۸.۲%
همانطور که مشاهده میکنید تفاوتهایی مشابه میان نگرشهای افراد مادی و فرامادی نسبت به دین و جنسیت و خانواده به چشم میخورد. و همانگونه که اینگلهارت بیان میدارد نگرشهای فرامادیون نسبت به ارزشهای دینی، جنسیتی و خانوادگی آزاد اندیشانهتر (که به معنای مسامحت نگرانهتر از مادیون) است. اگر به جداول ایران و دیگر کشورها (چه آمار اینگلهارت در دهه ۷۰ و ۸۰ و چه آمار جهانی اخیر) نگاهی بیندازیم درمییابیم که تفاوتهای نگرشی فرامادیون و مادیون در ایران نسبت به ارزشهای اشاره شده کمتر از تفاوتهای کشورهای غربی و متوسط جهانی (البته کشورهایی که مورد پیمایش و زمینهیابی قرار گرفتهاند) است. این نشانگر این است که ارزشهای سنجیده شده همانند ارزشهای اعتقاد به خدا، جزء ارزشهای بسیار ریشه دار و ثابت در فرهنگ ایرانیان است به گونهای که در نسلهای مختلف و در درجات تحصیلی متفاوت، اعتقاد به این ارزشها تفاوت قابل ملاحظه و معنیداری را نشان نمیدهد و به نظر میرسد هیچ شاخص دیگری نیز نتواند این تفاوتها را مشخص کند زیرا اساساً این تفاوتها بسیار ناچیز است.
البته این مسأله نمیتواند دلیلی بر تطبیقناپذیری شاخصهای مورد بحث به شمار رود زیرا اولاً تفاوتهای محسوسِ همراستا با تفاوتهای نگرشی غربیان (میان مادیون و فرامادیون) مشاهده میشود (جداول(۴-۲۷ تا ۴- ۳۶) و به نظر میرسد همین هم راستای تفاوت نگرشها برای اثبات تطبیق کافی باشد. ثانیاً ممکن است به دلیل ریشههای محکم و غیر قابل تغییر نگرشهای سنتی فوق در ایران کنونی، فرامادیگری خود را به وسیله اندیشههای روبناییتر و تغییرپذیرتر نشان دهد. این اعتقادات و نگرشهای تنها منحصر به مذهب نیستند و اوضاع در مورد نگرشهای جنسیتی نیز همینگونه است. مواردی چون فحشا، همجنسگرایی و رابطه جنسی نامشروع از منظر اسلام حرام محسوب میشود و مجازاتهای سنگینی مانند اعدام و سنگسار برای این جرائم مقرر گردیده است طلاق نیز با وجود آنکه حرام تلقی نشده است اما بسیار مذمون شده است. همه این مسائل در کنار آمار ۹۸% مسلمانی جمعیت ایران میتواند دلیلی محکم برای یکدست بودن نگرشها نسبت به مسائل فوق قلمداد گردد.
بنابراین میتوان تفاوتهای نگرش را در اندیشهها و نگرشهای روبناییتر، (به این معنا که در حوزه عمومی در مورد نغض آن احکام صحبت وبحث میشود) یافت.
بدین منظور میتوان در حوزه دین، “اهمیت خدا در زندگی” و “خواندن نماز در مسجد” را و در حوزه خانواده و جنسیت گویه های “زن برای تحقیق خود نیاز به بچه دارد” و “کار بیرون برای زنان” را از منظر تفاوتهای مادیون و فرامادیون سنجید. جداول(۴-۳۷ تا ۴-۴۰)
جدول۴-۳۷ : ادای فریضه نماز بر حسب سنخهای ارزشی، پیمایش ۷۹
سنخ ارزشی
مادی
التقاطی
فرامادی
Col %
Col %
Col %
چند وقت یکبار فریضه نماز را ئر مسجد بهجای میآورید
not stated
۱۰.۷%
۱۵.۶%
۲۰.۸%
۵ بار در روز
۴.۵%
۴.۷%
۱.۰%
هر روز
۱۳.۷%
۱۲.۶%
۹.۹%
یکبار یا دوبار در هفته
۲۱.۴%
۲۰.۹%
۱۹.۸%
یک یا دوبار در هفته
۲۵.۳%
۲۵.۶%