۲۰

۱۸

۲۱

۲۴

۲۳

ماخذ : وزارت جهاد کشاورزی
به عنوان اصلی ترین قابلیت ­های توسعه بخش کشاورزی استان کرمانشاه می­توان به این موارد اشاره کرد که لزوم توجه هر چه بیشتر مسئولان و سرمایه گذاری در بخش کشاورزی استان کرمانشاه را بیش از پیش نشان می­دهد :
وجود منابع آب و خاک مستعد و فراوان وامکان توسعه اراضی قابل کشت آبی در مقیاس وسیع و بهره ­برداری از قابلیت های منابع دامی استان
برخورداری از زمینه ­های مناسب توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی.
برخورداری از شرایط اقلیمی متنوع و زیست محیطی بالنسبه تخریب نشده با امکان پی ریزی توسعه پایدار .
وجود جاذبه های طبیعی، تاریخی، و فرهنگی به عنوان قابلیت ­های توسعه گردشگری استان و امکان ایفای نقش به عنوان قطب گردشگری.
عمده­ترین مسائل اساسی، تنگناها و محدودیت های توسعه بخش کشاورزی در استان کرمانشاه به شرح زیر قابل بررسی است:
بیکاری گسترده و ضعف شدید مهارت نیروی انسانی.
ضعف بنیان های تولید، زیر بناها و عدم برخوداری از روند سرمایه گذاری دولت و بخش خصوصی در دوران جنگ تحمیلی و پس از آن.
مهاجرت های گسترده ازروستا به شهر و خروج نیروهای متخصص و سرمایه از استان.
غلبه الگوی کشت دیم بر کشاورزی به واسطه سرمایه گذاری اندک برای استفاده از منابع آبی استان.

کمبود تأسیسات مهار آب در مقایسه با قابلیت ­های منابع آب و خاک.
ساختار سنتی بخش کشاورزی و خدمات.
حاکمیت نسبی مناسبات سنتی عشیره­ای بر روابط اجتماعی و اجرایی استان.
قطبی شدن الگوی سکونت شهری با تمرکز نامناسب جمعیت در شهر کرمانشاه ( اداره کل مطالعات و بررسی­های اقتصادی ، بانک کشاورزی)
منابع درآمد روستاییان
از آنجا که بیشترین خسارت خشکسالی متوجه دیم کاران می­باشد در این قسمت به بررسی نمونه ای درآمد یک بهره بردار کشاورزی می­پردازیم.
مجـموع کل زمین­های زراعی۸۲۰ هزار هکتار است که ۳۳ درصد کل مسـاحت استان را تشـکیل می­دهد. از این میزان روستـاهای شهرستـان­های کرمانشاه و اسلام آباد غرب بیشترین و پاوه و قصـرشیرین کم­ترین درصد زمین های زیر کشت را دارند. از نظر شیوه­ کشت ۸۳ درصد زمین های زراعی به صورت دیم کاشت می شود. البته بازده تولید در زمین های دیم کم­تر از زمین های زراعی آبی است.
بر اساس آمار موجود تعداد بهره برداران گندم دیم در استان به ۷۸۹۵۰ نفر بالغ می­گردد. با توجه به سطح زیر کشت ۳۲۰۵۵۸ هکتاری، سهم هر بهره بردار به طور متوسط حدود ۴ هکتار بالغ می­گردد. از این رو با عنایت به عملکرد حدود ۴/۱ تن در هکتار، به ازاء قیمت هر کیلو ۱۶۷۳ ریال (قیمت پایه سال ۸۶)، درآمد سالانه یک بهره بردار از فروش گندم دیم به ۹۵۱۰ هزار ریال بالغ می­گردد. لذا برنامه­ ریزی مسئولان کشور جهت افزایش درآمد این بهره برداران و کاهش ریسک تولید محصول از طریق پایش و پیش بینی خشکسالی که باعث حذف همین اندک درآمد نیز می­ شود، از الزامات کشور می­باشد.
۳-۱-۸- منابع آبهای سطحی استان
الف )آبهای سطحی
آبهای سطحی و زیر زمینی در محدوده های حوزه های آبخیز مطالعه می شوند. مرز حوضه های آبخیز با مرز استان ها منطبق نیست. لذا ضرورت دارد در مطالعات آب سطحی و زیرزمینی در هر استان ابتدا وضعیت آب در حوضه­های آبخیز مطالعه و محاسبه شودو سپس براساس محدوده استان اطلاعات استخراج کردد. در استان کرمانشاه یک سد در حال حاضر در حال بهره برداری است. پتانسیل منابع آب از محل منابع آب سطحی استان سالانه ۵/۱۳ میلیون متر مکعب می باشد.
- تقسیم بندی هیدرولوژیکی حوزه های آبریز :
بر اساس تقسیم ­بندی مطالعات طرح جامع آب کشور استان کرمانشاه در محدوده حوزه های آبریز کرخه علیاو سیروان و رودخانه های مرزی واقع شده است . هر یک از حوزه های آبریز به زیر حوزه های زیر تقسِم می گردد .
-کرخه علیا
زیر حوزه های گاماسیاب - دینور : رودخانه های این زیر حوزه از همدان جریان پیدا می کند . وسعت زیر حوزه گاماسیاب - دینور ۱۱۶۹۰۰۰ هکتار بوده و بلندترین نقطه ۳۸۵ متر و حداقل ۱۲۴۲ متر رودخانه­هاییکه در این مناطق جریان دارند عبارتند از رودخانه­های گاماسیاب ، جایشان خرم روددینور مریم نگار و مهمترین دشت­های این زیر حوزه عبارتند از: کنگاور - سنقر - دینور - صحنه - بیستون و هرسین که وسعتی حدود ۱۶۱۴۰۰ هکتار داشته که ۵/ ۶ % مساحت استان رادربر بگیرد.
-زیر حوزه قره سو
رودخانه های این حوزه از سراب­روانسر شروع شده و در مسیر بطرف کرمانشاه رودخانه مرگ از دشت ماهیدشت سرچشمه می­­گیرد، در محل دو آب ( پل شاهگدار ) به قره سو می پیوندد قبل از رسیدن این رودخانه­به کرمانشاه ، رودخانه رازآور که از دشت بیلوار و کامیاران سرچشمه گرفته است به قره­سومی­پیوندد. زیر حوزه های قره سو قسمت­هائی از استان کردستان و استان کرمانشاه راپوشش می­دهد . وسعت دشت­های قره سو ۲۴۴۲۰۵ هکتار است که معادل ۸/۹ کل مساحت استان­می­باشد. دشت­های این محدوده عبارتند از : ماهیدشت ، سنجابی و بیلوار کرمانشاه.
-زیرحوزه چرداول ، سیمره و کرند
رودخانه­های مهم این زیر­حوزه­ عبارتند از سیمره ، جزمان ، رودخانه کرند و راوند و دشتهای مهم این زیر­حوزه­عبارتند از دشت کرند ، اسلام آباد ، حسن آباد شیان ، هرسم ، گواور جلالوند وتالاندشت با وسعتی معادل ۸۱۷۴۵ هکتار که ۳/۳ درصد از کل استان را در بر می­گیرد.
-حوزه سیروان
رودخانه­های مهم این حوزه عبارتند از کاوه رود ،زیمکان ، لیله ، مره خیل ، آب زرشک و شمشیر و دشت­های مهم آن عبارتند از سنقر ، پاوهو جوانرود و بخشی از سنقر و بیونیج و کوزران با مساحتی معادل ۹۷۶۱۷ هکتار که معادل۳/۹ درصد از کل مساحت استان را در بر می­گیرد.
-حوزه مرزی غرب کشور
رودخانه­های مهم این حوزه که در استان جریان دارند عبارتند از الوند ، دیرهگیلان ، قوره تو ، آب ماهیت، هراسان، کنگیر، آب نفت و دشت­های مهم آن عبارتند از: دشت ذهاب، سر قلعه ، ازکله ، وجکیران ، قلعه شاهین، دیره، بریموند بالی، کفرآور، چله، گیلانغرب، قصر شیرین، خسروی، سومار و نفت شهر که وسعتی معادل ۷۴۲۰۰هکتار که معادل ۳ درصد سطح کل استان را در بر می­گیرد .
ب ) منابع آبهای زیرزمینی
منابع آب­های زیر زمینی استان از دو گروه سفره ­های آب زیر زمینی ،آبرفتی و مخازن آهکی تشکیل شده است. با مطالعاتی که تاکنون بوسیله وزارت نیرو ومهندسین مشاور به کمک نتایج تجسسات ژئوفیزیک به روش الکتریک و چاه­­های اکتشافی انجام­شده عمق آبرفت در دشت­های منطقه می توان حدود ۳۰ تا ۳۰۰ متر تخمین زد. سطح برخوردبه آب اصولا” در تمام دشت­ها چندان عمیق نمی باشد و در اکثر نقاط به سطح زمین نزدیک­است مخصوصا” در فصل بهار با بالا آمدن سطح استاتیک آب قسمتی از اراضی بصورت باتلاق­در می­آیند. بطور کلی در تمام منطقه سطح آب زیر زمینی بین ۵/۰ تا ۱۰ متر متغیر بوده­و حداکثر آن تا۴۰ متر می باشد. سفره آب­های زیر زمینی در حاشیه دشت­های آزاد بوده ووجود یک لایه رسی در اعماق کم باعث ایجاد سفره آب­های تحت فشار در بیشتر نقاط شده­مثل دشت­های سنجابی که تعدادی از چاه­­های اکتشافی و چاه­­های بهره برداری بین ۳۰ – ۱لیتر در ثانیه آرتزین نموده است . همچنین بخشی از نزولات جوی از طریق درز و شکافموجود در تشکیلات آهکی که در محدوده استان در سطح وسیعی پراکنده­اند، به داخل تونل­آهکی نفوذ نموده و در نتیجه مخازن آهکی منطقه را بوجود آورده اند . که تشکیلسراب­هایی با آبدهی بسیار بالا مثل چشمه طاق­بستان و سراب نیلوفر و خضر زنده را می­دهد .
حجم آبهای سطحی به میزان ۴۰۸۹ میلیون متر مکعب می­باشدکه از این میزان ۳ر۸۰۹ میلیون متر مکعب در بخش کشاورزی به مصرف می­رسد. سهم بخش کشاورزی از آب­های زیرزمینی به میزان ۳۹ر۱۲۰۲میلیون متر مکعب می­باشد که در مجموع با آب­های سطحی به مقدار ۶۹ر۲۰۱۱میلیون متر مکعب بالغ می­گردد.
تعداد رودخانه­های دائمی ۳۰ رشته ، تعداد ۵۰۵۲ دهنه چشمه ، ۵۰۰ رشته قنات و ۱۳۴۰۴ حلقه چاه­های عمیق و نیمه در این استان وجود دارد.( امورآب استان)
۳-۱-۹- آب و هوای استان کرمانشاه
به طور کلی آب و هوای استان کرمانشاه معتدل کوهستانی است و جبهه های مرطوب مدیترانه ای در برخورد با ارتفاعات استان موجب ریزش برف و باران می­شوند. در استان کرمانشاه در منطقه قصرشیرین و سرپل ذهاب و سومار و نفت شهر و به طور کلی نوار مرزی دارای آب و هوای گرم است.ارتفاعات غربی با شیب تند و یکباره ازکرند به بعد منقطع شده و به جلگه­ها و دشت­های مرزی ختم می­ شود.در این منطقه ارتفاع متوسط زمین ناچیز (در حدود ۳۰۰ متر)و تاثیر آب­وهوای صحرای خشک عربستان،گرمای شدید تابستان و هوای معتدل زمستانی را فراهم می ­آورد.حداکثر درجه حرارت درتابستان گاهی از۴۰ درجه سانتیگراد می­گذرد و حداقل آن در زمستان هیچگاه به صفر نمی رسد.وزش باد گرم(سام) درتابستان که متاثر ازبادهای سموم جزیره العرب است ،بدترین روزهای تابستانی را به وجود می آورد.زمستان ها معمولا معتدل و فصل  بهار کوتاه می باشد( سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور).
۳-۱-۹-۱- توده های هوای فعال در استان
- توده ی هوای باختری
که در فصل سرد سال رطوبت اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه را به درون استان منتقل می کند و موجب بارش برف و باران می شود. هنگامی که توده ی هوای سرد شمالی بر رو استان مستقر است ، نفوذ توده ی هوای باختری موجب کاسته شدن شدت سرما و در نتیجه اعتدال هوا می شود. این توده ی هوایی به توده  هوای مدیترانه ای نیز موسوم است. نقشه(۳-۴ ) توده های هوا به استان کرمانشاه را به وضوح نشان می­دهد.
- توده ی هوای شمالی