نصیرینژاد و همکاران(۱۳۹۳) تحقیقی را تحت عنوان “بررسی تأثیر مالیات بر جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی در کشورهای عضو D-8″ اجرا نمودند. نتایج تحقیق آنان حاکی از آن است که کشور اندونزی که رشد بالاتری در جذب سرمایه گذاری داشته است، میزان مالیات کمتری به نسبت دیگر کشورهای دی هشت در سالهای مختلف دریافت نموده است.
خسروی(۱۳۹۳) در تحقیقی تحت عنوان “تأثیر سرمایه گذاری بخش عمومی بر سرمایه گذاری بخش خصوصی با حضور مالیات بر شرکتها"، اثر سرمایه گذاری بخش عمومی بر سرمایه گذاری بخش خصوصی را بررسی نمود. نتایج بررسیها نشان داد که سرمایه گذاری بخش دولتی، مالیات برشرکتها، تورم و نرخ بهره، رابطه منفی با سرمایه گذاری بخش خصوصی داشته، اما تسهیلات، سیاستهای تعدیل و صندوق ذخیره ارزی، تأثیر مثبت برروی سرمایه گذاری خصوصی داشته اند.
فروغی و همکاران(۱۳۹۲) به بررسی رابطه بین گریز مالیاتی و ریسک سقوط آتی قیمت سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. به این منظور، دو فرضیه اصلی و سه فرضیه فرعی تدوین شد و بهمنظور آزمون این فرضیهها، نمونهای از بین شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۸ انتخاب گردید. جهت آزمون فرضیهها نیز از روش رگرسیون لجستیک و مدل دادههای ترکیبی استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که گریز از پرداخت مالیات، منجر به افزایش ریسک سقوط آتی قیمت سهام می شود.
باقرپور ولاشانی و همکاران(۱۳۹۱) پژوهشی با عنوان “بررسی عوامل مالی و غیرمالی موثر بر گریز مالیاتی با استفده از تکنیک داده کاوی: صنعت خود رو و ساخت قطعات"، اجرا نمودند. نتایج پژوهش نشان داد که متغیرهای “نسبت دارایی ها به درآمد خالص"، “قدر مطلق نسبت هزینه بهره به درآمد خالص” و “استقلال هیئت مدیره” رابطه مستقیم و متغیرهای “نسبت سود و زیان خالص به دارایی ها” و “عملکرد شرکت (سود یا زیان)” رابطه عکس با احتمال گریز مالیاتی مودیان مالیاتی دارند.
رضائی(۱۳۸۸) در تحقیقی با عنوان “نقش مشوقها و نرخهای مؤثر مالیاتی در پویاییهای سرمایه گذاری: رویکرد کلان اقتصادی” ضمن بررسی یکی از مهمترین جنبه های سیستم مالیاتی یعنی مجموعه نظام انگیزشی آن، نرخهای مؤثر مالیاتی را با یک رویکرد کلان، محاسبه و تحلیل نمودند. نتایج نشان داد که معافیتهای موضوعی مالیات به عنوان انگیزه مالیاتی، چندان تأثیری در سرمایه گذاری ندارد اما سرمایه گذاری می تواند با اصلاح سیستم استهلاک دارایی ها، تحریک شود.
سعیدی و کلامی(۱۳۸۸) در تحقیقی با عنوان “تأثیر تغییر قانون مالیات بر درآمد شرکتها بر سرمایه گذاری شرکتهای تولیدی"، تأثیر تغییر قانون مالیات بردرآمد شرکتها بر روی میزان مالیات بردرآمد و سود خالص و سود انباشته و میزان سرمایه گذاری شرکتهای تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را مورد ارزیابی قرار دادند. نتایج بهدست آمده بیانگر تغییر محسوس در میزان مالیات بر درآمد و سرمایه گذاری شرکتهای تولیدی در سالهای بعد از تغییر قانون مالیاتهای مستقیم نسبت به سالهای قبل از تغییر قانون مالیاتهای مستقیم بوده است.
ایزدینیا و رسائیان(۱۳۸۸) در تحقیقی تحت عنوان “ساختار سرمایه و مالیات بردرآمد شرکتها در ایران"، ارتباط دو متغیر مذکور را در سطح شرکتهای بورسی ایرانی بررسی کردند. نتایج حاصل از آزمون فرضیههاى تحقیق به صورت مقطعى و ترکیبى بیانگر عدم وجود رابطه معنىدار بین ساختار سرمایه و مالیات شرکتهاى پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مىباشد. نتایج حاصل از آزمون فرضیه تحقیق با بهره گرفتن از مدل با وقفه توزیعى به روش رگرسیون ترکیبى نیز بیانگر وجود رابطه معنىدار بسیار کم اهمیت بین ساختار سرمایه و مالیات شرکتهاى پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مىباشد.
۲-۶-۲- پژوهشهای خارجی
فیشر[۱۶](۲۰۱۴) در مقالهای با عنوان “سواحل منصفانهتر: بندرگاههای مالیاتی، گریز مالیاتی و مسئولیت اجتماعی شرکت"، به بررسی موضوع گریز مالیاتی از منظر مسئولیت اجتماعی شرکتها پرداخت. وی اظهار داشت که اگر هیئت مدیره، سهامداران و سایر ذینفعان به موضوع گریز مالیاتی به صورت مبحث مسئولیت اجتماعی شرکت بنگرند، شرکتها تمایل کمتری به گریزی مالیاتی خواهند داشت.
جلبرگ[۱۷](۲۰۱۴) در تحقیقی با عنوان “تشریح اولویتهای قانونی: مسئولیت اجتماعی شرکت، قوانین ملایم یا قوانین سختگیرانه؟ نگرشی به بررسی پیشگامان مسئولیت اجتماعی شرکت در شمال اروپا"، به تجزیه و تحلیل روابط بین مسئولیت اجتماعی شرکت، قوانین ملایم و قوانین سختگیرانه با تشریح تمایلات شرکت در منطقه شمال اروپا به مسئولیت اجتماعی و مقررات پرداخت. وی نتیجه گرفت که منافع و علاقه شرکتها به مسئولیت اجتماعی و افزایش مقررات بین المللی درباره مسئولیت اجتماعی شرکت، منطبق شده اند.
ونوگپالان و مادهود[۱۸](۲۰۱۳) در تحقیقی با عنوان “چگونه فرضیات مالیات، سررسید بدهی در شرکتهای هندی را تعیین می کنند"، به بررسی ارتباط بین نرخ مالیات و سررسید بدهی شرکتهای هندی پرداختند. نتایج بررسیهای آنان نشان داد که ارتباطی معکوس بین دو متغیر مذکور برقرار است.
آتیف[۱۹] و همکاران(۲۰۱۲) در تحقیقی با عنوان “ارتباط بین رشد اقتصادی، سرمایه گذاری و مالیات: شواهد تجربی از پاکستان"، به آزمون تجربی اثر مالیات، تورم و استقراض بانکی بر سرمایه گذاری و رشد اقتصادی با بهره گرفتن از داده های اقتصاد پاکستان پرداختند. آنان یافتند که مالیات اثر معناداری بر رشد اقتصادی ندارد اما اثری معکوس بر سرمایه گذاری دارد.
اوهنو[۲۰](۲۰۱۰) تحقیقی را با عنوان “تجزیه و تحلیل تجربی معاهدات مالیاتهای بین المللی و سرمایه گذاری مستقیم خارجی"، اجرا نمود. نتایج تحقیق وی نشان داد که معاهدات مالیاتی ژاپن با سرمایه گذاری خارجی این کشور در سایر کشورهای مورد بررسی، هیچ ارتباط معناداری در کوتاهمدت نداشته است.
هانگ و لی[۲۱](۲۰۰۷) در تحقیقی به بررسی موضوع مالیات بر ارزش افزوده در چین بر روی شرکتهای خارجی و تأثیر آن بر جذب سرمایه گذاری توسط دولتهای محلی پرداختند. آنان دریافتند که پایین گرفتن نرخ مالیات بر ارزش افزوده محلی در منطقه غرب این کشور، نقش بیشتری در جذب سرمایه گذاران خارجی داشته است.
ریوان[۲۲](۲۰۰۵) تحقیقی را تحت عنوان “استفاده از مشوقهای مالیاتی به منظور رقابت برای سرمایه گذاری خارجی: آیا آنان به کار میآیند؟” اجرا نمود. وی در این تحقیق به بررسی این امر پرداخت که آیا استفاده از مشوقهای مالیاتی به عنوان ابزاری برای جذب سرمایه گذاران خارجی عمل می کند یا خیر. وی نتیجه گیری نمود که مشوقهای مالیاتی به هیچ وجه تأثیر مستقیم بر سرمایه گذاری مستقیم خارجی ندارند.
.
فصل سوم:
روش اجرای تحقیق
۳-۱- مقدمه
بنیادیترین هدف اجرای انواع تحقیق را میتوان کشف حقایق مربوط به روابط منطقی بین پدیده های گوناگون دانست. پژوهشگر بهمنظور کاوش و اکتشاف روابط فی مابین پدیده ها و مرتبط ساختن عوامل موضوع پژوهش از مجموعه ای از رویههای منظم و منطقی استفاده مینماید که به آن، روش تحقیق علمی میگویند (نبوی، ۱۳۷۵). در راستای بیان روش علمی تحقیق حاضر، به ترتیب، روش تحقیق، اهداف و فرضیه های تحقیق، جامعه مورد مطالعه، نمونه آماری، دوره زمانی تحقیق، نحوه جمعآوری اطلاعات و متغیرهای تحقیق مورد استفاده تبیین خواهند شد. ضمناً روشهای آماری مورد استفاده برای آزمون فرضیه های تحقیق نیز معرفی و تشریح میشوند.
۳-۲- روش پژوهش
محقق پس از تعیین و تنظیم موضوع باید در اندیشه انتخاب روش تحقیق مناسب باشد. این در حالی است که انتخاب روش تحقیق، بستگی به اهداف، ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن دارد. بدین ترتیب، هنگامی میتوان در مورد روش بررسی و انجام یک تحقیق تصمیم گرفت که ماهیت موضوع پژوهش، هدفها و نیز دامنه آن مشخص باشد (نادری و سیف نراقی،۱۳۸۰).
این تحقیق از جنبه هدف، از نوع تحقیقات کاربردی به شمار میرود، زیرا نتایج حاصل از آن می تواند در تصمیمات قانونگذاران، دولتمردان و سرمایه گذاران مورد استفاده قرار گیرد. همچنین از بعد نحوه استنباط در خصوص فرضیه های پژوهش، در گروه تحقیقات توصیفی قرار میگیرد، زیرا به توصیف شرایط می پردازد که به این ترتیب، از نظر استدلالی، استدلال استقرایی است. همچنین، از آنجایی که از طریق آزمایش داده های موجود به نتیجهای خواهد رسید، این تحقیق در گروه تئوریهای اثباتی قرار خواهد گرفت. ضمناً به علت اینکه از طریق پرسشنامه داده های مورد نظر حاصل می شود، تحقیق حاضر در گروه تحقیقات پیمایشی خواهد بود.
۳-۳- سؤالات و فرضیه های پژوهش
سیاست دولت در ایران، توزیع درآمدهای ملی و توسعه مناطق فقیر و کمدرآمد و یا کمتر توسعه یافته است. بههمین منظور، مشوقهایی را از طریق معافیتهای مالیاتی در نظر گرفته تا موجب ترغیب سرمایه گذاری در این مناطق گردد. بنابراین، تعیین محل تولید بهمنظور استفاده از این معافیتها و کاهش هزینه مالیات و افزایش سود، اهمیت ویژهای برای سرمایه گذاران و همچنین برای دولت در بلندمدت خواهد داشت و برای مردم آن مناطق نیز باعث افزایش اشتغال، فرهنگ و رفاه میگردد.
این تحقیق، بر معافیت ماده ۱۳۲ قانون مالیاتهای مستقیم در خصوص تعیین محل سرمایه گذاری (مناطق کمتر توسعه یافته، شهرکهای صنعتی خارج از شعاع سی کیلومتری مناطق توسعه یافته) و ماده ۱۳۸ قانون مالیاتهای مستقیم مبنی بر توسعه و استفاده از این معافیت و همچنین سرمایه گذاری در بخش کشاورزی و یا ایجاد سرمایه گذاری به صورت تعاونی تمرکز دارد. در تحقیق حاضر این سؤال مطرح می شود که آیا سرمایه گذاری در مناطق دور از مرکز و افزایش هزینه های تولید و توزیع و فروش در قبال معاف از مالیات بودن و همچنین توسعه شرکت در قبال استفاده از معافیت متعلقه، قابل توجیه است یا خیر؟
در راستای دستیابی به پاسخ سؤال مطرح شده و همچنین بر اساس رابطه تبیین شده، فرضیه زیر مطرح میگردد:
فرضیه اصلی:
معافیتهای مالیاتی در تحقق سیاستهای دولت اثرگذار بوده است.
فرضیه های فرعی
فرضیه اول: معافیت مالیاتی ماده ۱۳۲ منجر به افزایش سرمایه گذاری در مناطق کمتر توسعه یافته گردیده است.
فرضیه دوم: معافیت مالیاتی ماده ۱۳۸ در توسعه، بازسازی و تکمیل واحدهای موجود صنعتی اثرگذار بوده است.
فرضیه سوم: معافیت مالیاتی ماده ۸۱ منجر به افزایش سرمایه گذاری در فعالیتهای کشاورزی گردیده است.
فرضیه چهارم: معافیت مالیاتی تبصره ۶ ماده ۱۰۵ منجر به افزایش سرمایه گذاری در شرکتهای تعاونی گردیده است.
۳-۴- جامعه و نمونه آماری
۳-۴-۱- جامعه آماری
جامعه آماری شامل سرمایه گذاران شرکتهایی است که در استان کرمانشاه از معافیتهای مالیاتی مواد ۱۳۲، ۱۳۸، ۸۱ و ۱۰۵ استفاده نموده اند.
۳-۴-۲- نمونه آماری
در این تحقیق به دلیل مشکل بودن، انتخاب نمونه به صورت تصادفی از روش نمونه گیری وضعی (حافظنیا، ۱۳۸۹) یا نمونه گیری در دسترس (دلاور، ۱۳۸۶) برای انتخاب آزمودنیها استفاده میگردد.
۳-۵- روشها و ابزار جمعآوری اطلاعات
به منظور گردآوری داده های مورد نیاز برای انجام این پژوهش، از روش کتابخانهای استفاده خواهد شد. به این ترتیب که مبانی نظری تحقیق و پیشینه تحقیق، با مراجعه به کتب، مقالات و سایر منابع موجود استخراج خواهد شد.
همچنین داده های مورد نیاز برای آزمون فرضیه تحقیق، از طریق پرسشنامه قابل استخراج است. پرسشنامه مذکور در اختیار سرمایه گذاران مورد نظر قرار خواهد گرفت.
۳-۶- محاسبه متغیرهای تحقیق
به منظور آزمون فرضیه های تحقیق، از متغیرهای زیر استفاده می شود:
(۱) اثربخشی معافیت مالیاتی ماده ۱۳۲؛ (۲) اثربخشی معافیت مالیاتی ماده ۱۳۸؛ (۳) اثربخشی معافیت مالیاتی ماده ۸۱؛ و (۴) اثربخشی معافیت مالیاتی تبصره ۶ ماده ۱۰۵ که برای اندازه گیری آنها از پرسشهای زیر در پرسشنامه استفاده شده است:
معافیت مالیاتی ماده ۱۳۲ منجر به انجام سرمایه گذاری شما در این منطقه (بهجای مناطق توسعه یافته) شده است.
معافیت مالیاتی ماده ۱۳۸ منجر به انجام سرمایه گذاری شما در این منطقه (بهجای مناطق توسعه یافته) شده است.
معافیت مالیاتی ماده ۸۱ منجر به انجام سرمایه گذاری شما در این منطقه (بهجای مناطق توسعه یافته) شده است.
معافیت مالیاتی تبصره ۶ ماده ۱۰۵ منجر به انجام سرمایه گذاری شما در این منطقه (بهجای مناطق توسعه یافته) شده است.
لازم به ذکر است که پاسخها به صورت پنج گزینهای (طیف لیکرت) خواهد بود:
ﻧﮕﺎرش ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭘﮋوهشی درباره مطالعه مربوط بودن ارزش هزینه مالیات از دیدگاه ...