۲-۱۴- صنعت فوتبال
هفته نامه ی ” اکونومیست ” در گزارشی ضمن تحلیل برخی از از شاخص های اقتصادی جهان فوتبال به نقل از ” استفان استینر مانسکی ” اقتصاد دادن برجسته ی کالج انگلستان ، ارزش دارایی های صنعت فوتبال را در جهان بالغ بر ۱۲۶ میلیارد دلار برآورد نموده و اضافه می کند که این بازی ها جدا از نگاه ورزشی به آن ، یک صنعت چندین میلیارد دلاری است که در دو هفته ی گذشته ( ۱۹۸۰- ۲۰۰۰) توانسته است در مبادلات جهانی از جایگاه ویژه ایی برخوردار باشد.
اگر سرمایه ی ۱۲۶ میلیاردی صنعت فوتبال را با هزینه ی احداث یک پروژه ی پالایشگاهی که برای تصفیه ی هیدروکربن های موجود در چاه های نفت برای تولید یک میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی ، ۴۰ هزار بشکه مایعات نفتی و دویست تن گوگرد با بودجه ای حدود ۲۸۷ میلیون دلار انجام می گیرد، مقایسه کنیم ، درخواهیم یافت که این سرمایه گذاری برابر با هزینه ی احداث ۴۴۰ پروژه پالایشگاهی از نوع یاد شده است ، و چنان چه فراورده های این حجم پروژه ها را در نظر بگیریم و گردش اقتصاد صنایع وابسته را نیز لحاظ کنیم ، ابعاد سرمایه گذاری و گردش اقتصادی صنعت فوتبال ، ما را شگفت زده خواهد کرد.

واقعیت این است که امروز فوتبال تنها آهنگ زندگی میلیون ها طرفدار خود را تنظیم نمی کند بلکه حواشی این ورزش و زندگی فوتبالی با توجه به سود های کلان مالی موجود در آن در برگیرنده ی مجموعه ای از صنایع ، باشگاه داری ، بنگاه داری ، بنگاه های بازرگانی و تجاری ، موسسات مالی و اعتباری ، ارتباطات ، پوشاک ، جهانگردی و توریسم ، ساختمان و ابنیه و حتی مواد غذایی است که بازار مالی بین المللی را تحت تاثیر قرار می دهد.
زیرساخت های این صنعت را باشگاه ها تشکیل می دهند که به مثابه ی کارخانه های تولیدی و بنگاه های اقتصادی عمل می کنند.آنها با بهره گیری از تجهیزات و امکانات ، نیروی انسانی ماهر و متخصص ، دانش فنی و تکنولوژی روز، از ورزش و سرگرمی ، صنعتی پولساز ساخته اند.(کاظم ، ۱۳۸۱: ۱۶)
۲-۱۵- بررسی نقش اقتصادی فوتبال
امروزه ورزش از انجام فعالیت بدنی صرف فراتر رفته و خود را به عنوان یک صنعت در کنار سایر صنایع مطرح ساخته است.صنعت ورزش با ایفای نقش در اقتصاد کشورها از اهمیت زیادی برخوردار گشته است.تاثیرات کلان اقتصادی ورزش نظیر سهم ورزش در تولید ناخالص داخلی (GDP ) و ملی (GNP ) یا سهم آن در ایجاد اشتغال ، کشورها را برآن داشته تا هر ساله به صورت دقیق و منظم تاثیر ورزش را بر روی اقتصاد کشور خود ارزیابی و تعیین نمایند.از آن جمله می توان به کشورهایی چون اسکاتلند، انگلستان، ایالات متحده آمریکا، کانادا و هنگ گنک اشاره نمود که سهم صنعت ورزش از کل تولید ناخالص داخلی آنها به ترتیب برابر با ۸/۱ ، ۷/۱ ، ۱/۲ ، ۲/۱ ، ۵/۱ درصد بوده است (نانا^[۱۵]،۲۰۰۲: ۲۳)
ورزش فوتبال نیز به گواه شواهد موجود پرطرفدارترین و محبوب ترین ورزش در عرصه بین المللی است، تا جاییکه بسیار از کشورهای پنج قاره آن را در ردیف ورزش ملی خود محسوب می دارند(الهی ،۱۳۸۳ ، ۲۲). لبریز بودن ورزشگاه ها و برخورداری رقابت ها از بینندگان چند صد میلیونی ، فوتبال را به عنوان مردمی ترین ورزش جهان معرفی کرده است.گرایش نسبت به این ورزش روز به روز و با گذشت زمان بیشتر می شود. جام جهانی ۱۹۶۶ انگلستان در مجموع ۴۰۰ میلیون بار بیننده تلویزیونی داشت، درحالیکه جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه در مجموع ۳۷ میلیارد نفر بار و جام جهانی ۲۰۰۲ کره و ژاپن در مجموع ۵۰ میلیارد نفر – بار بیننده داشت (چستر^[۱۶]،۲۰۰۲: ۶۴)
همگام با افزایش تمایلات نسبت به این رشته ورزشی تغییرات زیادی در آن بوجود آمده است تا جاییکه فوتبال حرفه ای سال های اخیر قابل قیاس با دوران گذشته نیست. داد ستدهای چند میلیون دلاری برای نقل و انتقال بازیکنان ، وجود حامیان مالی با سرمایه های بسیار کلان، خرید و فروش وسایل و کالاهای با آرم باشگاه های حرفه ای، معامله های چند صد میلیون دلاری برای تبلیغات اطراف زمین، کسب درآمدهای کلان از محل حق پخش تلویزیونی مسابقات، قرار گرفتن باشگاه ها در فهرست بازار بورس و بسیاری از موارد یگر ، همگی نقش بسزایی را در توسعه درآمد زایی فوتبال در بسیاری از کشورها ایفا نموده است(مورو^[۱۷]،۱۹۹۹: ۱۰)
نقش اقتصادی فوتبال در بعضی از کشورها تا حدی برآورد شده است که به عنوان نمونه در آلمان به دلیل برگزاری مسابقات جام جهانی فوتبال (۲۰۰۶)از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۰ هر ساله ۲۴۰۰ شغل دائمی ایجاد شده و این میزان در سال برگزاری مسابقات به ۷۳۰۰ شغل دائمی رسید. همچنین برآورد شده است که در سال ۲۰۰۶ مقدار ۴۸/۱ میلیارد یورو به GDP این کشور اضافه گردد و در مجموع از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۰ مقدار ۳/۵ میلیارد یورو به GDP این کشور اضافه گردد.(جی .اف.آ^[۱۸]،۱۹۹۹)
علاوه بر این موضوع ، بسیاری از لیگ ها و باشگاه های حرفه ای فوتبال در دنیا وجود دارند که با درآمدزایی های کلان خود توسعه دوچندانی را در صنعت فوتبال کشورها ایجاد نموده اند.به عنوان نمونه می توان از صنعت فوتبال اسپانیا نام برد که ارزش وجودی آن در سال ۲۰۰۲ معادل ۴۶/۴ میلیارد یورو بوده است که این رقم معادل ۹/۰ درصد از GDP کشور اسپانیا بوده است.همچنین کشور اسپانیا با توسعه اقتصاد فوتبال خود برای ۴۷ هزار نفر ایجاد شغل نموده است(Simon,2003) توسعه اقتصادی صنعت فوتبال محدود به کشورهای صاحب نامی چون انگلستان ، اسپانیا ، ایتالیا و آلمان نشده بلکه کشورهای آسیایی چون ژاپن و کره جنوبی نیز با برگزاری لیگ های کاملا حرفه ای درآمدهای کلانی را جذب نموده اند. (الهی ،۱۳۸۵: ۵۴)
۲-۱۶- مروری بر منابع مالی در لیگ برتر انگلستان
در ۱۹۸۰ فوتبال انگلستان با بحران های متعددی ازجمله افت حضورها، حکم فرما شدن ولگرد ها ،سالخوردگان ،استادیوم خطرناک (کینگ ، ۱۹۹۸) مواجه شد.در سال ۱۹۹۱ یک تلاشی برای حل بعضی از مشکلات ساختاری بازی های انگلیسی صورت گرفت. موسسه ی فوتبال(FA )^[19] طرح اولیه ایی برای آینده فوتبال منتشر کرد که اولین بخش رقابتی را به عنوان لیگ برتر انگلیس (EPL)دوباره طرح ریزی کرد.یکی از اولین اقداماتی که EPL انجام داد برای قرارداد رسانه تلویزیون مجددا مذاکرده نمود. که قبلا بوسیله ی شبکه ی تلویزیونی مستقل(ITV )^[20] برگزار می شد.اتفاقا در این زمان پرداخت اخبارهای رابرت مردوچ ^[۲۱]مواجه با محدودیت پرداخت با ایستگاه تلویزیونی BSKYB شده بود و به دنبال برنامه هایی بود که نه فقط از لحاظ نرخ در وهله ی اول پخش باشد همچنین به عنوان یک کاتالیزور^[۲۲] برای توسعه پرداخت به مشترکین تلویزیونی باشد. بعد از پیشنهادات جاندار و چالش های دولتی BSKYB نهایتا حق پخش ایمن را برای پخش ۶۰ بازی زنده از EPL را برای یک سال به مبلغ ۵۰ میلیون GBP میلیون در هر سال گرفت. در واقع ۱۱ میلیون GBP حق پخش سالانه ای که بوسیله ی ITV از سال های ۱۹۹۸ تا ۱۹۹۱ پرداخت شده بود.
EPL الان یکی از ثروتمندترین لیگ های فوتبال جهان است. ( گرتون^[۲۳] ،۲۰۰۰) بسیاری از باشگاه های تشکیل دهنده شرکت های عمومی هستند و در بازار سهام عضو هستند. درآمد ای سالانه برای ثروتمندترین باشگاه ها مثل منچستریونایتد و لیورپول و آرسنال الان بالاتر از ۱۰۰ GBP است و بازیکنان می توانند ۱ میلیون برای هر فصل از بازی بدست آورند. EPLقادر است ثروتش را از طریق دسترسی به پایگاه وسیعی از جریان های درآمدی افزایش دهد. بعد از پایان طیف لیگ ورزشی حرفه ایی ، منچستر یونایتد توانست ۱۵۷ میلیون GBP در سال ۲۰۰۵ درآمد از دریافتی های روز مسابقه(۶۶) میلیون، رسانه (۴۸) میلیون، حامیان مالی و تجارت (۴۳) میلیون داشته باشد. اصلی ترین آیتم های درآمدی EPL در شکل نمایش داده شده است. (استوراد^[۲۴]،۲۰۰۷: ۲۵-۲۰)
در گذشته ورزش حرفه ای در انحصار دولتها بود و رقابت و سود در آن مفاهیمی ناشناخته بود. هزینه های ورزش از بودجه عمومی تامین می شد و دولت بر کم و کیف آن نظارت کامل داشت. در بسیاری از کشورها هم اکنون نیز دولت سیاست گذار، مجری و منبع اصلی تامین بودجه است ولی در برخی از کشورها مثل انگلستان ورزش حرفه ای چنان دگرگون شده است که نمونه آن در گذشته کمتر وجود داشته است.
مهمترین منابع مالی در لیگ برتر فوتبال انگلستان به ترتیب الویت عبارتست از حق پخش تلویزیونی ، بلیط فروشی ، حامیان مالی و قرارداد ها ی بازرگانی ، خرید و فروش بازیکن و فروش وسایل ورزشی . در این میان نقش تلویزیون و پول دریافتی بابت حق پخش تلویزیونی سهم بیشتری نسبت به بقیه دارد. برای دریافت محور حق پخش تلویزیونی مسابقات لیگ برتر رقابت شدیدی بین شبکه های تلویزیونی و ماهواره ای ایجاد شده است. اولین قرارداد تلویزیونی سازمان لیگ برتر ۱۹۱ میلیون پوند ارزش داشت که به موجب آن حقوق پخش تلویزیونی به مدت ۵ فصل مسابقاتی به یک شبکه ی تلویزیونی با نام “بی اسکای بی” واگذار گردید. پس از آن قراردادهای واگذاری حق پخش به طور سالانه افزایش چشمگیری پیدا کرده است. مسئولین سازمان لیگ برتراین افزایش را مدیون بالارفتن کیفیت مسابقات و متعاقب آن افزایش تماشاگران تلویزیونی مسابقات در سطح جهان عنوان می کند. (دلویتی و تاچ ، ۲۰۰۱: ۲۵)
۲-۱۷- باشگاه منچستر یونایتد
در این پژوهش ما بر روی باشگاه منچستر تمرکز می کنیم چراکه موفق ترین باشگاه در تامین مالی فوتبال است.منچستر یونایتد یک نقطه ی عطف در جهان است. ما عملکرد این باشگاه را در سال ۲۰۰۴ در مقایسه با سال ۲۰۰۳ بررسی می کنیم . چراکه مهم ترین کارها برای جذب حامیان مالی و برنامه ریزی های مهم در این دوسال در این باشگاه صورت گرفت و موفقیت های امروزی این باشگاه در سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۱ به دلیل عملکرد صحیح این باشگاه در این دو سال است. چشم انداز باشگاه منچستر این است که بهترین باشگاه در بین باشگاه های دسته یک انگلستان شود. به همین دلیل برای اجرای این چشم انداز آنها واقعا سخت کار می کنند. منچستر یونایتد حامیان مالی بزرگی مثل نایک ^[۲۵] و ودافون^[۲۶] در سال ۲۰۰۴ داشت. آنها گردش سرمایه خود را از۱۶۹ میلیون پوند به۱۷۳ میلیون پوند در سال ۲۰۰۴ رساندند.اهمیت درآمد رسانه نباید فراموش شود. موفقیت این تیم باعث درآمد رسانه بیشتر شده است.
هیات بورد منچستر یونایتد سود پایه ی نهایی معادل با ۴/۱ سنت برای هر سهم پیشنهاد داد که سود کلی معادل با ۶۵/۲ سنت برای هر سهم در بر داشت. موفقیت شرکت بر پایه ی توانایی تولید پول نقد از تجارت بدون استفاده از وام های بلند مدت است .
منچستر یونایتد برنامه های میان مدت استراتژیکی دارد مثل : حفاظت از موفقیت بازی ها، رفتار با طرفداران مثل مشتری ها، نفوذ کردن در برندینگ جهانی ، توسعه ی حق پخش رسانه و … برای رسیدن به این برنامه های استراتژیکی آنها مسیر منظمی را طی می کنند. در سال ۲۰۰۴ اعضای منچستر یونایتد به ۰۰۰/۱۹۳ نفر رسید و وادافون قرارداد ۴ ساله ی خود را با ارزش ۳۶ میلیون پوند تجدید نمود. منچستر یونایتد تجارت موبایل MU را با پیشنهاد دادن سرویس های جدیدی به کاربران تلفن همراه راه اندازی نمود که می خواستند همواره آخرین اخبار و آخرین نتایج مسابقات را در باشگاه ها داشته باشند ، منچستر یونایتد هنوز در حال کار کردن بر روی حداکثر نمودن استفاده از استادیوم ورزشی خود چه در روز مسابقه و چه در روزهایی که مسابقه بر گذار نمی گردد است. در این قسمت هدف سوم استراتژیک این باشگاه را بررسی می کنیم:
هدف سوم ، نفوذ کردن در برندینگ جهانی است که وارد صحنه شده است. طرفداران جهانی منچستر یونایتد به ۷۵ میلیون افزایش پیدا کرده است و این فرصت برای منچستر یونایتد فراهم شده است که ارتباطات مشارکتی خود را افزایش و توسعه دهد. توافق با شرکت ودافون با ارزشی معال ۳۶ میلیون پوند نشان می دهد که ارتباط قوی در این رابطه وجود دارد. منچستر یونایتد توافق ۱۳ ساله ایی با شرکت نایک دارد. که سال ۲۰۰۴ دومین سال این قرارداد است و سال ۲۰۱۰ هشتمین سال این قرار داد است.در دومین سال این قرارداد منچستر فروش تی شرت به ۸/۳ میلیون افزایش پیدا کرد. منچستر یونایتد همچنین مدرسه ی فوتبالی در شهر دیزنی لند پاریس و هنگ کنگ احداث کرده است ، که فرصت درآمد زایی جدیدی فراهم آورده است ، دیگر حامیان منچستر یونایتد ۵/۵ میلیون پوند در سال ۲۰۰۴ کمک کرده اند.(Manchester United Annual Report, 2004: 19) این باشگاه با ۱۰ مرکز خیریه قرارداد دارد و باشگاه منچستر هزاران تقاضا برای نذورات خیره ها دریافت می دارد. این باشگاه از محل بخشش های طرفداران دست و دل باز خود به خیریه ها کمک می کند و آنها نیز در عوض تسهیلات رایگان برای مسابقات و همچنین تخفیفاتی با لابی کردن با شرکت های بزرگ برای بازی های این باشگاه پرطرفدار فراهم می کنند. کمک های خیریه ها با این باشگاه در سال ۲۰۰۳ معادل ۲۰۰۰۰ پوند بود.باشگاه منچستر سالانه بازی هایی را برای کمک کردن به خیریه ی بیماران دیابتی برگزار می کندکه کمک های آن معادل ۹۰۰۰۰پوند در سه سال اخیر بوده است ( ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۴) و به خیریه های محلی نیز در هر بازی ۲۰۰۰۰پوند کمک می کند.
۲-۱۷-۱- بررسی مالی باشگاه منچستر یونایتد در سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۴
درآمد حاصل از روز مسابقه در طی سال های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۴ با ۲۵ بازی د ر Old Trafford درآمدی متوسطی معادل ۲ میلیون پوند ایجاد کرده است که ۱۷ درصد افزایش نسبت به سال مالی قبلی داشته است. درآمد روز مسا بقه شامل ۷ آیتم است : بلیط های فصلی : ۵/۲۸ میلیون پوند، مسابقات لیگ: ۲/۱۲ میلیون پوند ، مسابقات اروپا: ۴٫۹ میلیون پوند ، مسابقات دیگر: ۴٫۸ میلیون پوند ، کترینگ روز مسابقه ( تهیه و فروش غذا) :۱/۴ میلیون پوند ، جام محلی : ۶/۳ میلیون و عضویت و مسافرت :۱/۳میلیون پوند بود.بسته های عضویت در روز مسابقه ۳٫۱ میلیون پوند بود که نشان دهنده ی رشد درخواست عضویت به ۱۹۳۰۰۰ می باشد. در نتیجه گردش درآمد روز مسابقه در سال ۲۰۰۴ معادل ۲/۶۱ میلیون پوند می باشد.که در سال ۲۰۰۳ معادل ۶/۷۰میلیون پوند بود.درصد گردش درآمد روز مسابقه معادل ۳۶% در سال ۲۰۰۴ و معادل ۴۱% در سال ۲۰۰۳ می باشد.
۲-۱۷-۲- روش های تامین مالی در باشگاه منچستر یونایتد
۲-۱۷-۲-۱- تامین مالی از طریق سهام و هدایا در سال ۲۰۱۱
باشگاه منچستر در سال ۲۰۱۱ سرمایه ایی معادل ۵/۱ میلیون پوند از طریق انتشار سهام به جامعه تولید کرده است.این باشگاه یک سرمایه اضافی معادل ۵/۰ میلیون دلار از طریق بودجه ی توسعه ی باشگاه ها ( هدایا و بخشش ها ) تهیه کرده است که برای الزامات سرمایه ی کاری استفاده خواهد شد.
۲-۱۷-۲-۲- تامین مالی از طریق دولت محلی در سال ۲۰۱۰
این باشگاه در سال ۲۰۰۹ برنده ی جایزه ی برتری (Coops UK Cooperative Excellence Award ) بود و به همین علت از جوامع وام دهنده و دولت محلی و دفتر مرکزی تامین مالی می گردد برای توسعه ی سهام عمومی انجمن تراست توسعه انگلستان به این باشگاه کمک ها و حمایت های مالی خود را تقدیم می کند.
۲-۱۷-۲-۳- تامین مالی از طریق وام
هرکسری مالی از طریق سهام جامعه می تواند از طریق قرض گرفتن اضافی جبران شود. این باشگاه می تواند دسترسی به تامین مالی ممتاز از یکی از منابع متنوع داشته باشد( مباحثات با بانک چریتی^[۲۷] ، بانک تریودوس^[۲۸] ، بانک کوپ^[۲۹] صورت گرفته است )
۲-۱۷-۲-۴- تامین مالی از طریق سرمایه توسعه
این باشگاه یک سرمایه توسعه دارد که سرمایه را برای توسعه ی استادیوم افزایش می دهد.هدف ۵/۰ میلیون یورو می باشد اما در سپتامبر ۲۰۱۰ معادل ۳۰۰۰۰۰ پوند تامین مالی گردید.
۲-۱۷-۲-۵- تامین مالی ازطریق هدایا و بخشش ها
یک تعدادی از ورز ش ها هستند که بر مبنای منابع تامین مالی بخشش ها و نذورات هستند ما هم در این باشگاه به دنبال آنها هستیم و امیدواریم که بتوانیم از آنها استفاده کنیم :
- تامین مالی از طریق بودجه ی توسعه ی استادیوم های فوتبال ( ۱۵۰۰۰۰ یورو)
- تامین مالی از طریق بودجه ی تسهیلات و تجهیزات جوامع فوتبال ( در حدود ۳۷۵۰۰۰ یورو)
- تامین مالی از طریق بودجه ی مرکز ورزش های جامعه ی پایدار انگلستان ( بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار یورو)
که باشگاه منچستر اولین مذاکرات را با بنیاد فوتبال و بنیاد ورزش انگلستان در سطح محلی و ملی انجام دادند.که این مباحثات در اکتبر و نوامبر ۲۰۱۰ صورت پذیرفت.
۲-۱۷-۲-۶-کمک های مالی انجمن منچستر سیتی
ارزش زمینی که سایت فوتبال بر آن قرار گرفته است ۱ میلیون پوند است و ما در حال کارکردن بر مبنای کمک های انجمن منچستر هستیم که با اجاره بها ناچیز آن را برای مدت طولانی اجاره کرده اند ( حداقل ۹۹ سال) انجمن منچستر سینی یکی از حامیان مالی باشگاه منچستر یونایتد می باشد. (گزارش سالانه باشگاه منچستر یونایتد، ۲۰۰۴ : ۱۲ )^[۳۰]
۲-۱۷-۳- مدیریت ریسک در باشگاه ها منچستر یونایتد
مدیریت مسئولیت تشخیص و ارزشیابی ریسک های مهم در زمینه های تجاری را دارد تا بتواند کنترل داخلی خوبی داشته باشد. این ریسک ها بوسیله ی مدیریت ارزیابی به صورت مستمر می شود . اجتماعی ، محیطی و اخلاقی از جمله ریسک های مرتبط با فوتبال هستند. یک گروه از ریسک ها ثبت شده است و بوسیله ی گروه مدیریت ریسک اندازه گیری می شود.اندازه گیری ریسک کمک به مدیران باشگاه منچستر می کند که از چه روش هایی تامین مالی شوند و با توجه به این ریسک ها سرمایه گذاران با این باشگاه قرارداد می بندند .لازم به ذکر است ریسک های مالی و دیگر ریسک های مهم ماهانه به سازمان بورس ، اداره ی سرمایه گذاران و حامیان مالی باشگاه فوتبال ،خیره ها و اماکن دریافت بخشش ها(Donation ) بانک های حمایت کننده، سازمان های حمایت کننده ی باشگاه های فوتبال انگلستان ، باشگاه طرفدران تیم منچستر، سازمان های تجاری مثل نایک و ودافون و… گزارش شده و به خوبی افشا می گردد یک از دلایل اعتماد خوب بانک های انگلستان به این باشگاه صحت اطلاعات منتشره این باشگاه نسبت به دیگر تیم های مطرح دیگر است(گزارش سالانه باشگاه منچستر یونایتد، ۲۰۰۴ : ۲۲)^[۳۱]
۲-۱۸- بررسی انواع روش های تامین مالی در ورزش
تامین مای در ورزش بر اساس یافته های آقای استوارد^[۳۲] در سال ۲۰۰۷ به دو دسته ی ۱- سرمایه ایی۲- بازگشتی تقسیم می گردد در ادامه به توضیح هریک از این موارد بعلاوه بخش های مختلف آن خواهیم پرداخت.
۲-۱۸-۱- تامین مالی سرمایه ای
تامین مالی سرمایه پولی است که سرمایه را از دارایی ها تامین می کند و می تواد از منابع زیر ایجاد شود:
۲-۱۸-۱-۱- بخشش های(هدایا) دولت^[۳۳]