-
- آریا و همکاران(۱۹۹۲) در تحقیقی که در شیلی انجام دادند. حساسیت فرم ۱۲ سوالی پرسشنامه سلامت عمومی را ۷۶/. نشان دادند. در هند شاماشوندار و همکاران(۱۹۸۶) برای این فرم پرسشنامه ۸۷/. ویژگی بدست میآورند در برزیل ماری ویلیامز(۱۹۸۵)حساسیت ۸۵/. و یژگی ۷۹/. را نشان دادند(یعقوبی ،۱۳۷۴).
- یعقوبی(۱۳۷۴) طی پژوهشی، با عنوان، بررسی همهگیر شناسایی اختلالات روانی در و ویژگی این پرسشنامه در بهترین نمره پرسش (۲۳) به ترتیب برابر با ۵/۸۶ % و ۸۲% است.
- در خصوص پایایی : پرسشنامه سلامت عمومی، مطالعات متعددی صورت گرفته است. در یک بررسی گلدبرگ و ویلیامز اعتبار تصنیفی برای این پرسشنامه که توسط ۸۳ نفر تکمیل شده بود را ۹۵% گزارش کردند(به نقل ازهاشمی،۱۳۸۴).
- چیونگ۱ و اسپیرز؛ ضریب پایایی را بین ۴۲/. تا ۴۷/. بدست آورند. علاوه بر این ضریب آلفا برای کل مقیاس برابر ۸۸/. و برای خرده مقیاسها بین ۶۶/. تا ۸۵/. به دست آمد(یعقوبی ،۱۳۷۴). چیونگ و اسپیرز(۱۹۹۴ ) در جمعیت کامبوجیهای ساکن نیوزلند از طریق باز آزمایی به فاصله ۲ تا ۴ هفته پایایی این پرسشنامه را با بهره گرفتن از ضریب همبستگی اسپیرمن ۵۵/. ارزیابی کردهاند. البته میزان آن پایین اما از نظر آماری معنیدار بوده است(میرخشتی،۱۳۷۵).
- دستجردی(۱۳۷۷) طی پژوهشی تحت عنوان «هنجارهای آزمون سلامت عمومی برای دانشجویان مرکز تربیت معلم» ضریب پایایی و ضریب همبستگی برای کل پاره تستهای آزمون سلامت عمومی برابر ۸۲/. گزارش میدهد. مرخشتی (۱۳۷۵) طی پژوهشی با عنوان «بررسی رابطه میان رضایت از زندگی زناشویی و سلامت روان» بر روی گروه نمونه پژوهش به تعداد مساوی(از زنان و مردان) ضریب آلفای کرونباخ برابر %۹۲ در زمانی کرد که نشان دهنده هماهنگی درونی بسیار قوی این پرسشنامه است.
- مجاهد(۱۳۷۴) طی پژوهشی با عنوان «بررسی وضعیت رفتار کودکان و سلامت روانی والدین در خانواده های چند همسری(منطقه سراوان)» از ضریب همبستگی نمرات در دو نوبت استفاده کرده ضریب همبستگی به دست آمده ۶۲% بود که از لحاظ آماری معنادار است در نتیجه پایایی نسبی پرسشنامه مورد تأیید قرار گرفت.
روش نمرهگذاری
روش نمرهگذاری گزینههای GHQ با بهره گرفتن از مدل ساده لیکرت بوده است که به ترتیب به گزینه ها، نمره های قردادی ۰،۱،۲،۳ تعلق میگیرد. بنجامین و همکاران (۱۹۸۲) در مطالعه خود روی ۹۲ زن دریافتند که با بهره گرفتن از روش سنتی نمرهگذاری آزمون سلامت عمومی فقط نیمی از بیماران روانی شناسایی شده و برخی از بیماران که از اخـتلالات مـزمن رنج میبرند شناسایی نشدند. در هنگامی که نمرهگذاری ساده لیکرت استفاده شد. نتیجه به طور قابل توجهی بهبود یافت و ۴۰% شناساسی نشدند این مطالعه نشان داد که استفاده از نسخه کوتاه GHQ با بهره گرفتن از روش نمرهگذاری لیکرت حساسیت آزمون را به گونه قابل ملاحظهای افزایش داده ولی ویژگی آزمون را اندکی کاهش میهد.
- بنابر اعتقاد بارکونی(۱۹۸۶) برای غلبه بر محدودیتهای مربوط به عدم کارایی پرسشنامه سلامت عمومی در شناساسی تشخصیص اختلالات روانی مزمن، استفاده از روش ساده نمرهگذاری لیکرت در این پرسشنامه بر سایر روش های ارجح است(بالاهنگ ۱۳۷۲). در پژوهش حاضر نحوه نمرهگذاری که بر اساس مدل لیکرت میباشد بدین شرح است: برای گزینه (الف) صفر، گزینه (ب) نمره یک، گزینه (ج) نمره ۲ و گزینه (د) نمره ۳ منظور شده است یا توجه به اینکه تعداد پرسشنامه این آزمون ۲۸ است و به هر یک بین صفر تا ۳ نمره تعلق میگیرد و پرسشنامه GHQ هر آزمودنی حداقل ۰ و حداکثر ۸۲ میباشد نمره بالا نشان دهنده اختلال است. این آزمون برای فرد ۵ نمره تعیین میشود.
۳-۴-۲- پرسشنامه تعارض کار- خانواده و خانواده–کار
برای سنجش تعارض کار-خانواده از پرسشنامه هجده مادهای سنجه چند بعدی تعارض کار- خانواده، کارلسون و همکاران(۲۰۰۰)، استفاده شده است. این مقیاس ابعاد شش گانه تعارض کار-خانواده را مورد ارزیابی قرار میدهد. پاسخها از گزینه یک (کاملاً مخالف) تا پنج (کاملاً موافق) به صورت لیکرتی ترتیب یافته است. نمره بالاتر در این آزمون، نشان دهندهی تعارض کار-خانواده بیشتر خواهد بود. کارلسون و همکاران (۲۰۰۰)، برای این آزمون میزان اعتبار آلفای بین ۷۸/. تا ۸۷/. را گزارش کردند. ماده های این پرسشنامه ۱۸ مـادهای تعارض کار-خانواده و خانواده-کار را میسنجند و هر یک به سه مقوله سه مادهای تقسیم میگردند. ماده های این پرسشنامه هجده مادهای، به شش مقوله سه مادهای تقسیم میشوند. به این صورت که سه ماده اول، تعارض کارـخانواده مبتنی بر زمان، سه ماده دوم، تعارض خانواده-کار مبتنی بر زمان، سه ماده سوم، تعارض کارـخانواده بر مبنای توان فرسایی، سه ماده چهارم، تعارض خانواده-کار مبتنی بر توان فرسایی، سه ماده پنجم، تعارض کارـخانواده مبتنی بر رفتار و سه ماده ششم، تعارض خانواده ـ کار مبتنی بر رفتار را میسنجند(بذر افکن۱۳۹۰). همچنین در مطالعه واتای[۱۰۰]و همکاران (۲۰۰۶)روایی و پایایی ابزار فوق در ۶ خرده مقیاس بین ۷۷ تا ۹۲% گزارش شده است. پس از ترجمه پرسشنامه به فارسی و تطبیق آن با شرایط فرهنگی ایران، پرسشنامه ترجمه شده همراه با متن اصلی در اختیار ۱۰ نفر از اعضای هیأت علمی دانشگاههای علوم پزشکی ایران و علوم بهزیستی و توانبخشی قرار گرفت. روایی محتوای پرسشنامه پس از اعمال اصلاحات پیشنهادی تأیید گردید(به نقل از رسولی۱۳۸۸). در پژوهشی توسط هاشمی شیخ شبانی و همکاران (۱۳۹۰) ضریب پایایی این پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ و روش تنصیف برای ابعاد سه گانه تعارض کار-خانواده مقادیری بین ۷۰/۰ و ۸۹/۰ به دست آمده است. همچنین به منظور بررسی اعتبار سازه، ضریب همبستگی این مقیاس با یک سوال کلی۷۴/۰(۰۰۱/۰P<)بدست آمده است. همچنین در مطالعه واتای[۱۰۱]و همکاران (۲۰۰۶)، روایی و پایایی ابزار فوق در ۶ خرده مقیاس بین ۷۷/۰ تا ۹۲/۰ گزارش شده است. همچنین متشرعی (۱۳۸۹) در پژوهش خود، ضریب آلفای ۹۱/۰ برای این پرسشنامه گزارش کرده است. در پژوهشی دیگر، توتل[۱۰۲] (۲۰۰۶) میزان ضریب پایایی مقیاس تعارض کار-خانواده مبتنی بر زمان را ۸۳/۰ و مقیاس تعارض کار-خانواده مبتنی بر توان فرسایی را ۸۷/۰ گزارش کرده است، که برای همین ابعاد کارلسون (۲۰۰۰) به ترتیب مقادیر آلفای، ۷۹/۰ و ۸۷/۰ را بدست آورده است(بذرافکن۱۳۹۰).
به منظور بررسی روایی سازه این مقیاس پس از تعیین روایی محتوایی، متشرعی (۱۳۸۹)، با بهره گرفتن از تحلیل عامل، ساختار عاملی مقیاس تعارض کار خانواده را مورد تایید قرار داده و روایی سازه آن را برای نمونهای از پرستاران مطلوب گزارش کرده است(بذرافکن۱۳۹۰).
۳-۴-۳- پرسشنامه حمایت سازمانی
فرم ۸ آیتمی توسط پارکر(۲۰۰۰) تدوین و برای نخستین بار در ایران توسط اکبرزاده(۱۳۸۶) ترجمه و مورد استفاده قرار گرفت. این پرسشنامه شامل ۸ آیتم میباشد و هر آیتم پنج گزینه پاسخ دارد. نحوه نمرهگذاری ماده های این پرسشنامه بر اساس مقیاس پنج درجهای (بسیار عالی امتیاز ۵ و بسیار خوب امتیاز ۴ و الی آخر) انجام میگیرد. نحوه امتیازبندی سوالات ۲ و ۵ پرسشنامه مذکور به صورت معکوس و بقیه سوالات به صورت مستقیم نمرهگذاری میشود، کمینه نمره ۸ و بیشینه نمره ۴۰ است. در پژوهش پارکر(۲۰۰۰) روایی آن از طریق همبسته کردن نمره کل آزمون با نمره سوال کلی ۶۹/۰ و ضرایب پایایی آن از دو روش آلفای کرنباخ و تنصیف به ترتیب ۸۳/۰ و۹۰/۰ بدست آمد. در پژوهش اکبرزاده ضریب پایایی به روش آلفای کرونباخ و تنصیف به ترتیب برابر با ۸۱/۰ و ۶۸/۰، همچنین، روایی آن از طریق ملاکی همزمان ۷۰/۰، گزارش شد(به نقل از فرج زاده، ۱۳۸۸).
در پژوهش ابراهیمی ، ضرایب روایی و پایایی حمایت سازمانی در کارکنان شرکت لاستیک دنا با آلفای کرونباخ ۶۶/۰و روایی سازه ۵۹/۰بدست آمده است(ابراهیمی۱۳۹۱).
۳-۵ روش اجرای پژوهش
با مراجعه به سازمان اتشنشانی شیراز ضمن معرفی و بیان هدف پژوهش و جلب حمایت و همکاریهای لازم از طرف مسئولین، با ارائه توضیحات لازم به کارکنان و دادن اطمینان در خصوص محرمانه بودن اطلاعات، پرسشنامه ها در بین آنها توزیع و با ارائه شیوه پاسخگویی، بعد از مدت زمان مشخص جمعآوری شدند.
۳-۶ روایی و پایایی (آلفای کرونباخ)
روایی پرسشنامه های پژوهش حاضر صوری بوده و پنج تن از صاحب نظران پرسشنامه های مزبور را تایید کردهاند. جدول شماره ۳-۶-۱ پایایی پرسشنامه ها را نشان میدهد
.
۳-۶-۱ جدول ضریب پایایی (آلفای کرونباخ)در کارکنان آتشنشانی شیراز
تعارض کار-خانواده مبتنی بر زمان
۸۶/۰
تعارض خانواده-کار مبتنی بر زمان
۶۸/۰
تعارض کار-خانواده مبتنی بر توان فرسایی
۸۹/۰
تعارض خانواده-کار مبتنی بر توان فرسایی
۷۷/۰
تعارض کار-خانواده مبتنی بر رفتار
۷۷/۰
تعارض خانواده-کار مبتنی بر رفتار
۷۴/۰
حمایت سازمانی ادراک شده