تمرین تشکل و تحزب و تن دادن به سازماندهی و تعاون برای پیشبرد اهداف و عادت به انضباط و دقت در امور ( نمازی زاده و سلحشور ، ۱۳۷۲ ) .
۴ – هدف های حرکتی و مهارتی
شناخت استعدادهای حرکتی و پرورش و شکوفایی آنها و دیگر قابلیت های فطری و استعدادهای خدادادی
تمجید فرهنگی و تقویت حس زیباشناسی در حرکات
یادگیری مهرت های حرکتی و ورزشی و ایجاد هماهنگی عصبی و عضلانی
بهره مند شدن از فعالیت های حرکتی و جسمی در گذران سالم اوقات فراغت ( نمازی زاده و سلحشور ، ۱۳۷۲ ) .
۲-۲-۲ ) کارکردهای اجتماعی ورزش
با توجه به ارتباط متقابل ورزش به عنوان یک نهاد اجتماعی با سایر نهادهای اجتماعی مانند خانواده ، مذهب ، آموزش و پرورش ، نهادهای اقتصادی و سیاسی و حتی رسانه های گروهی ، سعی در تحلیل ابعاد اجتماعی ورزش در سطوح مختلف دارند . کارکردهای ورزش در نظام اجتماعی :
کسب مهارت های اجتماعی
دسترسی به فرصت های تحصیلی ، حرفه ای و ….
کنترل اجتماعی
رهایی از تنش ها
تندرستی جسمانی
کاهش تضادها و تنش ها
ترویج وفاداری ملی
تصحیح حمایت های اقتصادی و سیاسی
جامعه پذیری و همنوایی
اتحاد افراد در زمینه های اجتماعی
تقویت نقش های جنسی ، سنتی و نژادی ( رحمتی ، ۱۳۷۶ ) .
بسیاری عقیده دارند که فعالیت های بدنی ، مخصوصا” بازی و تمرینات رشته های ورزشی ، محیط مناسبی را جهت کسب ارزش های فرهنگی ، گرایش های مثبت فردی ، اجتماعی و رفتارهای سنجیده فراهم می آورد و آن چه که از راه حرکات بدنی آموخته می شود به سایر جنبه های زندگی نیز قابل انتقال است ، بنابراین می توان گفت که ورزش وسیله ای برای اجتماعی شدن است . کارکردهای ورزشی در زندگی جوانان از دیدگاه های مختلف فردی ، اجتماعی و تربیتی قابل مطالعه است که در این بخش به چند مورد از مهم ترین آنها اشاره می گردد :
۱ – نشاط روحی و جسمی
طبیعت زندگی جوانان ایجاب می کند که روح نشاط و شادابی در این دوره وجود داشته باشد ، مشکلات مختلفی در زندگی امروزه جوانان وجود دارد که ممکن است از میزان نشاط آنها بکاهد . ورزش کردن یکی از راه هایی است که قادر است در استمرار نشاط روحی و جسمی جوانان به ایفای نقش بپردازد . فعالیت های ورزشی ، تحرک فیزیکی جوانان را موجب شده و آنان را از حالت رکود و سستی خارج می سازد . هر فردی در جامعه موقعی می تواند وظایف اصلی خود را به نحو احسن انجام دهد که از شادابی و نشاط برخوردار باشد . نشاط جوانان باعث می شود که آنان نسبت به مسائل پیرامون زندگی خود خوش بین بوده و دچار یاس و ناامیدی نشوند . اگر جوانان به لحاظ روحی آمادگی لازم برای مقابله با مشکلات داشته باشند از فرازو نشیب زندگی هراسی نداشته و سعی می کنند با تصمیم گیری های صحیح و منطقی و اعتماد به نفس بیشتر در جنبه های مثبت قدم بردارند ( فخرائی ، ۱۳۷۸ ) .
انسجام در روابط گروهی
صاحب نظران علوم تربیتی و اجتماعی بر این باورند در دوره جوانی روابطی که افراد با دوستان در گروه همسالان خود پیدا می کنند ، نقش عمده ای در کیفیت زندگی اجتماعی آنان ایفا می کند . می توان گفت که در این دوره سنی رابطه با دوستان حتی بر روابط خانوادگی و خویشاوندی جوانان غلبه کرده و بسیاری از آنان الگوهای رفتاری خود را از دوستان می گیرند . روابط گروهی که بین جوانان به وجود می آید ، تحت تاثیر عوامل مختلف است که وجود اشتراک زندگی جوانان را تشکیل می دهد . این عوامل ممکن است جنبه های مثبت یا جنبه های منفی را شامل شود . ورزش کردن نمونه ای از رفتارهای گروهی مثبت و ولگردی یا سیگار کشیدن نمونه ای از رفتارهای منفی است . رفتارهای مثبت مثل ورزش کردن باعث می شود که جوانان در ارتباط متقابل پیوسته با یکدیگر قرار گیرند و به این ترتیب میزان همبستگی و انسجام در میانشان بیشتر می شود .ورزش کردن باعث می شود که روابط بلند مدت صمیمانه بین جوانان به وجود آید بطوری که بعد از گذر از دوره جوانی پیوندهای آنها گسسته نمی شود ، و حتی در مراحل بعدی زندگی آنان استمرار می یابد ( فخرائی ، ۱۳۷۸ ) .
جلوگیری از بزهکاری
مطالعات جامعه شناسان نشان می دهد که میزان بزهکاری و آسیب های اجتماعی افراد در اغلب جوامع در دوره نوجوانی بیشتر از سایر دوره های زندگی است . دوره جوانی سرشار از بحران هایی است که برای گذر سالم از آن جوانان نیاز به فعالیت هایی دارند که به لحاظ روانی و اجتماعی آنان را تقویت نماید . یکی از این فعالیت ها ورزش است . ورزش کردن باعث می شود که زمینه های بزهکاری و انحرافات جوانان مقدار زیادی از بین برود . جوانانی که به ورزش می پردازند و برای پیشرفت در این زمینه تمام تلاش خود را به کار می گیرند افکار و ذهنیاتشان در زمینه های مثبت و مساعد سیر می کند ، و آنان به فکر رفتارهای انحرافی نمی افتند . ورزش کردن جوانان ، از یک طرف ویژگی های مثبت شخصیتی را در آنان تقویت کرده و از طرف دیگر اوقات بیکاری برای آنان باقی نمی ماند که به دنبال رفتارهای آسیب زا باشند ( فخرائی ، ۱۳۷۸ ) .
امید به آینده
یکی از ویژگی ها و خصایص روحی لازم برای جوانان داشتن امید به آینده است . امید به آینده ای مطلوب و آرمانی باعث می شود که جوانان تمام تلاش و پشتکار خود را برای رسیدن به اهداف خود به کار گیرند ، امید به آینده جوانان تحت تاثیر مقتضیات و شرایط مختلف تغییر می یابد . برخی از متغیرها به افزایش میزان امید آنان و برخی دیگر به کاهش آن منجر می شود . ورزش یکی از متغیرهایی است که به صورت مختلف میزان امید به آینده را در جوانان افزایش می دهد . ورزش کردن حتی به صورت آماتور و فعالیت های جنبی بر روحیه و روان جوانان تاثیر گذاشته و موجب افزایش اعتماد به نفس و امیدواری در سایه تلاش و عدم اتکاء به دیگران می شود . موفقیت های ورزشی که برای جوانان ورزشکار بدست می آید در حفظ و تعادل شخصیت آنان تاثیر می گذارد . ممکن است تعدادی از این دسته جوانان در زمینه های تحصیلی یا شغلی موقعیت مطلوبی بدست نیاورند ، ولی پیروزی هایی که در میدان ورزش کسب می کنند ، آرامش خاطر را در آنان به وجود آورده و نسبت به آینده امیدوار می سازد (فخرائی ، ۱۳۷۸) .
تقویت خصایص جوانمردی
از ویژگی های طبیعی دوران جوانی ، داشتن خصلت جوانمردی در مقابله با تجاوزگری ها و بی عدالتی هاست . متاسفانه در شرایط کنونی ، جامعه تحت تاثیر عوامل مختلف ، برخی از جوانان این خصلت طبیعی را از دست داده و در معرض انحطاط اخلاقی و فرهنگی قرار گرفته اند . بی بندوباری ها لاابالی گری ها و برخی حرکات و رفتارهای ناپسند که از برخی جوانان در زندگی روزمره دیده می شود موید همین امر است . ورزش کردن یکی از شیوه هایی است که از پرداختن به این گونه امور جلوگیری می کند . ورزشکار بودن با جوانمرد بودن آمیخته شده و بسیاری از ورزشکاران سعی می کنند خصلت جوانمردی را در رفتارهای خود به کار گیرند . فعالیت ورزشی بخصوص در بعد حرفه ای اش وجه اجتماعی برای صاحبان خود کسب می کند و آنان سعی می کنند این وجه را از دست ندهند . خصلت های جوانمردانه در برخی از ورزش های جامعه ما مثل ورزش باستانی بیشتر جلوه گر می شود ( فخرائی ، ۱۳۷۸) .
احساس لیاقت و برتری
جوانان نیاز به انجام فعالیت هایی دارند که احساس لیاقت ، برتری و شایستگی را در آنان افزایش دهد . زیرا غرور دوران جوانی باعث می شود که آنان گرایش روانی _ اجتماعی بیشتری در این جهت پیدا کنند . یکی از کارکردهای ورزش جوانان این است که میزان رضایت آنان را افزایش داده و موجب حس برتری ، لیاقت و شایستگی می شود . پیروزی هایی که به صورت فردی یا گروهی در جریان بازی های ورزشی حتی به صورت غیر رسمی برای جوانان حاصل می شود ، افتخار آفرینی هایی را سبب می شود که برای زندگی اجتماعی جوانان ثمربخش است . احساس لیاقت و شایستگی ، امید به آینده را در جوانان افزایش داده و بر میزان تلاش و پشتکار آنان می افزاید ( فخرائی ، ۱۳۷۸) .
روابط سالم اجتماعی
آسیب پذیری دوره نوجوانی و جوانی باعث می شود که تعدادی از افراد این گروه سنی تحت تاثیر شرایط نامساعد خانوادگی ، اجتماعی و عناصر مربوط به آنها در مسیر روابط ناسالم اجتماعی در میدان جوانان را موجب می شود . جوانانی که به صورت انفرادی یا گروهی به ورزش می پردازند نیاز به برنامه ریزی ، سازماندهی و تقسیم اوقات خود برای فعالیت های خود دارند . همین امر موجب می شود که فرصت های زندگی آنان تحت قاعده درآید . در چنین شرایطی برقراری روابط سالم آسان تر خواهد شد . زیرا مجال گرایش به رفتارهای ناسالم برایشان باقی نمی ماند ، در سایه ورزش می توان به تقویت و روابط سالم در محیط های خانواده ، مدرسه ، دانشگاه و سایر نهادهای اجتماعی کمک نمود ( فخرائی ، ۱۳۷۸) .
۲-۲-۳ ) اثر فعالیت های ورزشی بر آسایش روانی
بررسی اندیشه ها و الگوهای تربیتی در طول قرن ها نشان می دهد ورزش و تربیت بدنی در بافت نظام آموزشی جایگاهی متمایز و برجسته یافته و ضمن استفادهء گسترده در حوزه های مختلف اجتماعی به میانجی ای تربیتی برای جامعه شناسان و سایر متخصصان تبدیل شده است . زمانی که صحبت از اهداف تعلیم و تربیت به میان می آید ، تربیت بدنی و علوم ورزشی از مهم ترین ابزارهایی است که کمک می کند اهداف مذکور از طریق طراحی برنامه هایی سالم و کاربردی محقق شود . دست اندرکاران آموزش عالی در کشورهای توسعه یافته دریافته اند که سرمایه گذاری و توجه هر چه بیشتر به تربیت بدنی و علوم ورزشی می تواند ضمن تغییر نگرش دانشجویان در جهت مثبت ، چشم انداز سلامت و بهره وری جامعه را نیز بهبود بخشد ( جوادیان صراف ، ۱۳۸۷ ) . تحقیقات زیادی در مورد سلامتی و فعالیت ورزشی و ارتباط این دو صورت گرفته است . بسیاری از بیماری های دستگاه گردش خون و تنفس ، سکته قلبی ، سکته مغزی ، فشار خون و دیابت ناشی از کم تحرکی هستند . در بیست سال اخیر به علت هزینه زیاد مترتب بر درمان بیماری های روانی ، تلاش شده تا رابطه فعالیت های جسمانی و بیماری های روانی را بررسی نمایند .این بررسی ها در تعیین نقش فعالیت های ورزشی برای درمان ، تسکین و کاهش بیماری های روانی صورت می گیرد . در این رابطه زمینه چند صد تحقیق و بیش از ۳۰ مطالعه فراتحلیلی وجود دارد . این فعالیت های علمی در مورد افسردگی و اضطراب صورت گرفته است . در این مطالعات نقش فعالیت های ورزشی را در ارتباط با بیماری های روانی مانند افسردگی ، اضطراب ، بهبود کیفیت زندگی ، عزت نفس و کم خوابی بررسی کرده اند (مجله ورزشی… ۱۹۹۷ )[۹] . شواهدی وجود دارد که نشان می دهد فعالیت های جسمانی در درمان افسردگی بسیار اثربخش می باشد . اعتماد به نفس ، اضطراب ، تلقی فرد نسبت به خود ، اخلاق و خوی فرد و نحوه رفتار او با دیگران ، با شرکت در فعالیت های هوازی مستمر بهبود پیدا می نماید . ادراک افراد بخصوص بزرگسالان با شرکت در فعالیت های ورزشی تغییر مثبت خواهد داشت ( سو ایی ، ۱۹۹۴ )[۱۰] .
ارتباط فعالیت های ورزشی و سلامتی جسمانی تقریبا” روشن می باشد . کم تحرکی ، مرگ و میر ناشی از سکته قلبی ، سکته مغزی ، افزایش فشار خون ، افزایش چربی خون ، مبتلا شدن ضعف عضلانی ، چاقی و سرطان را افزایش می دهد . کمبود تحرک پیامدهای مضر زیادی دارد . در انگلستان ۴۰ درصد افراد مبتلا به کم تحرکی هستند . ورزش و فعالیت جسمانی به طور غیر مستقیم کیفیت زندگی را بهبود می بخشد ، آسایش روانی فراهم می آورد ، بیماری های جسمی را کاهش می دهد و از مرگ ومیر زودرس جلوگیری می نماید . بیماری های روانی بسیار گسترده می باشند . در سال ۱۹۹۵ بررسی بهداشت روانی در انگلستان به دنبال مطالعات گسترده ای نشان داد که ۲۰ درصد از زنان و ۱۴ درصد از مردان از نوعی بیماری روانی زجر می برند . حدود ۲۰ درصد از بچه ها گرفتار بیماری روانی شدید و حدود ۷ تا ۱۰ درصد گرفتار بیماری های روانی کم شدت می باشند . این بیماری ها مشکلاتی را برای مبتلایان به دنبال دارد . این مشکلات رشد و تکامل طبیعی افراد را تخریب می نماید . این تخریب در مورد افرادی که از نظر اجتماعی در شرایط نامساعدی هستند بیشتر می باشد( ماوسون ، ۱۹۹۳ )[۱۱] . مطالعه بیماران روانی و فعالیت ورزشی موضوع جدیدی نیست . احساس خوب بعد از فعالیت ورزشی و تحولات روانی مثبت بعد از ورزش به شکل گسترده ای مورد توجه قرار گرفته است . در دهه اخیر فعالیت های ورزشی برای تندرستی مورد توجه محققان قرار گرفته و گزارشات زیادی در مورد نتایج مثبت آن وجود دارد (کرمی ، ۱۳۸۷ ) .
۲-۲-۴ ) دلایل اهمیت فعالیت های ورزشی
کشورهای مختلف از فعالیت های جسمانی و ورزش اهداف مختلفی را دنبال می نمایند و بر بعضی اهداف تاکید خاص دارند ( پارکز ، ۱۹۹۸ ) [۱۲] . توسعه آمادگی جسمانی و سلامتی از دیگر مواردی است که همه دولت ها در ارتباط با ورزش و تربیت بدنی جستجو می نمایند . افراد سالم و توانمند دارای بهره وری بیشتری می باشند ، این مهم در شوروی سابق بسیار مورد تاکید بود . به علاوه دانشمندان روسیه اعتقاد داشتند که ورزش و تربیت بدنی ظرفیت مغزی دانشجویان را بهبود می بخشد و باعث موفقیت آنان در فعالیت های اجتماعی می شود . نروژ و مصر نیز معتقدند که ورزش و تربیت بدنی منجر به افزایش ظرفیت کاری افراد می شود . در هدف اخیر تنها تفاوت بین کشورها ، شدت تاکید و روش مورد استفاده در رسیدن به این اهداف می باشد ( زَنگِر ، ۱۹۹۸ ) [۱۳] . توسعه مهارت های جسمانی و ورزشی نیز یکی دیگر از اهداف تربیت بدنی در بین کشورها می باشد . این هدف ممکن است بطور مستقیم مورد توجه قرار گیرد و یا همراه با توسعه قابلیت های روانی مانند : اعتماد به نفس ، خودیابی و سلامتی بیشتر روانی . در آلمان تاکید بر یادگیری مهارت های حرکتی خاص می باشد . بسیاری از کشورها تاکید بر یادگیری مهارت هایی دارند که بتوان در طول عمر از آن مهارت ها استفاده کرد ، و لذا یادگیری مهارت ها با تاکید بر غنی سازی اوقات فراغت می باشد . بنابراین در آموزشگاه ها و دانشگاه ها دروس تربیت بدنی به قراری ارائه می شود که افراد بتوانند حتی بعد از فراغت از تحصیل در سال های بعد در اوقات فراغت از آن مهارت ها استفاده نمایند . فنلاند امیدوار است که در این جهت توفیق پیدا کند که افراد آن کشور علاقه همیشگی نسبت به ورزش پیدا نمایند . در اتریش متخصصین ورزش و تربیت بدنی علاقمند هستند که مردم آن کشور نسبت به ورزش و تربیت بدنی تمایل عمیق پیدا نمایند و از ورزش و تربیت بدنی برداشت سلامتی و بهزیستی داشته باشند . بعضی از متخصصین تربیت بدنی معتقدند که مهارت ها و تاکید بر آن باید با یکی از دروس آکادمیک ورزشی همراه باشد و بدین ترتیب دروس تئوری کمک به فراگیری مهارت های حرکتی می کند ( بایلِس ، ۱۹۹۷ )[۱۴] .
بسیاری از کشورها علاقمندند که ورزش و تربیت بدنی نتایج مفید اجتماعی به دنبال داشته باشد و توسط ورزش و تربیت بدنی شهرنشین یا شهروند خوب تربیت نمایند . تربیت شهروند خوب توسط ورزش ، اصلی سنتی است که مورد توجه کشورهای مشترک المنافع نیز بوده است . کشور ژاپن علاقمند است توسط ورزش روحیه همکاری و جوانمردی و رفتار جوانمردانه را در شهرنشینان ژاپن تقویت کند . در چین ، هدف دوستی را به عنوان یک اصل مهم از ورزش و تربیت بدنی جستجو می نمایند و تاکید بر آن دارند . تایلند و کره جنوبی توسط ورزش و تربیت بدنی اهداف ایمنی و جلوگیری از حوادث را مهم می دانند ( بِن نِت ، ۱۹۸۳ )[۱۵] . نیوزیلند در سال ۱۹۹۷ اعلام کرد که فعالیت های فرهنگی ، بازی ها ، ورزش ها و فعالیت های ریتمیک که متعلق به گروه های مختلف می باشد باید زنده نگه داشته شود ، و در همین حال نیوزیلند تلاش می نماید که افراد افراد گروه های مختلف به رسم و آئین یکدیگر احترام بگذارند و در این رهگذر افراد را تشویق نمایند (بایلِس ، ۱۹۹۷ ) .
مطالعه نظری اهداف تربیتی نشان می دهد که اگر چه کشورهای دارای اهداف گوناگون تربیت بدنی می باشند ، ولی در مورد اهداف ذیل همه کشورها دارای یک نظر مشترک هستند .
۱ – فعالیت های ورزشی برای رشد ایده آل جسمانی ، هوشی ، روانی و اجتماعی و ساختن یک شخصیت متادل انسانی
۲ – توسعه مطالعات آکادمیک برای یک اجتماع فنی
۳ – افزایش آمادگی جسمانی و مهارت های جنگی برای نیروهای دفاعی
۴ – کسب مهارت های جسمانی برای گذرانیدن اوقات فراغت
۵ – شرکت در فعالیت های ورزش قهرمانی توسط به انجام رسانیدن تمرینات ورزشی و کسب افتخار در میادین بین المللی ورزش ( اُلافسون ، ۱۹۹۲ ) [۱۶] .
تمام شواهد حکایت از این مهم دارد که شرکت دانشجویان در فعالیت های ورزشی فوق برنامه می تواند بسیار گسترده باشد . در بسیاری از موسسات آموزشی که تربیت بدنی وجود ندارد ، فعالیت های ورزشی داخل دانشگاه تنها چشمه جوشان ورزش برای بسیاری از دانشجویان است . تعداد دانشجویان شرکت کننده در فعالیت های ورزشی فوق برنامه از یک کشور به کشور دیگر حتی از یک دانشگاه به دانشگاه دیگر در یک کشور فرق می کند . شرکت کنندگان در فعالیت های ورزشی فوق برنامه در کشور کره حداقل می باشد . در آفریقای جنوبی ۸۰ درصد از دانشجویان در فعالیت های ورزشی داخل دانشگاهشرکت می کنند . در دانشگاه ستیلن بوش سه هزار دانشجو ، راگبی بازی می نمایند . نیجریه ، غنا و اوگاندا دنباله روی از انگلستان می نمایند ، و بعد از اتمام کلاس ها در عصر ، فعالیت های ورزشی فوق برنامه شروع می شود . در دانشگاه پکن ساعت ۵ تا ۶ بعد از ظهر شرکت داوطلبانه در ورزش به صورت عمومی انجام می گیرد . فعالیت های ورزشی فوق برنامه معمولا” توسط دانشجویان ارائه می شود . این برنامه در فنلاند توسط اتحادیه دانشجویان دانشگاه انجام می گیرد . در کانادا دانشجویان برای اداره فوق برنامه استخدام می شوند ، تا برنامه های ورزشی فوق برنامه را سرپرستی نمایند . در کانادا معمولا” یک معلم تربیت بدنی یا فرد از دانشکده به عنوان منشی فوق برنامه ، فعالیت های ورزشی فوق برنامه را سرپرستی می نماید . در کانادا ، دانشگاه معمولا” پول کمی برای تهیه وسایل یا تامین موارد دیگر ورزشی هزینه می نماید ، لذا بیشتر هزینه فوق برنامه ورزشی توسط دانشجویان پرداخت می شود . ظاهرا چنین به نظر می رسد که در تمام دنیا فعالیت های ورزشی فوق برنامه توسط دانشجویان اداره می شود و دانشجویان شدیدا در سازماندهی تیم ها ، جایگزینی شرکت کنندگان ، برنامه بازی ها ، کوچ کردن ، رفتن به دنبال وسایل ، داور ، امتیاز بازی ها و قضاوت درگیر می باشند . در انگلستان و کشورهای مشترک المنافع انگلیس این مسئولیت ها نیز مربوط به دانشجویان می باشد ( چِلادورای ، ۱۹۹۱ ) [۱۷]. در دانشگاه های بزرگتر آمریکا ادامه فعالیت های ورزشی فوق برنامه جامع تر و پیچیده تر از انگلستان می باشد . دانشگاه ایالتی اوهایو آمریکا دارای یک دپارتمان ورزش می باشد که فعالیت های فوق برنامه ورزشی توسط یک مدیر و هشت کارمند تمام وقت اداره می شود . علاوه بر این ۸ نفر کارمند تمام وقت با ۱۷ نفر کارمند داوطلب و حدود ۱۰ نفر کارمند فارغ التحصیل نیمه وقت در بخش ورزش کار می کنند . در دانشگاه اوهایو تاسیسات و وسایل همراه با سرپرست ۱۰ تا ۱۶ ساعت در روز و ۷ روز در هفته باز می شود (کَمرون ، ۱۹۸۶ )[۱۸] .
۲-۲-۵ ) بررسی مفهوم فوق برنامه[۱۹]
فوق برنامه ورزشی می تواند بازی مردم با مردم باشد ، یا می تواند عبور از موانع و تسلیم شدن به روح بازی باشد و یا فعالیتی بدنی و مصرف انرژی . فعالیت های فوق برنامه باید در محیطی از کار سخت و لذت بردن باشد . شرکت کردن در برنامه های فوق برنامه نباید فرد را تهدید کند و یا احساس ناراحتی پیش آورد . همچنین فوق برنامه می تواند به شکل رقابت باشد که همیشه بر روی شرکت کردن افراد و لذت بردن تاکید دارد . فوق برنامه باید فرصتی باشد برای یادگیری مهارت های جدید یا تمرین مهارت های کسب شده در تربیت بدنی ، رشد شخصیت ، تمرین رهبری و روحیه ورزشکاری در دانشجویان و در نهایت ، برنامه های فوق برنامه باید راهی باشد برای افزایش سطح زندگی دانشجویی ، چه در سطح مدرسه ، چه در سطح دانشگاه . پس به عنوان مدیر فوق برنامه ورزشی مهم است که دانشجویان را هنگام برنامه ریزی در نظر بگیریم ( کرمی ، ۱۳۸۷ ) .
تحقیقات انجام شده در رابطه با بررسی میزان اثربخشی فعالیت های فوق برنامه ورزشی ...