۰٫۹۵۰۸

 

 

 

عربستان

 

۴۶

 

۰٫۸۰۵۶

 

 

 

پاکستان

 

۶۴

 

۰٫۴۶۵۹

 

 

 

قزاقستان

 

۶۶

 

۰٫۹۷۵۹

 

 

 

ترکیه

 

۷۶

 

۰٫۸۱۱۶

 

 

 

ایران

 

۱۰۸

 

۰٫۷۹۲۳

 

 

 

شکل ۲۷: نمودار مقایسه‌ای شاخص سرمایه انسانی ایران و سایر کشورها
همانطور که از جدول برمی‌آید، وضعیت کشورمان از این نظر تفاوت محسوسی با کشورهای پیشرو ندارد و وضعیت بسیار امیدوارکننده‌ای از این نظر در کشورمان وجود دارد. بنابراین می‌توان گفت توان کارشناسی لازم برای توسعه شهر الکترونیک در کشورمان به طورعام و در شهر همدان تا حد نسبتاً خوبی وجود دارد.

۴-۷- سؤال فرعی پنجم

با توجه به اینکه در حال حاضر فرهنگ استفاده از شهر الکترونیک در بین شهروندان همدانی در مقایسه با کشورهای پیشرو از ضعف نسبی برخوردار است و منابع مالی و بودجه لازم برای پیاده‏سازی شهر الکترونیک به اندازه کافی تخصیص داده نشده و همچنین زیرساخت تکنولوژیکی در سطح بسیار پایینی قرار دارد و با توجه به این موضوع که توان کارشناسی لازم برای توسعه شهر الکترونیک در شهر همدان تا حد نسبتاً خوبی وجود دار، می‌توان گفت شهر همدان در حال حاضر در زمینه زیرساخت نیروی انسانی وضعیت نسبتاً خوبی دارد اما در بعد زیرساخت تکنولوژیکی، زیرساخت فرهنگی و بودجه، تا وضعیت مطلوب راه درازی در پیش دارد. اگرچه در زمینه زیرساخت فرهنگی و نیروی انسانی، به تناسب سایر موارد شرایط بهتری وجود دارد، اما در مجموع می‌توان استنتاج نمود که شرایط فعلی، برای توسعه شهر الکترونیک مناسب و کافی نیست. با در نظر داشتن این موضوع اکنون می‌توان گفت که مهمترین قدم‌ها برای تحقق شهر الکترونیک، تخصیص بودجه کافی، ایجاد و توسعه زیرساخت‌های تکنولوژیکی، آموزش و بهسازی نیروی انسانی مجرب و متخصص و به موازات اینها، آموزش و فرهنگ‌سازی در بین شهروندان است.

۴-۸- سؤال اصلی

در حال حاضر، بر اساس قوانین و شرایط موجود، شهرداری وظایف بسیار محدودی (در مقایسه با شهرداری‌های سایر شهرهای دنیا که به صورت مستقل از دولت مرکزی فعالیت می‌کنند) و آن هم اغلب در حوزه خدمات شهری را بر عهده دارد. اما در این مجال سعی می‌شود اثرات پیاده‌سازی شهر الکترونیک بر همین محدوده کوچک وظایف برشمرده شود.
همانطور که مشخص است، عمده وظایف تعریف شده برای شهردای در حوزه برنامه‌ریزی و سازماندهی، از نوع تهیه برنامه‌های شهری در سطوح مختلف و همچنین برخی برنامه‌ریزی‌های مالی و مدیریت امور مالی است. با توجه به وظایف فعلی تعریف شده برای شهرداری در این حوزه و با توجه به مباحث مطرح شده در فصول قبلی پژوهش می‌توان اثرات شهر الکترونیک در این حوزه از وظایف شهرداری را به سه بخش عمده تقسیم نمود:

 

 

• استفاده از فناوری اطلاعات در طراحی فرآیندهای سازمانی داخلی شهرداری و مکانیزه کردن امور به کمک طراحی و استفاده از بانکهای اطلاعاتی و سیستم‌های نرم‌افزاری جامع سازمانی

 

 

 

• استفاده از فناوری‌های شهر الکترونیک برای تهیه و توسعه برنامه‌های شهری. استفاده از پایگاه‌های داده^[۸۰] که تمامی اطلاعات شهر و شهروندان را در حوزه‌های مختلف (مانند وضعیت خانوار، آمار موالید و متوفیات، اطلاعات شناسنامه‌ای املاک و ساختمان‌های شهر …) در بر دارد و استفاده از نقشه‌های GIS برای تعیین وضعیت زیرساخت‌های شهری (آب، گاز، فیبر نوری، …)، املاک و ساختمان‌های شهری و نقشه شهر از جمله مواردی است که در این حوزه کمک شایانی به برنامه‌ریزی شهری می‌کنند.

 

 

 

• استفاده از خدمات بانکداری و پرداخت الکترونیک برای اخذ کلیه وجوهی که باید توسط شهروندان یا سایر نهادها و سازمان‌های مربوط به شهرداری پرداخت گردد. برای نمونه، شهروندان برای پرداخت عوارض ساختمان خود به وب‌سایت شهرداری (پورتال شهر) مراجعه کرده و پس از ورود مشخصات ملک خود از میزان عوارض آن آگاه می‌شوند و سپس در همانجا به کمک سیستم پرداخت الکترونیک از طریق کارت‌های بانکی، نسبت به پرداخت عوارض اقدام می‌کنند و در نهایت گواهی دیجیتالی مبنی بر پرداخت عوارض دریافت می‌کنند. همچنین از جمله دیگر مزایای شهر الکترونیک برای انجام فعالیت‌های حوزه برنامه‌ریزی شهری، استفاده از سیستم مناقصه برخط (آنلاین) برای برگزاری مناقصات و مزایده‌هایی است که بر عهده شهرداری قرار گرفته است. کاربران این بخش می‌توانند به فرم‌های مزایده و مناقصه و سایر فرم‏های تجاری دسترسی داشته و معاملات خود را انجام دهند.

 

 

آنجه مسلم است در وضعیت فعلی، وظایف شهرداری‌ها بسیار محدود بوده و مدیریت امور شهر در قالب مدیریت متمرکز دولت و از طریق سازمان‌ها و ادارات متعددی که در هر شهر وجود دارند صورت می‌پذیرد. با توجه به چنین وضعیتی شهرداری به تنهایی نمی‌تواند وظیفه مدیریت امور شهر را به انجام برساند. بنابراین توسعه شهر الکترونیک همدان و ارائه خدمات شهری به صورت الکترونیک به شهروندان، تجار، و سایر مرتبطین با شهر در حال حاضر بدون دخالت دولت مرکزی و برنامه‌ریزی بالا به پایین میسر نیست. در واقع می‌توان گفت تا زمانی که در کشور ما هر شهر به عنوان یک محدوده مدیریت مجزا و مستقل شناخته نشود و از تسلط و مدیریت دولت مرکزی خارج نشوند امکان توسعه ایده‌ای مانند شهر الکترونیک با محوریت شهرداری (همانطور که اغلب شهرهای الکترونیک دنیا بر این اساس شکل گرفته‌اند و تمامی خدمات مورد نیاز شهروندان و کسب و کار از طریق پورتال شهر در اختیار عموم قرار گرفته) وجود ندارد. زیرا در حال حاضر شهرداری فقط به عنوان یکی از چند ده متولی شهر (وزارتخانه‌ها و ادارات آنها در شهر، سازمان حفاظت محیط زیست، پلیس، شوراهای عالی و …) عهده‌دار بخش کوچکی از وظایف شهری است که عمدتاً در حوزه خدمات خلاصه می‌شوند.
اما با توحه به شرایط موجود در کشور ما، راهکار موجود اینست که تمامی سازمان‌های دولتی و همچنین کسب و کارهای شهر همدان به کمک فناوری اطلاعات و ارتباطات، الکترونیکی شده و بسترهای لازم برای ارائه خدمات آنها به صورت الکترونیکی فراهم آید. با توجه به این امر باید سیستم‌های تامین‌کننده خدمات و سیستم‌های درون‌سازمانی هر سازمان الکترونیکی گردد. سیستم‌های تامین‌کننده خدمات وظیفه مکانیزاسیون بخشی از فرآیندهای تخصصی حرفه سازمان که به منجر به ارائه خدمات به خارج از سازمان‌ اعم از مردم، سایر سازمان‌ها یا بخش خصوصی می‌شود را بر عهده دارند. سیستم‌های تامین کننده خدمات بسته به نوع فعالیت‌ها و خدمات ارائه شده توسط سازمان متفاوت بوده و خاص آن سازمان می‌باشند. سیستمهای درون‌سازمانی، سیستم‌های یکپارچه و جامعی به نام سیستم‌های ERP^[81] هستند که سعی می‌کنند تمام فعالیت‌ها و فرآیندهای سازمان که از منابع مختلف در آنها استفاده می‌شود را تحت پوشش قرار دهند. این سیستم‌ها امکان به اشتراک‌گذاری اطلاعات را میان واحد‌‌های سازمانی و مناطق مختلف جغرافیایی فراهم می‌سازد. در صورت بکارگیری سیستم‌های ERP، تصمیم‌گیران سازمان الکترونیکی از اطلاعات بهنگام، قابل اعتماد و مستمر برخوردار خواهند شد. در واقع سیستم ERP تامین‌کننده زیر‌بنای یک سیستم اطلاعاتی در مقیاس سازمانی می‌باشد و سیستم جامع و یکپارچه‌ای است که فعالیت‌های ثبت، تامین، تخصیص و تحلیل منابع سازمان را انجام و پوشش می‌دهد. سیستم ERP مجموعه‌ای از فرآیندهای عملیاتی و جریان اطلاعاتی یکپارچه را جهت بهره‌برداری بهینه از منابع سازمانی (منابع‌مالی، سرمایه‌ای، انسانی و اطلاعاتی) فراهم می‌سازد.
پس از الکترونیکی شدن تمامی سازمانهای دولتی شهر، می‌بایست شرکت‌ها و واحدهای فعال در حوزه کسب و کار (سازمان‌های تجاری) نیز الکترونیکی شده و خدمات خود را به صورت الکترونیکی برای شهروندان و همچنین سایر سازمانها ارائه نمایند.
پس از آنکه دو حوزه‌ عمده تامین‌کنندگان خدمات- دولت و کسب و کار - الکترونیکی گردیدند، سیستم‌ها و برنامه‌های کاربردی مربوط به هر یک از حوزه‌های فوق در دل سازمان‌های الکترونیکی تشکیل دهنده آنها جای می‌گیرد. نکته‌ای که باید بدان توجه داشت، این است که برخی خدمات الکترونیکی را نمی‌توان متعلق به سازمان خاصی دانست. اینگونه از خدمات و سیستم‌های اطلاعاتی ارائه دهنده آنها در سطح شهر توسط سازمان‌های مختلف دولتی و غیردولتی مورد استفاده قرار می‌گیرند و قابل تفکیک به حوزه دولتی یا کسب و کار نمی‌باشند. این دسته از سیستم‌های اطلاعاتی در حوزه فراسازمانی طبقه‌بندی می‌گردند. این سیستم‌ها در واقع در “ارائه‌دهنده خدمات نرم‌افزارهای کاربردی” (^[۸۲]ASP) قرار گرفته و توسط سازمان‌های مختلف در حوزه دولت و کسب و کار الکترونیکی بکار گرفته می‌شوند. به طور مثال سیستم‌هایی نظیر آموزش مجازی از راه دور و یا کارتابل الکترونیکی را یک بار توسعه داده و در ارائه دهنده خدمات نرم‌افزاری کاربردی قرار داد. بدین ترتیب تمامی سازمان‌ها اعم از دولتی و غیر دولتی می‌توانند از خدمات آموزش مجازی و یا کارتابل الکترونیکی یکسانی در سطح شهر بهره‌مند گردند و خود نیازی به تهیه و یا توسعه سیستم‌ها نخواهند داشت.
پس از الکترونیکی شدن سازمانهای دولتی و همچنین کسب و کار، تمامی سازمانهای مذکور در غالب شهر الکترونیک به هم متصل شده و یکپارچه می‌گردند. در این صورت، شهر الکترونیکی، در غالب یک شبکه گسترده از سازمانهای الکترونیکی شهر بوجود می‌آید که در غالب آن هر سازمان با سایر بخش‌های مختلف در شهر الکترونیکی به تعامل می‌پردازد. این تعاملات عبارتند از:

 

 

• تعاملات دولت- مردم: شامل روابط سازمانهای دولتی شهر و مردم به منظور دریافت خدمات شهری

 

 

 

• تعاملات دولت- کارمندان: شامل ارتباطات میان هر سازمان و کارمندان آن

 

 

 

• تعاملات دولت- دولت: شامل تعاملات میان سازمان‌های دولتی شهر

 

 

 

• تعاملات دولت- کسب و کار: شامل روابط هر سازمان با بخش خصوصی فعال در حوزه کسب و کار