خطا

۲۱۴۰/۳۱۵

۳۷

۵۷/۸۴۶

-

-

شکل ۴-۶ نمودار خطی تغییرات عملکرد در گروه ها
توضیح شکل۴-۶ : میزان عملکرد در سه گروه حرکت درمانی در آب ، مکمل گلوکزامین و آب درمانی و کنترل در پیش آزمون به ترتیب ۴۶/۸۳ ، ۴۳/۴۶ و ۴۵/۵۳ امتیاز بود . در پس آزمون ان میزان به ترتیب به ۳۲/۰۰ ، ۳۴/۰۰ و ۵۱/۳۳ رسیده است . میانگین این تفاوت ها از حیث آماری معنادار بود(۰۰۰/۰=P و ۱۴/۲۹۰=F). به عبارت دیگر سه گروه حرکت درمانی در آب ، مکمل گلوکزامین و کنترل در مجموع پیش آزمون و پس آزمون در متغیر عملکرد دارای تفاوت معنادار هستند. در تحلیل واریانس برای داده های مکرر، مهمترین اقدام مقایسه شیب خطوط تغییرات گروه های تحقیق است. در شکل ۴-۶ مشاهده می شود که شیب خط در گروه حرکت درمانی در آب بیشتر از گروه مکمل گلوکزامین وکنترل است. از آنجا که این تفاوت از لحاظ آماری دارای اختلاف معنادار است (۰۰/۰=P و۲۸۷/۹۰۵=F)، در اصطلاح آماری گفته می شود سه گروه دارای تعامل هستند. در مقایسه درون گروهی، نیز پیشرفت یا پسرفت معناداری در مجموع نمرات سه گروه دیده می شود(۰۰/۰=P و ۲۷۴/۳۴۳=F).

فصل پنجم

بحث و نتیجه گیری

اطلاعات این فصل در پنج قسمت ارائه می شود. در قسمت اول، خلاصه ای از بیان مساله و روش اجرای پژوهش گزارش می گردد. در قسمت دوم، یافته های پژوهش به طور کلی بیان می شود. در قسمت سوم، به بحث و نتیجه گیری و مقایسه یافته های همحوان و ناهمخوان مطالعات پیشین پرداخته می شود. پیشنهادات عملی برخاسته از پژوهش در قسمت چهارم ارائه می شود و در نهایت، پیشنهاد های پژوهشی مرتبط با این پژوهش ارائه می گردند.

خلاصه یافته های پژوهشی

آرتروز زانو^[۵۱] از عوامل شایع ایجاد درد در افراد بالاتر از چهل سال است . میزان ابتلا در خانم‌ها نسبت به آقایان بیشتر است . آرتروز یک بیماری تخریبی در مفصل است که از آن به بیماری مفصلی پیشرونده^[۵۲] یاد می‌شود . از این بیماری به نام‌های استئوآرتریت و استئوآرتروز نیز یاد می کنند .
داروهای متعددی در کنترل درد این بیماران بکار برده میشوند . گلوکوزآمین و کندراتین سولفات^[۵۳] از دسته مکمل های خوراکی هستند و ممکن است در کاهش درد این بیماران موثرباشند(منصوری،۱۳۹۰).
حرکت درمانی در آب^[۵۴] تلفیقی از تمرین در آب و فیزیوتراپی است . این روش ، رویکرد درمانی جامعی است که از تمرینات آبی طراحی شده برای کمک به توانبخشی وضعیتهای گوناگون استفاده میکند . هر برنامه تمرینی با اجزای ویژه ای سازماندهی میشود : گرم کردن ، کشش ، قدرت و استقامت عضلانی و رهاسازی . هر جزء به درصد خاصی از زمان کلاس نیاز دارد . حرکت درمانی در آب رویکردی بدیع برای درمان در آب است که اتکا به نفس را در میان بیماران افزایش میدهد ، به زمان کاری کمتری نیاز دارد و حداکثر استفاده را از استخر در مقایسه با برنامه های سنتی آن خواهد داشت .
هدف پژوهش مقایسه دو روش درمانی حرکت درمانی در آب و مصرف مکمل های گلوکزامین و کندراتین در بیماران زن مبتلا به استئوآرتریت زانو بود. آزمودنی های این تحقیق ۴۵ نفر از زنان ۴۰ تا ۶۰ سال بودند که توسط پزشک متخصص معاینه شده و مبتلا به بیماری استئوآرتریت ضعیف یا متوسط بودند و به طور تصادفی به سه گروه: حرکت درمانی در آّب با میانگین سن (۵۴/۵۸±۵/۲۸۲)، قد(۱۶۵/۶۷±۳/۲۰۰) و وزن(۷۷/۱۷±۴/۴۸۹)، گروه مکمل گلوکزامین و کندراتین با میانگین سن(۵۵/۵۴±۴/۴۲۷)، قد(۱۶۳/۶۹±۲/۹۵۵) و وزن(۷۳/۶۲±۴/۱۵۴)، وگروه کنترل با میانگین سن (۵۵/۸۷±۳/۰۲۱)، قد(۱۶۶/۴۷±۲/۰۶۶) و وزن(۷۷/۴۷±۲/۶۶۹) تقسیم شدند. ابزار اندازه گیری شامل دو پرسشنامه عملکرد (WOMAC) و مقیاس دیداری درد (VAS) بود.
اولین ارزیابی در هفته اول بود. از نمونه های مورد پژوهش خواسته شد که طی ۸ هفته انجام پژوهش مکمل درمانی تجویزی را طبق نسخه پزشک مصرف کرده و تغییر خود سرانه در مقدار و نحوه مصرف نداده و هم چنین حرکات منظم ورزشی و روش های فیزیوتراپی را بجز آنچه که از گروه آب درمانی خواسته خواهد شد، به برنامه فعالیتی خود اضافه ننمایند. سپس گروه آب درمانی، برنامه آب درمانی را به مدت ۸ هفته و هر هفته ۳ جلسه و هر جلسه۳۰ - ۴۵ دقیقه در استخر تحت نظر پژوهشگر و هیدروتراپ انجام دادند. در هر جلسه توسط هیدروتراپ و پژوهشگر حرکات درمانی در آب گرم حدود ۲۸ – ۳۰ درجه سانتیگراد نمایش داده شد و سپس گروه آب درمانی تمرینات را طبق برنامه اجرا نمودند. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده از روش های آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. از آمار توصیفی جهت تدوین توزیع فراوانی، میانگین و درصد ها و از آمار استنباطی جهت معناداری فرضیه ها استفاده شد. عملیات آماری با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS نسخه ۱۷ انجام گرفت و سطح معناداری آزمون ها P<0/05 در نظر گرفته شد.
درد زانو و عملکرد آزمودنی ها در هر دو گروه حرکت درمانی در آب و مصرف مکمل گلوکزامین و کندراتین پس از اجرای پروتکل به میزان معنی داری بهبود یافته بود، ولی بهبود در گروه حرکت درمانی در آب بیشتر از گروه مکمل گلوکزامین و کندراتین بود.

بحث و نتیجه گیری و مقایسه یافته های همخوان و ناهمخوان

نتایج این مطالعه نشان داد
که انجام تمرینات حرکت درمانی در آب و مصرف مکمل گلوکزامین و کندراتین هر دو باعث بهبود عملکرد و درد در بیماران استئوآرتریت می شود. در ادامه توضیح بیشتر این مطلب با بازخوانی نتایج بدست آمده از این مطالعه و مطالعات پیشین ارائه می گردد.
در تحقیق حاضر یک سری عوامل اندازه گیری شد که نتایج زیر را در بر داشت :
فرضیه اول : میزان درد آزمودنی های گروه حرکت درمانی در آب بعد از اجرای تمرینات بهبود پیدا کرده بود.
هینمن^[۵۵] و همکاران (۲۰۰۷)، در مطالعه ای به بررسی تاثیر آب درمانی بر روی بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو و ران پرداختند. در پایان نتیجه گرفتند که آب درمانی باعث کاهش درد و خشکی صبحگاهی و افزایش عملکرد حرکتی و دیگر فاکتورها می شود، فولی^[۵۶] و همکاران (۲۰۰۳)، در مطالعه ای گزارش نمودند که قدرت و سرعت راه رفتن در گروه آب درمانی نسبت به تمرین درمانی در خشکی بهبود قابل توجهی را نشان میدهد. که این تحقیقات با تحقیق حاضر همخوانی دارد که احتمالا به دلیل مدت زمان و تعداد روزهای یکسان در آب درمانی و مقاومت آب در تمرینات بوده است.
فرضیه دوم : میزان عملکرد آزمودنی های گروه حرکت درمانی در آب بعد از اجرای تمرینات بهبود پیدا کرده بود.
مهرابیان و همکاران (۱۳۹۱)، طی تحقیقی در رابطه با “تاثیر یک دوره منتخب ورزش در آب بر درد، میزان علائم، عملکرد حرکتی و کیفیت زندگی زنان سالمند مبتلا به استئوآرتریت زانو” به این نتیجه رسیدند که انجام تمرینات ورزش در آب توسط بیماران مبتلا به استئوآرتریت به طور کامل امکان پذیر و راحت می باشد که تمامی نتایج این تحقیقات با نتیجه تحقیق حاضر همخوانی دارد که احتمالا به دلیل آزمودنی های زن و سالمند در هر دو تحقیق می باشد.
لوند^[۵۷] و همکاران (۲۰۰۸) در بررسی تاثیر ورزش در آب و خشکی در بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو نشان دادند که ورزش در آب بهبود معنی داری را در شدت درد، علایم بیماری، عملکرد حرکتی و کیفیت زندگی افراد مبتلا به استئوآرتریت زانو موجب نمی شود که با تحقیق حاضر همخوانی ندارد.
دلایل احتمالی تفاوت های به دست آمده در یافته های این تحقیق با تحقیقات دیگر را می توان به متفاوت بودن روش تحقیق و یا بعضی از متغیر های تحقیق همچون نوع پروتکل تمرینی، ابزار اندازه گیری و حتی شدت بیماری آزمودنی های شرکت کننده در این تحقیقات نسبت داد.
فرضیه سوم : میزان درد آزمودنی های گروه گلوکزامین و کندراتین بعد از مصرف مکمل بهبود داشته است.
جستان مرنی و همکاران (۱۳۸۹)، به نتایجی رسیدند که رژیم دو دارویی گلوکزامین با پردنیزولون در یک دوره درمانی ۱۲ هفته ای تاثیر بهتری نسبت به رژیم تک دارویی گلوکزامین در کاهش درد و بهبود عملکرد مفصلی بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو دارد. با تحقیق حاضر همخوانی دارد که احتمالا به دلیل تشابه مقدار دوز مصرف مکمل گلوکزامین و کندراتین در طول مدت درمان بوده است.
فرضیه چهارم : میزان عملکرد آزمودنی های گروه گلوکزامین و کندراتین بعد از مصرف بهبود داشته است.
پوژالت^[۵۸] و همکاران(۱۹۸۰)، در گروهی که مکمل دریافت کرده بودند بهبود قابل توجه در درد، تندرنس مفصل وتورم مشاهده شد. جستان مرنی و همکاران (۱۳۸۹)، به نتایجی رسیدند که رژیم دو دارویی گلوکزامین با پردنیزولون در یک دوره درمانی ۱۲ هفته ای تاثیر بهتری نسبت به رژیم تک دارویی گلوکزامین در کاهش درد و بهبود عملکرد مفصلی بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو دارد. که با نتایج تحقیق حاضر همخوانی دارد. که احتمالا به دلیل تشابه مقدار دوز مصرف مکمل گلوکزامین و کندراتین در طول مدت درمان بوده است.
فرضیه پنجم : بین میزان درد گروه حرکت درمانی در آب و مصرف مکمل گلوکزامین و کندراتین قبل و بعد از دوره درمان تفاوت معنی داری وجود داشت.
براون^[۵۹] و همکاران (۲۰۱۰)، در تحقیقی “اثر یک برنامه پیاده روی و مکمل گلوکزامین سولفات بر روی بیماران مبتلا به استئوآرتریت مفصل زانو و ران” این را نشان دادند که استفاده از گلوکزامین و کندراتین باعث بهبود علائم در بیماران مبتلا به استئوآرتریت می شود. این تحقیق با تحقیق حاضر همخوانی دارد، گلوکزامین و کندراتین بر روی اجزای مایع سینوویال تاثیر می گذارد و باعث بهبود علائم می شود.
فرضیه ششم : بین میزان عملکرد گروه حرکت درمانی در آب و مصرف مکمل گلوکزامین و کندراتین قبل و بعد از دوره درمان تفاوت معنی داری وجود داشت.
یلفانی و همکاران (۱۳۹۱)، در مطالعه “مقایسه میزان تاثیر یک دوره آب درمانی و فیزیوتراپی بر عملکرد، راه رفتن و کنترل دینامیک افراد مبتلا به استئوآرتریت مفصل زانو” دریافتند که آب درمانی نیز مشابه با فیزیوتراپی اثر بخشی معنی داری بر روی بیماران داشت. پورفرضی و همکاران (۱۳۸۸)، دریافتند که دو رژیم درمانی دو دارویی گلوکزامین همراه با کلروکین و رژیم تک دارویی گلوکزامین در مدت ۱۲ هفته تاثیر معنا داری در درمان بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو و کاهش درد آنها نشان دادند که با نتایج تحقیق حاضر همخوانی دارد. دلایل همخوانی این تحقیقات با تحقیق حاضر می تواند مقدار دوز مصرف مکمل گلوکزامین وبرنامه آب درمانی
مشابه باشد.
میزان بهبود درد و عملکرد در گروه حرکت درمانی در آب نسبت به گروه مکمل گلوکزامین و کندراتین بیشتر بوده است که این مطلب نیز احتمالا می تواند ناشی از فواید و تاثیرات درمان های فعال نسبت به درمان های غیر فعال و بویژه اثرات سودمند آب درمانی نسبت به سایر درمان ها باشد.

نتیجه گیری

در مجموع نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که هر دو روش درمانی بر روی بهبود درد و عملکرد بیماران مبتلا به استئوآرتریت تاثیرگذار است. اما در مقایسه دو گروه آب درمانی و مصرف مکمل گلوکزامین و کندراتین ، بهبود بیشتری در درد و عملکرد بیماران گروه آب درمانی نسبت به گروه مکمل گلوکزامین و کندراتین دیده شد، و همچنین بهبود بیشتری در عملکرد و درد بیماران گروه مکمل گلوکزامین و کندراتین نسبت به گروه کنترل دیده شد.

پیشنهاد های عملی حاصل از پژوهش

نتایج این تحقیق نشان می دهد درمان استئوآرتریت توسط حرکت درمانی در آب بهبود بیشتری در عملکرد و درد در بیماران ایجاد می کند بنابراین پیشنهاد می شود برای بهبود بیماران از ورزش و حرکت درمانی در آب استفاده شود.