حروف یکسان در هر ستون نشان دهنده عدم تفاوت معنیدار بین دو گونه میباشد. اعداد پس از ± اشتباه معیار میباشند.
با توجه به نتایج، محتوی نسبی آب (RWC) در ریشه در گونه ویول تفاوت معنیداری را با گونه برودار نشان داد که مقدار آن در برودار بیشتر میباشد. نتایج پولوس و همکاران، (۲۰۰۷) بر روی دو گونه Q. laceyi و Q. sideroxyla نیز حاکی از کمتر بودن میزان محتوای نسبی آب (RWC) برگ در حالت عادی در Q. laceyi در مقایسه با Q. sideroxyla بود که مقاومت کمترQ. laceyi را در برابر خشکی بیان مینماید. همچنین نرخ نشت الکترولیت برگ هم نشان داد که با افزایش تنش خشکی مقدار نشت الکترولیت برگ افزایش پیدا کرد. پایداری غشا سلولی تحت تنش خشکی به عنوان یک شاخص تحمل به خشکی بیان شده است. در واقع میزان خسارت به غشاهای سلولی را میتوان از طریق اندازهگیری نشت سلولی ارزیابی نمود (کوچکی و سرمدنیا، ۱۳۸۵)، نشت الکترولیتها نشان دهنده آن است که گیاهان تحت تنش در مقایسه با گیاهان شرایط معمول از هدایت الکتریکی بالاتری برخوردار هستند و این بالا بودن هدایت الکتریکی نشان دهندهی پایین بودن پایداری غشای سیتوپلاسمی میباشد (نادلر و همکاران، ۲۰۰۷). در تحقیقی که توسط سالوادور و همکاران (۲۰۰۴) صورت گرفت، دریافتند که استرس خشکی سبب افزایش نرخ نشت الکترولیت برگ و در نتیجه کاهش پایداری سلولهای غشایی شد. همچنین با توجه به نتایج بهدست آمده در این تحقیق، عملکرد فتوسیستم II در روز و شب در تنش شدید کاهش معنیداری یافتند. تنش خشکی به طور قابل ملاحظهای باعث کاهش عملکرد فتوسیستم II می شود (دریر، ۱۹۹۴ ؛ گاردینر و هادگ، ۱۹۹۶) زیرا در طی تنش خشکی ابتدا میزان فتوسنتز به دلیل بسته شدن روزنهها به طور عمده کاهش مییابد (اپرون و دریر، ۱۹۹۳) و وقتی نرخ جذب روزانه به صفر رسید، سپس عملکرد فتوسیستم II کاهش خواهد یافت (اپرون و همکاران، ۲۰۱۳). استرس کمبود آب می تواند موجب کاهش نرخ انتقال الکترون و یا کاهش فعالیت آنزیم های مسئول تثبیت دیاکسیدکربن شود، یا اینکه هر دو مورد را تحت تاثیر قرار میدهد (تزارا و همکاران، ۲۰۰۳). بررسی گونه Lycium nodosum نشان داد که با افزایش تنش آبی هر دو عامل محصول کوآنتوم و ماکزیمم فلورسانس کاهش پیدا کرد که موجب کاهش عملکرد فتوسیستم II گردید (تزارا و همکاران، ۲۰۰۳). همچنین مطالعه بر روی نهالهای دو گونه Q. lobata و Q. agrifolia نیز نشان داد که میزان عملکرد فتوسیستم II در گونه Q. agrifolia تحت تنش خشکی شدید کاهش معنیدار بیشتری نسبت به گونه Q. lobata پیدا کرد، زیرا گونه Q. lobata نرخ فتوسنتز خود را حتی در تنش کمبود آب شدید نیز حفظ کرد و در نتیجه میزان عملکرد فتوسیستم II آن نیز کمتر کاهش پیدا کرد و در نهایت مقاومت بیشتری در برابر خشکی از خود نشان داد (ماهال و همکاران، ۲۰۰۹).
در این مطالعه همچنین در اثر اعمال تنش محتوای نسبی آب (RWC) ریشه، برگ و ساقه از کنترل به تنش شدید کاهش پیدا کرد، که مشخص مینماید گیاه آب خود را در حالت تنش از دست داده است یا به عبارتی تنش کمبود آب بر روی گیاه اعمال شده است. تزارا و همکاران، (۲۰۰۳) با بررسی بر روی گونه Lycium nodosum تحت تنشهای خشکی، کاهش معنیداری را در میزان محتوای نسبی آب (RWC) برگهای این گونه مشاهده نمودند. در تحقیقی که توسط جولایی منش (۱۳۹۰) بر روی گونه بنه صورت گرفت میزان محتوای نسبی آب در اندامهای ریشه، ساقه و برگ در تنش شدید کاهش معنیداری را نشان داد که با نتایج این مطالعه مطابقت دارد.
۴-۳- نتایج جذب عناصر
نتایج آنالیز واریانس عناصر مختلف نشان داد که مقادیر پتاسیم برگ، فسفر ساقه بین دو گونه معنیداری بود (جدول ۴-۷)، به طوری که با توجه به نتایج مقایسه میانگین مقدار پتاسیم برگ و فسفر ساقه در بلوط ایرانی بیشتر از ویول بود (جدول۴-۸). اثر تنش خشکی به جز در پتاسیم ریشه، ساقه و نسبت سدیم به پتاسیم برگ در سایر پارامترها تفاوت معنیداری را نشان نداد. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که مقادیر پتاسیم ریشه و همچنین نسبت سدیم به پتاسیم برگ در تنش شدید با کنترل تفاوت معنیداری را نشان داد ولی در مورد پتاسیم ساقه از تنش متوسط کاهش معنیداری نسبت به کنترل نشان داد (جدول۴-۹). همچنین نتایج نشان داد که بر همکنش گونه در تنش خشکی برای پتاسیم برگ و سدیم اندامهای برگ و ریشه و نسبت سدیم به پتاسیم برگ و ساقه معنیداری بود. به طوری که میزان پتاسیم برگ در گونه ویول در تیمارهای آبی مختلف ثابت ماند اما در بلوط ایرانی در تنش شدید کاهش معنیداری یافت (شکل ۴-۱). همچنین نتایج سدیم برگ نشان داد که میزان آن در ویول در تنش شدید افزایش یافت اما در بلوط ایرانی کاهش یافت (شکل۴-۲). نتایج بر همکنش گونه در تنش خشکی برای سدیم ریشه نیز نشان داد که در ویول در تنش شدید افزایش یافت ولی در بلوط ایرانی تقریبا ثابت ماند (شکل۴-۳). نسبت سدیم به پتاسیم برگ نیز در ویول از تنش متوسط به تدریج افزایش یافت ولی در بلوط ایرانی تا زمان تنش متوسط ثابت ماند در نهایت در تنش شدید کاهش معنیداری نشان داد (شکل۴-۴). همچنین نسبت سدیم به پتاسیم ساقه در ویول ثابت ماند اما در بلوط ایرانی از تنش متوسط کاهش معنیداری پیدا کرد.
جدول۴-۷- نتایج تجزیه واریانس(میانگین مربعات) جذب عنصر
سدیم (mg/gr)
پتاسیم ( mg/gr)
منابع تغییر
ساقه
ریشه
برگ
ساقه
ریشه
برگ
۳۲/۱ns
۱۹/۰ns
۵۹/۲۱ns
۳۶/۰ns
۷۳/۲۱۹*
گونه
۷۸/۱۳ns
۶۸/۰ns
۱۴/۳۳۱*
۲۲/۱*
۰۳/۹۵ns