: جمع دارایی­ های شرکت i در سال t-1.
: تغییر در فروش خالص شرکت i بین سال t و t-1
: تغییر در حساب­های دریافتنی شرکت i بین سال t و t-1
: ناخالص اموال، ماشین آلات و تجهیزات شرکت i در سال t
نشان دهنده خطا یا پسماند مدل است.
و در مرحله آخر، اقلام تعهدی اختیاری (DAC) به شرح زیر محاسبه شده است:
جریان وجوه نقد نسبی (X_1j =Relcfo): وفق تحقیق چونگ و همکاران (۲۰۰۵)، شرکت هایی که جریان وجوه نقد بالاتری دارند به احتمال بیشتر از مدیریت سود -کاهش دهنده سود استفاده می کنند. جریان وجوه نقد نسبی طبق مدل آنها به صورت زیر تعریف شده است:
مازاد جریان وجوه نقد آزاد (SFCF= X_2j): در این پژوهش منظور از مازاد جریان وجوه نقد آزاد (SFCF) یعنی شرکت هایی که دارای جریان وجوه نقد انباشته (RCF) بالایی هستند و در عین حال از فرصت های رشد(PB) پایینی برخوردار هستند. در این پژوهش شرکت هایی که بالای میانه RCF و پایین میانه PB قرار دارند نشان دهنده شرکت هایی است که بطور بالقوه با مشکل نمایندگی SFCF مواجه هستند. به عبارتی شرکت هایی که از لحاظ RCF بالای میانه و از لحاظ PB در پایین میانه قرار دارند شرکت هایی هستند که دارای SFCF هستند.
نگهداشت جریان وجوه نقد به صورت زیر محاسبه گردیده است:
= جریان وجوه نقد انباشته شرکت i در سال t
= سود عملیاتی قبل از استهلاک شرکت i در سال t
= کل مالیات شرکت i در سال t
= هزینه بهره بدهی های بلندمدت و کوتاه مدت شرکت i در سال t
= سود سهام پرداختی به سهامداران عادی شرکت i در سال t
= سود سهام پرداختی به سهامداران ممتاز شرکت i در سال t
= جمع دارایی های شرکت i در سال t-1.
کیفیت حسابرسی(Audit quality= X_3j): یکی از متغیرهای مستقل در این پژوهش کیفیت حسابرسی است که یک متغیر شاخص است. برای اندازه گیری این متغیر در تحقیق راسمین و همکاران (۲۰۱۴) از معیار صفر و یک استفاده می شود . در این شکل از تعریف متغیر به عنوان متغیر کیفی تلقی شده که بر مبنای آن شرکت های نمونه آماری به دو دسته واجد کیفیت حسابرسی و فاقد آن تقسیم بندی شده اند. به منظور طبقه بندی ابتدا طبق رده بندی سازمان بورس اوراق بهادار تهران ۵۰ شرکت برتر بورسی شناسایی و شرکت هایی که از موسسات حسابرسی طرف قرارداد شرکت های برتر استفاده کرده اند دارای کیفیت حسابرسی تلقی شده اند.

اهرم مالی شرکت(leverage = X_4j): یکی از متغیرهای ویژگی های شرکت تلقی شده که به این مفهوم است که چند درصد از دارایی های شرکت از محل بدهی تأمین شده است. اهرم مالی به صورت نسبت جمع بدهی های شرکت به جمع دارایی های آن در پایان سال مالی محاسبه شده است.
اندازه شرکت (Size = X_5j): یکی دیگر از سنجه های ویژگی شرکت است که بر مبنای لگاریتم طبیعی ارزش شرکت به دست آمده است. ارزش شرکت از مجموع ارزش روز سهام و ارزش دفتری بدهی ها در پایان دوره محاسبه گردیده است.
ه) رابطه ریاضی بین متغیرها:
جهت تعیین ارتباط بین متغیرها از رابطه ریاضی زیر استفاده شده است:
Yj = α + β_۱X_1j + β_۲ X_2j + β_۳X_3j + β _۴X_4j + β_۵X_5j + ε
و) برآورد رابطه ریاضی بین متغیرها:
رابطه ریاضی تعریف شده در بند قبل رابطه ای پارامتریک بوده که مقادیر متغیرهای Y_j به عنوان متغیر تابعی یا وابسته و X_1j, X_2j, X_3j, X_4j, X_5j به عنوان متغیرهای مستقل بر مبنای داده های عملکردی در بین شرکت های منتخب در بازه زمانی مورد مطالعه تعیین شده و α و _۱β، _۲β، _۳β، _۴β، _۵β پارامترهای مجهولی هستند که با بهره گرفتن از رگرسیون خطی مرکب بر مبنای تحلیل داده های تابلویی به دست آمده است.
۴) مدل مفهومی تحقیق:
در راستای تبیین عینی روابط بین متغیرها، مدل مفهومی تحقیق به اتکای پشتوانه نظری بیان شده در انتهای فصل دوم و بیان منطقی صدر الذکر به صورت نمودار شماره ۳-۱ به صورت زیر بیان شده است:
نمودار شماره ۳-۱: مدل مفهومی تحقیق
۵) نرم افزارها :
با عنایت به استفاده از سری های زمانی داده ها و به عبارتی ۵ نمونه وابسته در گردآوری داده ها و لزوم به کارگیری تحلیل های تابلویی جهت پردازش داده ها، محاسبه، آزمون و تحلیل های آماری بسته به مورد از نرم افزارهای ذیل بهره گرفته شده است:
الف) نرم افزار:EVIEWS از این نرم افزار برای انجام محاسبات، آزمون ها و تحلیل های آماری و برآورد روابط بین متغیرها با بهره گرفتن از روش های رگرسیونی استفاده شده است.
ب) نرم افزار: EXCELL جهت پردازش اولیه داده ها و آماده سازی آن ها به عنوان متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق، بهره گرفته شده است.
ج) نرم افزار های بورس: از نرم افزارهای بورسی مشتمل بر ره آورد نوین و تدبیر پرداز نیز به منظور گردآوری برخی از داده های بورس مورد استفاده قرار گرفته است.
فصل چهارم
یافته های تحقیق
۴-۱- مقدمه
طی فصول اول، دوم و سوم تحقیق به ترتیب کلیات تحقیق، مروری بر ادبیات تحقیق و روش تحقیق یا فرایند اجرایی تحقیق مورد بحث قرار گرفته است. در این فصل داده های مورد نیازی که جهت آزمون فرضیه‌ های تحقیق جمع آوری شده، به عنوان منبعی برای تجزیه و تحلیل استفاده شده است. با عنایت به استفاده از روش نمونه گیری تصادفی در مطالعه جامعه آماری، جهت استنتاج یا تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده، در تبیین مشاهدات نمونه ای از روش­ توصیفی و در تعمیم نتایج به جامعه آماری از روش استقرایی استفاده شده است.
در این فصل یافته های تحقیق مبتنی بر توصیف و تجزیه و تحلیل داده های عملکردی به دست آمده از نمونه تصادفی تشریح گردیده است. ساختار منطقی این فصل به ترتیب ذیل تنظیم گردیده است:
الف) پس از مقدمه توصیف جامعه آماری بر مبنای مرزهای جامعه آماری شرکت های منتخب بورسی به انجام رسیده است. در این تعریف محدودیت هایی که بر مبنای آن ها بخشی از شرکت های بورسی جهت رعایت شرط قابلیت مقایسه، حذف گردیده اند عنوان شده است. در بسیاری از تحقیقات حسابداری و مالی انجام شده در ایران، روش مرحله ای حذف شرکت ها را با عناوین حذفی سیستماتیک، غربالگری هدف مند و موارد مشابه به عنوان یک روش نمونه گیری تعریف کرده و به رغم غیر تصادفی بودن از روش های استقرایی در تحلیل یافته های مربوط به آن بهره جسته اند.
ب) بر مبنای روش نمونه گیری تصادفی بخشی از شرکت های منتخب تعریف شده به عنوان جامعه آماری، نمونه تصادفی مشخص شده که در این قسمت به توصیف توزیع این شرکت ها پرداخته شده است.
ج) با بهره گرفتن از روش های توصیفی مشتمل بر شاخص های مرکزی، پراکندگی و نسبی، توصیف یافته ها یا متغیرهای مستقل و تابعی انجام شده است. علاوه بر این به جهت کیفی بودن متغیر کیفیت حسابرسی به سنجش آن و به عبارت بهتر دسته بندی شرکت ها بر مبنای آن مبادرت شده است.
د) با عنایت به اینکه در این تحقیق بر مبنای مدل راسمین و دیگران(۲۰۱۴) از رگرسیون خطی مرکب مبتنی بر تحلیل داده های تابلویی جهت تعیین ارتباط بین متغیرها بهره گرفته شده، پیش فرض های استفاده از این روش مشتمل بر نرمال بودن توزیع متغیرها و باقی مانده های رابطه برآوردی، استقلال خطی متغیرهای مستقل و خطاهای رابطه برآوردی، ثبات واریانس ها و تعیین نوع داده های تابلویی مورد ارزیابی واقع شده اند.
ه) تعیین ارتباط بین متغیرهای وابسته و مستقل بر مبنای رگرسیون خطی مرکب و مبتنی بر تحلیل داده های تابلویی صورت گرفته و پس از برآورد پارامترهای رابطه رگرسیونی، اعتبارسنجی آن بر مبنای ضریب تعیین، تعمیم مبتنی بر سطح معنی دار آزمون تی استیودنت و آزمون فیشر از ضرایب متغیرهای مستقل در رابطه برآوردی به منظور تعیین نوع ارتباط بین متغیرها استفاده شده است. در عین حال با عنایت به کیفی بودن متغیر کیفیت حسابرسی از آزمون مقایسه زوجی تی استیودنت جهت ارزیابی رابطه بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود بهره گرفته شده است.
و) در انتهای فصل نیز به طور خلاصه، جمع بندی توصیف یافته ها، تحلیل پیش فرض ها و تفسیر ارتباط بین متغیرها ارائه شده است.
۴-۲- توصیف جامعه آماری
بر خلاف روش معمول در غالب تحقیقات پایان نامه ای در ایران که کلیه شرکت های بورسی را به عنوان جامعه آماری تعریف و با اعمال شرایطی با روشی که آن را روش حذفی سیستماتیک یا غربال گری هدف مند و مواردی مشابه نامیده اند، در این تحقیق بر مبنای محدودیت های اعمال شده جامعه آماری تعریف و به عبارتی مرزهای جامعه آماری شرکت های منتخب بورسی تصویر گردیده اند.
پژوهش حاضر شامل شرکت های منتخب از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تا پایان سال ۱۳۹۲ می باشد و داده های تاریخی عملکردی آن ها از نرم‌افزار ره‌آورد نوین بورس گردآوری شده است. به تبع تحقیقات مشابه مرزهای این جامعه آماری بر اساس محدودیت هایی مشتمل بر تاریخ خاتمه دوره مالی، ماهیت فعالیت و …به شرحی که در فصل سوم عنوان شده تعریف شده است.
داده های مربوط به این متغیرها بر مبنای صورت های مالی ارائه شده به بورس اوراق بهادار تهران و نرم افزارهای تدبیر پرداز و ره آورد نوین گردآوری یا محاسبه شده اند. در مواردی که بین داده های گردآوری شده از منابع مختلف، مغایرتی وجود داشته با مراجعه به صورت های مالی این شرکت ها رفع مغایرت گردید. نتایج اعمال محدودیت های مربوط به تعیین مرزهای جامعه آماری یا شرکت های منتخب بورسی، به شرح نمودار ۴-۱ است.