از لحاظ صنعتی احداث کارخانه سیمان مارگون نشان از وجود معادن مختلف در این بخش را نوید میدهد که معادن سیلیس، آهک، سنگ گچ، سنگهای معدنی و معادن نفت و گاز در این منطقه وجود دارد که نیاز به سرمایه گذاری بخش خصوصی و همت مسئولین دارد تا موجبات شکوفایی مقوله صنعت در این بخش فراهم گردد.
شکل ۳-۳- موقعیت منطقه مورد پژوهش بخش مارگون
۳-۲- روش تحقیق
از آنجا که پژوهش حاضر در دو مرحله ۱- تعیین و تفکیک روستاهای توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی و ۲- بررسی علل توسعه نیافتگی مناطق روستایی منطقه مورد مطالعه (بخش مارگون) انجام گرفته است، برای رسیدن به اهداف مورد نظر از روشهای مختلفی استفاده شده است که شرح آن در زیر آمده است.
۳-۲-۱- روش مورد استفاده در مرحله اول پژوهش: تعیین و تفکیک روستاهای توسعه یافته و توسعه نیافته منطقه مورد مطالعه (بخش مارگون)
۳-۲-۱-۱- روششناسی
در مطالعات منطقهای و ناحیهای، الگوها و مدلهای متفاوتی برای سطحبندی مورد استفاده قرار میگیرد که میتوان روشهای شاخص ناموزن موریس، تحلیل عاملی[۶۷]، تحلیل خوشهای[۶۸]، تحلیل سلسله مراتبی[۶۹]، تاپسیس[۷۰]، ضریب تغییرپذیری[۷۱]، ضریب مرکزیت[۷۲]، ضریب محرومیت[۷۳]، منطق فازی، تاکسونومی عددی[۷۴]، مکگراهان[۷۵] و اسکالوگرام گاتمن[۷۶] را نام برد. در این تحقیق با توجه به ساختار متغیرها و اهداف این مرحله از پژوهش از روش اسکالوگرام گاتمن استفاده می شود.
در این روش علاوه بر سطحبندی، به بررسی تأثیر شاخص های توسعه پرداخته می شود. از امتیازهای آنی این روش سادگی و پویایی آن است، ضمن آنکه در برنامه ریزی آینده میتوان آن را لحاظ کرد (تقوایی، ۱۳۸۳). تجزیه تحلیل داده ها در روش در چند مرحله به شرح زیر انجام می شود.
برای سطحبندی سکونتگاههای روستایی یا حوزه نفوذ خدمات مراکز روستایی میتوان از روش اسکالوگرام گاتمن استفاده کرد. این روش بر اساس حضور یا عدم حضور مؤسسات یا نهادهایی که خدمت اقتصادی، اجتماعی، یا رفاهی را تأمین می کنند، به عنوان ضابطهای برای تشکیل سلسله مراتب تعریف می شود (جمعهپور به نقل از مسیرا، ۱۳۸۶). طبق این روش هر چه سکونتگاهای روستایی تعداد مؤسسات و نهادهای خدماتی بیشتری داشته باشد، رتبه و وضعیت بهتری دارد. روش اجرای مدل گاتمن به شرح زیر است (جمعهپور، ۱۳۸۶):
تشکیل ماتریس مؤسسات و نهادهای خدماتی موجود. در این ماتریس در سطر مناطق یا نقاط و در ستون نهادهای خدماتی مؤسسات و نهادهای خدماتی در هر مکان را نشان میدهد.
جمع انواع مؤسسات و خدمات به عنوان یک ستون به ماتریس اضافه می شود. مقادیر این ستون تعداد مؤسسات در هر مکان را نشان میدهد.
جمع مؤسسه در پایین هر ستون اضافه می شود.
مجموع واحدهای هر مؤسسه در پایین هر ستون محاسبه و به ماتریس اضافه می شود.
سکونتگاهها بر اساس تعداد واحد مؤسسات و خدمات از بزرگ به کوچک مرتب میشوند.
خدمات بر اساس تعداد واحد از بزرگ به کوچک مرتب میشوند.
بر اساس دامنه تغییرات، تعداد واحدهای خدماتی در سکونتگاهها با توجه به تشابهها و تفاوت سکونتگاهها در چند دسته مرتب می شود.
۳-۲-۱-۲ جامعه و نمونه مرحله اول پژوهش
تحقیق علمی با هدف شناخت یک پدیده در یک جامعه آماری انجام می شود. جامعه آماری را میتوان اینگونه تعریف کرد: جامعه آماری عبارت است از کلیه عناصر و افرادی که در یک مقیاس جغرافیایی مشخص (جهانی یا منطقهای) دارای یک یا چند صفت مشترک باشند (حافظنیا، ۱۳۸۹). جامعه آماری این مرحله از پژوهش روستاهای بخش مارگون در شهرستان بویراحمد میباشد، که مناطق روستایی بالای ۲۰ خانوار این منطقه که شامل ۴۷ روستا بودند به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. جدول ۳-۱ روستاهای بالای بیست خانوار بخش مارگون را نشان میدهد.
جدول ۳-۱- تعداد روستاهای بالای بیست خانوار بخش مارگون
دهستان زیلایی | دهستان مارگون | ||
روستا | خانوار | روستا | خانوار |
دره صحه | ۴۲ | سرچال | ۲۰ |
خرمراه | ۶۴ | تاکسیسه سفلی | ۲۴ |
بیدک | ۴۴ | دلیگردو سفلی | ۲۲ |