حوزه ۶ : استاندارد سازی: که شامل معیارهایی از قبیل نظام مند کردن استانداردها، روش استقرار و تجدیدنظراستانداردها،نتایج استقراراستانداردها،محتویات استانداردها،جمع آوری تکنولوژی و..است.
حوزه ۷: کنترل ها : که شامل معیارهایی از قبیل سیستم کنترل کیفیت و هزینه ها، وضعیت مواد، شرایط فعلی فرایند کنترل و… است.
حوزه ۸: تضمین کیفیت: که شامل معیارهایی از قبیل رویکرد توسعه محصولات و خدمات جدید، ایمنی و کاهش کاستی های محصول، فرآیندهای طراحی و تجزیه و تحلیل و بهبود، توانایی فرآیندها، تضمین کیفیت و ارزیابی و ممیزی آن و… است.
حوزه ۹: نتایج: که شامل معیارهایی ازقبیل نتایج اندازه گیری ها، کیفیت، خدمات و زمان پاسخ دهی است.
حوزه ۱۰: برنامه ریزی برای آینده: که شامل معیارهایی از قبیل شناسایی و درک وضعیت فعلی کار ، مقیاس های غلبه بر قصور، برنامه پیشرفت آینده و… است (رازانی، ۱۳۸۳: ۴۲).
شکل ۵-۲ ) معیارهای دهگانه جایزه دمینگ (رازانی، ۱۳۸۳: ۴۲)
چارچوب ساده شده جایزه دمینگ در نمودار زیر ارائه شده است:
نمودار۱-۲ ) الگوی ساده شده جایزه دمینگ (صفری، ۱۳۸۱ : ۱۰)
۷-۲-۱۱-۲-الگوی ممیزی کیفیت[۱۰۲]:
در سالهای جنگ دوم جهانی کشورهای صنعتی جهان، هریک به فراخور نیازهای خود اقدام به تدوین استانداردهایی در سطح ملی نموده بودند.
در آلمان استاندارد DIN و در ایالات متحده آمریکا استانداردANSI تدوین و مورد استفاده قرار می گرفت . این استانداردها یکسان سازی موارد بسیار متنوعی را شامل می شوند. از اندازه و شکل پیچ و مهره گرفته تا استانداردهای مربوط به انتقال الکترونیکی داده ها. اما با گسترش صنعت و رشد مبادلات میان کشورها نیاز به یک استاندارد فراگیر و جهانی احساس شد. سرانجام سازمان بین المللی استاندارد یا ISO با تدوین استانداردهایی فراگیر، جهان را به پیروی از این استانداردها تشویق نمود. این استاندارد جهانی همان استاندارد های ایزو هستند. در سال ۱۹۸۷ کمیته فنی سازمان ایزو سری استانداردهای ISO 9000 را به جهانیان ارائه نمود.
هدف از تدوین این سری استاندارد، بوجود آوردن الگوئی بین المللی برای پیاده سازی و استقرار سیستم های مدیریت و تضمین کیفیت بوده است که مورد استقبال فراوان در سطح دنیا قرارگرفت، سیستم های مدیریت کیفیت به منظور حفظ سطح کیفیت تعریف شده و بهبود کیفیت از طریق اصلاح فرایندها، در سازمان پیاده سازی می شود.
امروزه واحدهای خدماتی نیز مانند واحدهای صنعتی، علاقه زیادی به استقرار سیستم کیفیت نشان می دهند.
در سال های اخیر مجموعه استانداردهای ۹۰۰۰ ISO به صورت محور اصلی تضمین کیفیت درآمده و این موضوع نه فقط در معدودی از کشورها بلکه در بیش از ۷۰ کشور جهان مورد توجه قرار گرفته است. مجموعه استانداردهای مزبور از دو جنبه زیر دارای شرایط ویژه شده اند:
- تضمین قابلیت رقابت و شرکت در مناقصات و مزایده ها و تضمین آینده برای سازمان یا شرکت هایی که موفق به اخذ گواهینامه آن شده اند (صمدی، ۱۳۸۰: ۳۰).
- نظام ایزو به چگونگی مدیریت فرآیندهای مؤثر بر کیفیت پرداخته و براندازه گیری کارایی و اثربخشی فرآیندها تأکید بسیار دارد.
- نظام مدیریت کیفیت ایزو صرفأ به عنوان سیستمی برای ارزیابی جامع معرفی نمی گردد. این نظام به چگونگی مدیریت فرآیندهای مؤثر بر کیفیت پرداخته و الزاماتی را برای این موضوع تعیین می نماید که برای گرفتن گواهینامه آن باید به نحو مقتضی کلیه این الزامات و نیازمندیها برآورده شده باشد. از جمله این نیازمندی هایی که در ایزو (ویرایش ۲۰۰۰) برآن تاکید بسیار شده است، اندازه گیری کارایی و اثر بخشی فرآیندها است. مطابق این استاندارد باید به طور سیستماتیک کلیه فرآیندهای موجود در سازمان شناسایی شده و اثر بخشی و کارایی آنها اندازه گیری و تحلیل این شاخص ها منجر به بهبود فرآیندها شود (غلامی و نورعلیزاده، ۱۳۸۲ :۲۱)
فواید استقرار سیستم کیفیت:
سیستم های مدیریت کیفیت به عنوان وسیله ای برای بوجود آوردن محصولات منطبق با آنچه از سوی سازمان به مشتری تعهد شده است با توجه به فواید زیر ، در سازمان استقرار می یابد:
بررسی مجدد فعالیت های سازمان بر اساس اهداف سازمان و رفع کاستی ها
شفافیت فرایند ها و شاخص ها در سازمان
جلوگیری از دوباره کاری ها به واسطه تعریف فعالیت های برنامه ریزی شده و سیستماتیک
کاهش هزینه ها ، ایجاد اطمینان و اعتماد در درون سازمان (رده های مدیریتی و کارکنان)
ایجاد اطمینان و اعتماد در برون سازمان (مشتری) و بالطبع قابلیت عرض اندام در فضای مختلف تجاری
افزایش توان رقابت در عرصه بین الملل
*سیستم های مدیریت محیط زیست ، سری استانداردهای ISO 14000
استانداردهای خانواده ISO 14000 شامل استانداردهای بین المللی در رابطه با سیستم های زیست محیطی می باشد این استانداردها در سال۱۹۹۶میلادی توسط کمیته فنی۲۰۷ سازمان ایزو بوجود آمدند.
- اهمیت دادن به جنبه های زیست محیطی در تولید و یا ارائه خدمات
- یکپارچه کردن سیستم های مدیریتی و بهبود روش های مدیریت
- جلب مشتریان بیشتر و افزایش سهم بازار در سطح بین المللی استفاده بهینه از منابع طبیعی
رعایت قوانین ملی زیست محیطی
- حفاظت از محیط زیست و توجه به علائق جامعه در این ارتباط
*سیستم های مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی، سری استانداردهای OHSAS 18001
دریافت گواهینامهHSAS 18001 برای یک سازمان مزایایی را داردکه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
تفکری طرح ریزی شده و مستند در ارتباط با بهداشت شغلی و ایمنی (OH&S )
ساختاری روشن برای مدیریت (OH&S )
ایجاد محیط کاری ایمن تر و سالم تر
افزایش آگاهی و دانش در خصوص مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی
کاهش ریسک حوادث، رویدادها و بیماری های شغلی
از مشکلات روش فوق، ورود ماهیت صرفاً تجاری و مادی شرکت های ارائه دهنده ISO، نگاه سطحی سازمان ها به مدرک ISO و استمرار نداشتن تغییرات در طول زمان است.
۸-۲-۱۱-۲- الگوی مدیریت کیفیت فراگیر[۱۰۳] (جامع):
مدیریت کیفیت فراگیر TQM به عنوان یک نگرش و فلسفه است که بر اساس آن، مفهوم کیفیت و جلب رضایت مشتری در همه جای سازمان جاری می شود و با بهره گرفتن از تکنیک ها و ابزارهای آماری موارد را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد.
مدیریت کیفیت فراگیر خواستار دگرگونی روش مدیریت سنتی است. این مدیریت در نظر دارد مسئولیت، اختیار و توان تصمیم گیری را در همه رده ها و بخش ها بوجود آورد.
سیر تکاملی مدیریت کیفیت فراگیر:
در ابتدا از واژه کنترل کیفیت فراگیر[۱۰۴] (TQC) استفاده می شدکه غربیها اعتقاد دارند، واژه کنترل از یک بار معنایی تلخ برخوردار است و از آن مفهومی استنباط می شود که جنبه مثبتی ندارد، زیرا این مواظبت تنها شامل فرآورده نیست بلکه کارکنان را نیز در برمی گیرد و یادآور دیدگاه بازرسی انبوه است به همین دلیل غربی ها بیشتر از واژه
TQM استفاده می کنند.