صاحب امضاء باید شخصا” برای ابطال گواهی خود به یکی از دفاتر ثبت نام گواهی الکترونیکی مراجعه نماید. دفاتر ثبت نام گواهی الکترونیکی، احراز هویت درخواست کننده ابطال گواهی را انجام می‌دهد. سپس از مرکز صدور گواهی الکترونیکی درخواست ابطال گواهی را می‌کند. مرکز صدور گواهی الکترونیکی باید در عرض ۲۴ ساعت پس از دریافت درخواست ابطال با قراردادن شماره سریال لیست گواهی‌های باطل شده، گواهی مورد نظر را باطل کند. در صورت ابطال گواهی صاحب امضاء، دفاتر ثبت نام گواهی الکترونیکی باید از طریق آدرس پست الکترونیکی یا تلفن صاحب امضاء را این امر را آگاه سازد.
۲-۳ مهلت ابطال
این دستورالعمل هیچ مهلتی برای ابطال قائل نشده است و مرکز صدور گواهی الکترونیکی، گواهی‌ها را به سرعت پس از دریافت صحیح؛ باطل می‌کنند.
همچنین صاحبان امضاء باید به محض تشخیص در خطر افشا قرار گرفتن کلید خصوصی خود، از دفاتر ثبت نام گواهی الکترونیکی درخواست ابطال گواهی را بنمایند. [۲۰۸]
در صورت ابطال گواهی الکترونیکی دفتر ثبت گواهی الکترونیکی باید ابطال آن را به مراجع زیر اطلاع بدهد:
-
- کمیسیون گواهی الکترونیکی میانی بازرگانی
-
- مرکز دولتی صدور گواهی الکترونیکی ریشه
-
- دفاتر ثبت نام مربوطه
-
- صاحبان امضاء
-
- مراکز صدور گواهی خارجی و داخلی که به مرکز صدور گواهی الکترونیکی(از طریق توافق دوجانبه) اعتماد کرده‌اند.
فصل سوم:
ارتباط بین علامت تجاری و امضای الکترونیکی
دفاتر ثبت و اسناد و املاک راجع به اسناد الکترونیکی فقط گواهی امضاء اسناد‌الکترونیکی را تصدیق می‌کنند و راجع به انجام معامله و طرفین و محتوای اسناد الکترونیکی که در فضای مجازی صورت می‌گیرد هیچ دخالتی نمی‌کنند و فقط امضاء مندرج در اسناد را به نام اشخاص(حقیقی یا حقوقی)ثبت نموده و دارنده را مالک حق و حقوق آن امضاء و متعهد آن می‌دانند. یعنی این را تصدیق می‌کنند که این امضاء متعلق به چه کسی می‌باشد و حال با توجه به اینکه بعضی از ویژگی‌های اصلی امضاهای الکترونیکی و علامت تجاری(تمایز بخشی)مشابه می‌باشند و در بعضی از قراردادهای الکترونیکی هم اصل قرارداد و هم تحویل موضوع قرارداد از طریق اینترنت انجام شود مانند خدمات مشاوره‌ای، اطلاعات. از این رو ممکن است این تصور ایجاد شود که آیا اشخاص می‌توانند امضاء الکترونیکی خود را به عنوان علامت تجاری ثبت نمایند. در این صورت باید دید چه حقوق و تعهداتی برای امضاء کننده قرارداد ایجاد می‌شود. لذا در این فصل دو مبحث مطرح می‌گردد: در مبحث اول علامت تجاری مورد بررسی قرار می‌گیرد و در مبحث دوم نیز امضای الکترونیکی و ارتباط آن با علامت تجاری و در پایان به قراردادهای الکترونیکی که در آن‌ها امکان استفاده از امضای الکترونیکی به عنوان علامت تجاری وجود دارد، مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
مبحث اول: علامت تجاری و آثار آن
علامت تجاری اشکال و شیوه‌های متعددی دارد. و علامت تجاری را از جهات مختلفی قابل تقسیم می‌باشد، اما آنچه در اینجا مورد بحث است بیان علامت‌هایی است که بتوان آن را بجای امضاء نیز بکار برد. بنابراین بعضی از علائم تجاری مثل علائم صوتی از بحث ما خارج می‌باشند. از این رو، این مبحث در دو گفتار مطرح می‌شود. در گفتار اول خصوصیات علامت تجاری مطرح می‌شود و در گفتار دوم از کارکردهای علامت تجاری و حقوق دارنده علامت تجاری بصورت مختصر سخن خواهیم گفت.
گفتار اول: علامت تجاری و ویژگی‌های آن
الف ) تعاریف
علامت یعنی هر نشان قابل رؤیتی که بتواند کالا یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد.[۲۰۹]
علامت تجاری از روزگاران قدیم دارای سابقه است. تقریبا” از حدود ۳۰۰۰ سال پیش صنعت‌کاران هندی در روی تولیدات خود امضای فردی خود را حک می‌کردند و آن‌ها را به کشورهای دیگر از قبیل ایران صادر می‌کردند.[۲۱۰]
در اروپا از زمان قرون وسطی، نقش علامت یا نام تجاری تولیدکننده بر روی کالاها دیده می‌شد که سابقه‌ی حقوقی قوانین مدرن کامن لا در علائم تجاری، ریشه در آن علائم دارد. [۲۱۱]
اولین قانون درباره علائم تجاری به تاریخ ۲۳ ژوئن ۱۸۷۵ باز می‌گردد که حق انحصاری بهره‌گیری از آن‌ها را بدون ثبت پیش‌بینی نموده بود.
مقررات مربوط به علائم تجارتی در ایران، قدمتی بیش از هشتاد سال دارد. این مقررات، عمدتا” در قانون ثبت علایم و اختراعات مصوب سال ۱۳۱۰ و آیین‌نامه اصلاحی قانون علایم تجارتی و اختراعات مصوب سال ۱۳۳۷ تدوین شده است.[۲۱۲]
علامت تجاری[۲۱۳]و علامت صنعتی[۲۱۴]اغلب مترادف استعمال شده و به انگلیسی«trade mark» نامیده می‌شود. علامت تجاری به مثابه یک اسم عام، برای معرفی کالاهای مختلف یک تجارتخانه به کار می‌رود، در صورتی که علامت صنعتی برای مشخص کردن نوعی از محصول به کار می‌رود.[۲۱۵]
علامت تجاری، اغلب با کالا به کار می‌رود و نقش آن این است که منشأ تولید کالا را معرفی کند و یا مصرف‌کننده را آگاه سازد، کالایی که علامت خاصی را همراه دارد از کیفیت ویژه‌ای برخوردار است. معرفی همین مفاهیم، علامت تجاری را به سرمایه با ارزشی تبدیل می‌کند که شایسته حمایت است.[۲۱۶]
علائم تجاری و صنعتی مهم‌ترین نشانه‌ی تمایز بخش میان کالاها و خدمات شرکت‌های مختلف است.[۲۱۷]
علامت تجاری دارای تعاریف متشابهی است از جمله اینکه:
همچنانکه قبلا” بیان شد علامت تجارتی را باید یکی از حقوق مالکیت صنعتی دانست. این علامت نشانه آن است که صاحب یک فرآورده صنعتی محصول خود را با این علامت مشخص کرده است.[۲۱۸]
علامت تجاری یک نشانه‌ای است که کالا و خدمات یک مؤسسه یا تولیدکننده را از کالا و خدمات هم‌صنفان و رقبا متمایز و جدا می‌سازد.[۲۱۹]
علامت تجاری یک کلمه، عبارت، نشان، طرح یا ترکیبی از کلمات، عبارات، نقش‌ها یا طرح‌هاست که منشاء کالاها و خدمات یک شخص را از کالاها و خدمات یک فروشنده را از فروشندگان دیگر متمایز می‌سازد و نشانگر آن است که تمام کالاهایی که دارای علامت یکسان هستند دارای منشاء یکسان بوده و کیفیت یکسانی دارند.[۲۲۰]
علامت تجاری عبارت است از نشانه‌هایی که برای معرفی کالاها و محصولات صنعتی و یا خدماتی از لحاظ کیفیت و ضمانت مرغوبیت جنس آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.[۲۲۱] این علائم ممکن است اسامی مرکب شامل نقش، تصویر و کلمه بوده یا به صورت تفننی (فانتزی) مانند ادکلن، عقرب یا به صورت اسم منطقه و شهر(عسل سبلان اردبیل)و بالاخره به شکل علامت و ترسیمات برچسب اتیکیت و یا آهنگ مخصوص و غیره باشد.[۲۲۲]
علامت تجارتی، تولیدی یا خدماتی از نظر حقوقی، عبارت از امتیازاتی است که برای صاحب علامت، حق انحصاری بهره‌برداری ایجاد کند و دارای ضمانت اجرای حقوقی و کیفری باشد.[۲۲۳]
نقش اساسی علامت تجاری در جریان تجارت داخلی و بین‌المللی آن را به سرمایه با ارزش تبدیل کرده که برای حفظ و حمایت از آن و حقوق مالک آن، قوانین داخلی و معاهدات بین‌المللی متعددی تصویب شده است.[۲۲۴]
ماده ۱ قانون ثبت علائم تجاری و اختراعات مصوب ۱۳۱۰ در تعریف علامت تجاری مقرر می‌دارد: علامت تجارتی عبارت از هر قسم علامتی است، اعم از نقش و لفاف و مهر و علامت و تصویر و غیره که برای امتیاز و تشخیص محصول صنعتی تجارتی یا فلاحتی اختیار می‌شود. ممکن است یک علامت تجارتی برای تشخیص امتیاز محصول جماعتی از زارعین یا ارباب صنعت و یا محصول یک شهر و یا یک ناحیه از مملکت اختیار شود.[۲۲۵] از ماده فوق مستفاد می‌شود که نوع علامت جنبه حصری ندارد بلکه با توجه به ابتکار افراد عادی یا دانشمندان برای شناسایی محصولات واحدهای تولیدی، صنعتی یا خدماتی مانند حمل و نقل زمینی، هوایی یا دریایی به صورت کلمات، حروف، ارقام، تصاویر و یا به صورت آهنگ نمایان می‌شود. این تعریف که علاوه بر قلمرو به ماهیت آن نیز اشاره کرده است، با آوردن کلمه غیر دیگر گونه‌های علائم تجاری و صنعتی، همچون علائم غیر مادی (چون صدا، بو و رایحه)را نیز شامل می‌شود.
در سطح بین‌المللی موافقت‌نامه تریپس در ماده ۱۵ به موضوعات قابل حمایت پرداخته و بیان نموده است که یک علامت تجاری جهت ثبت باید این توانایی را داشته باشد که یک کالا را از سایر کالاها و یا خدمات متمایز گرداند.
طبق ماده ۱۵این موافقت‌نامه«هر نوع علامتی در صورت متمایز بودن می‌تواند به عنوان علامت تجاری استعمال شود از جمله کلمات شامل اسامی مشخص، حروف، اعداد، عناصر تصویری و ترکیبی از رنگ‌ها و همین‌طور هرگونه ترکیبی از آن‌ها، علائم می‌باشند که واجد شرایط لازم برای ثبت به عنوان علامت تجاری خواهد بود. همچنین طبق بخش اخیر بند ۱ ماده مذکر اعضاء می‌توانند قابلیت مشاهده علامت از لحاظ بصری را به عنوان پیش شرطی برای ثبت مقرر نمایند». بنابراین همه‌ی اعضاء موظف به ثبت اصوات و بوها به عنوان علامت تجارتی نیستند و می‌توانند این نوع علائم را از تحت شمول حمایت خارج سازند. هر چند که امروزه تمایل بر این است که بتوان علائم دیگری را بجز علائم دیداری در فهرست علائم تجاری در‌آورند.
ب ) معیار علائم تجاری
علائم تجاری توسط یک توزیع کننده و تاجر روی کالاهایی قرار می‌گیرد که وی مسئولیت تجاری نمودن یا عرضه آن در بازار را برعهده دارد.[۲۲۶]
علامت تجارتی نه تنها باید با سایر علائم تجارتی تمایز و تفاوت داشته باشد و با نوع و جنس کالا نیز ارتباط تنگاتنگ نشان دهد بلکه باید توأم با ابتکار و نوآوری ترسیم و تنظیم گردد و از اسامی عام وگمراه‌کننده در علامت استفاده نشود مثلا کلمه (شکر) را که عام و ویژه کالا و جنس خاص است نمی‌توان به عنوان علامت انتخاب نمود.
هدف از برگزیدن علامت تجاری دادن امکان تشخیص محصولات و یا خدمات یا موسسات به مشتریان می‌باشد.[۲۲۷]
در سالهای اخیر پدیده اینترنت و تجارت الکترونیک موجب پیدایش علائم متمایز کننده همچون www.la Redoute.com که یک سایت اینترنتی برای فروش لباس است شده‌اند این علائم نیز به مشتری این امکان را می‌دهد تا یک شرکت را در سراسر دنیا شناسایی کند.[۲۲۸]
ج)خصوصیات و ویژگی‌های علامت تجاری
به طور کلی و بر مبنای اصول حقوقی، علائم تجاری باید از خصوصیات زیر برخوردار باشد:
۱- تازگی داشته باشد و برای کالا یا خدماتی که از آن استفاده می‌شود جدید باشد.
۲ -ابتکاری بوده، وجه تمایز داشته باشد، یعنی نباید از اسامی عام باشد.
۳ –گمراه‌کننده نباشد، به این معنی که علامت نباید مشتری را از لحاظ کیفیت و منشاء علامت به اشتباه اندازد.
۴-قابل انتقال باشد.
۱-جدید بودن علامت تجارتی
نخستین خصیصه‌ای که یک علامت تجاری باید واجد آن باشد جدید بودن آن است منظور از جدید بودن این می‌باشد که علامت مورد استفاده بر روی محصول که برای ثبت ارائه می‌شود از حیث شکلی باید جدید بوده و سابقه ثبت و استعمال توسط دیگران را نداشته باشد. یعنی علامت تجارتی که تولیدکننده‌ی کالا بر روی محصول خود بکار می‌برد جنبه ابتکاری داشته و قبلا” بر روی آن نوع خاص از محصولات تولیدی به کار نرفته باشد. در علائم مرکب ممکن است در اجزا دو علامت مرکب از یک کلمه مشابه استفاده شده باشد و اجزای دیگر یکسان و مشابه نباشند به نحوی که جزء مشترک و مشابه دو علامت میان صاحبان آن‌ها موجبات اختلاف و دعوی را فراهم سازد.
