نتایج حاصل از آزمون Univariate Analysis of Variance جهت بررسی و مقایسه ایستگاه ها ازلحاظ غلظت فلزات نیکل و کادمیوم بدون درنظرگرفتن نوع و خانواده نمونه ها نشان داد که غلظت فلزات نیکل و کادمیوم بطور کلی و با درنظرگرفتن میانگین آنها در مرجان های خانواده Faviidae و Poritidae و رسوبات پیرامونی آنها در بین ۳ ایستگاه دارای اختلاف معنی دار آماری نمی باشد (۰۵/۰P>).
۳-۶- نتایج مربوط به ارتباط سطوح فلزات نیکل و کادمیوم دربافت اسکلتی مرجان های خانواده Faviidae و Poritidae و رسوبات پیرامونی آنها در هر ایستگاه و همبستگی های معنی دار
بررسی ارتباط میان غلظت فلزات نیکل و کادمیوم در بین این دو خانواده از مرجان ها با رسوبات پیرامونی در هر ایستگاه و همچنین بررسی ارتباط میان غلظت این فلزات مابین هر دو خانواده مرجان ها در هر ایستگاه نشان دهنده عدم وجود همبستگی معنی دار به جزء درموارد ذیل می باشد:
از لحاظ غلظت فلز نیکل در ایستگاه شیب دراز مابین مرجان های خانواده Faviidae و رسوبات پیرامونش همبستگی معنی دار معکوسی موجود می باشد(۸۸۴/۰-r_St.1= ).
غلظت فلز کادمیوم نیز در ایستگاه های پارک زیتون و منطقه شیب دراز دربین مرجان های خانواده Faviidae و Poritidae هر ایستگاه از لحاظ آماری دارای همبستگی معنی دار می باشد
(۹۶۰/۰-r_St.1= و ۹۲۲/۰r_St.3=).
همبستگی معنی دار مابین سطوح فلزات نیکل و کادمیوم در هر خانواده مرجان هریک از ایستگاه ها بطور مجزا و در رسوبات همان ایستگاه نیز بطور مستقل مشاهده نگردید.
۳-۷- مقایسه ایستگاه ها از لحاظ غلظت فلزات نیکل و کادمیوم به عنوان متغیر همزمان
نتایج حاصل از آزمون های Multivariate جهت بررسی و مقایسه ایستگاه ها و خانواده های مرجان ها و رسوبات با در نظرگرفتن غلظت فلزات نیکل و کادمیوم بعنوان متغیر همزمان در سه حالت بررسی کلی مرجان های خانواده Faviidae و Poritidae و رسوبات پیرامونی آنها در همه ایستگاه های پارک زیتون، جزایر ناز و منطقه شیب دراز جنوب جزیره قشم، بررسی هر یک از مرجان های خانواده Faviidae و Poritidae و رسوبات پیرامونی آنها هر کدام به طور مستقل در مجموع ایستگاه ها و بررسی هر دو مرجان خانواده Faviidae و Poritidae در مجموع ایستگاه های مختلف نشان داد که در هریک از این حالات نتایج آماری ذیل حاصل می شود:
غلظت فلزات نیکل و کادمیوم به عنوان متغیر همزمان در مرجان های خانواده Faviidae و Poritidae و رسوبات پیرامونی آنها بطورکلی در همه ایستگاه های پارک زیتون، جزایر ناز و منطقه شیب دراز جنوب جزیره قشم دارای اختلاف معنی دار آماری نمی باشد(۰۵/۰P>).
غلظت فلزات نیکل و کادمیوم به عنوان متغیر همزمان در هر یک از مرجان های خانواده Faviidae و Poritidae و رسوبات پیرامون آنها هر کدام به طور مستقل در مجموع ایستگاه ها دارای اختلاف معنی دار آماری می باشد(۰۰۱/۰P<).
غلظت فلزات نیکل و کادمیوم به عنوان متغیر همزمان در هر دو مرجان خانواده Faviidae و Poritidae در مجموع ایستگاه ها دارای اختلاف معنی دار آماری می باشد(۰۰۱/۰P<).
 فصل چهارم
بحث و نتیجه گیری نهایی
۴-۱- غلظت عناصر نیکل و کادمیوم دربافت اسکلتی مرجان های خانواده های Faviidae و Poritidae و رسوبات پیرامونی آنها بین ایستگاه های پارک زیتون، جزایر ناز و منطقه شیب دراز جنوب جزیره قشم
نتایج حاصل از تحقیق کنونی نشان داد که غلظت عنصر نیکل دربافت اسکلتی مرجان های خانواده های Faviidae و Poritidae، ایستگاه شیب دراز میزان بالاتری (به ترتیب ۰۳۷۴/۲۹ و ۹۵۵۸/۲۹ میکرو گرم بر گرم وزن خشک) را نسبت به جزایر ناز و پارک زیتون دارد و ایستگاه جزایر ناز نیز میزان بالاتری (به ترتیب ۶۵۹۵/۲۸ و ۹۴۱۸/۲۷ میکرو گرم بر گرم وزن خشک) را نسبت به پارک زیتون (به ترتیب ۰۱۲۷/۲۶ و ۱۶۴۶/۲۶ میکرو گرم بر گرم وزن خشک) دارا می باشد. در رسوبات پیرامونی مرجان ها نیز غلظت عنصر نیکل ایستگاه های پارک زیتون و منطقه شیب دراز سبب بوجود آمدن اختلاف بین ایستگاه ها شدند که ایستگاه پارک زیتون میزان بالاتری (۹۱۹۰/۲۷ میکرو گرم بر گرم وزن خشک) را نسبت به ایستگاه منطقه شیب دراز و ایستگاه جزایر ناز (به ترتیب ۵۰۱۹/۲۵ و ۷۰۸۴/۲۵ میکرو گرم بر گرم وزن خشک) دارا می باشد.
نتایج حاصل از تحقیق کنونی نشان داد که غلظت عنصر کادمیوم دربافت اسکلتی مرجان های خانواده Faviidae، ایستگاه پارک زیتون میزان بالاتری (۰۳۳/۰ میکرو گرم بر گرم وزن خشک) را نسبت به جزایر ناز و منطقه شیب دراز دارد و ایستگاه شیب دراز (۰۱۵۱/۰ میکرو گرم بر گرم وزن خشک) نیز میزان بالاتری را نسبت به ایستگاه جزایر ناز (۰۰۸۹/۰ میکرو گرم بر گرم وزن خشک) دارا می باشد. در رسوبات پیرامونی مرجان ها از نظر غلظت عنصر کادمیوم ایستگاه شیب دراز (۰۲۳۷/۰ میکرو گرم بر گرم در وزن خشک) میزان بالاتری را نسبت به ایستگاه پارک زیتون و جزایر ناز دارد و ایستگاه جزایر ناز (۰۰۹۹/۰ میکرو گرم بر گرم وزن خشک) نیز میزان بالاتری را نسبت به ایستگاه پارک زیتون (۰۰۷۹/۰ میکرو گرم بر گرم وزن خشک) دارا می باشد. همچنین غلظت عنصر کادمیوم دربافت اسکلتی مرجان های خانواده Poritidae، دارای اختلاف معنی داری در بین ایستگاه ها نمی باشد.
۴-۲- ارتباط سطوح فلزات نیکل و کادمیوم دربافت اسکلتی مرجان های خانواده Faviidae و Poritidae و رسوبات پیرامونی آنها در هر ایستگاه و همبستگی های معنی دار
نتایج حاصل از تحقیق کنونی نشان دهنده عدم وجود همبستگی معنی دار به جزء درموارد ذیل می باشد:
از لحاظ غلظت فلز نیکل در ایستگاه شیب دراز مابین مرجان های خانواده Faviidae و رسوبات پیرامونش همبستگی معنی دار معکوسی موجود می باشد(۸۸۴/۰-r_St.1= ).
غلظت فلز کادمیوم نیز در ایستگاه های پارک زیتون و منطقه شیب دراز دربین مرجان های خانواده Faviidae و Poritidae هر ایستگاه از لحاظ آماری دارای همبستگی معنی دار (۹۶۰/۰-r_St.1= و ۹۲۲/۰r_St.3=) می باشد.
شرایط متفاوتی که مرجان ها در آن رشد می کنند می تواند در نحوه تجمع فلزات در اسکلت مرجانی منعکس گردد. این فلزات در نتیجه بکار گیری فلزات محلول، شامل جذب ذرات توسط بافت های مرجان یا از راه تغذیه به درون مرجان ها راه می یابند (Barnard et al., 1974; St. John, 1974; Brown, 1987; Hanna and Muir, 1990).
مرجان ها عناصر نادر را از آب پیرامونی شان که در آن رشد می کنند وارد اسکلت می کنند. همچنین پیوند شبکیه ای عناصر نادر در ساختار اسکلتی مرجان غلظت های آن ها را درون آب سطحی که مرجان رشد کرده است منعکس می کند (Inoue et al., 2004).
آبسنگ های مرجانی در خلیج فارس در شرایط نامناسب محیطی از لحاظ شوری و دمای آب و جذر و مد شدید رشد یافته اند که این مسئله تاثیر عمیقی را در ساختار جمعیتی و میزان پایداری و بقا و شمار گونه ها در این نواحی بر جای می گذارد (Coles, 1995).
با مقایسه چند سایت مرجانی مورد مطالعه چنین نتیجه ای قابل فهم است. سایت مرجانی پارک زیتون با قرار گرفتن در مجاورت سیستم آب شیرین کن جزیره قشم و قرار گیری در مجاورت بافت شهری و اسکله شهید رجایی قشم با ۱۳ گونه در مقایسه با سایت جزیره ناز که در ۱۸ کیلومتری بافت شهری و به دور از هر نوع توسعه فراوان انسانی با ۱۷ گونه دارای تنوع بیشتری می باشد(مرادی، ۱۳۸۹).
سیستم آب شیرین کن به دلیل اینکه در حین فرایند آلاینده هایی از قبیل پساب گرم (دمای بالای ۵۰ درجه سانتی گراد) و پساب حاوی مواد شیمیایی از قبیل کلر، مواد روغنی، سولفات و سایر مواد لازم جهت راهبری فرایند را وارد آب های منطقه می کند و با توجه به فاصله نزدیک آن با سایت مرجانی پارک زیتون (۲ کیلومتر) بدون شک بر مرجان های منطقه تاثیر خواهد گذاشت. همچنین در حال حاضر ساخت و تکمیل اسکله جدید در مجاورت اسکله بهمن در حال انجام است که این مسئله نیز بر اهمیت ارتباط تنوع گونه ای مرجان با آلاینده های انسانی خواهد افزود. از مسائل مهم دیگر که مرجان های منطقه ایستگاه پارک زیتون را تهدید می کند کلوپ غواصی مجاور با سایت مرجانی منطقه است. افزایش شمار زیاد غواصی های تفریحی یکی از مواردی است که در دنیا مناطق مرجانی را تهدید می کند (Wilkinson et al., 1993).
همچنین وجود طوفان های حاره ای که به طور قابل ملاحظه دارای دانه های شنی با ضخامت زیاد و یا ذرات گلی و آهکی می باشند از فاکتور های مهم تاثیر گذار در شکل گیری جمعیت مرجانی در خایج فارس هستند که با ایجاد استرس حاصل از رسوب ذرات شن که توسط باد شمال منتقل می شود در تنوع و آلودگی جمعیت مرجانی منطقه تاثیر می گذارد (Riegl, 1999). البته گزارشی مستند از این طوفان ها را که منجر به نابودی مرجان ها در قشم و یا جزایر اطراف شده است ثبت نگردیده است.
تغییرات تمرکز عناصر نادر در این مناطق احتمالاً به علت پدیده هایی نظیر تغییرات شوری و احتمالاً پراکندگی رسوبات کربناته و ریز دانه است که می توانند در خلیج فارس باعث تغییرات جانبی تمرکز عنصر نادر گردند. به دلیل تشکیل کمپلکس های کلریدی توسط کادمیوم و کمپکس های سولفاته و کلریدی توسط نیکل، به واسطه افزایش شوری به ترتیب حدود ۲۴ و ۴۰ درصد به کل میزان کادمیوم و نیکل محلول در آب به صورت غیر آلی افزوده می شود. عملاً به دلیل دامنه گسترده تغییرات شوری در سواحل جنوبی خلیج فارس(^[۷۷]psu70-40) بیشتر تغییرات تمرکز این دو عنصر احتمالاً در این منطقه صورت می گیرد. از طرفی به دلیل جذب عنصر کادمیوم بر روی سطوح هیدراته کانی های کربناته و تجمع و تشکیل عمده این رسوبات در سواحل جنوبی انتظار می رود در آبهای سواحل جنوبی تمرکز این عنصر کاهش یابد. در این مناطق توسعه و گسترش رسوبات ریزدانه در حد گل عامل مهمی در جذب عناصر نادر می باشد ولی به دلیل حجم زیاد ورودی این عناصر به محیط احتمالاً این عوامل دارای نقش تعدیل کننده در میزان تمرکز در ستون آب بوده و عملاً فاقد نقش کاهنده در تمرکز این عناصر می باشد(حائری اردکانی، ۱۳۷۶).
منابع عناصر نادر در اسکلت مرجان می تواند از فاضلاب های تصفیه شده و پسماند های صنعتی باشد. برخی از عناصر نادر می توانند استرس ها را ظاهر ساخته و رشد مرجان ها را در مراحل اولیه زندگی شامل موفقیت در لقاح، مرگ و میر لارو ها و موفقیت لاروها در تثبیت شدن تحت تاثیر قرار دهند(Negri and Heyward 2001; Reichelt-Brushett and Harrison, 2004).
به خوبی اثبات شده است که عنصر کادمیوم یک رفتار بسیار قوی جهت اتصال و ترکیب با فسفر در آب نشان می دهد و پراکنش آن به ارتباط با عنصر فسفر بستگی دارد(Knanuer and Martin,1980). همچنین آزمایشات نشان داده اند که عنصر کادمیوم یک عنصر پایدار در محیط می باشد و ترکیب آن با فسفر موجب حلالیت بالاتر کادمیوم و در نتیجه قابلیت دسترسی زیستی بیشتر می شود ( Knanuer and Martin, 1980; Venema, 1984; Smith , ۲۰۰۱; Fowler et al., 2007).
آزمایشات متعدد نشان داده اند که تجمع فلزات سنگین در موجودات زنده به غلظت قابل دسترس فلز درآب، مدت زمانی که در محیط وجود دارد و دیگر عوامل محیطی مانندpH، شوری، سختی و دما نقش مهم و معنی داری را ایفا می نمایند. نیازهای اکولوژی، جنس، اندازه و تولید مثل موجودات دریایی نیز بر روی تجمع عناصر سنگین موثر می باشد (Forstner et al., 1983; Canli and Atli, 2003; Farkas et al, 2003; Langston et al, 2002; Fowler et al., 2007).
احتمالاً تجمع بالای کادمیوم در اسکلت می تواند در نتیجه جایگزینی Ca²⁺ با یون های Cd²⁺ با در نظر گرفتن شعاع یونی قابل مقایسه آنها باشد(Shen and Boyle, 1988) .
کادمیوم احتمالاً مهم ترین عنصر سمی بیولوژیک می باشد و به عنوان یک آلوده کننده متقدم از آن یاد می شود. این عنصر به طور گسترده ای در صنعت مورد استفاده قرار می گیرد و در فرآیندهایی از قبیل electro plating رنگدانه ها، تثبیت پلاستیک، باتری ها و آلیاژهای فلزی استفاده می شود.(Sadiq, 1992).
به دلیل تنوع گسترده در استفاده از آن ورودی های انسانی به محیط دریایی اصلی ترین منبع آلوده کننده می باشند، بنابراین انتظار می رود که فعالیت های انسانی در نواحی دلتایی و ساحلی باعث افزایش میزان تمرکز کادمیوم در این نواحی می گردد. به طور کلی کادمیوم از طریق نهشت اتمسفری و بواسطه ورود از منابع نزدیک به ساحل وارد دریا می گردد. بنابراین عنصر کادمیوم نیز یکی از شاخص های آلودگی های صنعتی و از منشاء انسانی در محیط می باشد. فعالیت های توسعه ی اراضی در نواحی ساحلی یکی دیگر از منابع عمده ورود کادمیوم به خلیج فارس می باشد.(Sadiq et al., 1991).

نیکل نیز به طور گسترده ای در محیط زیست پراکنده می باشد و غلظت آن تابعی از سوخت های فسیلی، استخراج آن از معادن و پالایشگاه ها و سوختن مواد زاید است.
علاوه بر آن خلیج فارس به دلیل دارا بودن منابع عظیم نفت و گاز به یکی از اصلی ترین مسیرهای تردد کشتی ها و نفتکش ها و فعالیت های پالایشگاهی مبدل گشته است. نشت نفت خام به اکوسیستم آبی خلیج فارس باعث آلودگی های متعدد شده است. از آنجایی که نیکل و وانادیوم دو فلز سنگین عمده تشکیل دهنده در نفت خام می باشند ورود آنها به اکوسیستم های دریایی به طرق مختلف می تواند در موجوداتی نظیر دوکفه ایها بواسطۀ نوع تغذیه شان انباشته شود. میزان آن در نمونهای اندازه گیری شده مطالعه کنونی که دلیل آن را می توان به بالا بودن میزان نیکل در آبهای ساحلی(آقاجری، ۱۳۸۸)، رسوبات اقیانوسی و پوسته زمین مربوط دانست (قناتغستانی، ۱۳۷۲ و ریاحی بختیاری و مرتضوی، ۱۳۸۶). طی مطالعاتی که توسط ماشینچیان در سال ۱۳۷۲ در تنگه هرمز و نواحی اطراف خلیج فارس صورت گرفته عناصری چون نیکل در این مناطق دارای معادنی در زیر پوستۀ اقیانوسی می باشند. بنابراین یکی دیگر از دلایل مهم و قابل توجه بالا بودن میانگین غلظت نیکل منشاء پوسته ای آن می باشد.
یکی از عمده ترین عناصر نادری که حتی درغلظت های پائین دارای تاثیرات سمی بر روی موجودات می باشند و در ترکیب نفت وجود دارد عنصر نیکل می باشد. اصولاً میزان این عنصر در نفت خام بالا می باشد و تنها راه ورودی آن به محیط از طریق بهره برداری از منابع نفتی و آلودگی های ناشی از آن می باشد(Shen & Boyle,1988; Sadiq & Zaidi 1984; Sadiq et al.,1992; Bouhamra et al., ۱۹۹۶ ) این عنصر در حقیقت از شاخص های آلودگی نفتی به خصوص در محیط های دریایی می باشند. در آلودگی های نفتی چه به صورت لکه های نفتی و چه به صورت دود حاصل از اشتعال نفت و حتی آلودگی ناشی از احتراق سوخت وسایل نقلیه باعث ورود مقادیر زیادی از این عناصر به آب دریا می گردد. در آلودگی های اخیر نفتی در خلیج فارس در خلال جنگ خلیج فارس و جنگ ایران و عراق مقادیر زیادی از نفت های میادین نفتی این دو کشور به دریا راه یافت.
اما بر اساس نتایج حاصل از تحقیق کنونی و مقایسه این نتایج با دیگر مطالعات آلودگی فلزات در منطقه، بخش عمده ای از نیکل و کادمیوم در فاز انسان ساخت قرار گرفته است(کرباسی، ۱۳۷۶).
به طور کلی این عناصر پس از ورود به محیط تحت تاثیر فرآیندهای مختلفی جذب می گردند. عناصر وارد شده به محیط در دو محل تجمع می یابند: یکی رسوبات و دیگری بافت های نرم و اسکلت موجودات زنده و عملاً برای مدت طولانی در ستون آب باقی نمی مانند.
آبسنگ های مرجانی در مناطق آسیایی دارای سطوح فلزات سنگین بالاتری از دیگر نقاط جهان می باشند. هرچند، Al-Rousan در سال ۲۰۰۷ غلظت های نسبتاً پایینی از فلزات را در خلیج Aqaba ثبت کرده است.
نتایج تحقیق حاضر نشان دهنده آن است که جذب هر کدام از فلزات به طور قابل توجهی در هر ایستگاه متفاوت می باشد. هیچ گونه بر هم کنشی نیز دراین میان وجود ندارد.
ایستگاه پارک زیتون به دلیل موقعیت قرار گیری خود در نزدیک اسکله و بندر بدون شک از وجود این آلاینده های طبیعی تاثیر خواهد پذیرفت و بر خلاف ایستگاه پارک زیتون، ایستگاه های جزایر ناز و شیب دراز در فاصله ای به دور از ایستگاه پارک زیتون قرار گرفته اند.
در این مناطق به واسطه ی تبخیر شدید و ورود انواع آلوده کننده ها که قبلاً در مورد آنها به تفصیل توضیح داده شد ترکیب شیمیایی آب به شدت تغییر می کند و تمرکز عناصر نادر به خصوص عناصر نیکل در اثر ورود نفت و کادمیوم در اثر فعالیت های انسانی در آن بالا می رود(حائری اردکانی،۱۳۷۶).
روند تغییرات غلظت های نیکل و کادمیوم در مرجان ها بیشتر به علت اختلاف اندازه کلنی و سن آنها می باشد و از طرفی میزان فعالیت های انسانی که سبب کاهش و یا افزایش کادمیوم و نیکل موجود در محیط زیست آنها می شود، بطور مستقیم و غیر مستقیم در میزان جذب فلزات موثر است.
همچنین قرارگیری جغرافیایی نقش بسزایی را در جذب آلاینده ها توسط موجودات آبزی دارند. برخی از تفاوت ها ناشی شده از کاربرد مرجانهای متفاوت، آنالیز قسمت های متفاوت مرجانها با بهره گرفتن از تکنیک های متفاوت، همچنین نمونه برداری مرجان ها از هر دو منابع آلوده و غیر آلوده می باشد.
همچنین این تفاوت ها می تواند ناشی از: الف) کارایی متفاوت گونه های متفاوت در انتقال فلزات از بافت های مرجانی به اسکلت باشند. ب) تفاوت در مقاومت های متفاوت گونه های متفاوت (که در این حالت سبب تنظیم غلظت فلزات در بافت ها می شود) باشد. ج) تفاوت در میزان زوگزانتله های گونه های متفاوت در زمان نمونه برداری باشد؛ چرا که زوگزانتله ها معرف جذب فلزات می باشند (Harland and Nganro, 1990; Harland et al., 1990).
این تفاوت های میان گونه ای در صورتی که فعالیت زوگزانتله و روش های جذب فلزات در طول مکان و زمان تغییر کند، ممکن است پایدار نمانند. با توجه به اینکه تخمک های مرجان ها غنی از فلزات سنگین می باشند .(Reichelt-Brushett, 1998) در این حالت تاثیرات تفاوت های میان گونه ای توسط تفاوت های حالات تولید مثلی مرجان ها بعید می باشد. (Esselmont et al., 2000).
آزمایشات متعدد نشان داده اند که غلظت عناصر سنگین در بدن موجودات آبزی در مناطق مختلف(خلیج فارس، خلیج مصر، مرداب های نمکی در جنوب ساحل آتلانتیک اسپانیا، خلیج ایسکندرون و تالاب های کالیفرنیا) به دلیل شرایط محیطی متفاوت (دما، شوری، بستر متفاوت و …) و وجود فعالیت های صنعتی اختلاف معنی دار دارد(Tayel, 1995; Romeo, 1999; Chen, 2002; Dural et al., 2007 ).
ازجمله دلایل احتمالی در خصوص عدم یکسان بودن نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱) غلظت های متفاوت فلزات درون یک کلنی به سمت اطراف کلنی که دارای بیشترین رشد می باشند.

: جمع دارایی­ های شرکت i در سال t-1.
: تغییر در فروش خالص شرکت i بین سال t و t-1
: تغییر در حساب­های دریافتنی شرکت i بین سال t و t-1
: ناخالص اموال، ماشین آلات و تجهیزات شرکت i در سال t
نشان دهنده خطا یا پسماند مدل است.
و در مرحله آخر، اقلام تعهدی اختیاری (DAC) به شرح زیر محاسبه شده است:
جریان وجوه نقد نسبی (X_1j =Relcfo): وفق تحقیق چونگ و همکاران (۲۰۰۵)، شرکت هایی که جریان وجوه نقد بالاتری دارند به احتمال بیشتر از مدیریت سود -کاهش دهنده سود استفاده می کنند. جریان وجوه نقد نسبی طبق مدل آنها به صورت زیر تعریف شده است:
مازاد جریان وجوه نقد آزاد (SFCF= X_2j): در این پژوهش منظور از مازاد جریان وجوه نقد آزاد (SFCF) یعنی شرکت هایی که دارای جریان وجوه نقد انباشته (RCF) بالایی هستند و در عین حال از فرصت های رشد(PB) پایینی برخوردار هستند. در این پژوهش شرکت هایی که بالای میانه RCF و پایین میانه PB قرار دارند نشان دهنده شرکت هایی است که بطور بالقوه با مشکل نمایندگی SFCF مواجه هستند. به عبارتی شرکت هایی که از لحاظ RCF بالای میانه و از لحاظ PB در پایین میانه قرار دارند شرکت هایی هستند که دارای SFCF هستند.
نگهداشت جریان وجوه نقد به صورت زیر محاسبه گردیده است:
= جریان وجوه نقد انباشته شرکت i در سال t
= سود عملیاتی قبل از استهلاک شرکت i در سال t
= کل مالیات شرکت i در سال t
= هزینه بهره بدهی های بلندمدت و کوتاه مدت شرکت i در سال t
= سود سهام پرداختی به سهامداران عادی شرکت i در سال t
= سود سهام پرداختی به سهامداران ممتاز شرکت i در سال t
= جمع دارایی های شرکت i در سال t-1.
کیفیت حسابرسی(Audit quality= X_3j): یکی از متغیرهای مستقل در این پژوهش کیفیت حسابرسی است که یک متغیر شاخص است. برای اندازه گیری این متغیر در تحقیق راسمین و همکاران (۲۰۱۴) از معیار صفر و یک استفاده می شود . در این شکل از تعریف متغیر به عنوان متغیر کیفی تلقی شده که بر مبنای آن شرکت های نمونه آماری به دو دسته واجد کیفیت حسابرسی و فاقد آن تقسیم بندی شده اند. به منظور طبقه بندی ابتدا طبق رده بندی سازمان بورس اوراق بهادار تهران ۵۰ شرکت برتر بورسی شناسایی و شرکت هایی که از موسسات حسابرسی طرف قرارداد شرکت های برتر استفاده کرده اند دارای کیفیت حسابرسی تلقی شده اند.

اهرم مالی شرکت(leverage = X_4j): یکی از متغیرهای ویژگی های شرکت تلقی شده که به این مفهوم است که چند درصد از دارایی های شرکت از محل بدهی تأمین شده است. اهرم مالی به صورت نسبت جمع بدهی های شرکت به جمع دارایی های آن در پایان سال مالی محاسبه شده است.
اندازه شرکت (Size = X_5j): یکی دیگر از سنجه های ویژگی شرکت است که بر مبنای لگاریتم طبیعی ارزش شرکت به دست آمده است. ارزش شرکت از مجموع ارزش روز سهام و ارزش دفتری بدهی ها در پایان دوره محاسبه گردیده است.
ه) رابطه ریاضی بین متغیرها:
جهت تعیین ارتباط بین متغیرها از رابطه ریاضی زیر استفاده شده است:
Yj = α + β_۱X_1j + β_۲ X_2j + β_۳X_3j + β _۴X_4j + β_۵X_5j + ε
و) برآورد رابطه ریاضی بین متغیرها:
رابطه ریاضی تعریف شده در بند قبل رابطه ای پارامتریک بوده که مقادیر متغیرهای Y_j به عنوان متغیر تابعی یا وابسته و X_1j, X_2j, X_3j, X_4j, X_5j به عنوان متغیرهای مستقل بر مبنای داده های عملکردی در بین شرکت های منتخب در بازه زمانی مورد مطالعه تعیین شده و α و _۱β، _۲β، _۳β، _۴β، _۵β پارامترهای مجهولی هستند که با بهره گرفتن از رگرسیون خطی مرکب بر مبنای تحلیل داده های تابلویی به دست آمده است.
۴) مدل مفهومی تحقیق:
در راستای تبیین عینی روابط بین متغیرها، مدل مفهومی تحقیق به اتکای پشتوانه نظری بیان شده در انتهای فصل دوم و بیان منطقی صدر الذکر به صورت نمودار شماره ۳-۱ به صورت زیر بیان شده است:
نمودار شماره ۳-۱: مدل مفهومی تحقیق
۵) نرم افزارها :
با عنایت به استفاده از سری های زمانی داده ها و به عبارتی ۵ نمونه وابسته در گردآوری داده ها و لزوم به کارگیری تحلیل های تابلویی جهت پردازش داده ها، محاسبه، آزمون و تحلیل های آماری بسته به مورد از نرم افزارهای ذیل بهره گرفته شده است:
الف) نرم افزار:EVIEWS از این نرم افزار برای انجام محاسبات، آزمون ها و تحلیل های آماری و برآورد روابط بین متغیرها با بهره گرفتن از روش های رگرسیونی استفاده شده است.
ب) نرم افزار: EXCELL جهت پردازش اولیه داده ها و آماده سازی آن ها به عنوان متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق، بهره گرفته شده است.
ج) نرم افزار های بورس: از نرم افزارهای بورسی مشتمل بر ره آورد نوین و تدبیر پرداز نیز به منظور گردآوری برخی از داده های بورس مورد استفاده قرار گرفته است.
فصل چهارم
یافته های تحقیق
۴-۱- مقدمه
طی فصول اول، دوم و سوم تحقیق به ترتیب کلیات تحقیق، مروری بر ادبیات تحقیق و روش تحقیق یا فرایند اجرایی تحقیق مورد بحث قرار گرفته است. در این فصل داده های مورد نیازی که جهت آزمون فرضیه‌ های تحقیق جمع آوری شده، به عنوان منبعی برای تجزیه و تحلیل استفاده شده است. با عنایت به استفاده از روش نمونه گیری تصادفی در مطالعه جامعه آماری، جهت استنتاج یا تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده، در تبیین مشاهدات نمونه ای از روش­ توصیفی و در تعمیم نتایج به جامعه آماری از روش استقرایی استفاده شده است.
در این فصل یافته های تحقیق مبتنی بر توصیف و تجزیه و تحلیل داده های عملکردی به دست آمده از نمونه تصادفی تشریح گردیده است. ساختار منطقی این فصل به ترتیب ذیل تنظیم گردیده است:
الف) پس از مقدمه توصیف جامعه آماری بر مبنای مرزهای جامعه آماری شرکت های منتخب بورسی به انجام رسیده است. در این تعریف محدودیت هایی که بر مبنای آن ها بخشی از شرکت های بورسی جهت رعایت شرط قابلیت مقایسه، حذف گردیده اند عنوان شده است. در بسیاری از تحقیقات حسابداری و مالی انجام شده در ایران، روش مرحله ای حذف شرکت ها را با عناوین حذفی سیستماتیک، غربالگری هدف مند و موارد مشابه به عنوان یک روش نمونه گیری تعریف کرده و به رغم غیر تصادفی بودن از روش های استقرایی در تحلیل یافته های مربوط به آن بهره جسته اند.
ب) بر مبنای روش نمونه گیری تصادفی بخشی از شرکت های منتخب تعریف شده به عنوان جامعه آماری، نمونه تصادفی مشخص شده که در این قسمت به توصیف توزیع این شرکت ها پرداخته شده است.
ج) با بهره گرفتن از روش های توصیفی مشتمل بر شاخص های مرکزی، پراکندگی و نسبی، توصیف یافته ها یا متغیرهای مستقل و تابعی انجام شده است. علاوه بر این به جهت کیفی بودن متغیر کیفیت حسابرسی به سنجش آن و به عبارت بهتر دسته بندی شرکت ها بر مبنای آن مبادرت شده است.
د) با عنایت به اینکه در این تحقیق بر مبنای مدل راسمین و دیگران(۲۰۱۴) از رگرسیون خطی مرکب مبتنی بر تحلیل داده های تابلویی جهت تعیین ارتباط بین متغیرها بهره گرفته شده، پیش فرض های استفاده از این روش مشتمل بر نرمال بودن توزیع متغیرها و باقی مانده های رابطه برآوردی، استقلال خطی متغیرهای مستقل و خطاهای رابطه برآوردی، ثبات واریانس ها و تعیین نوع داده های تابلویی مورد ارزیابی واقع شده اند.
ه) تعیین ارتباط بین متغیرهای وابسته و مستقل بر مبنای رگرسیون خطی مرکب و مبتنی بر تحلیل داده های تابلویی صورت گرفته و پس از برآورد پارامترهای رابطه رگرسیونی، اعتبارسنجی آن بر مبنای ضریب تعیین، تعمیم مبتنی بر سطح معنی دار آزمون تی استیودنت و آزمون فیشر از ضرایب متغیرهای مستقل در رابطه برآوردی به منظور تعیین نوع ارتباط بین متغیرها استفاده شده است. در عین حال با عنایت به کیفی بودن متغیر کیفیت حسابرسی از آزمون مقایسه زوجی تی استیودنت جهت ارزیابی رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود بهره گرفته شده است.
و) در انتهای فصل نیز به طور خلاصه، جمع بندی توصیف یافته ها، تحلیل پیش فرض ها و تفسیر ارتباط بین متغیرها ارائه شده است.
۴-۲- توصیف جامعه آماری
بر خلاف روش معمول در غالب تحقیقات پایان نامه ای در ایران که کلیه شرکت های بورسی را به عنوان جامعه آماری تعریف و با اعمال شرایطی با روشی که آن را روش حذفی سیستماتیک یا غربال گری هدف مند و مواردی مشابه نامیده اند، در این تحقیق بر مبنای محدودیت های اعمال شده جامعه آماری تعریف و به عبارتی مرزهای جامعه آماری شرکت های منتخب بورسی تصویر گردیده اند.
پژوهش حاضر شامل شرکت های منتخب از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تا پایان سال ۱۳۹۲ می باشد و داده های تاریخی عملکردی آن ها از نرم‌افزار ره‌آورد نوین بورس گردآوری شده است. به تبع تحقیقات مشابه مرزهای این جامعه آماری بر اساس محدودیت هایی مشتمل بر تاریخ خاتمه دوره مالی، ماهیت فعالیت و …به شرحی که در فصل سوم عنوان شده تعریف شده است.
داده های مربوط به این متغیرها بر مبنای صورت های مالی ارائه شده به بورس اوراق بهادار تهران و نرم افزارهای تدبیر پرداز و ره آورد نوین گردآوری یا محاسبه شده اند. در مواردی که بین داده های گردآوری شده از منابع مختلف، مغایرتی وجود داشته با مراجعه به صورت های مالی این شرکت ها رفع مغایرت گردید. نتایج اعمال محدودیت های مربوط به تعیین مرزهای جامعه آماری یا شرکت های منتخب بورسی، به شرح نمودار ۴-۱ است.

۴ to 6

۶

۰.۳۰

۳

T [^oC]

۵۰ to 80

۸۰

۰.۲۷

۴

L_i,agg

۰.۴ to 0.6

۰.۶

۰.۰۵

فصل سوم
مدل‌سازیغشاء و لایه نفوذ گاز و نتایج آن
معرفی غشاء و لایه نفوذ گاز
لایه‌ی بین لایه‌ی کاتالیست و کانال، لایه‌ی نفوذ کننده‌ی گاز نامیده می‌شود. گرچه مستقیماً در واکنش شیمیایی شرکت نمی‌کند، چندین نقش اساسی را در سلول‌های سوختی ایفاء می‌کند:
مسیری را برای گازهای واکنش­دهنده که از کانال‌های گاز عبور می‌کنند فراهم می‌آورد تا اینکه خود را به لایه‌ی کاتالیست برسانند.

مسیری برای آب تولید شده از کاتالیست به کانال‌های گاز فراهم می‌کند.
گرمای تولید شده در لایه‌ی کاتالیست را به بیرون هدایت می‌کند.
برای سوار کردن^[۹۰] پیل سوختی بکار می‌رود.
ویژگی‌هایی برای لایه‌ی نفوذ گاز که به تبعیت از کارکردهایش نیاز است، عبارتند از:
باید به اندازه‌ی کافی متخلخل باشد تا آنکه هم به گازهای واکنش دهنده و هم به آب تولیدی اجازه‌ی حرکت دهد.
باید هم از لحاظ الکتریکی و هم از لحاظ حرارتی رسانا باشد.
منافذ لایه‌ی نفوذ گاز (الکترود) در سطح تداخلیش با لایه‌ی کاتالیست نباید خیلی بزرگ باشد، زیرا لایه‌ی کاتالیست از ذرات بسیار ریزی تشکیل یافته است.
باید از استحکام مکانیکی لازم برخوردار باشد. بایستی از انعطاف‌پذیری مناسبی برای تماس الکتریکی مناسب برخوردار باشد.
این ملازمات توسط کاغذ فیبری کربنی تأمینمی‌گردد. لایه‌ی نفوذ گاز بهطور کلی آبگریز^[۹۱] ساخته می‌شود تا از پدیده‌ی غرقابی (پر شدن منافذ الکترود با آب مایع) جلوگیری شود. ساختار این لایه از ماده بنام پلی تتراتیلن^[۹۲]می‌باشد که در شکل ‏۳‑۱ آورده شده است [۴].

شکل ‏۳‑۱: ساختارPTFE.

غشاء لایه‌ی جدا کننده دو لایه کاتالیست آند و کاتد می‌باشد. همان‌گونه که در بخش ‏۱-۶-۳- توضیح داده شد، غشاء ساختاری آب دوست دارد و پروتون‌هامی‌توانند از طریق آن از لایه کاتالیست آند به کاتد مهاجرت کنند و واکنش را در لایه کاتالیست کاتد تکمیل نمایند.قابلیت هدایت یونی غشاء شدیداً به ساختار غشاء و محتویات آب^[۹۳] آن بستگی دارد. محتویات آب (l) در غشاء به صورت تعداد مولکول‌های آب بر گروه‌های اسید سولفونیک غشاء تعریف می‌شود:

فلزات اساسی

2625/0

15

3492/0

14

فرآورده ­های غذایی وآشامیدنی به جز قند و شکر

226/0

16

5/0

12

محصولات شیمیایی

7595/0

17

3222/0

15

مأخذ: یافته­های پژوهش
پس از محاسبه سال به سال سهم فروش و تعیین احتمالات انتقال به روش گفته شده، ماتریس گذار (انتقال) را در حالتی برآورد می­کنیم که در آن، فقط سهم فروش در سال شروع (سال 82) و سهم فروش آن­ها در پایان دوره مورد نظر (سال 92) در نظر گرفته شده است. بر اساس مشاهدات در بلند­مدت، انتقالات بسیار کم و به ندرت تمام وضعیت­ها را در بر می­گرفت. با توجه به ماتریس­ها و دست نیافتن به بردار پایدار، در این حالت از شاخص اثر استفاده شده است و در جدول 4-3، رتبه صنایع در بلند­مدت (سال 82 و 92) و کوتاه­مدت( سال به سال) با هم مقایسه گردیده است.
مشاهده می­ شود که در بلند مدت سه صنعت انبوه­سازی، املاک و مستغلات، استخراج کانه های فلزی، چوب، کارتن و بسته­بندی، حالت حدی شاخص تحرک را نمایان می­ کنند. یعنی بالاترین میزان تحرک که یک صنعت می ­تواند به خود بگیرد. در اکثر صنایع دیگر نیز تنزل رتبه به معنای افزایش تحرک و پویایی آن­ها در بلند مدت را داشته­ایم.
4-4-3- مقایسه حالت ایستا و پویا در کوتاه­مدت
تمرکز بازار دلالت بر آن دارد که چه میزان از کل تولیدات بازار یک محصول معین در اختیار تعداد محدودی از بنگاه­های بزرگ می­باشد، برای اندازه ­گیری تمرکز در یک بازار و یا صنعت معین، باید به تعداد بنگاه­ها، اندازه نسبی و میزان پرکندگی آنها توجه داشت. هر چه تعداد بنگاه­های یک صنعت کمتر باشد، آن صنعت متمرکزتر و هر چه بازار غیر یکنواخت­تر بین بنگاه­ها توزیع شده باشد، درجه تمرکز بیشتر خواهد بود(کاشی،1379: 85). اندازه نسبی بنگاه­ها می ­تواند بر اساس متغیرهای متنوعی مثل فروش، ارزش افزوده، اشتغال اندازه ­گیری گردد؛ سهم بازار هر بنگاه که در حقیقت اندازه نسبی هر بنگاه را بر اساس میزان فروش آن بنگاه به کل فروش در صنعت بیان می­ کند، در این رساله معیار ما قرار گرفته است.

می­دانیم که شاخص­ های تمرکز، مهم­ترین شاخص ساختار بازار، در بررسی ایستای آن است؛ بنابراین برای داشتن نگاه کلی و مقایسه­ ای نسبی در این رساله، شاخص هرفیندال- هریشمن برای تمامی صنایع و سال­ها محاسبه گردیده است. پس از محاسبه سهم فروش بنگاه­ها، مجموع مجذور آنها که شاخص هرفیندال- هریشمن را مشخص می­ کند، به عنوان شاخص قرار داده­ایم. رتبه صنایع بر اساس این شاخص در کوتاه­مدت و تمام سال­ها را با رتبه صنایع در کوتاه مدت بر حسب شاخص M_u را مقایسه می­کنیم؛ آیا می­توان گفت صنایعی که تحرک کمتری دارند متمرکزترند؟
به منظور مقایسه صنایع در این وضعیت با وضعیت صنایع در حالت پویای آنها، میانگین شاخص هرفیندال- هریشمن سال­های 1382 تا 1392 محاسبه شده است.
که یازده تعداد دوره­ های(سال­های) مورد مطالعه است. صنایع را بر اساس این میانگین رتبه ­بندی نموده­ایم. در جدول زیر مقدار و رتبه صنایع در حالت ایستا و براساس میانگین شاخص هرفیندال در بازه زمانی92-82 برای هر صنعت نوشته شده است. در در جدول4-4، صنایع از میزان تمرکز کم به زیاد نظم داده شده ­اند، به این دلیل که، تمرکز از نظر تعریف نقطه مقابل تحرک است. این بدان معناست که شاخص هرفیندال کوچک­تر نشان­دهنده تمرکز پایین­تر و در نتیجه نزدیک­تر بودن صنعت مورد نظر به ساختار رقابتی است؛ این در حالی است که شاخص تحرک کوچک­تر نشان­دهنده میزان تحرک کمتر و نزدیک­تر بودن صنعت موردنظر به ساختار انحصاری است. لازم به یادآوری است که این دو تعریف در دو نگاه متفاوت ایستا و پویای صنعت معنا می­یابند.
جدول 4-4. رتبه ­بندی صنایع در حالت ایستا بر حسب شاخص هرفیندال- هیرشمن

صنعت

تعداد بنگاه­ها

میانگین شاخص هرفیندال

رتبه

سیمان، آهک، گچ

24

05774438/0

1

مواد دارویی

26

061434479/0

نقش و جایگاه زنان در میان جوامع قبیله ای شهرستان خاش
بدنیست در سیر جایگاه زنان و نقش قدرت در میان آنها و بخصوص زنان بلوچ به پیشینه تاریخی و قدرت مردان و زنان از دید جامعه شناسی و از کتاب فردریش انگلس به نام منشأ خانواده، مالکیت خصوصی و دولت وهمچنین به پیشینه دینی آن وبرسی وضعیت زنان شهرستان خاش درگذشته ومقایسه آن با وضعیت کنونی بپردازیم.
سیر جایگاه زن در جهان و از نظر جامعه شناسی
به اعتقاد انگلس در خانواده اشتراکی آغاز تاریخ بشر که زوج های متعدد و فرزندان آنها را در بر می گرفت. اداره امور خانه برعهده زنان بود، ولی به دلیل آنکه کار زنان برای بقای قبیله جنبه حیاتی داشت و یک صنعت عمومی و ضروری تلقی می شد زنان از جایگاه اجتماعی بالایی برخوردار بودند، امااهلی سازی حیوانات و توسعه گله داری به پیدایش منبع ثروت جدیدی برای اجتماع بشر منجر شد و چون کنترل حیوانات قبیله دردست سران بود انباشت ثروت در دست مردان باعث گردید قدرت نسبی آنان در مقایسه با زنان افزایش یابد و کاروتولید زنان و جایگاه اجتماعی آنها تنزل یافت و در نتیجه با پیدایش خانواده پدر سالار به ویژه در شکل تک همسری اداره امور خانه ارزش خود راازدست داد و به صورت یک خدمت خصوصی درآمد و زن اولین خدمتکار خانگی گشت . پژوهشگران معتقدند در بیشتر جوامع کشاورزی به علت نظام وراثت فرهنگی که در ۱۱۱ جامعه معاصر صورت گرفت مشخص شد که هر چه مشارکت زنان در نیروی کار بیشتر باشد، امکان اینکه مردان بر زنان اعمال قدرت کنند کمتر خواهد بود.(بستان؛ ۱۳۸۳:۱۵۸)

جایگاه زن ازدید سنت ومذهب وقرآن:
در مورد خلقت زن احادیث و روایات مختلفی مطرح شده است بعنوان مثال حدیثی از امام علی (ع) است که می فرماید: خداوند مردان را از زمین آفرید از این جهت همت و توجه مردان به زمین (آب و گل) است. و زنان را از مردان آفرید. از این رو همت زنان در جهت توجه به مردان است. پس ای گروه مردان زنانتان را حبس کنید.(وسایل الشیعه،ج۷ جزء۱ باب۲۴ صفحه۴۱)
یا در کتب اهل سنت در باب علت نیکوکاری به زنان در کتابهای صحیح بخاری و مسلم خلقت زنان از استخوانهای نرم و کج عنوان شده است و چنین فرموده اند: سفارش مرا درباره نیکویی کردن به زن ها بپذیرید زیرا که آنها از استخوانهای نرم و کج پهلو آفریده شده اند و از لحاظ آفرینش چون آن استخوانها هستند و نقطه منحنی و کج آنها استخوانهای قسمت بالای آنهایت پس اگر بخواهی آن نقطه منحنی را صاف کنی خواهد شکست و اگر ترک کنی به حالت انحنا و کجی باقی خواهد ماند پس سفارش خیر مرا درباره زنها در نظر بگیرید.(وطنی ۱۳۸۸: ۳۶-۲۵)
در روایات دیگری بنام ائمه و حضرت رسول (ص) زن را موجودی می دانند که از انسان یعنی آدم (ع) و از پهلوی چپ او بوجود آمده است و زن را از آن جهت زن گفته اند که از انسان آفریده شده و حوا از آن جهت حوا نامیده شده که از حیوان (موجود زنده انسان) خلق شده. اینکه این روایات تا چه اندازه صحیح باشد در حد توان علمی ما نیست اما ما آیات قرآنی فراوانی داریم که خلقت زن را هم ردیف خلقت مرد قرار داده و با احادیث فوق منافات دارد. بعنوان مثال در سوره طه آیه ۵۰ می فرماید: هرچیزی از جمله زن و مرد را در حد کمال خلق کرده است . یا از آنجائیکه می فرماید خدایی که تو را آفرید و به بهترین وجه کمال بسیار است و معتدل و موزون ساخت و در سوره ای دیگر می فرماید به تحقیق انسان را در زیبا ترین و بهترین قوام و مراتب بوجود آفریدیم.(تین آیه ۴) و یا می فرماید: فتبارک ا… و احسن الخالقین.(مومنون ۱۴)
همچنین قرآن در چگونگی خلقت می فرماید: ای مردم تقوای الهی پیشه کنید آن پروردگاری که شما را از نفس واحده ای آفرید و از آن نفس (نه پهلوی آدم) زوجی خلق کرد و نیز می فرماید: هوالذی خلقکم من ترابِ ثمّ من نطفه ثمّ من علقه ثمّ یخرجکم طفلاً.(مؤمنون آیه ۶۷) آنچه مسلم است این است که قضاوت و ارزیابی در چگونگی و ماهیت انسانها باید بر اساس امور ثابت و استواری باشد تا مبنای قانون و ارزیابی ها قرار گیرد.(همان،۴۲)
حال بعد از این همه توضیحات درباره خلقت انسان از روایات و احادیث و آیات قرآن یکی از دلایلی که شاید ما خودمان را صاحب اختیار و همه کاره زنان می دانیم همین عامل باشد که زنان ناقص الخلقه هستند و از پهلوی چپ آدم آفریده شده اند و باید طبق روایات در خانه بمانند، حرف اضافی نزنند و شاید یکی از دلایل دیگری که ما مردان (و بخصوص مردم شهر ما) خود را برتر از زنان می بینند و به خودشان حق میدهند چند همسر نیز بگیرند،آیات قرآنی است که شاید بخوبی تفسیر نشده اند و ما درک درستی از آنها نداشته ایم. بعنوان مثال آیه ۳ سوره نساء که مجوز چهارزنی را می دهد: پس آن کس از زنان را به نکاح خود در بیاورید که نیکو و مناسب باشد .دو ، سه یا چهار. پس اگر از ستم بر آن و بی عدالتی بیم دارید یک زن اختیار کنید.
اگر به قبل اسلام و شرایط اجتماعی آن زمان نظر کنیم خواهیم دید که مردان چندین حرم سرا و زن داشتند و به آنها رسیدگی نمی کردند و اسلام با این آیه از سوره نساء نظام زناشوئی را قانون مند کرد و تعداد زنان آنها را کم کرد. همانطور که قبلاً هم گفتیم با شرط عدالت و در نهایت یک زن را پیشنهاد می دهد.ابا عبد ا… (ع) در معنی آیه فوق می فرماید: فإن خفتم فواحده. منظور نفقه است و لن تستطیعوا… حرصتم. منظور مودت و محبت است. برای اینکه کسی قادر نیست بین دو زن در محبت عدالت را رعایت کند.(وطنی. ۱۳۸۸، ۱۹۲-۱۹۱)
آیه بعدی سوره نساء آیه ۳۴ می باشد که می فرماید: الرجال قوّامون علی النساء بما فضّل ا… بعضهم علی بعضِ و بما انفقو من اموالهم.
که تمامی تفسیرهایی که از این آیه شده است مرد را سرپرست بی چون و چرای زن قرار داده چرا که مرد بعضی از برتری ها را نسبت به زنان من جمله کمال عقل،جهاد،نماز جمعه و عیدین، قضاوتها و شهادت و میراث و برتری در دین (چون زنان چند روز در ماه نمی توانند نماز و روزه بگیرند) و همچنین به واسطه نفقه ای که مرد به آنها می دهد.
ما تمامی مطالب فوق را با جان و دل قبول داریم اما باید شرایط جامعه کنونی را نیز در نظر گرفت قبلاً زنان در خانه ها نشسته بودند و به کسب علم و دانش نمی پرداختند و همچنین حقوق بگیر نبودند تا از پس خرج و مخارج خود برآیند و به نظر من خداوند متعال مرد و زن را مکمل همدیگر خلق کرده. نه یکی را برتر از دیگری چرا که زن توانایی هایی دارد که مرد ندارد و مردم هم توانایی هایی که زن ندارد. به هر حال نباید آیات قرآن را یک طرفه و خدای نکرده به نفع خودمان تفسیر کنیم. شرایط جامعه کنونی را نیز باید در نظر گرفت چرا که امروز زنان پا به پای مردان کار می کنند و درس می خوانند ، شهید می شوند و … . البته ناگفته نماند که اسلام زن را به کمال تعالی و رشد رساند و به قول امام خمینی (ره) زن خدمتی کرده است که در تاریخ همچون سابقه ای ندارد، اسلام زن را از توی لجن زارها برداشته است و آورده شخصیت به او داده است یا در جای دیگر می فرماید اسلام زنها را قدرت داده است، امام خمینی از اهمیت و کرامت زنان می گوید. اگر زنان شجاع و انسان ساز از ملت ها گرفته شود ملت ها شکست می خورد و در جایی مادرها را مبدأ خیرات می داند.(امام خمینی ۱۳۷۴، ۵۸-۵۷)
پس چه خوب است ما هم به زنان و دخترانمان بیشتر بها بدهیم و خدای نکرده به چشم کالا و موجودات بی ارزش به آنها نگاه نکنیم.
دکتر فتحیه فتاحی زاده در کتاب زن در تاریخ و اندیشه اسلامی درباره علل تنزل شخصیت و مقام زن در جوامع اسلامی می نویسد: ((در جامعه مدنی نبوی (ص) زن تا حدود زیادی حقوق از دست رفته اش را بدست آورد و جایگاه و مقام والای خویش را بازیافت)). (فتاحی زاده،۱۳۹۰؛۲۷۷-۲۶۲)
او که تا قبل از اسلام از حقوق مسلم خویش محروم مانده بود و شأن و جایگاه اجتماعی نداشت باظهور اسلام برکات و امتیازات بی شماری بدست آورد به برکت اسلام مستقل و متکی به نفس شد و اسلام مقامی به زن داد که خلیفه دوم (رض) در این باره می گوید:
بخدا سوگند ما در جاهلیت هیچ شأنی برای زنان قائل نبودیم تا این که خداوند درباره آنان آیاتی نازل کرد و حقوق و بهره هایی برایشان قائل شد.(صحیح مسلم ج۴،ص۱۹۰)
دکتر فتاحی زاده اذعان می دارد که چرا جایگاه زن نسبت به صدر اسلام و جامعه نبوی تنزل یافت و موارد زیر را علل اصلی این تنزل جایگاه می داند:
استبداد و خودکامگی حاکمان و تحقیر زنان از طریق فساد خلاقی. علامه طباطبایی نیز علت فرودستی زنان یهود و نصارا در عصر رسالت را همین عامل یعنی حکومت استبدادی آنها می داند.
عرف و عادات غیر اصیل: از آنجائیکه قبل از ظهور اسلام بیشتر جوامع مرد سالار بودند، برخی از دانشوران اسلامی متأثر از آن جوامع علیرغم دستور های اسلامی متون دینی را با ذهنیت مرد سالارانه تفسیر کردند.
تحجر و جمودگرایی یا دورشدن از اسلام واقعی و گرایش به عصر جاهلیت.
پدیده ی روشن فکری :این قبیل افراد خواهان آزادی بی حد زن و کشیدن رو به فساد اخلاقی و پایین آوردن مقام او هستند.
حال با این همه سفارشات که حضرت سول (ص) درباره مقام زن در اسلام و جامعه و حضور آنان در اجتماع و مساجد داشته است و اهمیتی که ائمه و صحابه به مقام زن داشته اند پس بی انصافی است که ما این همه سفارشات را نادیده بگیریم. و جایگاه زنان و دخترانمان را به پایین ترین حد کاهش دهیم به طوری که در مواردی دیده می شود که حتی دختر حق انتخاب شوهرش یا نظر دادن در باره آن را ندارد. و گاهاً در شب حجله و یا زفاف شوهر را می بیند و یا مسائلی از این قبیل.
در میان قبایل خاش در گذشته نه چندان دور زن جایگاهی بسیار پایین و نا مناسبی داشت زنان در این جوامع چونان کنیزانی در خدمت مردان و فرزندان آنها بودند و به علت نظام پدر سالاری زن از قدرت و جایگاه اجتماعی بالایی بر خوردار نبود زنان در برابر خواسته ی مردان راحت تسلیم بودند و حق هیچ گونه اعتراضی را نداشتند زنان حق حضور در جامعه را به تنهایی نداشتند و اگر از منزل بیرون می آمدند باید با تمهیدات لازم و زدن رو بند بیرون می شدند آنقدر حق و حقوق آنها توسط مردان ضایع می شد که مردان بلوچ رسمی دارند بنام جن طلاک (زن طلاق ) یعنی قسمی می خورند که اگر کسی خلاف آن قسم عمل کند و پا بند آن نباشد زنش برای او طلاق شده محسوب می شود و بلافاصله نیز بد بخت را طلاق می دادند در این جامعه زن همانند کالایی بود که مرد برای او تصمیم می گرفت .
زنان حق تحصیل و درس خواندن را نداشتند و از دبستان به بعد حق ادامه تحصیل را نداشتند بنده مواردی را سراغ دارم که دخترانی در کمال شایستگی و با هوشی به علت وجود چنین تعصبات قومی و قبیله ای از ادامه تحصیل محروم شده اند و پدران آنها ادامه تحصیل را برای دختران جایز نمی دانستند و حتی خلاف هم می دانستند ، زنان و دختران قدرت انتخاب نداشتند و معمولا پدر و ریش سفیدان برای آنها تصمیم می گرفتند و عملی می ساختند و آنها مجبور بودند که اطاعت کنند به عنوان مثال برای ازدواج آنها دختران تا یک روز یا شب عروسی خود گاهاً داماد را نمی دیدند و حتی پدران آنها دختران معصوم و خرد سال را به افراد پیر و مسن می دادند که مجبور بودند قبول کنند و حرفی نزنند .
زنان در فعالیتهای اجتماعی شرکت نمی کردند یعنی اجازه این کار را نداشتند و اگر زن کسی در چنین فعالیتهایی شرکت می کردند و کار یا خدمات اجتماعی را انجام می داد بقیه او را سرزنش می کردند و حتی اورا به تمسخر می گرفتند و در مواردی اورا تهدید می کردند که اگر مانع کار زنت نشوی بلایی سر خودت یا زنت می آوریم چرا که مایه آبروریزی ما می شود . زنان توانایی اعتراض به خواسته ها ی مردان را نداشتند و هر کاری که مردان انجام می دادند باید قبول می کردند و اگر مخالف آن بودند نیز صدایشان در نمی آمد و خود خوری می کردند .(شهنوازی،دبیر)
در جوامع قبیله ای خاش زن مقام و منزلتی در خور و شایسته نداشت مرد بودن به خودی خود یک امتیاز محسوب می شد و زن بودن نیز نوعی سر شکستگی و خجالت اما امروزه تا حدودی زیاد این دیدگاه ها عوض شده و یا در حال عوض شدن است به طوری که بسیاری از تعصبات جاهلی جای خود را به اعمال نیکو و حسنه خوب داده زنان در فعالیتهای اجتماعی شرکت می کنند حق درس خواندن دارند و در گذشته ها ی نه چندان دور زن حق رانندگی را نداشت و بسیار زشت و بد بود برای او اما امروزه در شهر خاش خانمهای بلوچ کم وبیش رانندگی می کنند و از بسیاری از آزادیهای اجتماعی نیز برخوردارند .
دراین چنین جوامعی که درگذشته برای زنان مهیا بود مردان هیچ بهایی به زن نمی دادند و زن را وسیله ی راحتی و رفاه خود وی دانستند بدون اینکه توجهی به خواسته ی او داشته باشند به راحتی و آسانی چندین همسر اختیار می کردند و زنان نیز با این قضیه باید کنار می آوردند و می سوختند و می ساختند.
-۱۹-۴بررسی پیامدهای ومشکلات خانواده های چند همسری
برای بررسی همه جانبه پیامدهای تعدد زوجات بهتر است آنها را به قسمتهای ریز تری تقسیم کنیم و پیامد هر قسمت را بر روی هر کدام از اعضا بررسی کنیم به همین جهت پیامدها را به سه قسمت اجتماعی ،اقتصادی و فرهنگی تقسیم کرده ایم که به بررسی مفصل هر کدام می پردازیم .
الف ) پیامد های اجتماعی بر فرزندان
ب ) پیامد های اجتماعی بر زنان