از دلایل مهم ایجاد بیماری واژینیت کاندیدایی عودکننده، حذف ناقص کاندیدا از واژن پس از درمان ضدقارچی است، هر چند ممکن است علایم بالینی و التهابات بیمار کم شود، اما ارگانیسم به تعداد کم در واژن میماند و منجر به ناقل شدن بیمار می گردد(۷۶).
بر اساس مطالعات، بعضی از گونه های کاندیدا نسبت به داروهای ضد قارچی مثل فلوکونازول مقاومت نشان می دهند. بنابراین با جداسازی و شناسایی گونه های کاندیدای مسبب فرم عود کننده ولوواژینال و تعیین حساسیت آنها به داروی فلوکونازول می توان الگوی مناسبی از بیماران و مقاومت دارویی آنرا در منطقه جغرافیایی مورد پژوهش گزارش کرد.

اهداف این تحقیق:

1. 1. تعیین گونه های کاندیدایی مقاوم به داروی فلوکونازول در درمان بیماران مبتلایان به ولوواژینیت کاندیدیایی عود کننده ( RVVC ) شهرستان گناباد می باشد.

1. 1. تعیین حداقل غلظت مهار کنندگی ( MIC ) داروی فلوکونازول روی نمونه های کاندیدایی مبتلایان به ولوواژینیت عود کننده.

1. 1. تعیین حداقل غلظت قارچ کشی ( MFC ) داروی فلوکونازول روی نمونه های کاندیدایی مبتلایان به ولوواژینیت عود کننده.

فصل دوم
مروری بر تحقیقات انجام شده
۱-۱ ) قارچ شناسی پزشکی :
قارچ شناسی^[۲] به معنای مطالعه قارچ ها است. بیش از ۵۰۰۰۰ گونه قارچ وجود دارد، که اکثر آنها برای انواع انسان سودمند هستند. این قارچ ها در طبیعت یافت می شوند و وجود آنها برای تجزیه و بازیافت مواد آلی ضروری است (۳۶).
برخی از قارچ ها با ایفای نقش در تولید مواد غذایی و نوشابه های الکلی، تا حدود زیادی کیفیت زندگی ما را بهبود می بخشند. عده دیگری از قارچ ها با تهیه متابولیسم های ثانویه مفید و فعال از نظر زیستی، نظیر آنتی بیوتیک ها (مثل پنی سیلین^[۳]) و داروهای سرکوب کننده ایمنی ( مثل سیکلوسپورین^[۴]) ، خدمت عظیمی به علم پزشکی کرده اند(۹).
همه قارچ ها ارگانیسم هایی یوکاریوک هستند و هر سلول قارچی حداقل یک هسته و غشای هسته ای ، شبکه آندوپلاسمی ، میتوکندری و دستگاه ترشحی دارد. اکثر قارچ ها هوازی اجباری یا اختیاری هستند. آنها کموتروفیک^[۵] هستند، آنزیم هایی ترشح می کنند که انواع بسیاری از مواد آلی را به مواد مغذی محلول تجزیه می کنند و سپس این مواد مغذی به صورت غیر فعال جذب سلول قارچ شده و یا به روش انتقال فعال وارد آن می گردند. عفونت قارچی را مایکوزها^[۶] می نامند(۹).
اکثر قارچ های بیماری زا برونزاد هستند و زیستگاه طبیعی آنها در آب، خاک و بقایای مواد آلی است. مایکوزهایی که میزان بروز آنها از همه بیشتر است، یعنی کاندیدیاز^[۷] و درماتوفیتوزها^[۸] ، به وسیله قارچ هایی ایجاد می شوند که بخشی از فلور میکروبی طبیعی انسان هستند و یا برای بقاء در بدن انسان به عنوان میزبان، تا حدود زیادی تطابق پیدا کرده اند. به منظور سهولت میکوزها را می توان با عناوین سطحی ، جلدی ، سیستمیک و فرصت طلب^[۹] رده بندی کرد(۱۰).
درمان اکثر میکوزها مشکل است. خوشبختانه ، هم اکنون توجه و علاقه فرآیندها به قارچ های مهم از نظر پزشکی و همچنین نسبت به جستجو برای یافتن عوامل بیماری زایی قارچ ها و اهداف درمانی بالقوه آنها جلب شده است(۱۰).
۱-۲ ) عفونت های قارچی :
عفونت های قارچی^[۱۰] اگرچه در گذشته شیوع کمتری نسبت به عفونت های باکتریایی^[۱۱] و ویروسی^[۱۲] داشته اند، ولی در چند دهه اخیر مسؤول افزایش چشمگیری در میزان بروز بیماری بوده اند. در بررسی انجام شده مابین سا لهای ۱۹۷۹ الی ۲۰۰۰ در آمریکا بروز عفونت های قارچی ۲۰۷ درصد افزایش داشته است(۳۵).
در یک بررسی دیگر انجام شده در آمریکا مابین سال های ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۷ نشان داده شده که میزان مرگ و میرناشی از عفونت های قارچی افزایش یافته و به عنوان یکی از متداول ترین علل مرگ و میر از رتبه دهم به رتبه هفتم ارتقاء یافته است (۳۶).
عوامل مستعدکننده ای مانند استفاده وسیع و طولانی مدت از آنتی بیوتیک ها، کورتون ها^[۱۳]، داروهای سرکوب گر ایمنی^[۱۴] و بیماری های زمینه ایی همچون دیابت، ایذر و بدخیمی ها و … سبب شده اند که بیماری های قارچی خصوصاً کاندیدیازیس نسبت به گذشته رو به افزایش باشند. در طی یک تحقیق گونه های کاندیدا به عنوان چهارمین عامل از عوامل مرگ و میر ناشی از عفونت های گردش خون به حساب آمده و ۳۵ درصد از موارد عفونت های خونی منجر به مرگ را، شامل شده اند . (۳۶.۳۷).
عامل بیماری قارچی فرصت طلب از جنس کاندیدا می باشد که به صورت همزیست در دستگاه گوارش، مخاطات، پوست انسان و سایر حیوانات بوده و حتی در محیط نیز یافته می شود. این عامل در شرایطی که مقاومت میزبان به صورت موضعی یا سیستمیک به صورت اولیه و یا ثانویه در اثر عوامل مستعد کننده بیماری کاهش یابد، قادر به ایجاد بیماری در هر ناحیه از بدن خواهد بود. وجود محدودیت هایی همچون تعداد کم داروهای ضد قارچی، سمی بودن آنها برای سلول های بدن یا کاهش حساسیت یک سری از گونه های کاندیدا به این داروها، همواره به عنوان معضلات اساسی در درمان بیماری مطرح بوده اند(۳۸).
عفونتهای قارچی واژن^[۱۵] در ۹۵-۸۵ درصد موارد در اثر کاندیداآلبیکنس^[۱۶] بوجود می آیند . کاندیدا آلبیکنس را میتوان از واژن ۲۰ درصد زنان بدون علامت جدا کرد(۷۴.۷۵).
عفونت های فرصت طلب ناشی از مخمرها در دهه های اخیر اهمیت زیادی یافته است(۳۹).علت این مسئله روند رو به تزاید این عفونت ها از لحاظ بروز و شیوع در جامعه و در بین عفونت های بیمارستانی است . بیماری های ناتوان کننده ای مثل ایدز، دیابت ملیتوس و بدخیمی ها و نیز افزایش کاربرد کاتترهای وریدی، پیوند اعضاء، داروهای ضد سرطان، آنتی بیوتیک های وسیع الطیف و درمان با کورتیکو استروئیدها^[۱۷] از جمله زمینه های مساعد کننده ابتلا به عفونت های مخمری است (۳۸).
اهمیت شناسائی عوامل قارچی متنوع این عفونت ها را در چند جهت می توان خلاصه نمود : ۱) برخی از اشکال بالینی خاص با برخی از عوامل خاص مرتبط هستند. به عنوان مثال بیماران مبتلا به لوسمی بیشتر به کاندیدا آلبیکنس مبتلا می شوند در صورتی که بیماران واجد تومورهای سخت در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت های ناشی از کاندیدا گلابراتا^[۱۸] هستند. ۲) ویرولانس هر کدام از گونه های مخمری با یکدیگر متفاوت بوده و شرط لازم درک پاتوژنز عفونت ها،تعیین هویت عامل علیتی بیماری است .۳) گونه های مختلف نسبت به داروهای ضد قارچی حساسیت متفاوتی دارند. به عنوان مثال حساسیت کاندیدا تروپیکالیس^[۱۹] کمتر از کاندیدا گلابراتا نسبت به فلوکونازول ۳۲-۴ برابر کاندیدا آلبیکنس است. همچنین کاندیدا لوزیتانیا^[۲۰] دارای مقاومت نسبی ذاتی به آمفوتریسین ^[۲۱]B است، پیدا کردن منابع عفونت و درک راه های انتقال بیماری به ویژه در طغیان های بیمارستانی مستلزم شناسائی گونه ها است. (۴۰.۴۱).
۱-۳ ) مخمرها (Yeasts) :
مخمرها^[۲۲] قسمت عمده ای از فلور نرمال پوست و سطوح مخاطی را شامل می شوند و هنگامی که میزبان به هر علتی دچار نقص ایمنی شود، موجب عفونت های قارچی فرصت طلب سطحی، جلدی، مخاطی و یا سیستمیک می شوند. عفونت های مخمری از جمله کاندیدیازیس از مهم ترین و شایع ترین عفونت های قارچی فرصت طلب هستند که به صورت حاد، تحت حاد و مزمن در پوست، ناخن، سطوح مخاطی واژن، برونش، ریه و دستگاه گوارش ایجاد می شوند گاهی نیز منتشر شده و کلیه، کبد، ریه و قلب را گرفتار می سازند(۱۱). واکنش میزبان در برابر بیماری از یک التهاب مختصر تا بروز ضایعات چرکی و گرانولوماتوز^[۲۳] در تغییر است. در چند دهه اخیر افزایش چشمگیری در عفونت های ایجاد شده توسط این ارگانیسم ها اتفاق افتاده است و افزایش بروز عفونت های فرصت طلب مخاطی و سیستمیک توسط مخمرها با افزایش جمعیت بیماران با سیستم ایمنی ناکارآمد و هم چنین پیشرفت در علم پزشکی و استفاده از روش های درمانی جدید در ارتباط بوده است(۴۲.۴۳).
۱-۳-۱ ) روش های شناسایی مخمرها :
شناسایی مخمرها برای درک روابط اپیدمیولوژیک عفونت - محیط و شناخت مخازن، منابع و منشأ بیماری ضروری است. روش های متعددی از گذشته تا حال برای تعیین هویت مخمرها و در رأس آنها کاندیداها به کار رفته است. این روش ها را کلاً می توان به دو گروه فنوتیپیک^[۲۴] و ژنوتیپیک^[۲۵] تقسیم نمود. از جمله روش های گروه اول عبارت است از: مرفولوژی مخمرها در محیط عصاره مالت آگار^[۲۶]، روش های جذب و تخمیر قندها ) اجرای این روش ها بسیار متنوع بوده از متدهای قدیمی کشت در لوله های حاوی محیط مایع) روش ویکرهام( تا استفاده از دیسک ها ی قندی)اگزانوگرافی^[۲۷]( ، استفاده از کیتهای تجارتی مثل API و بالاخره روش های جدید اتومات مثل سیستم Vitek در تغییر است، روش های سرولوژی ) مثل سیستم تجارتی (Candida Check، روش کشت روی محیط های رنگ زا مثل (CHROMagar Candida) و روش های دیگر(۱۰۷.۱۰۸).
روش های ژنوتیپی نیز متنوع بوده، از جمله می توان به استفاده از پرایمرهای اختصاصی در PCR و
multiplex- PCR ، استفاده از پروب های اختصاصی هرگونه، ،PCR-RFLP ، تعیین توالی نواحی ژنی خاص و real-time PCR اشاره نمود (۱۰۹).
۱-۴ ) عفونت فرصت طلب :
اکثر بیمارانی که به عفونت های فرصت طلب مبتلا می شوند به بیماری های زمینه ای وخیم و اختلال دفاع های میزبان دچار هستند. عفونت های فرصت طلب در افراد واجد کفایت ایمنی هم مشاهده می شوند. در حین عفونت ، اکثر بیماران پاسخ های ایمنی سلولی و همورال قابل ملاحظه ای نسبت به آنتی ژن های قارچی نشان می دهند (۷۴).
عفونت کاندیدا می تواند سطحی یا تهاجمی باشد. عفونت سطحی اغلب در پوست یا غشای مخاطی تأثیر می گذارد و می تواند با موفقیت با داروهای ضد قارچی موضعی درمان شوند. با این حال عفونت های قارچی تهاجمی اغلب تهدید کننده زندگی هستند، که احتمالاً به علت روش های تشخیصی ناکارآمد و نامناسب اولیه در درمان داروهای ضد قارچ است(۳۴).
عوامل خطر برای کاندیدیازیس تهاجمی شامل : عمل جراحی ( به خصوص جراحی شکم ) ، سوختگی ، اقامت طولانی مدت در بخش مراقبت های ویژه ، آنتی بیوتیک های وسیع الطیف و سرکوب کننده های سیستم ایمنی هستند(۳۴).
پیشرفت در عملکردهای پزشکی به عنوان مثال : شیمی درمانی ، پیوند عضو ، دیالیز ، تغذیه تزریقی و کاتاتر وریدی مرکزی همچنین به تهاجم و کلونیزاسیون قارچ ها کمک می کنند. (۳۴).
۱-۵ ) کاندیدا و کاندیدیازیس :
-۵-۱ ) تاریخچه :
در حدود ۲۰۰ سال زمان نیاز بود تا عامل بیماری تراش^[۲۸]، اولین شکل بیماری کاندیدیازیس که توصیف شده است، بدرستی تشخیص داده شود. اولین اشاره به لفظ تراش در سال ۱۶۶۵ میلادی توسط Pepys بوده است، هرچند منبع اصلی و نسخه اصلی اولین توصیف از این بیماری مربوط به بقراط است که در چهارصد سال قبل از میلاد مسیح در دو بیمار آنرا توصیف کرده است(۷۷). در سال ۱۸۴۶ میلادی Berg در یک مطالعه علمی بر روی بیماری، ارتباط بیماری را با قارچها نشان داد. در سال ۱۸۳۹ میلادی Langenbeck عامل بیماری را برای اولین بار جدا کرد و در سال ۱۸۴۷ میلادی، Robin آنرا تحت عنوان Oidium albicans طبقه بندی کرد. این اولین بار بود که لفظ آلبیکنس(به معنای سفید کردن یا سفید شدن) درباره عامل تراش بکار برده شد. در سال ۱۸۸۸ Hansen عامل بیماری در گروه مونیلیا قرار داد. در سال ۱۹۲۳ Berkhout بدلیل آنکه این موجود زنده به وضوح با گونه های مونیلیا تفاوت داشت، نام ژنریک کاندیدا (بر گرفته از یک لغت لاتین به معنای لباس سفیدی که کاندیدا های مجلس سنا در روم باستان بر تن میکردند)، را برای آن پیشنهاد داد. در سال ۱۹۳۱ Benham بدنبال ملاک های تشخیص این قارچ، خصوصیات تشخیصی آنرا تشریح کرد. و در سال ۱۹۵۴ میلادی در هشتمین کنگره گیاه شناسی رسماً کاندیدا آلبیکنس به عنوان عامل بیماری پذیرفته شد. در سالهای ۱۹۵۰ تا ۱۹۹۰مطالعات اغازین انجام شده خصوصا در زمینه تاکسونومی،بیوشیمی و میکروسکوپی بسط یافت(۱۱۲).
جنبه های بیولوژی مولکولی در طی دهه ۸۰ میلادی با کشف دیپلوئید بودن ژنوم کاندیدا آلبیکنس و وجود هتروزیگوسیتی طبیعی در بین جدایه ها انتشار یافت(۱۱۳).روش های ترانسفورماسیون، جداسازی ژنها، حذف ژنها، تایپینگ سوشها و آنالیز کروموزومها گسترش یافت. تعیین توالی اسید های نوکلئیک در ژنوم کاندیدا آلبیکنس کامل شده است و مدارک جدیدی دال بر وجود مرحله جنسی در آن بدست آمده است(۱۱۴).
کاندیدیازیس بعنوان یک معضل بالینی ، اصولا در بیمارانی که سیستم ایمنی شان^[۲۹] به مخاطره افتاده است همچنان باقی مانده است. این اتفاق ناگهانی نبوده است - در حالیکه توجه به کاندیدا آلبیکنس به عنوان مهمترین گونه بیماریزا بیشتر بوده است - اکنون سایر گونه ها از قبیل کاندیدا گلابراتا ، کاندیدا کروزئی^[۳۰] و کاندیدا دابلی نینسیس^[۳۱] نیز از نظر بالینی اهمیت پیدا کرده باشند. تا حدی این مسئله مربوط به پیشرفت های علمی در این زمینه است. استفاده از فلوکونازول که به عنوان یک داروی جایگزین برای آمفوتریسین B توجهات را به خود جلب کرد، منجر به ظهور برخی از گونه ها به عنوان گونه بیماریزا شد که مقاومت ذاتی یا اکتسابی به این دارو داشتند(۱۱۵).
۱-۵-۲ ) بیولوژی :
جنس کاندیدا شامل حدود ۲۰۰ گونه متفاوت است ، اما تنها تعداد کمی از گونه ها پاتوژن های فرصت طلب انسان هستند و سبب عفونت میزبان ناتوان یا دارای نقص ایمنی می شوند(۱۱۵).در واقع ۶۵% از گونه های کاندیدا توان رشد در ۳۷ سانتی گراد را ندارند؛ خصوصیاتی که در واقع برای بیماریزایی یک عامل عفونی لازم است(۱۱۶).
کاندیدا یک مخمر تخم مرغی کوچک با دیواره نازک و قطرm 4,6 % است و جوانه تولید می کند. ارگانسیم های این جنس درون بافت به ۳ فرم هستند. بلاستوپور^[۳۲] ، سودوهیف^[۳۳] و هیف^[۳۴]. کاندیدا به آسانی بر روی محیط کشت ساده رشد می کند. لیز سانترفیوژنی به جدا کردن آن از خون کمک می کند. گونه ها توسط آزمایش بیو شیمیایی ( در حال حاضر توسط وسایل اتوماتیک )یا بر روی آگارهای خاص شناسایی می شوند(۱۱۶).
از نکات قابل توجه این است که تعداد عوامل بیماریزای کاندیدایی رو به افزایش است که تغییر در طبقه بندی و نیز کشف گونه های جدید نیز در آن دخیل بوده است. بطور مثال کاندیدا گلابراتا در ابتدا در خانواده کاندیدا قرار نداشت و کاندیدا دابلی نینسیس از گونه آلبیکنس جدا شده است. برخی گونه نیز بالقوه برای بیماران درگیر از نظر سیستم ایمنی بیماریزا هستند. گونه های کاندیدا اغلب برای انسان غیر بیماریزا اند و بصورت ساپروفیت در محیط وجود دارند، اما گونه های بیماریزا معمولا از بیماران و یا میزبانهای انسانی و حیوانی گزارش شده اند، بنابراین اعتقاد بر این است کاندیدیازیس منشأ درونی^[۳۵] دارد(۸۴).
جنس کاندیدا متشکل از اجرام ^[۳۶]قارچی هتروژنی است که به شکل مخمری رشد می کنند و اغلب گونه ها در کنار فرم مخمری اشکال فیلامنتی مثل هایف کاذب نیز ایجاد می کنند( جدول -۱). اما در
این بین کاندیدا آلبیکنس و کاندیدا دابلینینسیس ایجاد میسلیومهای حقیقی می کنند و به آنها پلی مورفیک می گویند. در آزمایشگاهها از روی خصوصیات میکروسکوپی و عوامل موثر بر رشد برای تشخیص استفاده می کنند(جدول-۲).
بطور معمول از آزمایش ایجاد لوله زایا در محیط سرم، و بررسی ایجاد کلامیدوکونیدی در محیط کورن میل آگار، رشد در محیط کروم آگار کاندیدا و الگوی جذب کربوهیدراتها برای تشخیص گونه ها استفاده می شود.
۱-۵-۳ ) تاکسونومی کاندیدا :
در گذشته گونه های جنس کاندیدا بدلیل فقدان مرحله جنسی (تلئومورف) در دسته قارچهای ناقص^[۳۷] قرار می گرفتند، از سوی دیگر مرحله جنسی برخی گونه های مختلف بیماریزا و غیر بیماریزا بتدریج توصیف شد اما با این وجود همچنان از نظر تاکسونومیک در دسته قارچهای ناقص قرار می گیرند و با نام آنامورف (مرحله غیر جنسی) نامیده می شوند. اغلب گونه های کاندیدا از نظر جنسی جزء آسکومیستها طبقه بندی می شوند و بررسی توالی ها DNA مراحل جنسی و غیر جنسی ارتباط با آسکومیستها را ثابت می کند. همچنین برخی از خصوصیات درباره گونه های کاندیدا وجود دارد که نشان می دهد به آسکومیستها تعلق دارند. برای مثال، اوره آز منفی، فاقد کپسول، تخمیر کننده، اینوزیتول منفی هستند؛ در دیواره سلولی بتا گلوکان می سازند و توانایی تولید نشاسته و پیگمان کاروتنوئید را بر خلاف بازیدیومیستها ندارند. مرحله جنسی(کونژوگاسیون) در محیط های مثل V8 اگار، محیط عصاره مخمر مالت آگار و محیط McClary’s استات در گونه های هتروتالیک^[۳۸] قابل القاء است(۱۱۵).
۱-۵-۴ ) ژنتیک و بیولوژی مولکولی کاندیدا :
مطالعه در سطح ژنوم و DNA کاندیدا آلبیکنس به دلیل این حقیقت که این مخمر بطور ثابت دارای ژنوم دیپلوئید و بدون مرحله جنسی است، دچار اشکال است زیرا ایجاد یک موتانت نیازمند تخریب با حذف ژن یا ژنهای مشابه و همسان در هر دو آلل در ژنوم است، که باعث مشکلات و پیچیدگی در تمام مطالعات بیان ژن و تنظیم ژنی در این موجود زنده شده است. علیرغم این معظلات اطلاعات کاملی درباره بیولوژی این مخمر بدست آمده است و در سایتهای مختلف مربوطه موجود است. صدها توالی DNA در Gene bank database ثبت شده است. پیچیدگی های زیادی در ژنوم کاندیدا وجود دارد؛ کدون سه تایی CUG که بطور نرمال یک رزیدوی لوسین را کد می کند در گونه های کاندیدا سرین را کد می کند. این اختلاف در اثر تغییرات در ساختارهای حلقوی tRNA سرین در کاندیدا می باشد و ممکن است در خاصیت ترموتولرانسی گونه های کاندیدا دخیل باشد. همچنین کدون CTG به لوسین ترجمه می شود در کاندیدا آلبیکنس به سرین ترجمه می شود. با وجود آنکه مرحله جنسی در کاندیدا آلبیکنس شناخته نشده است اما ژنهای همولوگ با ساکارومایسس سرویسیه که در تولید عوامل جفت گیری^[۳۹] و سایر عملکرد های مرتبط با میوز دخیل اند یافت شده اند. نقش این ژنها در کاندیدا آلبیکنس شناخته نشده است. البته محتمل بنظر نمی رسد که کاندیدا آلبیکنس دارای مرحله جنسی پنهان یا شناخته نشده ای باشد زیرا ژنوم کاندیدا آلبیکنس بسیاری جهش های ژنی کشنده منفرد است که با یک الل دیپلوئید عملکردی و اصلی به توازن رسیده اند. در واقع یک سازماندهی مجدد ژنی^[۴۰] جایگرین مرحله جنسی حقیقی در کاندیدا آلبیکنس شده است (۱۱۷.۱۱۸).
کاندیدا آلبیکنس دارای هشت کروموزموم دوتایی است که از یک تا ۷ نامگذاری شده اند، بعلاوه یک کروموزم R که از نظر اندازه بسیار متغیر است. تعداد کروموزوم در برخی از گونه های دیگر نیز شناسایی شده است، در کاندیدا گلابراتا و کاندیدا پاراپسیلوزیس^[۴۱] ۱۴، در کاندیدا گیلرموندی^[۴۲] و کاندیدا کروزئی ۸، کاندیدا کفیر^[۴۳] ۱۸ و در کاندیدا تروپیکالیس ۱۲ می باشد. کاندیدا تروپیکالیس نیز همانند کاندیدا آلبیکنس ژنوم دیپلوئید دارد ولی کاندیدا گلابراتا هاپلوئید است. اندازه کروموزموم ها از Mb 0.5 تا ۴.۵ است و در تمام گونه ها بجز گلابراتا اندازه آنها از ساکارومایسس بزرگتر است(۱۱۹).
۱-۵-۵ ) ریخت شناسی و شناسایی کاندیدا :
گونه های کاندیدا در محیط کشت یا بافت به صورت سلول های مخمری بیضی شکل ( به اندازه ۶-۳ میکرومتر ) رشد می کنند. همچنین هنگامی که جوانه های آنها به رشد خود ادامه می دهند ولی از یکدیگر جدا نمی شوند، ریسه های کاذب تشکیل می شوند، و زنجیره هایی از سلول های دراز به وجود می آورند که در محل تیغه های بین سلولی، فشرده یا منقبض شده اند. (۱۱۹).