۴-اعلان ادعاهای اغراق آمیزدر مورد استرداد:راه دیگر بیش از حد نشان دادن ادعا برای مالیات های پرداخت شده در مراحل قبلی تولیداست.ساده ترین راه جعل فاکتورهای ساختگی برای خریدهایی است که هرگز صورت نگرفته است (موسوی جهرمی،۲۰:۱۳۸۸).
۲-۱-۲۰- استرداد یا تهاتر اضافه پرداختی مالیات
مالیاتهایی که در مودیان در موقع خرید کالا یا خدمات برای فعالیتهای اقتصادی خود به استناد صورتحسابهای صادره موضوع این قانون پرداخت نموده اند حسب مورد از مالیاتهای وصول شده توسط آنها کسر و یا به آنها مسترد می گردد(قانون مالیات بر ارزش افزوده:ماده ۱۷).
در صورتی که مودیان مشمول حکم ماده ۱۷ در هر دوره مالیاتی اضافه پرداختی داشته باشند (یعنی به هر دلیلی میزان مالیات های پرداختی بابت خرید طی دوره بیشتر از مالیاتهای وصولی در هنگام فروش کالا یا ارائه خدمات باشد)مالیات پرداخت شده به حساب مالیات دوره های بعد مودیان منظور و در صورت تقاضای مودیان ،اضافه مالیات پرداخت شده،توسط سازمان امور مالیاتی مسترد می شود(پناهی،۳۳:۱۳۸۹)
۲-۱-۲۱- اجتناب مالیاتی و فرار مالیاتی
منظور از اجتناب مالیاتی عمال یک سری راه حلها و ترتیبات قانونی توسط افراد در بنگاهها است که بر اساس آن میزان بدهی مالیاتی خود را به حداقل ممکن برسانند. مثلاً فرض کنید که شخصی در بنگاه دولتی مشغول به کار میشود که مالیات ۷ درصدی بر حقوق او تعلق میگیرد وقتی ملاحظه میکند که در یک بنگاه بخش خصوصی نرخ مالیات ۵٫۵ در صد است، تلاش میکند به منظور حداقل کردن مالیات پرداختی به سوی بخش خصوصی برود. یا مثلاً تولیدات صنعتی مالیات بیشتری نسبت به تولیدات کشاورزی دارند، انسانی که بخواهد از پرداخت مالیات کمتری برخوردار شود ممکن است بخشی از فعالیت خویش را مصروف کشاورزی نماید (علاء، ۱۳۷۸:۴۶۵).
اما منظور از فرار مالیاتی نوعی ترتیبات غیر قانونی میباشد جهت حداقل کردن مالیات پرداختی، در حالت اجتناب مالیاتی کار غیر مشروع وخلاف قانون لزوماً صورت نمیگیرد، تنها میزان دریافت دولت کاهش مییابد. ولی در فرار مالیاتی ضمن اینکه مالیات دریافتی دولت کاهش مییابد یک عمل خلاف قانون انجام شده است (علاء،۴۶۶:۱۳۷۸).
۲-۱-۲۲- تاریخچه فرار مالیاتی
تاریخ کتابی است که (به قول ویل دورانت) آن را همیشه باید از سینه باز کرد و این سخن در باب تاریخ حقوق و قوانین و قواعد قضایی ، اجتماعی و اقتصادی همه جوامع بشری و از جمله تشکل های اجتماعی ساکنان فلات ایران از پیش آریاییان تا تشکیل دولت ماد نیز صادق است ؛ چرا که ما هیچ اطلاعات دقیق و درستی از جوانه های آغازین نظام های اقتصادی ، حقوقی ، قانونی و قضایی این تشکل های نیمه مدنی /نیمه وحشی که نه به صورت جامعه های منسجم بلکه جماعت و عشیره و دهکده در گوشه و کنار این سرزمین کهن به شکل پراکنده می زیستند ، نداریم . تاریخ حقوق ، بخشی عمده از تاریخ تمدن است و آگاهی از سیر تطول و تکامل تمدن ، مستلزم درک درستی از نهادهای حقوقی مختلف در اعصار و قرون گذشته است(امین،۱۳۸۲: ۷۴).
به طور کلی ادوار حقوق مالی در ایران را به سه دوره تقسیم باید کرد :
۱- ازآغازتاریخ تاسقوط ساسانیان(ایران باستان)،۲-ازشکست ساسانیان تا انقلاب مشروطیت (عصراسلامی)۳-ازانقلاب مشروطیت تاانقلاب اسلامی۱۳۵ش/۱۹۷۹م.(دوره جدید)(امین،۱۳۸۲:۲۶)
گفتار اول : فرار مالیاتی در ایران باستان
هر چند با توجه به تحولات سیاسی و دگرگونی های اجتماعی می توان تاریخ حقوق ایران را نیز به ادوار ریزتری هم تقسیم کرد . اندیشمندان اطلاعات چندانی از حقوق اداری و مالیه عمومی در عصر پیش آریاییان ندارند . اما در اسطوره ی جمشید کیانی(به گزارش بخش “وندیداد” اوستا آمده است که جمشید برای سکنای مردم ، غاری (به درازای یک میدان اسب) ساخت و لذا مسلم است که لااقل عده ای از مردم با نظمی معین برای ساختن این غار دراز به بیگاری گرفته شده اند و همین الزام به مشارکت و کار گروهی نوعی ساده از مالیه عمومی بوده است( امین ، ۱۳۸۲: ۷۴).
قانون نامه ی حمورابی معروف به مجمع القوانین که اقتباسی از قوانین مصوب دنگی پادشاه اور (در حدود ۲۲۰۰ ق م)محسوب می شود ،بسیار دقیق و منقح است، و در زمینه های گوناگون حقوقی همچون میراث ، ازدواج ، تجارت ، مسئولیت مدنی ، رشوه دادن به قاضی ، تجاوز به حقوق دیگران ، مالیات و…احکام مفصل و پیشرفته داشت .
به گزارش هردولت در اوایل عصر هخامنشی ، مالیات به مفهوم دقیق این اصطلاح وجود نداشته است و در زمان کورش و کمبوجیه ، مردم ایران به جای مالیات منظم ، پیش کش ها و هدیه هایی به شاه می داده اند و افرادی که از دادن پیش کش طفره میرفتن مورد توجه و لطف پادشاه و درباریان قرار نمی گرفتند( ایرانشهر، ۱۳۷۰ : ۱۲۱)
داریوش اول نرخ مالیات ها را که پیش از او به اداره ساتراپ ها و پادشاهان منطقه ای نوسان زیادی داشت ،به طور دقیق و مقطوع ، معین و مشخص کرد.و وی نخستین ممیزی در جهان را تشکیل داد . نظام مالیاتی داریوش"توزیعی"بود در صورت عدم پرداخت مالیات که اکثرا ناشی از عدم توان افراد بود، برای آنها جریمه هایی را قرار میدادند(و در این زمان برای اثبات دعوی ها به گواهی،سوگند یا آزمایش ایزدی (داوری خدایان) متوسل می شدند(امین، ۱۳۸۲:۸۸).
اما در دوران سلوکیان به دلیل درگیری همیشگی در جنگ ها، پادشاهان مالیاتهای سنگینی بر ساکنان قلمرو خود بستند و در صورت طفره رفتن مردم از دادن مالیات آنها را با خشونت از مردم وصول می کردند.زمان ساسانیان عایدات شاه با نظم و ترتیبی معین در ظرف زمانی مشخص سالانه و مصلانه از مردم گرفته و به دولت مرکزی پرداخته می شد و برای جلوگیری از فرار مالیات ،انوشیروان دستور داد که مردم کشور را سرشماری کنند و سپس افرادی را که از جهت طبقاتی و سنتی مشمول مالیات سرانه می شدند را به چهار دسته مختلف تقسیم کرد و بر اساس این گروه بندی برای هر دسته مالیات سرانه مقطوعی معین کرد ، در این دوران به مالیات املاک مزروعی “خراگ” می گفته اند.در این نظام کشت ورزان قبل از تقسیم محصول ، حق تصرف در آن را نداشتند . در این دوره به علت وجود معافیت های مالیاتی مخصوصا برای کشاورزانی که قدرت آباد کردن زمین را نداشتند بیشتر مردم به فرار مالیاتی دست یازیده اند (امین، ۱۳۸۲: ۱۵۶ )
ولی بر عکس در دوره اردشیر بابکان مالیات های سنگین را از مردم بر داشتند.فردوسی نیز به هنگام گزارش خدمت های وی می گوید :
تهی دست را مایه دادی بسی بدو شاد کردی ، دل هر کسی
خراج اندر آن بوم برداشتی زمین کسان خوارنگذاشتی(فردوسی،۱۳۵۳)
گفتار دوم : فرار مالیاتی در عصر اسلامی
در عصر پیامبر در پی تشریع زکات ، این مالیات های شرعی از مودیان اخذ و بلافاصله میان نیازمندان صرف می شد و هرگاه افراد از دادن مالیات گریزان بودند مالیات ها با توسل به قهر وصول می گردید. در عصر خلفای راشدین فی ء (شامل خراج و جریمه) ، انفال ، خمس از جمله مالیاتهایی بودند که از مردم گرفته می شد .نظام حقوقی اسلام به سنت ادیان ابراهیمی زکات اموال را به صورت مالیات شرعی به همه پیروان اسلام ( بی آن که هیچ طبقه ای را از پرداخت آن معاف کند )فرض کرد . میزان آن با موافقت مودی و پیشوای مسلمانان تعیین می شد، امام علی در نهج البلاغه زکات و نماز را برای مسلمانان موجب تقرب به خداوند خطاب می کند و دادن مالیات اسلامی را موجب دوری مسلمان از آتش دوزخ می داند . خداوند در قران می فرماید:
و اقیموا الصلوه و اتو الزکاه و ما تقدموا لانفسکم من خیر تجدوه عند الله ان الله بما تعملون بصیر
نماز را به پا دارید و زکات بدهیدوهر کارخیری را که برای خود می فرستید نزد خداوند آن را خواهید یافت . به راستی خداوند به تمام اعمال شما آگاه است (سوره بقره آیه ۱۱۰).
از نظر اسلام عدم پرداخت زکاه باعث مال اندوزی می شود و سرانجام با ناکامی و محرومیت از دنیا می رود و با طغیان و سرکشی پرونده اش بسته می شود ، مگر آنکه خود را اصلاح کند و اختیار هوای نفس را بدست عقل بسپارد و خویشتن را از سرکشی و طغیان برهاند.در آغاز پیغمبر اسلام هر گونه صلاح می دانست اموال را تقسیم می فرمود و منظور ازاینکار بیشترتعدیل ثروت و مساوات بود و وادار کردن غیر مسلمانان که بدین اسلام بگروند( گرکانی، ۵۳:۱۳۸۰)
امام علی علیه السلام در اواخر سال ۳۵ قمری در حوزه ی مالیه دست به اصلاحاتی زد چنان که دربعضی متون شیعی ،امام علی علیه السلام را موسس فن استیفاء خوانده اند.( گرکانی،۱۹۶:۱۳۸۰) در این زمان از مردم ایران علاوه بر مالیات های خراج و جزیه ، مالیات هایی به نام نوروز ، مهرگان ، دستمزد ماموران مالیات ، مخارج مامورین دولتی ، کرایه ی خانه ، مالیات عروسی هم گرفته می شد و در صورت عدم پرداخت مالیات و یا فرار از مالیات امین قاضی به نمایندگی از قاضی به امور این افراد می پرداخت چرا که امنای قاضی وظیفه نظارت و سرپرستی امور مالی را داشته اند (طبری،۳۹۸۱:۱۳۶۷).
اینکار تا زمان عمر ادامه داشت تا اینکه یکی از مرزبانان ایران که در مدینه حضور داشت ، پیشنهاد کرد که عمر ایوانی تاسیس کند و کلیه دخل و خرج را بدون ذره ای کم و کاست ثبت و ضبط کند تا بدین گونه از فرار مالیات اسلامی هم جلوگیری شود . عمر این پیشنهاد را پذیرفت بدین گونه از سال ۱۵ هجری به تشکیل دیوان بیت المال (خزانه )اقدام شد و از آن زمان اداره ی کارهای دیوان بدست ایرانیان و برسم ایرانی اداره می شد . (امین،۱۹۱:۱۳۸۲).
در صدر اسلام آنچه از غیر مسلمانان گرفته می شد خراج و جزیه بود و مسلمانان خمس و زکاه میپرداختند . پس از عبد العزیز خلیفه های دیگر در گرفتن خراج شدت عمل به خرج داده و از جور و ظلم مردم خودداری نمی کردند و میزان مالیاتها افزایش یافت اما در زمان عباسیان دریافتند که بمالیات گیری نیاز دارند و بهتر است برای وصول مالیات یک راه و پایه شرعی درست کنند تا مردم بدلخواه و رغبت به خلیفگان تازی مالیات بپردازند و از مالیات گریزی مردم جلوگیری کنند و به فرهنگ سازی مالیات بپردازند و مردم پرداخت مالیات را از وظیفه دینی خود بدانند .
در عصر مغول ، با توجه به این که نظام حکومتی از آغاز تا مدت ها دارای طبیعت نظامی و بیابانی نه دیوانی و شهر نشینی بود ، اخذ مالیات ، جنبه ی غارت و چپاول داشت و عمال حکومت به رعیت تعدی بسیار می کردند .رشید الدین فضل الله نیز می گوید : مالیات ها اغلب به ستم اخذ می شد و محصلین مالیات دو برابر آنچه را که به حکم دیوان مورد مطالبه بود ، از مردم به زور می گرفتند ، در حالی که به خزانه ی مملکت اندکی و یا هیچ باز می گرداندند و در نتیجه خزانه همیشه خالی بود و به همین دلایل ، غازان خان دستور ممیزی جدیدی را صادر کرد . (رشیدالدین،۲۱۴:۱۳۶۸).
در سر تا سر عصر مغول و ایلخانان ، نرخ مالیات برای توده ی مردم بسیار سنگین بود و بدتر آن که ماموران مالیاتی ، مالیات های مأخوذه را دوباره و مکرر از مردم طلب می کردند و آن ها را با فشار و تعدی از مردم می گرفتند . لذا در بسیاری از موارد مردم ، روستاها را برای فرار از شر ماموران مالیاتی خالی می کردند .در این دوره ما با نمونه های بیشماری از اجتناب مالیاتی روبه رو شدیم.نادرشاه در سالهای پایانی سلطنت خود بر مردم ایران مالیات های سنگینی وضع کرد و جهت جلوگیری از فرار مالیاتی ، “دفترها"ی استیفا را” از روی ممیزی مهندسین با کمال دقت وغورسی مرتب و منظم نمود .از کریم خان و جانشینان او تاثیر چندانی در زمینه مالیه عمومی دیده نشده است . وی برای وصول مالیات و جلوگیری از فرار مالیات نهایت احتیاط را مبذول می داشت تا به تعبیر مورخان دیناری به نقد یا حبه ای به جنس افزون از میزان مقطوع مالیاتی از مودیان به هیچ عنوان گرفته نشود . برای حصول این منظور در عصر او در آغاز هر سال ، از همه ی حکومتگران و کارگزاران هر شهر در “دیوان اعلی"(یعنی در تشکیلات دیوانی کریم خان)التزام نامه ای رسمی می گرفتند که به موجب آن حکام و عمال شهرهای دور و نزدیک با حضور امام جمعه ، قاضی و شیخ الاسلام تعهد می کردند که بی برات و سند مکتوب که به مهر رسمی رسیده باشد ، دیناری و حبه ای از رعایا به عنوان مالیات صادرات و عوارض نگیرند . در دوران قاجار نخستین کسی که به لقب مستوفی الممالک ملقب شد ، میزرا کاظم مستوفی الممالک آشتیانی (وزیر دیوان استیفاء فتح علی شاه قاجار )بود ، این منصب و لقب پس از او در خاندان وی موروثی شد. ناصرالدین شاه یکی از مستوفیان کارآمد(میرزا هدایت الله پدر دکتر محمد مصدق) را با عنوان “وزیر دفتر به تصدی و کفالت وزارت مالیه گماشت که البته مقصود از “دفتر” همان"دفتر(یا دیوان)استیفا” بود(مصدق،۵۴:۱۳۶۵).
مهمترین وظیفه مستوفیان حفظ محاسبات دولت و تنظیم کتابچه ی دستورالعمل والیان ایالت ها و حاکمان شهرهای مستقل (مثل استراباد و زنجان) و جلوگیری از فرار مالیات بود . سعیدی سیرجانی در کتابش درباره ی مجازاتهای مختلفی که در دوران پیش از مشروطیت در ولایات جنوبی ایران جهت فرار از مالیات رایج بوده از جمله بستن و فلک کردن ، سر بریدن ، دم توپ گذاشتن ، شرحه شرحه کردن ، شکم پاره کردن ، خراب کردن خانه ، …اشاره کرده و وی می نوسید که مباشر بلوک کوار را به جهت فرار از مالیات« به مبلغ پانزده تومان» حکومت چوب زیادی به او زده اند که قریب به موت است. (سعیدی سیرجانی،۹۸:۱۳۷۰).
گفتار سوم :فرار مالیاتی در دوران جدید
جنبش مشروطیت موجب تحولات عمیقی در همه ی شئون سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی ایران از جمله حقوق اداری ، مالیه عمومی و نظام استیفا شد . مهمترین این تحولات ، الزام دولت به تنظیم بودجه ی سراسری کل کشور در هر سال و لزوم تصویب آن از سوی مجلس شورای ملی بود ؛ در حالی که تا قبل از مشروطیت ، امر استیفا از تنظیم کتابچه ی دستورالعمل استانداران و فرمانداران کل و مفاصا حساب آنان تجاوز نمی کرد . دومین تحول عمده ی دیگر پس از مشروطیت ، پایان دادن به نظام مقاطعه کاری در گردآوری مالیات ها بود.برابر اصل ۱۸ قانون اساسی"تسویه امور مالیه و تعدیل بودجه ” در اختیار مجلس شورای ملی قرار گرفت . به علاوه متمم قانون اساسی طی اصول ۹۴ تا ۱۰۳ به مالیه عمومی پرداخت. (راوندی،۸۴:۱۳۶۸).
قانون اساسی همچنین” دیوان محاسبات” را که اعضای آن به وسیله ی مجلس باید تعیین می شدند مامور “معاینه و تفکیک محاسبات اداره ی مالیه و تفریغ حساب کلیه محاسبین خزانه ” قرار داد تا مخصوصا نظارت و مواظبت کند که “هیچ یک از فقرات مخارج معینه در بودجه از میزان مقرر تجاوز ننموده تغییر و تبدیل نپذیرد و هر وجهی در محل خود به مصرف برسد “(راوندی،۸۵:۱۳۷۶).
اعضاء دیوان محاسبات همچنین به حکم همان اصل ۱۰۲ موظف شدند که اوراق سند خرج محاسبات کلیه ادارات دولتی را گرد آوری کرده و صورت کلیه محاسبات مملکتی را به انضمام ملاحظات خود به مجلس شورای ملی تسلیم کنند . (راوندی،۸۵:۱۳۶۸).
همزمان با این تحول قانونی ، از جهت فنی و علمی نیز مطالعاتی در زمینه ی مالیه عمومی انجام شد و کتاب ها و رساله هایی در این باب تألیف و منتشر شد که یکی از مهم ترین آنها کتاب اصول و قواعد و قوانین مالیه تألیف دکتر محمد مصدق است . کتاب مذکور که کهن ترین متن مکتوب پس از مشروطیت درباره ی مالیه عمومی است. تحول جدیدی در مالیه عمومی از ۱۲۸۹ ش/۱۹۱۰ با پیشنهاد استخدام مورگان شوستر آمریکایی به سمت خزانه دار کل به وجود آمد . مورگان شوسترآمریکایی که به تصویب مجلس شورای ملی برای سر و سامان دادن به مالیه ایران و ایجاد یک خزانه نوین برای ایران استخدام و وارد ایران شده بود. شوستر پس از تاسیس خزانه داری کل برای ایران و اعلام این واقعیت که تا ایرانیان عادت به دادن مالیات؛ به میزان واقعی نکنند این کشور از بدبختی و دشواری ها خارج نخواهد شد یک واحد پلیس مالیات و حافظ خزانه داری مرکب از عده ای ژاندارم تشکیل داده بود که روس ها با این کار او هم موافق نبودند . شوستر پیشنهاد کرد که (مانند ایران) تعلل در پرداخت مالیات جریمه سنگین و تقلب در آن کیفر زندان و سلب القاب (سلطنه ، دوله و…) داشته باشد(عاقلی،۷۸:۱۳۷۶).
دولت وقت روسیه که نمی خواست وضع مالی دولت ایران سروسامان یابد و استقراض از خارج با بهره سنگین و دادن امتیازهای سیاسی دیگر را متوقف سازد، هشتم آذرماه سال ۱۲۹۰ به ایران یک اولتیماتوم سه ماده ای تسلیم کرد که ماده اول آن اخراج شوستر و ماده دیگرش خودداری از استخدام خارجی بدون جلب موافقت قبلی روسیه و انگلستان بود . شوستر پس از بازگشت به آمریکا در کتابی که منتشر ساخت بضابطه مند نبودن و مدیریت غیر علمی و در نتیجه وجود بی نظمی در ایران آن زمان و مداخلات خارجی را به وضوح تشریح کرده است و تاکید بر آن دارد که دادن مالیات در ایران باید به صورت یک عادت ملی درآید و تا مسئله مالیات حل نشود مسائل دیگر ایران از میان رفتنی نخواهد بود . پس از آن ، حسن پیرنیا مشیرالدوله در دوران نخست وزیری خود لایحه ی تشکیلات وزارت مالیه را که شخصا تنظیم کرده بود را به مجلس شورای ملی پیشنهاد نمودکه پس از سقوط دولت او در زمان صدارت عین الدوله به تصویب مجلس رسید . مجلس شورای ملی در اسفند ۱۲۸۹ قانون محاسبات عمومی را در ۵۷ ماده و قانون دیوان محاسبات را در ۱۴۱ ماده تصویب کرد (عاقلی،۷۹:۱۳۷۶).
رضا شاه که به افزایش درآمد دولت علاقه مند بود ، نخست ، درسال ۱۳۰۸ شمسی پس از توقیف وزیر مالیه (نصرت الدوله فیروز)، پست وزارت مالیه را زیر نظر رئیس الوزراء قرار دادو سپس در سال ۱۳۰۹ دو قانون مهم یکی راجع به حق الثبت و مالیات وسائل نقلیه و دیگری راجع به مالیات بر شرکت ها و تجارت و اصناف و دلال و حق العمل کار و وکلای دادگستری و پزشکان به تصویب مجلس رسانید .پس از سقوط رضاشاه پهلوی در شهریور ۱۳۲۰، دولت ایران در بهمن ۱۳۲۱ دوباره دکتر آرتور میلسپو را برای تصدی سمت رئیس کل دارایی ایران از آمریکا دعوت و در اسفند همان سال لایحه ی اختیارات ، او را به مجلس تسلیم کردند. مجلس لایحه ی مذکور را در اردیبهشت ۱۳۲۲ و لایحه ی متمم دیگری را که استخدام شصت نفر مستشار آمریکایی را برای خدمت در وزارت دارایی اجازه می داد در آبان ۱۳۲۲ تصویب کرد . (عاقلی،۸۴:۱۳۷۶).
یک سال بعد هنگامی که دکتر میلسپو در اول آبان ۱۳۲۳ به استناد اختیارات مصوب خود ، ابوالحسن ابتهاج رئیس بانک ملی ایران را از کار برکنار ساخت و طی بخشنامه ای متذکر شد که امضای وی را معتبر نشناسند ، ابوالحسن ابتهاج در پاسخ ، به استناد اساسنامه بانک ملی ایران ، اقدام دکتر میلسپو را خارج از اختیارات قانونی او خواند و چون این اختلاف به هیأت وزیران منتقل شد ، دولت ایران نظر میلسپو را نپذیرفت و لذا لایحه لغو اختیارات او را به مجلس داد که در ۱۸ دی ۱۳۲۳ به تصویب مجلس رسید و لذا میلسپو ، از شغل خود استعفا داد و استعفای او در ۱۹ بهمن ۱۳۲۳ به تصویب مجلس رسید (عاقلی،۳۷۳:۱۳۷۶).
این قانون بلافاصله پس از خاتمه ی مأموریت میلسپو اصلاح شد و سرانجام قانون مالیات جامعی در تیر ۱۳۲۸ جانشین آن گردید .ملی شدن صنعت نفت ایران دردوران زمامداری دکتر محمد مصدق ، تحریم خرید نفت ایران از سوی انگلیس ، صدور قرضه ی ملی از سوی دولت دکتر مصدق و روی آوردن به اقتصاد بدون نفت همه به جای خود در تاریخ حقوق اداری و مالی ایران نقش داشت . پس از کودتای ۲۸ مرداد و امضای قرارداد کنسرسیوم ، مهم ترین قانون مالیاتی کشور در عصر محمد رضا شاه پهلوی به سال ۱۳۳۵ تصویب شد و انواع سه گانه ی مالیات بر درآمد ، مالیات بر دارایی و مالیات غیر مستقیم برقرار گردید . در این زمان برای جلوگیری از فرار مالیاتی حقوقدانان معتقد به وضع مقرراتی راجع به فرار مالیاتی بودند که در ماده ۱۹ قانون اصلاح قانون مالیات بردرآمد مصوب ۱/۴/۱۳۳۷، تبصرهای به ذیل ماده ۳۲ قانون مالیات بردرآمد مصوب ۱۳۳۵ اضافه شد، که در آن برای اولین بار مجازات حبس در قوانین مالیاتی آورده شد. بالاخره در سال ۱۳۴۲ لایحه تأسیس سازمان تشخیص مالیات به تصویب رسید و با تصویب قانون مالیاتهای مستقیم در سال ۱۳۴۵ نظام نوین مالیاتی ایران ریزی شد وقانون گذار در ماده ۱۴۵ متذکر می شود «هر کس به قصد فرار از پرداخت مالیات به دفاتر و اسناد و مدارکی که برای تشخیص مالیات ملاک عمل میباشد و برخلاف حقیقت تهیه یا تنظیم شده استناد نماید به حبس تأدیبی از سه ماه تا دو سال محکوم خواهد شد، تعقیب و اقامه دعوی علیه مرتکبین نزد مقامات صالحه قضایی از طرف وزیر دارایی به عمل خواهد آمد»و تا سال ۱۳۵۷ سه بار مورد اصلاح و تجدید نظر جامع قرار گرفت.(رزاقی،۳۰:۱۳۸۳) پس از انقلاب، قانون مالیاتهای مستقیم مصوب سال ۱۳۴۵ متناسب با ساختارهای سیاسی و اجتماعی کشور، تغییر و تحولات بسیاری داشت و بیشترین اصلاحات آن مربوط به سال ۱۳۶۶ است». و ماده ۲۰۱ مورد اصلاح قرار گرفت بدین شرح « هر کس به قصد فرار از پرداخت مالیات از روی علم و عمد به تراز نامه و حساب سود و زیان یا به دفاتر و اسناد و مدارکی که برای تشخیص مالیات ملاک عمل می باشد و برخلاف حقیقت تهیه یا تنظیم شده استناد نماید به حبس از سه ماه تا دو سال محکوم خواهد شد. مدیر یا مدیران مسوول اشخاص حقوقی که به علت خودداری از انجام تکالیف مقرره راجع به تسلیم اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان و دفاتر و اسناد ومدارک باعث تشیخص درآمد اشخاص مذکور به کمتر از میزان واقعی گردند و این امر به موجب اسناد و دلایل محرز شود مشمول مجازات مقرر دراین ماده خواهند بود لایحه اصلاحیه این قانون در سال ۱۳۷۶ به مجلس ارائه شد و در اواخر سال ۸۰ (۲۷/۱۱/۱۳۸۰) به تصویب رسید. متن زیر جایگزین ماده ۲۰۱ می شود و یک تبصره به آن الحاق می گردد.هرگاه مؤدی به قصد فرار از مالیات از روی علم و عمد به ترازنامه و حساب سود و زیان یا به دفاتر و اسناد و مدارکی که برای تشخیص مالیات ملاک عمل می باشد و بر خلاف حقیقت تهیه و تنظیم شده است استناد نماید یا برای سه سال متوالی از تسلیم اظهارنامه مالیاتی و ترازنامه و حساب سود و زیان خودداری کند علاوه بر جریمه ها و مجازات های مقرر در این قانون از کلیه معافیت ها و بخشودگی های قانونی در مدت مذکور محروم خواهد شد.تبصره – تعقیب و اقامه دعوی علیه مرتکبین نزد مراجع قضایی از طرف رئیس سازمان مالیاتی کشور به عمل خواهد آمد» (رزاقی،۳۱:۱۳۸۳).
با تشکیل سازمان مالیاتی در سال ۸۱ به استناد بند الف ماده ۵۹ قانون برنامه سوم توسعه،عطفی
درنظام مالیاتی ایران بوجود آمد(وزارت امور اقتصادی و دارایی ,۱۳۸۱).
۲-۱-۲۳- فرهنگسازی مالیاتی
نباید فرهنگسازی در امر مالیات فراموش شود، چرا که میزان شناخت مردم از قوانین و مقررات مالیاتی و اداری و همچنین میزان شناخت کارمندان ادارات به حقوق مردم و قوانین مالیاتی و اداری بر روند توسعه عدالت اجتماعی و در نهایت توسعه اقتصاد تأثیر مثبت میگذارد.(سازمان امور مالیاتی کشور،۱۳۹۱)
فرهنگ سازی در کشوری که اقتصاد آن به شدت نامتوازن و در بسیاری از موارد غیرکلاسیک است و خرطوم تورم عصاره توان معیشتی مردم کم درآمد و امنیت اقتصادی جامعه حقوقبگیر را، میبلعد، بسیار اهمیت دارد.
در جامعهای که صاحبان نقدینگیهای کلان که عموما هم تولیدکننده نیستند و همچنین کارتلهای اقتصاد زیرزمینی، پشیزی مالیات به دولت نمیدهند، مدیریت کردن برای تحقق عدالت به صورت عملی در پروسه اخذ مالیات از سودهای سرسامآور، نیاز مبرم به اطلاع رسانی جامع و مستمر، تعمیق فرهنگ مالیاتی جامعه و تحولات ساختاری دارد. (سازمان امور مالیاتی کشور،۱۳۹۱)
۲-۱-۲۴- عوامل موثر در ایجاد فرهنگ مطلوب مالیاتی
این عوامل را میتوان به دو دسته درونسازمانی و برونسازمانی تقسیم نمود:
الف) عوامل درونسازمانی
۱ .نگرش مدیران ارشد مالیاتی نسبت به فرهنگ مالیاتی؛
کونژوگاسیون PRP هموفیلوس آنفولانزای تیپb (Hib) با اگزو توکسین A سودوموناس آئروژینوزا:
برای کونژوگاسیون PRP با اگزو توکسین A ، ۵۰ میلی گرم در ۵ میلی لیتر آب مقطر در دمای اتاق حل و با بهره گرفتن از سود ۱ نرمال حا محلول در ۵/۱۰ تنظیم گردید.۱۵۰ میکرولیتر از محلول سیانوژن بروماید با غلظت ۲/۰گرم در میلی لیتر در استو نیتریل را اضافه کرده و مجدادا PH محلول را در۵/۱۰ تنظیم می کنیم. بعد از ۵ دقیقه ۵ میلی لیتر محلول۵/۰ مولار آدیپیک اسید دی هیدرازید همراه با بیکربنات سدیم با غلظت ۰٫۵ مولار را افزوده و مجددا PH محلول را در ۸٫۵ تنظیم می کنیم. این محلول برای یک شب در دمای ۴ درجه سانتیگراد قرار داده می شود. سپس به نمونه ی کونژوگه آدیپیک اسید با PRP به صورت جداگانه ۵۰ میلی گرم اگزوتوکسین دتوکسیفای شده خالص لیوفلیزه اضافه کرده و مخلوط واکنش روی یخ سرد می شود. PH محلول را در ۵/۸ با بهره گرفتن از HCL 1/0نرمال تنظیم می کنیم.سپس محلول حاوی EDAC با غلظت ۱/۰ نرمال به نمونه اظافه و برای ۴ ساعت بر روی یخ هم زده شده و سپس برای یک شب در دمای ۴ درجه سانتیگراد قرار داده شد.پس از این مدت زمان، محلول در برابر محلول ۲/۰ مولار کلرید سدیم برای ۲ روز دیالیز شد.
۳-۷- ژل فیلتراسیون جهت تخلیص کونژوگه PRP هموفیلوس آنفولانزای تیپb (Hib) با اگزو توکسین A سودوموناس آئروژینوزا
جهت خالص سازی مولکولهای کونژوگه از مولکولهای غیر کونژوگه، نمونه کونژوگه تهیه شده PRP- ETA با حجم۴ میلی لیتر از ستون ژل فیلتراسیون حاوی سفارز ۴B-CL با حجم کاری CM90CM5/1 که با محلول کلرید سدیم ۲/۰مولار به تعادل رسیده عبور داده شد. جریان بافر با سرعت ۴۰ میلی لیتر در ساعت برقرار شد و تا عبور معادل یک حجم بستهی، مایع از ستون ادامه یافت. فراکشنهای جمع آوری شده در طول موج ۲۸۰ و۲۱۰ نانومتر قرائت شدند و لولههایی که بیشترین جذب را داشتند به عنوان فراکشنهای حاوی مولکول کونژوگه جمع آوری و با هم ادغام شدند. سپس کونژوگههای تهیه شده با کمک اولتراسانتریکان، تغلیظ و از فیلتر ۲۲/۰ میکرون میلی پور عبور داده شد و در ویالهای استریل تقسیم ودر ۲۰- درجه نگهداری گردید.
۳-۸- آزمون های کنترل و کیفی کونژوگه
۳-۹- سنجش پروتئین :
میزان پروتئین کونژوگه PRP-ETA به روش LOWRY (1951) انجام شد.
۳-۱۱- تعیین میزان اسید نوکلئیک :
اسید نوکلئیک موجود یک گرم پروتئین لیوفیلیزه شده به روش مطابق بند ۳-۵ اندازه گیری شد.
۳-۱۲- کنترل توکسیسیته غیرعادی((Abnormal toxicity
یک گروه ۵ تایی موش سفید آزمایشگاهی هر کدام با ۵۰ میکروگرم از کونژوگه به صورت داخل صفاقی تزریق نمودیم. قبل و بعد از تزریق وزن ۲۲-۱۷ گرم به صورت داخل صفاقی تزریق گردید و موشها هر روز به مدت ۲ هفته از لحاظ کاهش وزن، عوارض به مدت یک هفته موش ها وزن گردیدند و همگی موش ها از لحاظ کاهش وزن، مرگ و میر و علائم ناخواسته در محل تزریق مورد کنترل قرار گرفتند.
۳-۱۳- آزمون پیروژنی
برای انجام آزمون پیروژنی سه خرگوش سفید نیوزلندی با وزنkg 5/1-2 استفاده گردید. به میزان دو برابر دوز تزریقی یعنی مقدار ۱۰۰ میکروگرم کونژوگه PRP هموفیلوس آنفولانزای تیپb (Hib) با اگزو توکسین A سودوموناس آئروژینوزا را در ml1 سرم فیزیولوژی آپیروژناز از طریق رگ مارژینال به گوش خرگوش تزریق گردید. قبل از تزریق و به مدت ۵ ساعت، هر یک ساعت حرارت رکتال خرگوش ها اندازه گیری شد که اگر افزایش حرارت بدن هر خرگوش کمتر از ۶/۰ و مجموع حرارت بدن هر سه خرگوش کمتر از ۴/۱ باش، کونژوگه غیر تب زا گزارش می شود.
۳-۱۴- ایمیونیزاسیون خرگوشها و خونگیری
برای ارزیابی ایمونولوژیکی در این تحقیق از خرگوش سفید نیوزلندی با وزن ۵/۱ الی ۲ کیلوگرم استفاده گردید. به ۲ گروه ۲ تایی خرگوش به ترتیب، به گروه اول ۵/۰ میلی لیتر حاوی ۵۰ میکرو گرم پلی ساکارید PRP هموفیلوس آنفولانزای تیپb به صورت داخل عضله به هر خرگوش تزریق گردید و به گروه دوم ۵/۰ میلی لیتر حاوی۵۰ میکرو گرم از کونژوگه به صورت داخل عضله به هر خرگوش تزریق گردید. به همین ترتیب تزریق مجدد در روز پانزدهم انجام گرفت.قبل از تزریق اول و در روزهای ۱۵، ۳۰، ۴۵ خونگیری از قلب خرگوش ها انجام شد و سرم آن ها به وسیله سانتریفیوژ جدا گردید و سرم هر گروه خرگوش در هر مرحله با هم مخلوط و با اضافه نمودن ۱ به ۱۰۰۰۰ مرتیولات نگهداری گردید.
۳-۱۵تهیه بافر باربیتال :
الف) محلول A : 12 گرم باربیتات سدیم را در ۸۰۰ میلی لیتر آب مقطر حل می نماییم.
ب) محلول B : 4/4 گرم باربیتوریک اسید را در ۱۵۰ میلی لیتر آب مقطر در ۹۵ درجه سانتی گراد حل می نماییم.
ج) محلول C : محلول A و B را با هم مخلوط کرده و pH آن را با سود ۵ مولار در ۲/۸ تنظیم نمودیم. سپس ۱۵/۰ گرم مرتیولات به آن افزوده و حجم نهایی را با آب مقطر به یک لیتر رساندیم. محلول فوق را با کاغذ صافی فیلتر می نماییم.
۳-۱۶- تهیه محلول کوماسی بلو و رنگ بر :
الف) محلول رنگ بر : به ۴۰۰ میلی لیتر متانول ۷۰ میلی لیتر اسید استیک گلایسال و ۵۳۰ میلی لیتر آب مقطر اضافه نموده و سپس فیلتر می نماییم.
ب) تهیه محلول کوماسی بلو : ۲۵/۱ گرم رنگ کوماسی برلیانت آبی R-250 سیگما را در : ۵۰۰ میلی لیتر محلول رنگ بر حل نموده و پس از فیلتراسیون در بطری رنگی نگهداری می نماییم.
روش انجام آزمایش
۱ گرم آگاروز را در ۱۰۰ میلی لیتر بافر باربیتال (۶/۸ =pH ) حل نموده و ۰۱/۰ درصد سدیم آزاید اضافه گردید. سپس آن را با حرارت ذوب نمودیم. بعد از سرد شدن ژل و رسیدن به دمای ۴۵ درجه سانتی گراد، در پلیت ریخته شد، به طوری که ارتفاع آن ۳ میلی لیتر برسد و پس از سرد شدن و بستن ژل با بهره گرفتن از دستگاه ایجاد کننده گوده [۱۰۳] ، حفره هایی در ژل ایجاد نمودیم.
به منظور جلوگیری از پخش شدن آنتی ژن یا آنتی بادی در سطح بین شیشه و ژل ، محلولی از آگاروز ۵/۰ درصد در کف حفره ها می ریزیم. حفره ها به قطر ۴ میلی متر و با فاصله ۱ سانتی متر از یکدیگر( یک حفره در مرکز و ۴ حفره در اطراف ) تعبیه شده اند. پس از شماره گذاری حفره ها بر اساس الگوی طراحی شده، کونژوگه در حفره مرکزی و سرم حیواناتی که توسط پلی ساکارید تنها و کونژوگه ایمنی زایی شده بود و نیز پلی ساکارید مننژیتAبه عنوان کنترل منفی و آنتی سرم مننژیت در حفره های اطراف ریخته شدهو پلیت ۱تا ۳ روز در اتاقک مرطوب در دمای آزمایشگاه قرار گرفتند تا خط رسوبی تشکیل گردد. با مشاهده خط رسوبی ژل ها به مدت ۲۴ ساعت در محلول PBS10 میلی مولار (۲/۷ =pH) قرار گرفته و در طی این مدت، بافر چندین بار تعویض می گردد. سپس با قرار دادن ژلها در آب مقطر به مدت ۲ ساعت نمکهای اضافی را خارج می نماییم. ژل به مدت ۱۵-۱۰ دقیقه در رنگ کوماسی بلو قرار گرفته تا خطوط رسوبی ظاهر شوند و سپس آن را در ظرف محتوی محلول رنگ بر حاوی ۱۰ درصد گلیسیرین قرار داده تا زمینه کاملا بی رنگ شود.
در نهایت ژل را با کاغذ صافی مرطوب پوشانده و در حرارت اتاق خشک می نماییم.
۳-۱۶- پلی آکریل آمید ژل الکتروفورز درحضور سدیم دو دسیل سولفات(SDS-PAGE)
۳-۱۶-۱- اصول روش SDS-PAGE
ژل پلی آکریل آمید از پلی مریزاسیون منومرآکریل آمید و واکنش متقاطع این زنجیره پل ی مری با بیس آکریل آمید تشکیل می شود اندازه خلل و فرج تابع غلظت آکریل آمید است؛ یعنی اگر غلظت آکریل آمید افزایش یابد، اندازه خلل و فرج ژل کاهش می یابد و بالعکس. به طوری که به آسانی درجه غربال مولکولی را با تغییر غلظت آکریل آمید و بیس آکریل آمید می توان تغییر داد.
پروتئین ها در حضور یک دترجنت یونی مثل سدیم دو دسیل سولفات (SDS) دناتوره می شوند ومرکاپتواتانول پیوندهای دی سولفید آنها را می شکندSDS . به اسید آمینه های آبگریز در ساختمان پروتئین اتصال برقرار می کند(به نسبت۴/۱ گرم SDSدر هر گرم پروتئین(به طوری که پوششی از بار منفی بر سطح مولکول پروتئین ایجاد می گردد و به این ترتیب تمام پروتئین ها نسبت ثابتی از بار را خواهند داشت و پروتئین ها براساس شکل و اندازه از یکدیگر جدا می شوند. از این رو اگر تفاوتی در حرکت آنها وجود داشته باشد، نشان دهنده اختلاف در اندازه مولکولی است و اندازه مولکول نیز رابطه مستقیم با وزن آن دارد. لذا بدین وسیله وزن مولکولی پروتئین مجهول در مقایسه با پروتئین های استاندارد قابل اندازه گیری خواهد بود.
۳-۱۶-۳- محلولهای مورد نیاز
محلول های مورد استفاده در الکتروفورز
محلول | مواد تشکیل دهنده |
استوک آکریل آمید | شامل ۳۰% آکریل آمید و۰/۸% بیس آکریل آمید. |
بافر ژل پایین با ۸/۸ pH: | ۱۸/۲ گرم تریس بازی (۰/۵ مولار) و ۰/۴ گرم SDS را در ۷۰ میلی لیتر آب مقطر حل کرده وpH را با بهره گرفتن از HCL 2 مولار در ۸/۸ تنظیم می کنیم و اوره با غلظت نهایی ۴ مولار افزوده و حجم نهایی را با آب مقطر به ۱۰۰ میلی لیتر می رسانیم. |
بافر نمونه | ۰/۱ مولار تریس اسیدی حاوی ۲%SDS (W/V) ، سوکروز ۲۰% (W/V) ، ۲-مرکاپتواتانول ۱% ، ۰/۰۰۱ (W/V) برموفنل بلو و اوره با غلظت نهایی ۸ مولار (این بافر X2 است.) |
۳-۱۶-۴- تهیه ژل پایین SDS-PAGE
گـروه
پسآزمون
پیگیری دوماهه
گروه درمان فراتشخیصی مبتنی بر افکار تکرارشونده منفی
پیشآزمون
۹۱/۸۳
۶۷/۸۱
پسآزمون
۲۴/۲-
گروه درمان فراتشخیصی بارلو
پیشآزمون
۶۵/۵۸
۲/۵۳
پسآزمون
۴۵/۳-
گروه کنترل
پیشآزمون
۲۳/۴-
۵۳/۵-
پسآزمون
۳/۱-
۰۱/۰p<
بررسی نتایج آزمون تعقیبی جدول ۴۰-۴ نشان میدهد که:
الف) در گروه درمان فراتشخیصی مبتنی بر افکار تکرارشونده منفی بین شدت افکار تکرارشونده منفی آزمودنیها در پیشآزمون با پسآزمون و پیشآزمون با پیگیری دوماهه تفاوت معناداری وجود دارد (۰۱/۰p<) ولی تفاوت بین پسآزمون با پیگیری دوماهه معنادار نیست (۰۱/۰p>).
ب) در گروه درمان فراتشخیصی بارلو بین افکار تکرارشونده منفی آزمودنیها در پیشآزمون با پسآزمون و پیشآزمون با پیگیری دوماهه تفاوت معناداری وجود دارد ( ۰۱/۰p<) ولی تفاوت بین پسآزمون با پیگیری دوماهه معنادار نیست (۰۱/۰p>).
ج) در گروه کنترل بین افکار تکرارشونده منفی آزمودنیها در پیشآزمون با پسآزمون، پیشآزمون با پیگیری دوماهه و پسآزمون با پیگیری دوماهه تفاوت معناداری وجود ندارد (۰۱/۰p>).
با توجه به وجود سه سطح در متغیر گروهبندی بین گروهی برای بررسی اثر ساده عامل بین گروهی از آزمون تحلیل واریانس یک راهه در هر یک از مراحل اندازه گیری پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری دوماهه استفاده گردید (جدول ۴۱-۴). نتایج اثرات ساده آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مختلط نشان میدهد که در مرحله اندازه گیری پیشآزمون متغیر افکار تکرارشونده منفی بین سطوح متغیر گروهبندی بینگروهی تفاوت معناداری وجود ندارد، به عبارتی این مسأله حاکی از همگنی سه گروه در مرحله پیشآزمون قبل از شروع مداخله از نظر متغیر افکار تکرارشونده منفی است (F(2,37)=0/89, p=0/43, ۲=۰/۰۰۵). در مرحله اندازه گیری پسآزمون متغیر افکار تکرارشونده منفی حداقل بین دو سطح از سطوح متغیر گروهبندی بین گروهی تفاوت معناداری دارد (F(2,37)=159/11, p=0/001, ۲=۰/۸۴). در مرحله اندازه گیری پیگیری دوماهه متغیر افکار تکرارشونده منفی حداقل بین دو سطح از سطوح متغیر گروهبندی بین گروهی تفاوت معناداری وجود دارد (F(2,37)=132/33, p=0/005, ۲=۰/۷۹).
جدول ۴۱-۴٫ مقایسه اثرات ساده عامل بینگروهی در هر یک از سطوح عامل درونگروهی در متغیر افکار تکرارشونده منفی
Ang2 و پیش ساز های آن، آنژیوتانسینوژن و Ang1 ظرفیت تقسیم لنفوسیت های T انسانی و سلول های کشنده ی طبیعی[۳۱] را القاء می کند که اشاره به حضور یک RAAS داخل سلولی دارد. علاوه بر لنفوسیت های انسانی، رنین و رسپتورهای آن، آنژیوتانسینوژن و ACE و رسپتورهای نوع ۱ و ۲ آنژیوتانسین ۲ را بیان می کند (۳۱).
آلدوسترون به طور مستقیم روی دیواره رگ ها اثر گذاشته و التهاب را ایجاد می کند. بیان VSMCs در حضور آلدوسترون، و یک افزایش در نوع ۱ و ۲ کلاژن، اینترکولین۱۶ (IL-16) ولنفوسیت T سیتوتوکسیک[۳۲]، ملکول های مرتبط با فیبروس، التهاب و آهکی شدن شریان را افزایش می دهد (۳۱).
۱-۹ واریانت های ژن : AGT
دو تا پلی مورفیسم در نارسایی قلبی بررسی شده است. یک پلی مورفیسم روی اگزون دو، که یک جانشینی متیونین با تروئونین در اسیدآمینه ۲۳۵ (M235T) ایجاد می گردد. پلی مورفیسم دیگر، جانشینی یک تروئونین با متیونین در جایگاه ۱۷۴ است. تفاوت هایی در غلظت های پلاسمایی آنژیوتانسین در میان نمونه هایی با ژنوتیپ های متفاوت AGT دیده شده است (۴۷و۶۰).
۱-۱۰ RAASموضعی۲:
اخیرا چندین RAAS موضعی در اندام های دیگر مثل قلب، مغز، پانکراس، کلیه و با فت های چربی کشف شده است. و نقطه ی مقابل مسیر سیستمیک است (۴۱).
۱-۱۰-۱ RAAS موضعی در قلب:
تولید آنژیوتانسین موضعی وابسته به همه ترکیبات لازم برای سیستم RAAS مثل آنژیوتانسینوژن، رنین، ACE می باشد که ملزم به ساخت این ترکیبات در محل و جذب بقیه ترکیبات از گردش خون است (۴۱).
۱- ۱۱ تولید بافتی آنژیوتانسین:
تولید آنژیوتانسین بافتی ممکن است روی غشاء، در جریان داخلی یا در سلول تولید شود (۴۱).
۱-۱۱-۱ تولید آنژیوتانسین در جریان درونی (بین شکاف)[۳۳]:
وجود رنین و آنژیوتانسینوژن در فضای درونی نشان می دهد که احتمالا آنژیوتانسین در این جریان تولید می گردد. سطوح Ang1 وAng2 در جریان درونی ۳/۲ بالاتر از سطوح اندازه گیری شده از ترکیبات داخل شریان است (۴۱).
۱- ۱۱-۲ تولید آنژیوتانسین روی غشاء سلولی[۳۴]:
رنین متصل به غشاء سلول های قلبی، تولید آنژیوتانسین موضعی را تقویت می کند. رنین متصل به غشاء سلول های قلبی تقریبا بعد از رنین جریان خارج سلولی مسئول سطوح بالایی از انتشار Ang1 است. البته رنین ممکن است به دیوارۀ رگ نیز متصل گردد. هم چنین ACE روی سلول های اندوتلیال و سلول های قلبی حضور دارد. البته تولید آنژیوتانسین ۲ ممکن است مستقل از رنین و ACE اتفاق بیفتد. آنزیم های جایگزین این دو آنزیم، کاتپسین D ۲ و کیماز۳ است. کاتپسین D یک آنزیم لیزوزومی است و بر خلاف رنین در PH پایین، آنژیوتانسینوژن را می شکند. کیماز یک سرین پروتئاز است که در فضای درونی قلب وجود دارد. ماست سل ها۴ و سلول های اندوتلیال، محل های سنتز کیماز و ذخیرۀ آن می باشند. کیماز آنزیم اصلی در تبدیل آنژیوتانسین ۱ به ۲ در قلب است (۴۱).
۱- ۱۱-۳ تولید آنژیوتانسین در داخل سلول۵:
شواهدی از تولید آنژیوتانسین داخل سلولی در دسترس نیست. مطالعات بر روی رنین و پرورنین۶ انجام گرفته، نشان می دهد که رنین و پرورنین به داخل سلول وارد می شوند (۴۱).
شکل (۱-۷) یک طرح پیشنهادی برای تولید آنژیوتانسین ۱و۲ در قلب را نمایش می دهد.
شکل ۱-۶ : طرح پیشنهادی تولید آنژیوتنسین ۱ و ۲ در قلب (۴۱).
قسمت های داخل رگ و درون شکاف و سلول های قلبی را نشان داده است . رنین و آنژیوتانسینوژن در حال گردش وارد شکاف می گردد رنین ممکن است به دیواره رگ و سلول های قلبی متصل گردد .ACE روی سلول های اندوتلیال و سلول های قلبی حضور دارند . AngI و AngII به وسیله پپتیدازها در آن طرف رگ تغییر یافته .AngI وAngII در جریان بین شکاف و خارج از جریان شریان ایجاد می گردد . AngI وAngII بافتی ممکن است فقط در جریان بین شکاف یا روی سطح سلول تولید نگردد برای نمونه بعد از جذب رنین به وسیله سلول ها تولید می گردد.
۱-۱۲ تاثیرات RAASروی سلول های قلبی:
قلب دارای شمار زیادی از رسپتورهای آنژیوتانسین ۲ است آنژیوتانسین ۲ مسیرهای انتقال پیام در ماهیچهی قلب را افزایش داده که تاثیرات آن شامل، بزرگ شدن سلول قلبی که با بزرگ شدن بطن[۳۵] چپ، آپوپتوز در فیبروبلاست ها ، کاهش کلاژن درفیبرهای ماهیچه ای و فیبروس در بافت قلبی مشاهده شده است (۴۲).
۱- ۱۳ تاثیرات RAAS روی جریان کرونری:
آنژیوتانسین ۲، انقباض شریان، انبساط دیوارۀ شریان، تشکیل پلاک های آترواسکلروزیس، التهاب بافتی، ایجاد لخته در جریان کرونری را افزایش می دهد (۴۲).
آنژیوتانسین ۲ به طور مستقیم، حتی در غیاب فشارخون بالا یا افزایش کلسترول، ایجاد آترواسکلروزیس می کند (۴۲).
تاثیرات آترواسکلروزیس با آنژیوتانسین۲، با فعالیت سیتوکاین های التهابی، پروتئین های جاذب منوسیت و ملکول های چسبندگی ایجاد می گردد. بیان مهارکنندۀ فعالیت پلاسمینوژن ۱ (PAI-1)[36] که تولید اولیه لخته می کند از فعالیت تخریب فیبرین طبیعی با فعالیت پلاسمینوژن بافتی جلوگیری می کند (۴۲).
۱- ۱۴ تاثیرات RAAS روی جریان منظم شریان:
فعالیت RAAS به طور مستقیم با افزایش فشارخون، سبب انقباض و افزایش غیرعادی سلول های ماهیچه ای صاف می شود که سیستم عصب سمپاتیک را تحریک کرده که باعث ترشح رنین می شود (۴۲).
فعالیت اکسید نیتریک، اتساع عروق و بزرگ شدن شریان را مهار می کند. و تغییردهندهی تاثیرات آنژیوتانسین ۲ و کتکول آمین ها و اندوتلین است. در وضعیت بیماری تولید آنژیوتانسین ۲ باعث از دست رفتن اکسید نیتریک شده و سلول های اندوتلیال شریان آسیب می بینند (۴۲).
Ang2 تولید آلدوسترون کرده که سبب افزایش فشارخون و آسیب های شریان می شود. آلدوسترون باز جذب سدیم از کلیه و دفع پتاسیم را پیش می برد. آلدوسترون در التهاب، پروتئین ادراری و فیبروس درگیر است (۴۲). آلدوسترون تاثیرات Ang2 را افزایش داده و موجب ایجاد گونه های اکسیژن رادیواکتیو می گردد در شکل (۱-۸) تاثیرات آنژیوتانسین ۲ بر روی قلب را نشان داده است (۴۲).
شکل ۱-۷ : تاثیرات آنژیوتانسین ۲ روی قلب (۴۲).
۱-۱۵ جداسازی و خالص سازی DNA از سلول:
اولین قدم در مهندسی ژنتیک جداسازی و خالص سازی DNA و RNA است که این کار دارای مراحلی است (۷۹) .
الف) شکستن سلول:
از آنجایی که DNA و RNA در داخل سلول قرار دارند جهت جداسازی آنها ابتدا باید سلول را شکت سلول های جانوری را معمولا با بهره گرفتن از شوک اسمزی و یا دترجنت های یونی مانند SDS (سدیم دو دسیل سولفات) و سلول های گیاهی را به دلیل داشتن دیوارۀ سخت پکتینی و سلولزی با بهره گرفتن از آنزیم های پکتیناز و سلولاز می شکنند (۷۹).
به دلیل شکنندگی رشته های DNA و RNA شکستن سلول ها باید در داخل بافر انجام گیرد این بافر شامل Tris HCL و SDS است SDS دو خاصیت دارد: یکی باعث حل شدن چربی ها می شود و دیگر این که با اتصال به DNA باعث پایداری آن می شود (۷۹).
ب ) رسوب دادن DNA وRNA:
با شکسته شدن سلول، محتویات آن که شامل DNA و RNA و پروتئین و چربی و قند و غیره است آزاد می شود. در مرحلۀ بعد باید DNA وRNA را خالص کرده ، برای این کار از الکل استفاده می شود الکل سرد را به سوسپانسیون حاصل از شکستن سلول اضافه می کنند و در فریزر قرار می دهند در این مرحله در حد فاصل آب و آلکل ،DNA و RNA رسوب می کنند (۷۹).
ج ) جداکردن DNA و RNA:
برای این کار از میلۀ شیشه ای استفاده می شود به این صورت که میله را به آرامی داخل لوله فرو برده و می چرخانند، رشته های DNA و RNA به دور میلۀ شیشه ای می چسبند سپس میلۀ را به آرامی خارج می کنند و در لوله دیگر محتوی بافر فرو برده و تکان می دهند تا DNA وRNA دوباره در بافر حل شوند این مرحله باید به ملایمت صورت گیرد تا DNA و RNA نشکنند (۷۹).
د ) رسوب پروتئین ها:
DNA و RNA حاصل از مرحلۀ قبل هر چقدر هم که خالص باشند ولی باز هم حاوی کمی پروتئین خواهند بود در این مرحله برای خالص کردن DNA وRNA باید پروتئین ها را رسوب دهیم برای این کار از فنل و یا محلول غلیظ نمک های مختلف استفاده می کنند این مواد باعث تغییر شکل پروتئین ها در نتیجۀ رسوب آن ها می شود (۷۹).
ه ) جدا کردن DNA وRNA از یکدیگر:
در این مرحله با توجه به کاری که مدنظر است DNA از RNA جدا می شود اگر هدف بررسی DNA باشد با بهره گرفتن از آنزیم RNase، RNA ها را تجزیه می کنند و اگر بخواهند RNA را بررسی کنیم آنزیم DNase استفاده می کنند (۷۹).
ر ) رسوب با اتر:
با بهره گرفتن از اتر DNA یا RNA باقی مانده را رسوب می دهند اثر تمامی رشته های باقی مانده را رسوب می دهند سپس این رسوب را برای مطالعات بعدی به کار می رود (۷۹).
۱-۱۶ واکنش زنجیرۀ پلی مراز:
واکنش زنجیره پلی مراز [۳۷](PCR) جانشینی برای کلون کردن به منظور ایجاد مقادیر نامحدود از یک توالی مورد نظر می باشد (۷۸).
PCR به طور انتخابی می تواند یک ملکول منفرد از DNA یا RNA چندین بیلیون بار در مدت چند ساعت افزایش دهد و این روش در تشخیص ملکولی و هم در آنالیز ملکولی بیماری ژنتیکی انقلابی به وجود آورده است (۷۸).
PCR یک روش افزایش آنزیمی یک قطعه از DNA است که بین دو بخش الیگونوکلئوتیدی قرار دارد این بخش ها چنان طراحی شده اند که یکی از آنها مکمل یک رشته از ملکول DNA در یک سمت توالی هدف بوده و دیگری مکمل رشته دیگر ملکول DNAدر سمت مخالف توالی هدف می باشد. از آنجایی که انتهای َ۳هر کدام از الیگونوکلئوتیدها به سمت توالی هدفی که باید افزایش یابد قرار دارد و این قطعات آغازین در جوانب توالی هدف قرار دارند قطعات آغازین در اثر سنتز توالی بین آنها توسط DNA پلی مراز کشیده می شوند. پرایمرها چنان ترتیب یافته اند که دو رشته جدید DNA را خودشان مکمل بوده و لزومـا یک نسخه دوم از توالی هدف اولیه ایجاد می کنند را پر می نمایند. چرخه های تکراری دناتوراسیون حرارتی، هیبریداسیون پرایمرها، و سنتز آنزیمی DNA منجر به افزایش نهایی توالی هدف DNA می شود (۷۸).
۱-۱۶-۱ مراحل اصلی در واکنش زنجیرۀ پلی مراز:
مخلوط تا C˚۹۴ حرارت داده میشود. این دما، پیوندهای هیدروژنی نگهدارنده دو رشته DNA دو رشته ای را میشکند و باعث دناتوره [۳۸]شدن مولکول میگردد (۷۹).
مخلوط تا دمای C˚۶۰-۵۰ خنک میشود. در این دما دو رشته هر مولکول میتوانند دوباره به یکدیگر متصل شوند، ولی عمدتا این اتفاق نمیافتد، چرا که مخلوط واکنش حاوی مقدار بسیار بیشتری از یکسری مولکولهای کوچک DNA به نام الیگونوکلئوتید یا پرایمر است که در محلهای ویژه ای به مولکولهای DNA اتصال مییابند (۷۹).
دما تا C˚۷۴ افزایش مییابد. این، مناسبترین دما برای عملکرد آنزیم DNA پلیمرازTaq موجود در مخلوط واکنش است. در طی این مرحله ازPCR ، آنزیم DNA پلیمراز Taq به هر پرایمر میچسبد و رشته های جدیدی از DNA ی مکمل DNA الگو را میسازد. حال به جای دو رشته DNA چهار رشته داریم که میتوانیم با آنها واکنش را شروع کنیم (۷۹).
به نیروی ذات خود، فرد یگانه بیحرکت باد تنفس میکرد؟
جز او هیچ وجود نداشت
در آغاز، تاریکی در تاریکی نهفته بود
هیچ علامت مشخصی نبود؛ همه جا آب بود
در ابتدا خواهش در آن فرد پیدا شد
آن اولین بذر بود که فکر محصول آن است
دانشمندان که در دل خویش به نیروی دانش جستجو میکنند.
قید وجود را از عدم دریافتهاند
شعاع آنها روشنایی را در تاریکی گسترش داد
ولی آیا فرد یگانه، در بالای آن بود یا در زیر آن؟
قدرت خلاقه وجود داشت و نیروی ایجاد
در زیر قدرت بود و در بالا امر
کیست که به یقین بداند و کیست که آنرا در اینجا بیان کند؟
در کجا تولد یافت و در کجا این «آفرینش» به وجود آمد؟
خدایان بعد از خلقت جهان پیدا شدند
پس که میداند «آفرینش» از کجا سرچشمه گرفته است؟
هیچکس نمیداند که «آفرینش» از کجا برخاسته است؟
و آیا او آن را به وجود آورد، یا نه؟
آنکه بر عرش اعلا ناظر بر آن است تنها او
میداند و شاید او هم نداند.» (واحددوست،۱۳۷۹: ۱۲۳)
«آفرینش در اوستای کهن، در باور زرتشت، بر پایهی توحید و یگانگی استوار است، اهورامزدا در گاتها خالق عالم است آفرینش در اوستا از قسمتهای آن یعنی در گاهان، یشتها است. هرمزد آفرینندهی چیرهدستی است که از نیست، هستی و از هیچ، همه چیز میسازد و زندگی میبخشد و بدین ترتیب بر همه کس و همه چیز فرمانروا، بر هر کار توانا و بر هر مرادی کامرواست. و از همهی کائنات برتر… استقرار زمین و آمیزش آب در زمین و رویش و نمو گیاهان و رنگهای گوناگون و بو و مزه و خوش هر چیزی بیشتر به خرد مقدر است. آسمان و حرکت خورشید و ماه و دوازده اختران (دوازده برج فلکی، زیر کوه البرز و شش گاهنباز (نام جشنهای ششگانهی فصلی) و پنج گاه فرو ردیکان یا پنجهی دزدیده و روزهای جشن پایان سال بوده است؛ و بهشت که در جای اندیشهی نیک، گفتار نیک، کردار نیک و برترین «گرودمان» دارندهی همهی خوشها قرار دارد و پل چنیوت (چینوت) که گذر مینوهاست به نیروی خرد ساخته و مقدر شده است.» (همان: ۱۲۶)
۴-۱-۱-آفرینش آسمان و زمین
الیاده بیان داشته: «وصلت آسمان و زمین به عنوان نخستین ازدواج مقدس که خدایان از آن پیروی میکنند ستوده شده است الیاده خاطر نشان میسازد که مطابق ادعیه و متون ادبی خدای آسمان، پدر و زمین مادر نامیده شده است و در رمز پردازیهای جنسی آفرینش کیهان، آسمان زمین را در آغوش میگیرد و با باران باردار میکند. همچنین او این تصور را معلول ارزشهای حیاتی در افق دید بشر اقتصاد اندیش میداند که در جوامع کشاورزی، گذار از خدای خالق به خدایان باروری در قالب جایگزینی ذات اعظم آسمانی به صورت پدر (آسمان) و مادر (زمین) نمودار شده است. زیرا آسمان و زمین در آفرینش فعالند.» (الیاده، ۱۳۷۹: ۲۳۷)
«در تاریخ ادیان آسمان از کهنترین تجلیات قداست، سرشار از ارزشهای اساطیری، مذهبی و حوزهی اقتدار الهی است و به اقتضای ارتفاع بیانتهای خود اقامتگاه خدایان و جایگاه آیینهای صعود است. همچنین مشاهدهی طاق آسمان، برانگیزنده ی تجربهای مذهبی در وجدان انسان ابتدایی است آنچه در بالا و بلندیهاست نمودار اصل متعالی و برتر تلقی میشود. از این روست مغولان نام خدای اعظم خود «تنگری» به معنی آسمان نهادهاند.» (همان: ۵۸)
«گسترهی آسمان در بر دارندهی دوازده برج، هفت طبقه و در برخی روایات نه طبقه است چنانکه در مینوی خرد هفت سیاره به عنوان هفت سپاهبد از جانب اهریمن و دوازده برج به منزلهی دوازده سپاهبد از جانب اورمزد شناخته شدهاند. همچنین دوازده برج و هفت سیاره تعیین کنندهی سرنوشت و مدبر جهان هستند.» (زمردی،۱۳۸۲: ۲۲)
هر یک از دوازده برج که سیر خورشید بدانها اعتبار میبخشد به این نامها شناخته میشود: حمل (بره)، ثور (گاو)، جوزا (دو پیکر، توأمان)، سرطان (خرچنگ)، اسد (شیر)، سنبله (خوشه)، میزان (ترازو)، کژدم (عقرب)، کمان (قوس)، جدی (بزغاله)، دلو، حوت (ماهی)، اعتقاد به هفت پایهی آسمان در اساطیر ایرانی متأثر از تقدس عدد هفت، نفوذ عمیق نجوم بابلی است. همچنین او خاطرنشان میسازد که ایرانیان در اصل به چهار آسمان سپهر اختران، ماه پایه، خورشید پایه و بهشت قائل بودهاند. رنگ آسمان لباس ملی دهقانان ایرانی مانند شده است در سنت ادبی ما نیز آسمان به رنگهای لاجوردی، کبود، بنفش، فیروزهای، سبز، نیلی، اخضر، کحلی، ازرق، مینارنگ، نیلوفری، سُرمهگون و … توصیف شده است.» (همان: ۲۷)
نمود گاری آسمان:
قیصر امین پور بزرگی آسمان را به تصویر کشیده و اینکه جایگاهی برای انسانهای پاک به خصوص شهیدان میباشد. خانواده شهیدان را ملاقات کردن و اشکی برای آنها ریختن مثل تجربه رفتن به آسمان پاک است.
تمام حجم قفس را شناختیم بس است | بیا به تجربه به در آسمان پری بزنیم | |
به اشک خویش بشوییم آسمانها را | ز خون به روی زمین رنگ دیگری بزنیم | |
(قیصر امین پور، ۱۳۸۸: ۴۰۶) |
معلم در تصویر زیر شهید را کسی دانسته که شهادتش همانند خوشبختی رفتن به آسمان است و آسمان جایگاهی برای انسانهای بلند مرتبه است.