بخش دوم: اعتبار شروط محدود کننده و ساقط کننده مسئولیت
و موانع نفوذ آنها………………………………………………………………………………………………………۸۲
فصل اول: اعتبار اصولی شروط محدود کننده و ساقط کننده مسئولیت
و برخی از شرایط اعتبار آنها……………………………………………………………………………….۸۳
مبحث اول: اعتبار اصولی………………………………………………………………………………………………۸۳
گفتار اول: دلایل مخالفان…………………………………………………………………………………………….۸۳
بند اول) اختیاری شدن اجرای تعهد توسط متعهد (بی «جهت» ماندن تعهد)…………………..۸۳
الف) اختیاری شدن اجرای تعهد…………………………………………………………………………..۸۳
ب) بی «جهت» ماندن تعهد طرف مقابل……………………………………………………………….۸۵
بند دوم) ابرای دین نا موجود…………………………………………………………………………………….۸۷

الف) استدلال مخالفان………………………………………………………………………………………..۸۷
ب) رد استدلال مخالفان……………………………………………………………………………………..۸۸
ب-۱) شرط عدم مسئولیت، ابراء از دین ناموجود نیست…………………………………….۸۸
ب-۲) ابراء از دین ناموجود باطل نیست…………………………………………………………..۹۰
ج) ارتباط مسأله با نظم عمومی……………………………………………………………………………………….۹۱
بند سوم) امری بودن نظام مسئولیت قراردادی…………………………………………………………….۹۲
الف) بیان ایراد…………………………………………………………………………………………………..۹۲
ب) نقد ایراد………………………………………………………………………………………………………۹۳
بند چهارم) نظم عمومی (چهره منفی)………………………………………………………………………..۹۵
الف ) بیان ایراد………………………………………………………………………………………………….۹۵
ب) نقد و بررسی ایرادات……………………………………………………………………………………..۹۷
گفتار دوم: دلایل موافقان…………………………………………………………………………………………….۹۸
بند اول) نظم عمومی (چهره مثبت)……………………………………………………………………………۹۸
الف) معنای این نظم…………………………………………………………………………………………..۹۸
ب) مزایای شروط عدم مسئولیت……………………………………………………………………….۱۰۰
بند دوم ) آزادی قراردادی………………………………………………………………………………………۱۰۳
الف) ماده ۱۰ قانون مدنی و اصل صحت قراردادها………………………………………………..۱۰۳
ب) قوانینی که شروط کاهش مسئولیت را به طور کلی مجاز می دارند……………………۱۰۵
ج) ملاک قوانینی که شروط کاهش مسئولیت را در موارد مشخص معتبر دانسته اند…۱۰۸
مبحث دوم: بررسی لزوم وجود و اعتبار قصد و رضا به عنوان شرایط اعتبار
شروط کاهش مسئولیت…………………………………………………………………………………..۱۱۳
گفتار اول: وجود قصد و رضا………………………………………………………………………………………۱۱۳
بند اول ) «ایقاع» به عنوان منبع شرط کاهش مسئولیت…………………………………………….۱۱۳
الف) شرط کاهش مسئولیت به اراده تنهای طلبکار………………………………………………۱۱۴
ب) شرط عدم مسئولیت به اراده تنهای مدیون…………………………………………………….۱۱۵
بند دوم) «قرارداد» به عنوان منبع شرط عدم مسئولیت؛
لزوم قبولی شرط از سوی طلبکار و بررسی آن در حقوق ایران………………………….۱۱۹
الف) حقوق انگلیس………………………………………………………………………………………….۱۱۹
ب) حقوق فرانسه…………………………………………………………………………………………….۱۲۵
ج- جمع‌بندی و نتیجه‌گیری؛ حقوق ایران…………………………………………………………..۱۲۷
گفتار دوم: اعتبار قصد و رضا……………………………………………………………………………………..۱۳۵
فصل دوم: موانع نفوذ شروط محدود کننده و ساقط کننده مسئولیت
(شیوه‌های مبارزه با شروط عدم مسئولیت) …………………………………………………۱۳۹
مبحث اول: عدم نفوذ شروط کاهش مسئولیت بر مبنای شدت رفتار
(تقصیر عمدی و سنگین)………………………………………………………………………………..۱۳۹
گفتار اول: عدم نفوذ شرط بر مبنای شدت رفتار مدیون
(تقصیر عمدی و سنگین مدیون)……………………………………………………………………۱۴۰
بند اول ) تقصیر سنگین…………………………………………………………………………………………۱۴۰