۳ ـ ۳ ـ طبقه کارگر ۴۶
۳ ـ ۴ ـ فاصله طبقاتی ۴۸
۳ ـ ۵ ـ موضعگیری های جواهری ۴۹
۳ ـ ۶ ـ نقد گزنده جواهری (طنز) ۴۹
۳ ـ ۷ ـ دیدگاه های حماسی سیاسی ـ اجتماعی جواهری ۵۳
۳ ـ ۸ ـ گرایش های سیاسی جواهری ۵۳
۳ ـ ۹ ـ جواهری شاعر مناسبات ۵۳
۳ ـ ۱۰ ـ ساختار شعری جواهری ۵۴
۳ ـ ۱۱ ـ شعر سیاسی جواهری و انتقاد گزنده وی از رهبران ۵۴
۳ ـ ۱۲ ـ تأثیر جواهری بر دیگر شاعران ۵۵
۳ ـ ۱۳ ـ میهن دوستی جواهری ۵۵
۳ ـ ۱۴ ـ توجه به دین و مذهب ۵۶
۳ ـ ۱۵ ـ عشق به وطن و دیگر کشورهای اسلامی ۵۷
۳ ـ ۱۶ ـ بیان مشکلات جامعه اسلام ۶۱
۳ ـ ۱۷ ـ تجلیل از شخصیت های ادبی و ملی جهان اسلام ۶۴
۳ ـ ۱۸ ـ نمونه هایی از شعر های دینی مذهبی جواهری: ۶۵
۳ ـ ۱۹ ـ سروده های دینی و مذهبی جواهری ۶۶
۳ ـ ۲۰ ـ قصیده جواهری در حق آیت الله خامنه ای ۶۸
فصل چهارم دیدگاه های اجتماعی مهدی اخوان ثالث و محمد مهدی جواهری۶۹
۴ ـ ۱ ـ شعر معاصر و تعهد اجتماعی ۷۰
۴ ـ ۲ ـ مقایسه دو شاعر ۷۲
۴ ـ ۲ ـ ۱ ـ تفاوت در مضمون پردازی ۷۳
۴ ـ ۲ ـ ۲ ـ تبدیل من فردی به من اجتماعی ۷۴
۴ ـ ۲ ـ ۳ ـ گرایش های سیاسی ۷۴
۴ ـ ۲ ـ ۴ ـ دفاع از توده های مردم ۷۶
۴ ـ ۳ ـ جواهری و اخوان و تجربه و شعر اجتماعی ۷۶
۴ ـ ۳ ـ ۱ ـ دردمندی هردو شاعر ۷۷
۴ ـ ۳ ـ ۲ ـ موضعگیری های جواهری ۷۸
۴ ـ ۳ ـ ۳ ـ غم خوارگی جواهری ۷۹
۴ ـ ۳ ـ ۴ ـ دردمندی اخوان ثالث ۸۰
۴ ـ ۴ـ تصویر اجتماع ۸۱
۴ ـ ۵ ـ توصیه به وحدت ملی ۸۱
۴ ـ ۶ ـ انعکاس نابسامانی های اجتماعی در اشعار دو شاعر ۸۳
۴ ـ ۷ـ نکوهش جهل از منظر دو شاعر ۸۴
۴ ـ ۸ ـ مبارزه برای رهایی ۸۵

۴ ـ ۹ ـ تحریک و تشویق مردم به مبارزه ۸۵
۴ ـ ۱۰ ـ دلسوزی و گریه بر مصیبت های وطن ۹۱
۴ ـ ۱۱ ـ اهتمام به سرنوشت سایر ملل ۹۱
۴ ـ ۱۲ ـ نگرش به فقردر جامعه ۹۲
۴ ـ ۱۳ ـ موضع گیر های سیاسی در برابر حاکمان ۹۵
۴ ـ ۱۴ ـ شهر، نماد تمدن جدید ۹۶
۴ ـ ۱۵ ـ شعر زیبای مهدی اخوان ثالث در وصف امام رضا(ع) ۹۷
۴ ـ ۱۶ ـ شعر اخوان در رثای امام رضا (ع) ۹۸
فصل پنجم نتایج تحقیق ۱۰۰
ـ نتیجه گیری۱۰۱
ـ منابع تحقیق۱۰۵
ـ چکیده انگلیسی۱۰۹
مقدمه
سپاس مخصوص خداوندی است که انسان ها را متفاوت آفرید و برای بهبود معیشت آنها سنن و قوانینی نیز قرار داد و انسان ها را به پیروی از آن آیین ها فراخوانده و از مؤمنان خواسته است که از دشمنان درونی و بیرونی برحذر باشند.
خدا را سپاس می گویم که پس از تلاش فراوان و با همت و ارشاد استادان، پایان نامه کنونی به مرحله نهایی خود رسید و اذعان و اعتراف می کنم که اگر تلاش بی دریغ استادان محترم نبود هرگز این پژوهش به شکل فعلی خود نمی رسید. بنابر این شایسته است که از زحمات و تلاش های این عزیزان نهایت تقدیر و تشکر را داشته باشم.
در عصر کنونی ادبیات با گرایشهای متعدد خود هیچگاه از بیان مضامین اجتماعی که با زندگی انسان ها گره خورده است خالی نیست. بیشتر شاعران دوره معاصر با توجه به وسعت اطلاعات و قدرت نقدی که دارند تلاش نمودند واقعیت های ملموس جامعه را در سروده های خود بیان نمایند. برخی از این شاعران علاوه بر تبیین واقعیت ها موضع گیری های سیاسی خود را در برابر حکومت زمان خود ابراز نمودند. از جمله این شاعران، مهدی اخوان ثالث شاعر معاصر ایرانی و محمد مهدی جواهری شاعر معاصر عراقی می باشد.