ماخذ مرکز آمار ایران۱۳۹۰

مهاجرت

مهاجرت یکی از عوامل موثر در تغییرات جمعیتی هر ناحیه است . اهمیت مهاجرت را می توان در تاثیر آن بر میزان رشد و کاهش جمعیت ، دگرگونی در ساخت سنی و جنسی جمعیت ، ترکیب و اندازه نیروی کار و چگونگی جمعیت در سکونتگا ههای مختلف جست و جو نمود . روند مهاجرت نقش تعیین کننده ای در پیش بینی ، برآورد و تعیین خط مشی ها ی جمعیتی نقاط دارد . مهاجرت با ویژگیهای خود نسبت به دیگر اجزای اصلی جمعیت دارای دقت کمتر و پیچیدگی بیشتر است . افزون بر تغییرات کمی در شاخص های گوناگون جمعیت اثرات روانی ، اجتماعی و اقتصادی مهاجرت اهمیت بسیار دارد . مهاجرت را می توان شکلی از تحرک مکانی یا جغرافیایی دانست که معمولا ” تغییر سکونتگاه های معمولی در تقسیم جغرافیایی را در بر می گیرد . با توجه به عدم وجود عوامل بازدارنده قانونی در کشور ، بسیاری از افراد به دنبال کار و تحصیل و برخورداری از رفاه و بهداشت به طور کلی امید به زندگی بهتر ، سکونتگاه های خود را ترک می کنند و در جایی دیگر ساکن می شوند . اگر چه مهاجرت های داخلی در کشور راهی جهت توزیع مجدد جمعیت در سکونتگاه های داخلی کشور شناخته شده است . ولی تحرکات جمعیتی و روند مهاجرت به ویژه از نقاط شهری به نقاط روستایی مشکل اساسی توسعه روستایی و شهری به شمار می رود . با وجود مشکلات به ویژه از نظر اطلاعات و آمار کافی ، مهم ترین و مطمئن ترین منبع بر آورد مهاجرت های داخلی سرشماریست که با گرد آوری اطلاعات درباره حمل تولد و مقایسه آن با حمل سکونت می توان از حجم مهاجرت برآوردی را بحساب آورد . ( مولایی هشجین ، ۱۳۸۴ : ص ۱۷۱-۱۷۰)
در روستاهای ازگم و چمثقال مهاجرت بیش از حد جوانان به شهرهای اطراف به خصوص تهران هستیم که دلیل عمده ی آن نبود امکانات رفاهی و اشتغال مناسب است و حدود ۷۰% ساکنین این دو روستا را افرا پیر تشکیل می دهند .
مهاجرت در روستاهای سیاه درویشان و صوفیانده چشم گیر نمی باشد و بسیار کم بوده و همین تعداد کم از مهاجرت کنندگان تحصیل کردگان روستایی می باشند که به منظور زندگی بهتر و شغل مناسب به شهر مهاجرت کرده اند .
در روستای تنیان نیز مانند سایر روستاها روند مهاجرت از روستا به شهر زیاد بوده ولی با توجه دولت دهم به روستائیان در خصوص دادن وام به آنها و ساخت خانه هایی با تجهیزات کاملتر باعث شد که روستائیان در روستا بمانند و مهاجرت سیر نزولی بیابد .

زبان و مذهب

اگر جمعیت ساکن روستاهای مورد مطالعه علاوه بر زبان فارسی به عنوان زبان رسمی کشور زبانها و گویش های متعددی مانند گیلکی خاص غرب گیلان ، تالشی ، گالشی و کردی رواج دارد و از نظر مذهب همه ساکنان روستاهای ازگم ، چمثقال ، تنیان ، سیاه درویشان و صوفیانده دین اسلام و مذهب شیعه دارند .

۳-۲-۴ ویژگیهای کالبدی – فضایی

طرح ریزی کالبدی مدیریت خردمندانه فضاست . در دنیای امروز منابع زمین از مواهب (کمیاب ) به شمار می رود ، به همین دلیل بر سر استفاده از آن میان فعالیت های گوناگون انسان ما نند : زراعت و باغذاری ، مرتع و جنگل و صنعت و معدن در شهر و روستا رقابت وجود دارد ، پس تخصیص عاقلانه زمین به فعالیت های مورد نیاز ، از جمله مباحث برنامه ریزی است که طرح ریزی کالبدی یا آمایش سرزمین خوانده می شود .الگوی توزیع فضایی فعالیت های انسانی ترکیبی از سه نظام زیر است :
الف ) نظام گره های سکونتی ( شهرها و آبادی ها ) ، که ویژگی آنها اندازه ، کارکرد و مرتبه است .
ب ) نظام شبکه های ترابری و ارتبا طات ، که گردش اشخاص ، کالاها و اطلاعات را میان گره ها میسر می کند .
ج ) نظام نواحی ، که مبین کاربرد زمین توسط فعالیت های زمین بر انسان ، ما نند زراعت و باغداری ، مرتعداری و جنگلداری ، صنعت و معدن و … ، الگوی توزیع فضایی فعالیت های انسان ، مجموعه ویژگیهای نظام گره ها ، شبکه ها و ناحیه ها را در بر می گیرد ، به سخن دیگر در هر الگو چگونگی استقرار جغرافیایی شهرها و آبادی ها مشخص می شود و سپس بزرگی و کوچکی ، کارکرد هر یک و مرتبه گره مورد نظر در سلسله مراتب شهرها و آبادی ها تعیین می شود . هدف از طرح ریزی کالبدی یافتن الگوی بهینه است ، و در طرح ریزی کالبدی مفهوم استخوانبندی شهری از ترکیب دو مفهوم (( تار و پود شهری )) یعنی پیوستگی و حتی تداخل حوزه نفوذ شهرها و (( سلسله مراتب شهری )) یعنی وجود قطب های اصلی و فرعی به طور کلی رتبه بندی میان شهرها پدیدار شده است .استخوانبندی شهری ،یعنی مجموعه شهرهای یک حوزه جغرافیایی که داد و ستد خدماتی با یکدیگر یا با روستاهای پیرامون خود و گاه با شهرهای بیرون از حوزه خود دارند ( زیارتی ، ۱۳۸۳: ص ۱۰۷-۱۰۶)
فضای جغرافیایی ، فضایی در عین حال سازمان یافته و تقسیم بندی شده است . تقسیم بندی فضا می تواند بر اساس شاخص های کارکردی صورت پذیرد و بازتاب خود را بصورت چشم انداز نشان دهد . بدین ترتیب چشم اندازهای آزمایش یافته ، میان شهرها و روستاها و میان فضای روستایی و فضای شهری تقسیم می شود ( دو لفوس ، ۱۳۷۴: ص ۹۱ )
عوامل گوناگون طبیعی ، فرهنگی ، اقتصادی ، سیاسی ، مذهبی ، نظامی ، ارتباطی و مانند آن یک سکونتگاه روستایی از نظر مکانی – فضایی ، هویتی خاص می بخشد . عوامل موثر بر شکل پذیری و پراکندگی مکانی سکونتگاه های روستایی را به طور کلی می توان به دو دسته تقسیم کرد :

• عوامل محیط طبیعی

• عوامل محیط فرهنگی ، اجتماعی ، اقتصادی

عوامل گوناگونی در موقعیت و نحوه ی استقرار سکونتگاه های روستایی نقش دارند که در نهایت نه تنها کارکرد روستاها ، بلکه وسعت و اندازه ی آن را تعیین می کنند . وسعت روستاها ثابت نیست و سکونتگاه های روستایی ممکن است ، چه از نظر وسعت و چه از لحاظ جمعیت ، گسترش یابند یا رو به زوال گذارند . برخی روستاها در روند زمانی – مکانی ، به علت عدم دسترسی به منابع کافی آب و خاک ، دور افتادگی از مراکز مهم تجاری راه های ارتباطی و یا گسترش شهرها و دلایل دیگر از بین می روند . بر عکس ، بسیاری از روستا های مجاور و حوزه های بزرگ شهری به شهرک هایی تبدیل می شوند و حتی کم کم سنتهای زراعی و روستایی خود را از دست داده ، بر اساس روابط جدید ، کارکردهای تازه ای می یابند ( سعیدی ، ۱۳۸۴: ص ۴۹-۴۳ )
روستاهای محدوده مورد مطالعه اکثرا” بافت مسکونی پراکنده دارند . پراکندگی سکونتگاه های روستایی از یکدیگر و پراکندگی بافت استقرار داخل روستاها به جز روستای تنیان که دارای الگوی استقرار در کوهستان می باشد دارای الگوی استقرار در جلگه هستند .

خدمات

خدمات زیر بنایی

خدمات زیر بنایی در روستاهای کشور به منظور بهره مندی روستائیان از اثرات توسعه و بهبود شرایط زیستی آنان مدنظر می باشد ( برخورداری از برق ، شبکه مخابرات ، پست و … ) و همچنین به عنوان ابزاری برای زندگی آسانتر و مرفه تر که خود عامل عمده ای در نگهداشت روستاییان در مناطق روستایی می باشد ( آسایش و قنبری ، ۱۳۸۵: ص ۹۰)

- برق:
از مجموع روستاهای مورد مطالعه تمامی روستاها در سال ۱۳۹۰ از نعمت برق و آب لوله کشی برخوردار هستند به جزء روستاهای سیاه درویشان و تنیان ، سه روستای دیگر دارای گاز لوله کشی هستند .
- آب لوله کشی:
طبق آمار جدول شماره ۹ تمامی روستاهای مورد مطالعه در سال ۱۳۹۰ داری آب لوله کشی می باشند.
- گاز لوله کشی:
طبق آمار جدول شماره ۹ از بین روستاهای مورد مطالعه فقط روستاهای ازگم،چمثقال و صوفیانده دارای گاز لوله کشی شده می باشند.
- راه ارتباطی:
هرچند که تمامی روستاهای مورد مطالعه در سال ۱۳۹۰ دارای راه آسفالته می باشند اما کیفیت راه ها متفاوت است.
جدول ۳-۹- برخورداری روستاهای مورد مطالعه از برق ،گاز ،آب

نام روستا
شبکه برق
موتور برق رسانی
انرژی نو
گاز لوله گشی
آب لوله گشی
سامانه تصفیه آب

ازگم
۱