یکی از مهمترین بخش های هر تحقیق هدف نهایی آن میباشد. هدف نهایی هر تحقیق باید قابل حصول، صریح، روشن و قابل اندازه گیری باشد.در واقع هدف نهایی هر تحقیق ارائه پاسخی مناسب به پرسشهای آن و ارزش هر تحقیق به یافته هایی است که آن پژوهش ارائه میکند. و هدف تحقیق حاضر بررسی تاثیر نسبت های انتقادی حسابداری و بازده سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد. به این منظور بر اساس آمارها و اطلاعات بدست آمده آزمون هایی صورت گرفت که نتایج آن در فصل چهار عنوان گردید. در این فصل قصد داریم علاوه بر جمع بندی مطالب به تفسیر یافته ها بپردازیم و پس از آن بر اساس یافته های تحقیق پیشنهادهایی را جهت بهبود وضعیت موجود ارائه نماییم.
در فصول قبل، کلیات موضوع پژوهش، زیر ساخت نظری، روش پژوهش و یافتههای حاصل از آن به تفصیل شرح داده شد. در این فصل موضوع پژوهش یک بار دیگر بیان شده و سپس نتایج حاصل از پژوهش به اختصار توضیح داده می شود. سپس بر مبنای خلاصهای از آزمون فرضیه پژوهش و یافتههای حاصل از آن، نتیجهگیری انجام شده و در نهایت به بیان پیشنهادها و محدودیتهای پژوهش پرداخته می شود.
۵-۲- مرور فصل های پنجگانه پژوهش
در فصل اول تحت عنوان کلیات پژوهش، پس از بیان مساله به تشریح اهمیت و ضرورت پژوهش پرداخته شد؛ سپس سوالات، فرضیات و اهداف پژوهش شکل گرفتند و در نهایت ضمن تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها، قلمرو پژوهش معرفی شد.در فصل دوم نیز ابتدا پیشینه نظری پژوهش شامل تعاریف و واژه شناسی متغیرها، مفهوم سازی اولیه، سابقه مطالعاتی، ابعاد، مدلها و نظریه های مرتبط با متغیرها مورد بررسی قرار گرفت، سپس به پژوهشهای خارجی وداخلی مرتبط با این مطالعه اشاره شده و جمع بندی گردید. در بخش پایانی این فصل نیز رویکرد کلی پژوهش در قالب چارچوب نظری و مدل مفهومی ترسیم گردید.
در فصل سوم به روش شناسی یافته های پژوهش پرداخته شد، به این منظور روش های پژوهشی استفاده شده، تبیین و توصیف جامعه و نمونه آماری، روش ها و ابزار گردآوری اطلاعات از نمونه آماری، سنجش و تایید. روش تجزیه و تحلیل داده ها و فنون آماری مورد استفاده، ارائه شدند.فصل چهارم نیز شامل تجزیه و تحلیل داده های پژوهش در بخش های آمار توصیفی و استنباطی میباشد. دربخش آمار توصیفی به بررسی وضعیت موجود متغیرها، ترسیم جداول و شاخص های مربوط به آن، ارائه میانگین و انحراف معیار مربوط به آنها، در بخش آمار استنباطی نیز آزمون ،ضریب همبستگی، رگرسیون ارائه شدند.در این فصل نیز به جمع بندی مطالب فصول پنجگانه پرداخته میشود و در ادامه نتایج ویافته های مطالعه درارتباط با فرضیه های پژوهش، محدودیت های انجام پژوهش و پیشنهادهای کاربردی در ارتباط با آن بیان می شود.
۵-۳- یافتههای پژوهش
در راستای تجزیه و تحلیل داده ها، دو فرضیه فرعی تدوین شد تاثیر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته در قالب رگرسیون های تک متغیره مورد بررسی قرار گرفت که نتایج حاصل از آنها به شرح زیر میباشد:
۵-۳-۱- تفسیر یافته های فرضیه اول
ریسک اقتصادی بر نسبت بدهی شرکت رابطه مستقیم وجود دارد. با توجه به مقدار احتمالF، در دوره مورد بررسی مقدار احتمال رگرسیون کمتر از ۵% میباشد که بیانگر این است که فرض H0 با اطمینان ۹۵ درصد رد شده و فرض مخالف آن با اطمینان ۹۵ درصد پذیرفته می شود. همچنین ضریب تعیین () برابر با ۰۴۲/۰ میباشد که دلالت بر این دارد که ۴ درصد از تغییرات متغیر وابسته توسط متغیر مستقل توضیح داده می شود. در این دوره زمانی ریسک اقتصادی با اطمینان ۹۵ درصد معنادار بوده و دارای تاثیر معکوس بر نسبت بدهی میباشد.
مقدار آماره دوربین واتسون نیز برابر با ۵۵۶/۱می باشد که بیانگر عدم وجود خود همبستگی میباشد.
با توجه به نتایج به دست آمده میتوان نتیجهگرفت که ریسک اقتصادی بر نسبت بدهی شرکت تاثیر معکوس دارد، لذا معادله رگرسیون بدست آمده برای فرضیه فوق به صورت زیر است:
DEBTRAT= - 205/0ECONBETA
نتیجه رگرسیون بدست آمده بیانگر این موضوع میباشد که هرچقدر ریسک اقتصادی شرکتها بیشتر باشد شرکتها برای تأمین نیازهای مالی خود از بدهی کمتری میتوانند استفاده نمایند، چرا که ریسک شرکت سبب میشود نرخ بهره ای که وام دهندگان طلب میکنند افزایش یابد در نتیجه توانایی شرکت برای وام گیری کاهش خواهد یافت.
در مقایسه با پژوهش چاسوس و السن و پژوهش مندلکر، نتایج پژوهش حاضر مطابق با نتیجه پژوهش آنها میباشد، در مقایسه با پژوهش های داخلی نیز پژوهشی یافت نشد که به بررسی تاثیر ریسک محیط بر نسبت بدهی بپردازد. جهانخانی و کریم زاده در پژوهشی به بررسی رابطه میان ریسک سیستماتیک و هزینه سرمایه شرکتها پرداخته اند که نتایج این پژوهش نشان داد که رابطه معنی داری میان ریسک سیستماتیک و هزینه سرمایه شرکتها وجود ندارد.
۵-۳-۲- تفسیر یافته های فرضیه دوم
ریسک بازار بر نسبت بدهی شرکت تاثیر دارد. با توجه به مقدار احتمالF، در دوره مورد بررسی مقدار احتمال رگرسیون کمتر از ۵% میباشد که بیانگر این است که فرض H0 با اطمینان ۹۵ درصد رد شده و فرض مخالف آن با اطمینان ۹۵ درصد پذیرفته می شود.
لذا میتوان چنین نتیجهگیری کرد که، ریسک بازار بر نسبت بدهی شرکت تاثیر معنی داری دارد در این دوره زمانی ریسک بازار در سطح اطمینان ۹۵ درصد معنادار بوده و دارای تاثیر مثبت و مستقیم با نسبت بدهی میباشد:
DEBTRAT= 173/0MBETA
مقدار آماره دوربین واتسون نیز برابر با ۵۱۷/۱ میباشد که بیانگر عدم وجود خود همبستگی میباشد. ضریب تعیین () برابر با ۰۳۰/۰ میباشد که دلالت بر این دارد که ۳ درصد از تغییرات متغیر وابسته توسط متغیر مستقل توضیح داده می شود.
نتیجه رگرسیون بدست آمده بیانگر این موضوع میباشد که هرچقدر ریسک بازار شرکت افزایش یابد، میزان تأمین مالی از طریق بدهی نیز افزایش مییابد. به تبع افزایش بدهی شرکت، ریسک شرکت نیز افزایش مییابد،لذا میتوان گفت که ریسک بازار بر نسبت بدهی تاثیر دارد.
در مقایسه با پژوهش چاسوس و السن و پژوهش فرناندز، نتایج پژوهش حاضر مطابق با نتیجه پژوهش آنها میباشد.
۵-۴- پیشنهادها
پیشنهادهای این پژوهش به دو گروه پیشنهادهای کاربردی ناشی از نتایج پژوهش و پیشنهاد برای پژوهشهای آتی تقسیم می شود:
۵-۴-۱- پیشنهادها و توصیه های کاربردی
-
- با توجه به وجود تاثیر عوامل ریسک محیط(ریسک اقتصادی و ریسک بازار) نسبت بدهی شرکت ها، به دولت و سازمان بورس و اوراق بهادار پیشنهاد میشود تا شرایط و محیط مناسب را جهت انجام سرمایهگذاری های بانکها، وام دهندگان و شرکتهای سرمایهگذاری با ریسک کمتر فراهم آورند. یکی از اقداماتی که میتوان در این زمینه انجام داد به روز کردن قانون تجارت و حذف موانع موجود بر سر راه سرمایهگذاران میباشد.
-
- به مدیران شرکتها پیشنهاد میگردد پیش از تأمین مالی منابع، ابتدا فرصت های سرمایه- گذاری مناسب را در راستای حداکثر نمودن ارزش شرکت و توانایی بازپرداخت تسهیلات و به تبع آن کاهش ریسک شرکت، شناسایی و سپس مناسبترین گزینه را انتخاب نمایند.
-
- تهیه صورتهای مالی بر اساس ارزش های تاریخی و دفتری در شرایط تورمی به نظر میرسد در تصمیم گیری ها مؤثر و مفید واقع نگردد زیرا اطلاعات مذکور به خاطر تاریخی و ارزش دفتری بودن با وضعیت جاری منطبق نیست و در این حالت صورت های مالی، وضعیت مالی و عملکرد شرکت ها را به صورت مطلوب ارائه نمیدهند. لذا به سازمان حسابرسی توصیه میشود اقداماتی را اتخاذ نماید تا شرکت ها مؤظف شوند در کنار تهیه صورت های مالی بر اساس اطلاعات تاریخی، صورت های مالی بر مبنای ارزش جاری و تجدید ارزیابی شده نیز تهیه نمایند.
۵-۴-۲- پیشنهاد برای پژوهشهای آتی
با انجام هر کار علمی راه به سوی مسیر جدید باز میشود و ادامه راه مستلزم انجام تحقیقات دیگری است. بدین لحاظ تحقیقاتی که در ادامه نتایج این تحقیق ضروری به نظر میرسد به شرح زیر است:
-
- بررسی تأثیر نحوه تأمین مالی شرکت ها بر ریسک محیط.
-
- بررسی تأثیر ریسک محیط بر تسهیلات دریافتی ارزی شرکت ها در شرایط تحریم فعلی.
-
- بررسی تاثیر دیگر ریسک های ناشی از محیط اقتصادی بر نسبت بدهی شرکتها
-
- طراحی و تعیین الگوی ساختار سرمایه بهینه در صنایع مختلف فعال در بورس اوراق بهادار تهران
۵-۵- محدودیت های پژوهش
به لحاظ در نظر گرفتن دوره زمانی خاص، نتایج پژوهش از قطعیت لازم برای همه دوره ها برخوردار نیست.
پژوهش حاضر با بهره گرفتن از داده های ۶۷ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انجام شده است و در برگیرنده همه شرکتهای موجود در بورس اوراق بهادار تهران نمی باشد.بنابراین به هنگام تعمیم نتایج حاصل از این پژوهش به سایر شرکتها باید این مسأله را مد نظر قرار داد.
اطلاعات مالی و صورت های مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران براساس ریسکهای ناشی ار محیط اقتصادی بر نسبت بدهی مورد آزمون قرار گرفته است، لذا در هنگام تعمیم نتایج حاصل از این پژوهش به سایر شرکت ها، اثرات سایر ریسک ها نیز مد نظر قرار بگیرد.
در استفاده از اطلاعات مالی شرکت های بورس، ارزش دفتری منعکس شده در صورت های مالی مورد استفاده قرار گرفته است، لذا در تفسیر نتایج تحقیق آثار تورم لحاظ نشده است.
منابع و مآخذ
منابع فارسی
-بری گام،اوجین اف،گاپنسکی و دی وز(۱۳۸۲)."مدیریت مالی میانه". ترجمه علی پارسائیان،تهران:انتشارات ترمه.
-پریسایی، مهرداد(۱۳۸۱). “بررسی تأثیر ساختار سرمایه شرکت های بورس اوراق بهادار تهران بر بازده و ریسک".پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی مدیریت برنامه ریزی.
-پورحیدری،امید(۱۳۷۴).” بررسی عوامل تعیین کننده ساختار مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران". پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت، دانشگاه تهران.
-پی. نوو، ریموند (۱۳۸۰)، «مدیریت مالی»، جلد اول، ترجمه دکتر علی جهانخانی و دکتر علی پارسائیان، انتشارات سمت