مجموع گویه های بالا به علاوه دو سوال کلی

جدول ۳- ۴ ضریب آلفای کرونباخ چهار حیطه پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی که توسط نجات و همکارانش اعتبار سنجی شده است را در دو گروه سالم و بیمار نشان می دهد:
جدول ۳-۴- ضرایب آلفای کرونباخ چهار حیطه پرسشنامه کیفیت زندگی در تحقیقات قبلی

حیطه

سالم

بیمار

سلامت جسمانی

۷۰/۰

۷۲/۰

سلامت روانی

۷۳/۰

۷۰/۰

روابط اجتماعی

۵۵/۰

۵۲/۰

سلامت محیط

۸۴/۰

۷۲/۰

همانطور که در جدول بالا مشاهده می شود ضریب آلفای کرونباخ در سه حیطه سلامت جسمانی، سلامت روانی و سلامت محیط ضریب بالای ۷/۰ را نشان می دهد اما در بعد روابط اجتماعی ضریب آن کمتر از ۷/۰ می باشد البته در این پژوهش میزان ضریب آلفای کرونباخ برای حیطه های چهارگانه در کشور های مختلف مورد مقایسه قرار گرفته است که در اکثر آنها با کمی اختلاف نتایج مشابهی به دست آمده است، کمترین میزان پایایی این پرسشنامه در کشور بنگلادش گزارش شده است که در حیطه روابط اجتماعی معادل ۲۸/۰ می باشد همچنین در حیطه سلامت جسمانی نیز ضریب آلفا معادل ۵۹/۰ گزارش شده است. همچنین در اعتبار سنجی که توسط سازمان بهداشت جهانی در ۲۳ کشور به طور همزمان انجام شده است در ۱۶ کشور، حیطه روابط اجتماعی ضریب پایایی پایین تر از ۷/۰ را نشان داده است.(نجات و همکاران، ۱۳۸۵)

از سال ۱۹۹۶، اعتبار و پایایی این پرسشنامه توسط سازمان بهداشت جهانی در کشورها و فرهنگهای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است. بونومی^[۲۷۲] و همکاران در بررسی های خود پایانی درونی این آزمون را ۹۵/۰ اعلام نمودند. هم چنین ناتالی^[۲۷۳] در گروه بیماران مزمن، پایایی این آزمون را ۹۰/۰ و در گروه افراد سالم ۸۶/۰ بدست آورد (ویلیامز^[۲۷۴]، ۲۰۰۰) در سال ۲۰۰۰ ، این پرسشنامه به طور همزمان در ۱۵ کشور جهان طراحی و ترجمه شد. استاندار سازی، ترجمه و روان سنجی گونه ایرانی این پرسشنامه نیز توسط نجات و همکاران در سال ۱۳۸۴ صورت گرفت که مقادیر همبستگی درون خوشه ای و آلفای کرونباخ در تمام حیطه ها بالای ۷/۰ بدست آمده است. در پژوهشی دیگر نیز (رحیمی،۱۳۸۲ به نقل از نجات،۱۳۸۵)، نیز پایایی این آزمون را برابر ۸۹/۰ برآورد کرده است. (نجات،۱۳۸۵).
همانگونه که در جدول ۳-۳ نیز مشاهده می گردد پایایی این پرسشنامه در پژوهش حاضر برابر با ۹۱/۰ به دست آمد.
۳-۳- روش تحقیق
در کتاب روش های تجربی تحقیق اجتماعی روش های تحقیق اجتماعی به چهار نوع تقسیم بندی می‌شود: روش آزمایش، روش پیمایش^[۲۷۵]، روش مشاهده و روش تحلیل محتوی. با توجه به این تقسیم‌بندی، منظور از تحقیق پیمایش جستجوی اطلاعات درحجم زیاد است. روش پیمایش که عامترین نوع روش در تحقیقات اجتماعی به شمار می‌آید، روشی برای گردآوری داده هاست که در آن از گروه های معینی از افراد خواسته می‌شود به تعدادی پرسش مشخص پاسخ دهند. این پاسخها مجموعه اطلاعات تحقیق را تشکیل می‌دهند (بیکر، ۱۳۷۷: ۱۹۶) . عموماً برای تحقیقات مقطعی تبیینی از روش پیمایش استفاده می گردد. بسیاری از مطالعات تبینی بطور مقطعی انجام می‌گیرد(ببی، ۱۳۸۱: ۲۰۰) . هر چند ضرورتاً پیوندی میان تحقیق پیمایشی و پرسشنامه وجود ندارد اما رایج ترین تکنیک مورد استفاده در تحقیق پیمایش پرسشنامه است (دواس، ۱۳۷۶: ۱۴).
همانگونه که گفته شده پژوهش حاضر به روش پیمایشی می باشد. پیمایش مطالعه ای است در مورد جمعیت نمونه نمایا^[۲۷۶] که معرف کل جامعه آماری است. با توجه به محدودیت‌هایی که برای روش‌هایی نظیر آزمایش و تحقیق میدانی در برخی از مطالعات جامعه شناسی بویژه در زمینه بررسی نگرش ها وجود دارد، و از طرفی کار سنجش نگرش ها، بخصوص در یک سطح وسیع با تعداد نمونه بالا مستلزم استفاده از روش های مناسب دیگری است، در چنین پژوهش هایی از روش پیمایش بعنوان مناسب‌ترین روش سنجش نگرش ها در سطح وسیع، استفاده می شود.
بنا به تعریف تحقیق پیمایشی عبارت است از مشاهده پدیده ها به منظور معنی دادن به جنبه‌های مختلف اطلاعات جمع آوری شده. این تحقیق از دو مرحله تشکیل شده است: ۱- مشاهده دقیق و نزدیک پارامترهای مورد پژوهش در جامعه، ۲- جمع آوری و معنا دادن به آنچه مورد مشاهده قرار گرفته است(دلاور،۱۳۸۳) مطالعات پیمایشی دارای دو هدف عمده هستند: توصیف و تبیین. برخی مطالعات پیمایشی در پی آن هستند که توزیع پدیده معینی را در یک جامعه آماری با مطالعه نمونه ای معرف از آن، توصیف کنند. چنانچه نمونه گیری بر بنیاد مستحکمی استوار باشد، می‌توان انتظار داشت توزیع آن صفت یا پدیده معین در جمعیت نمونه مشابه چگونگی توزیع آن در جامعه آماری کل باشد. اما بیشتر مطالعات پیمایشی از این سطح فراتر رفته و درصددند علاوه بر آن، روابط درونی متغیرهای مختلف مورد مطالعه را بیان کنند. این فرایند از طریق استدلال قیاسی و آزمون فرضیه هایی که براساس چارچوب های نظری مقتضی استخراج شده اند، امکان پذیر می شود.
بر این اساس در پژوهش حاضر از روش پیمایش با دو هدف توصیف و تبیین استفاده می شود. در سطح توصیف، هدف نشان دادن تصویری از چگونگی جامعه آماری، براساس متغیرهای مورد مطالعه می باشد. در سطح تحلیل یا تبیین، هدف یافتن روابط بین متغیرهای مستقل و متغیر وابسته و تلاش برای تبیین تغییرات و یا به عبارت بهتر، واریانس متغیر وابسته براساس متغیر مستقل می‌باشد. واحد مشاهده و واحد تحلیل در این تحقیق فرد و سطح تحلیل خرد می باشد.
۳-۴- ابزار گردآوری داده ها
در اغلب مطالعات پیمایشی، پرسشنامه رایج ترین ابزار گردآوری داده ها می باشد. اهمیت پرسشنامه در مطالعات پیمایشی تا آنجاست که برخی آن را جزو ضروریات و مبنای تعریف مطالعه پیمایشی عنوان نموده اند. در تحقیق حاضر نیز از ابزار پرسشنامه برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. پرسشنامه استفاده شده از سه بخش تشکیل می گردد:

• پرسشنامه کیفیت زندگی

• پرسشنامه گرایشهای معنوی

• پرسشنامه متغیرهای زمینه ای

در مورد متغیرهای زمینه‌ای قبلاً توضیحات لازم داده شد و اطلاعات مربوط به آن در جدول ۱-۳ ارائه گردید. بنابر این در این قسمت دو پرسشنامه دیگر توضیح داده خواهند شد.
پرسشنامه کیفیت زندگی
همانگونه که بیان شد در این پژوهش برای سنجش کیفیت زندگی از پرسشنامه استاندارد سازمان بهداشت جهانی (WHOQOL-100) استفاده گردید. جهت سنجش کیفیت زندگی تاکنون پرسشنامه های زیادی توسط محققین مختلف طراحی و در پژوهشهای علمی اجرا گردیده است.سازمان بهداشت جهانی نیز اقدام به ارائه پرسشنامه های استانداردی جهت سنجش این متغیر نموده است. این ÷رسشنامه ها عمدتا در دو فرم کوتاه و بلند استفاده می گردند. پرسشنامه‌های کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت به علت خصوصیات منحصر بفرد خود مورد توجه بیشتری نسبت به انواع مشابه خود واقع هستند. پرسشنامه WHOQOL-BREF یا همان فرم کوتاه پس از ادغام برخی از حیطه ها و حذف تعدادی از سوالات WHOQOL-100 ایجاد شده است. نتایج حاصل از این دو پرسشنامه همخوانی رضایت بخشی را در مطالعات مختلف نشان داده‌اند. در پژوهش حاضر به علت کم بودن تعداد سوالات و در نتیجه راحتی استفاده و نیز پرهیز از مشکلاتی که استفاده از فرم بلند ایجاد می کند، از فرم کوتاه استفاده شد. این پرسشنامه حاوی ۲۸ سوال می باشد که در طیف لیکرت از گزینه خیلی کم تا گزینه خیلی زیاد پاسخ داده می شوند. در نهایت این ابزار کیفیت زندگی را در چهار حیطه می سنجد.
پرسشنامه گرایشهای معنوی
جهت سنجش میزان معنویت از پرسشنامه گرایش های معنوی که توسط شریفی و همکاران (۱۳۸۷)استفاده شده است، استفاده گردید. در این پرسشنامه معنویت هر فرد برابر با نمره ای است که بدست می آورد. این پرسشنامه داری ۳۳ سوال با طیف لیکرت می باشد که پاسخگو باید از بین کاملاً موافق تا کاملاً مخالف (۵گزینه)‌ یک گزینه را انتخاب کند. این پرسشنامه علاوه بر نمره کل در چهار حیطه نیز نمره افراد را اندازه می گیرد، این حیطه ها عبارتند از: