دست کاری پلمپ فابریک کنتور
دست کاری پلمپ شنت کنتور
دستکاری پیچ تانسیون
اتصال مستقیم به شبکه
جابه جا کردن سیمهای ورودی و خروجی
دستکاری چرخ دنده کنتور و تعویض آن^[۹۹]
استفاده غیر مجاز از نیروی برق را میتوان به چند دسته تقسیم نمود:

غیرمجاز مستقیم قابل رویت:
به کلیه مواردی که استفاده غیر مجاز از برق به صورت آشکار و قابل رؤیت با به کارگیری کابل یا سیم به صورت مستقیم از شبکه بدون عبور از لوازم اندازه گیری انجام شود، غیر مجاز مستقیم قابل رویت گفته می شود. نظیر کابل مستقیم از شبکه، کابل غیرمجاز قبل از کنتور، دور زدن کنتور و…

غیرمجاز مستقیم غیر قابل رویت:
به کلیه مواردی که استفاده غیر مجاز از برق به صورت پنهان با به کارگیری کابل یا سیم به صورت مستقیم از شبکه بدون عبور از لوازم اندازه گیری انجام شود، غیر مجاز مستقیم غیرقابل رویت گفته می شود. نظیر: شنت کردن کنتور، دستکاری نمراتور، دستکاری پیچ تانسیون، دستکاری نرم افزاری در کنتورهای دیجیتال و…

غیرمجاز غیر مستقیم قابل رویت:
به کلیه مواردی که استفاده غیر مجاز از برق به صورت دستکاری آشکار در
لوازم اندازه گیری از قبیل چرخاندن کنتور، نداشتن پلمب درپوش یا زه (زه وار) کنتور، شکسته شدن کنتور و امثال آن (به شرط تشخیص استفاده غیرمجاز) صورت گیرد، غیر مجاز غیر مستقیم قابل رویت گفته می شود.

غیرمجاز غیر مستقیم غیرقابل رویت:
به کلیه مواردی که استفاده غیر مجاز از برق به صورت دستکاری پنهان در لوازم اندازه گیری صورت می گیرد. نظیر: شنت کردن، لوپ یا پل زدن و یا به عبارتی اتصال کوتاه کردن دو سر ترانسفورماتور جریان لوازم اندازه گیری از طریق سوکت یا ترمینال کنتور، دستکاری نمراتور، دستکاری پیچ تانسیون، فک و یا دستکاری در پلمپ فابریک (به شرط تشخیص استفاده غیرمجاز)، دستکاری نرم افزاری در کنتورهای دیجیتال و سایر موارد مشابه را غیر مجاز غیر مستقیم غیر قابل رویت گویند.^[۱۰۰]
نحوهی محاسبه برق غیر مجاز
در هنگامی که مشترک شرکت با بهره گرفتن از کابل مستقیم قبل از کنتور اقدام به استفاده غیرمجاز می نماید، دو حالت زیر اتفاق می افتد:
الف- کابل غیرمجاز قابل رؤیت است و برای ماموران تشخیص به راحتی قابل کشف می باشد: در این گونه موارد مدت زمان محاسبه غیرمجاز به جهت ایجاد بازدارندگی چهار ماه تعیین می گردد.

بدیهی است در صورتی که مامور تشخیص طی چند دوره موضوع فوق را اعلام کرده باشد، می بایست عیناً مطابق مدت اعلام شده توسط مامور، مدت زمان غیرمجاز منظور گردد.
ب- کابل غیرمجاز مخفی شده و به راحتی قابل کشف نمی باشد: در این گونه موارد مدت زمان استفاده غیرمجاز به شرح ذیل تعیین می گردد. موضوع ضمن اصلاح و کنترل مصرف مشترک حداقل سه دوره تهیه و در کمیته مطرح و هم زمان Emax برای هر یک از دوره های مشابه پنج سال مصارف مشترک تهیه و سپس میزان مصرف اشتراک در دوره های پس از اصلاح با هریک از دوره های پنج سال قبل مقایسه و در صورتی که طی دوره پنج ساله حداقل یک مورد مصرف بالاتر از Emax ملاحظه شد، شروع زمان سیکل بعدی به عنوان زمان شروع استفاده غیر مجاز از برق در نظر گرفته و محاسبات انجام میشود.
بدیهی است در صورتی که زمان شروع در طی دوره پنج ساله تشخیص داده نشد، مدت زمان یک سال به عنوان زمان استفاده غیرمجاز منظور میگردد. ضمن اصلاح انشعاب نسبت به اندازه گیری مصرف یک دوره پس از اصلاح اقدام و هم زمان موضوع در کمیته عالی طرح و مقدار مصارف پس از اصلاح را با دوره های مشابه پنج سال قبل مقایسه و اگر مصرفی در دوره های مشابه قبل اتفاق افتاده باشد که بیش از مصرف دوره اندازه گیری پس از اصلاح باشد و حدود زمان شروع اولیه را از شروع سیکل بعد از دوره مشابه مقایسه شده سالهای قبل منظور میشود، سپس سیکلهای بعدی بعد از شروع را با سیکلهای مشابه بعدی تا قبل از اصلاح مقایسه و اگر تغییراتی بارز در هر یک از سیکلها مشاهده شد، همان سیکل را به عنوان زمان شروع استفاده از انشعاب مستقیم غیرمجاز غیرقابل رویت در نظر گرفته میشود.
در هر دو حالت الف و ب برای تعیین مقدار انرژی مصرفی در هنگامی که از کابل تکفاز استفاده شده است، از مصرف مبنای تعیین شده برای مشترکان تکفاز پرمصرف خانگی و در سایر تعرفهها از مقدار مبنای تعیین شده برای مشترکان تکفاز استفاده می شود. همچنین در هنگامی که استفاده غیرمجاز با کابل سه فاز انجام شده است، برای مشترکان خانگی از سه برابر مصرف مشترکان پرمصرف خانگی و برای سایر تعرفهها از مبنای تعیین شده برای مشترکان سه فاز استفاده می شود و مقدار انرژی مصرفی غیرمجاز مشترک برآورد می شود.^[۱۰۱]

سرقت
جرم دیگری که امکان ارتکاب آن در رابطه با انرژی برق وجود دارد، سیم‌دزدی است. در پاسخ به این سوال که حکم سرقت سیم‌های برق شهری چیست، میتوان گفت: مصداق ماده ۶۵۹ قانون مجازات اسلامی است که جریمه سرقت سیمهای وصل شده به تیرهای چراغ برق از یک تا ۵ سال حبس است و چنانچه سارق از کارکنان دولت باشد، به حداکثر مجازات محکوم می‌شود.
ماده ۶۵۹ این موضوع را تشریح میکند:"هرکس وسایل و متعلقات مربوط به تاسیسات مورد استفاده عمومی که به هزینه دولت یا با سرمایه دولت یا سرمایه مشترک دولت و بخش غیر دولتی یا به وسیله نهادها وسازمان‌های عمومی غیردولتی یا موسسات خیریه ایجاد یا نصب شده مانند تاسیسات بهره‌برداری آب و برق و گاز و غیره را سرقت کند، به حبس از یک تا پنج سال محکوم میشود و چنانچه مرتکب از کارکنان سازمان‌های مربوطه باشد، به حداکثر مجازات مقرر محکوم خواهد شد".
غیر از خسارات مستقیم، خسارات غیرمستقیم ناشی از سرقت سیمهای برق و تجهیزات شبکه های برق رسان، مانند ایجاد آتش سوزی ترانسفورماتورها و تابلوهای برق که با ارزش ترین تجهیزات شبکه های توزیع برق هستند، ایجاد سیم پارگیها و سوختن کنتاکتورها، فیوز سوزی و کابل کنتاکی، هزینه های بازسازی شبکه های سرقت شامل تجهیزات و دستمزدها، هزینه سوختن وسایل برقی مشترکان که در اثر دو فازشدن نوسانات برق حادث می شود، خسارات وارد شده به شرکتهای توزیع برق به ازای بهای تمام شده هر کیلووات برق در ساعات خاموشی به تعداد مشترکان قطع شده و از همه مهم تر خسارات ناشی از نارضایتی عموم مردم و مسئولان سرقت کابلهای برق، از مهم ترین خسارات غیرمستقیم به حساب می آید.^[۱۰۲]
ب- موضوع جرم
بدیهی است تأسیسات مورد اشاره در ماده ۶۵۹ قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۷۵، حصری نبوده، از باب مثال ذکر شده است و از عبارت می توان استنباط کرد که تأسیسات بهره برداری از مخابرات و نفت نیز مشمول ” وغیره” ماده فوق قرار می گیرد.^[۱۰۳]
بند ۳: عنصر معنوی
در رابطه با عنصر معنوی منظور از قصد را همان سوءنیت دانسته اند که در این رابطه ذکر این نکته را لازم میداند که قصد مجرمانه دارای تعریف مشخصی در قانون نبوده و قانون گذار در موارد مربوطه بنا به مقتضیات و به فراخور موضوع از عبارتهایی نظیر: عالما، عامدا، به قصدو…..استفاده نموده و از این طریق وجود قصد مجرمانه یا همان سوء نیت را متذکر شده است. ^[۱۰۴]
بنابراین شرط اساسی برای تحقق عنصر مادی جرم مذکور این است که مرتکب، آگاهانه و با انجام اعمال مادی مثبت، وسایل و متعلقات مربوط به تأسیسات مورد استفاده عمومی مانند تأسیسات بهره برداری آب، برق، گاز و غیره را متقلبانه و یا مخفیانه و به طور پنهانی برباید. این جرم از جرائم عمدی است. بنابراین برای تحقق عنصر معنوی یا روانی آن، سارق باید انرژی الکتریکی یا وسایل و متعلقات مربوط به تأسیسات مورد استفاده عمومی را به قصد سوء و مجرمانه، یعنی با علم به این که تصرفات او در این وسایل و متعلقات تأسیسات، نامشروع و غاصبانه است، به انجام برساند.^[۱۰۵]
بند ۴: مجازات
متخلفین در موارد زیر میبایست توسط مراجع ذی صلاح مورد تعقیب قرار گیرند:
تهدید نمودن کارکنان توسط مشترک (به صورت صریح یا تلویحی).
متخلفینی که چند بار کار خود را تکرار کرده اند.
متخصصینی که با دریافت پول، کنتور مشترکین را برای آنها دستکاری می کنند.
زمانی که اجرای موارد قانونی با مقاومت همراه باشد.
متخلفینی که به قصد برق دزدی، از تیرهای برق بالا روند.^[۱۰۶]
برای مواردی که علاوه بر دستکاری در کنتور اقدام به دستکاری فیوز شده باشد، به شیوه ذیل اقدام میشود:
برای دفعه اول دستکاری در فیوز همراه با دستکاری کنتور به قطع انشعاب اقدام شده و تعهدی مبنی بر اینکه دیگر اقدام به تغییر آمپراژ فیوز منصوبه متناسب با انشعاب نمی نماید، از مشترک اخذ میشود و در صورت تکرار، شرکت توزیع اجازه دارد نسبت به اعمال جریمه و همزمان معرفی به مراجع قضایی اقدام نماید، ضمن اینکه متعهد می گردد نسبت به افزایش آمپراژ انشعاب اقدام نماید.
برای دفعه دوم به بعد دستکاری در کنتور و فیوز، شرکت توزیع می بایست نسبت به اعمال ضریب دستکاری فیوز(آمپراژ انشعاب÷آمپراژ یک درجه بالاتر از آمپراژ انشعاب واگذارشده) در محاسبات برآورد هزینه انرژی مصرفی در انشعابهای غیرمجاز از برق اقدام نماید.
بدیهی است در دفعات دوم به بعد نیز تعهد لازم مبنی بر عدم دستکاری در انشعاب از خاطی اخذ میگردد. ضمناً اگر زمان شروع دستکاری مشخص نشد، در صورتی که زمان تست بیشتر و یا اصلاح انشعاب کمتر از سه سیکل نباشد، میبایست سه سیکل منظور گردد. بررسی و اعلام دستکاریهای تا یک سال توسط واحد عملیاتی انجام می شود ولی در صورتی که که دستکاری بیش از یک سال اتفاق افتاده باشد و یا امکان شناسایی زمان شروع تخلف مقدور نباشد، موضوع در کمیته عالی مطرح و در آنجا زمان شروع دستکاری بررسی و تعیین میشود.
مدت دوره بررسی ۵ ساله میباشد. موارد بیش از یک سال توسط کمیته عالی بررسی و زمان شروع دستکاری تعیین می شود. بدیهی است در صورت تشخیص زمان شروع دستکاری بین ۱ تا ۳ سال، عیناً زمان شروع مشخص و محاسبات انجام می شود و در صورت تشخیص زمان شروع دستکاری بیش از ۳ سال، میبایست زمان شروع حداکثر سه سال اعمال شود و در صورت عدم تشخیص زمان شروع دستکاری در پروسه پنج ساله میباید زمان شروع حداکثر
یک سال منظور و محاسبات انجام شود.^[۱۰۷]
مبحث دوم: حیثیت جرم و کیفیات مخففه و مشدده و برخی ابعاد شکلی آن