شکل ۲-۲۴- آسیبهای محتملی که چندلایههای دوختهشده را تهدید میکند: الف)شکست فایبرهای درون صفحهای، ب)ناهمراستایی فایبرهای درون صفحهای، ج)شکلگیری نواحی کوچک پر از رزین، د)اعوجاج فایبرهای دوخت بعلت تراکم بالای لامینای اولیه ]۱۲[
در مورد خصوصیات مکانیکی درون صفحهای چندلایههای دوخته شده دیتاهای گاها متضادی وجود دارد. در برخی از این نتایج، بهبود و در برخی دیگر نیز کاهش کمیتهایی نظیر استحکام کششی، فشاری و خمشی آنها گزارش شدهاست که این امر میتواند ناشی از شرایط مختلف ساخت و آسیبهای احتمالی باشد که به برخی از نمونهها وارد شدهاست. درمورد خصوصیات برون صفحهای آنها تحت بارگذاری ضربه نیز هرچند نتایج بررسیها افزایش چندانی را در مواجهه با ضربات دارای سرعت و انرژی پایین (بین ۱ تا ۵ ژول) نشان نمیدهند اما همین گزارشها درخصوص ویژگیهای برون صفحهای مثل مقاومت و چقرمگی شکست بین لایهای مود I و II در برابر ضربههای با سرعت و انرژی بالا و جدایش ناشی از آن، متفقا افزایش قابل توجه این مقادیر را تایید کردهاند.
شکل ۲-۲۵- چگونگی کنترل رشد ترک توسط نخ دوخت در چندلایههای دوختهشده ]۱۲[
۲-۲-۲-۵- چندلایههای Z-Pinned
در اوایل ۱۹۹۰ میلادی شرکت آزتکس[۸۷] تکنولوژی ساخت z فایبرها را برای تقویت دوبعدیها در راستای ضخامت به بازار عرضه کرد. z فایبرها، پینهای کوچکی از جنس سیمهای فلزی هستند که در راستای ضخامت چندلایههای فایبری خشک و یا رزینکاری شدهی نپخته قرار داده میشوند و در افزایش مقاومت در برابر جدایش تاثیر بسزایی دارند. از این پینها در اتصالات کامپوزیتی استفاده میشود. پروسه ساخت آن بدین ترتیب است که پینها را –جهت جلوگیری از سقوط روی لامینا و همچنین کمانش حین فشار- درون یک فوم الاستیک نهاده و فوم را روی سطح لامینای پیشساخته و آغشته به رزین قرار داده و نهایتا پین را توسط اتوکلاو تحت فشار بالا به درون لامینا هدایت میکنند. بعد از جاگیری پین درون لامینا، فوم برداشته شده و ساخت تکمیل میگردد.
شکل ۲-۲۶- پروسه ساخت چندلایههای پیندار ]۱۲[
فصل سوم
ثابتهای الاستیک چندلایههای ۳D Stitched
۳-۱- مقدمه
در مواد ناهمگن مانند کامپوزیتها اجزا تشکیل دهنده دارای خواص مکانیکی متفاوت بوده و هر یک به سهم خود بر رفتار مکانیکی تاثیرگذارند. بنابراین جهت تخمین رفتار مکانیکی باید هر یک از اجزا تشکیل دهنده مدلسازی شود. اما مدل سازی اجزا تشکیل دهندۀ ماده ناهمگن بخصوص زمانیکه ابعاد جسم بزرگ باشد پیچیدگیهای زیادی را وارد مسئله کرده و نیازمند صرف وقت و هزینه بسیار بالایی است. از این جهت، یک نمونه از جسم ناهمگن با ابعاد مشخص، که به آن سلول واحد[۸۸] یا المان حجمی نمونه[۸۹] میگویند و کوچکترین جزء تکرارشوندهی جسم است، جدا شده و اجزا تشکیل دهنده آن مبتنی بر ویژگیهای هندسی و خصوصیات مادی شان و همچنین تاثیرات متقابلشان بر یکدیگر، مدلسازی و سپس با بهرهگیری از روش اجزا محدود، ثابتهای الاستیک معادل سلول واحد محاسبه میگردد. بدین ترتیب جسم کامپوزیتی که در مقیاس میکرو ذاتا رفتاری ناهمگن دارد، در مقیاس ماکرو بصورت جسم همگن با ثابتهای الاستیک معادلِ غیرایزوتروپیک که از مدلسازی سلول واحد منتج شدهاست درنظر گرفته میشود و تخمین رفتار مکانیکی آن انجام خواهد شد.
در این فصل و مبتنی بر رهیافت مسومکانیک، یک المان نمونه حجمی از هرکدام از لایههای چندلایه سهبعدی دوختهشده در نرمافزار تجاری آباکوس[۹۰] تهیه و مولفههای ماتریس سختی یا همان ثابتهای الاستیک آن با اعمال دو شرط مرزی تنش ثابت و کرنش ثابت بصورت عددی محاسبه و نهایتا به لامینای مربوطه نسبت داده خواهندشد. در حقیقت رهیافت مسو مکانیک بعنوان پل ارتباط دهنده خواص اجزاء تشکیلدهنده در مقیاس میکرو به خواص لامینا در مقیاس ماکرو عمل خواهد کرد.
۳-۲- معادله مشخصه ماکروسکوپیک و ماتریس سختی
معادله مشخصه تنش- کرنش ماکروسکوپیک در مختصات محلی یا مادی[۹۱] بر اساس قانون خطی تعمیم یافته هوک به شکل زیر بیان میشود ( اندیس l به معنای دستگاه مختصات مادی یا Local است):
(۳-۱)
در این رابطه بردار تنش مادی ماکرو، ماتریس ثابتهای الاستیک معادل و بردار کرنش مادی ماکرو میباشد. در حالت کلی، ماتریس با درنظر گرفتن تقارن ناشی از رهیافت انرژی کرنشی ( = ) دارای ۲۱ درایۀ مستقل میباشد.
حالت معکوس قانون تعمیم یافته هوک نیز به شکل زیر بیان میشود:
(۳-۲)
که در رابطه فوق، ماتریسِ معکوسِ ماتریس ثابتهای الاستیک معادل میباشد.
(۳-۳)
برای ماده اورتوتروپیک که دارای سه صفحه عمود بر هم متقارن است، ماتریس به فرم زیر خواهد بود:
(۳-۴)
این ماتریس در این حالت تنها دارای ۹ مولفه مستقل است که برحسب ثابتهای مکانیکی برابر خواهند بود با:
(۳-۵)
ماتریس مواد ارتوتروپیک نیز با معکوسگیری از ماتریس به فرم زیر در خواهد آمد:
(۳-۶)
که:
(۳-۷)
از دیگر سو، رابطه انتقالِ بردار تنش ماکرو بین مختصات مادی (۳-۲-۱) و مختصات کلی[۹۲] (x-y-z) بصورت زیر می باشد. در مختصات مادی، جهت “۱” جهت فایبرها، جهت “۲” جهت عمود بر فایبرها و جهت “۳” جهت عمود بر صفحه است. ( اندیس g به معنای دستگاه مختصات کلی یا Global است)
(۳-۸)
که ماتریس برابر است با:
(۳-۹)
و در آن و میباشند.
شکل ۳-۱-دستگاه مختصات مادی و کلی
به همین ترتیب، رابطه انتقالِ بردار کرنش ماکرو بین مختصات مادی (۳-۲-۱) و مختصات کلی (x-y-z) بدینصورت است:
(۳-۱۰)
که ماتریس برابر است با:
(۳-۱۱)
حال با بهره گرفتن از روابط (۳-۸) و (۳-۱۰) و جایگزینی ترمهای شامل بردارهای کلی بجای بردارهای مادی در رابطه (۳-۱) خواهیم داشت:
(۳-۱۲)
و بنابراین:
(۳-۱۳)