمیت معماری به موضوعاتی نظیر تدوین استانداردها تعریف معماری SOA قابلیت‌های زیرساخت، تدوین استراتژی پلتفرم SOA تعیین مشخصات سرویسها )امنیت، قابلیت اطمینان، دسترس پذیری( پرداخته میشود. این چارچوب منطبق بر چرخه حیات سرویس بوده و نقشها، فرایندها و سیاستها منطبق بر هر یک ازمراحل چرخه حیات سرویس تعریف و تدوین میشوند. در این رویکرد چرخه حیات سرویس شامل سه مرحله طراحی، اجرا و تغییر است و سیاست گذاری بر اساس مراحل مذکور صورت می گیرد. محدوده فعالیتهای مرتبط با حاکمیت سطح سرویس دراین چارچوب، فعالیتهایی است که طی یک چرخه حیات از طراحی سرویس شروع شده، در محیط عملیاتی اجرا میشود و سپس با مدیریت مداوم و مشارکت ذینفعان سرویس، برای پوشش درخواست ها و نیازهای کاربران در طی زمان تغییر می یابد. بنابراین تدوین فرایندها و سیاست ها و به کارگیری سیستم مدیریت سیاست، در ۳ مرحله از چرخه طراحی، اجرا و تغییر سرویس انجام شده و بسته به وضعیت سرویس، نقاط کنترلی سیاست و مکانیزم های ارزیابی به کار گرفته میشود[۴۰].همانطور که در شکل۲-۵ نشان داده شده است فعالیت ها طی یک چرخه حیات از سرویس شروع,در محیط عملیاتی اجرا و سپس با مدیریت مداوم و مشارکت ذینفعان سرویس ,برای پوشش درخواست ها و نیازهی کاربران در طی زمان تغییر می یابد.بنابراین تدوین فرایند ها و سیاست هاو به کارگیری سیستم مدیریت سیاست درسه مرحله طراحی,اجرا و تغییر سرویس انجام شده و بسته به وضعیت سرویس,نقاط کنترلی سیاست و مکانیزم های اندازه گیری به کار گرفته می شود.این چارچوب نیازمند زیرساخت فنی و تکنیکی برای پیاده سازی حاکمیت و پشتیبانی از سرویس هاست . اجرای سیاست ها و نقاط بازرسی انها در هر یک از مراحل طراحی , اجرا و تغییر سرویس است که برای هر مرحله سیاست های مربوطه باید اجرا گردد.
تمرکز چارچوب ، برسیاستها در چرخه حیات حاکمیت است .اما یک نقشه راه مشخص برای حرکت به سمت پذیرش و استقرار SOA ارائه نشده است. فرایندهای برنامه ریزی وموارد مربوط به زیرساخت و تکنولوژی درچارچوب به طورکامل ارائه نشده است.
۳۴
۲-۱۳-۲- چارچوب حاکمیت معماری سرویس گرا در دیدگاه IBM
IBM به حاکمیت معماری سرویس گرا از دو جنبه روش شناسی و پلتفرم پرداخته است. در جنبه ی روش شناسی با عنوان روش مدیریت و حاکمیت معماری سرویس گرا استفاده شده و یک چارچوب حاکمیت معماری سرویس گرا را معرفی میکند. فرایند های حاکمیتی در چارچوب IBM شامل ۴ فرایند اصلی است.این فرایند ها سازمان را در ایجاد همسویی بین کسب و کار وفناوری اطلاعات کمک میکند.این فرایندها عبارتند از:[۴۸]
۲-۱۳-۲-۱- فرایند تعریف SOA:
این فرایند مربوط به فعالیت های طراحی معماری از تعریف مولفه های معماری سرویس گرا تا استفاده کامل از معماری است. مولفه ها و سرویس های کسب و کار و طراحی مولفه های سرویس در این مرحله انجام می شوند. وظایف و مسئولیت ها برعهده تحلیلگران کسب و کار ,معماران فنی و پیاده سازان است.
۲-۱۳-۲-۲- فرایند نگهداشت و حفظ SOA:
دراین مرحله تلاش برای تغییرات لازم برای انجام تغییرات کسب و کار و استراتژی به منظور اجرای سرویس هادر معماری طراحی شده است.
۲-۱۳-۲-۳- فرایند اجرای معماری سرویس گرا:
این فرایند مکانیزمی را برای بازبینی و تایید یا رد شرایط تعیین شده در چارچوب حاکمیت(نظیر اصول ,استانداردها , نقش ها ومسئولیت ها)تعیین می نماید.[۴۱] فرایند در مراحل مختلف از چرخه حیات پروژه اجرا می شود و در خیلی از موارد یک فرایند کنترل کیفی است.
۲-۱۳-۲-۴- فرایند ارتباطات :
هدف ازاین فرایندارائه اموزشهای لازم برای پیاده سازی واستقرارسیاست ها واستانداردهای معماری سرویس گرادر سازمان است تا افراد سازمان موضوع حاکمیت رابطورنسبی شناخته باشند.این فرایند دسترسی به محیط ها ,ابزار هاواطلاعات مورد نیاز درزمینه ی حاکمیت SOA را فراهم میکند.[۴۸].
جنبه ی دوم از حاکمیت SOA در دیدگاه IBM پلتفرم است که کاربرد ان در خودکار سازی فرایندو روال های سنجش و ارزیابی است . با توجه به اینکه چارچوب حاکمیت شامل فرایند هایی است که بایستی به طور مرتب مدیریت شده و کارایی انها اندازه گیری شود , لذا برای تسهیل درمدیریت و سنجش فرایند ها در مراحل ایجاد یک سرویس انجام می شود که برای اینکار نیاز به یک پلتفرم نرم افزاری و سخت افزاری است. در این چارچوب رجیستری و انباره به عنوان هسته ی اصلی پلتفرم مد نظرقرار گرفته است.. شکل ۲-۶ چرخه ی حیات حاکمیت SOA در دیدگاه IBM و برخی ازجنبه های مهمی که باید در این چرخه مد نظر قرار داده شود را نشان می دهد.
۳۵
سنجش
استقرار
تعریف
۴-نظارت و مدیریت فرایند های حاکمیت
۱-تشخیص نیازمندی های حاکمیت
۳-استقرار مدل حاکمیت به صورت تدریجی
۲-تدوین رویکرد حاکمیت
برنامه ریزی