متغیرها برحسب نقشی که در تحقیق به عهده دارند به دودسته مستقل^[120] و وابسته^[121] تقسیم می­شوند. متغیر مستقل که به آن علت مفروض، درونداد، پیش­آیند، محرک و پیش­فرض، عامل و پیش­بین نیز می­گویند، متغیری است که توسط محقق اندازه ­گیری، دست‌کاری یا انتخاب می­ شود تا اثر یا ارتباط آن با متغیر دیگری معین شود. متغیر وابسته که به آن معلول، برونداد، ملاک، پاسخ و نتیجه نیز می­گویند، متغیری است که تغییرات آن تحت تأثیر متغیر مستقل است و بر اساس اندازه ­گیری و دست‌کاری متغیر مستقل، اندازه ­گیری و مورد مشاهده قرار می­گیرد (حسن­زاده، 1389، صص 40-39).
در این تحقیق، رفتار سازمانی مثبت­گرا به­عنوان متغیر مستقل مورد بررسی و سنجش قرار می­گیرد که شامل چهار مؤلفه امیدواری، خودکارآمدی، خو­ش­بینی و تاب­آوری است. سکوت سازمانی به­عنوان متغیر وابسته است که شامل دو مؤلفه سکوت مطیع و سکوت خاموش می­باشد. برای ارزیابی هرکدام از این ابعاد، از ابزار پرسشنامه استفاده شده است که بر اساس مقیاس لیکرت، نمره هرکدام از این ابعاد و درنهایت، نمره هرکدام از متغیرها مشخص خواهند شد.

• 1. 1. روش­های موردنظر برای تجزیه­وتحلیل داده ­ها و آزمون فرضیه ­ها

   

   

استفاده از روش­های آماری با توجه به نوع و روش تحقیق و هدف محقق متفاوت است و از روش­های ساده و اولیه آماری تا روش­های پیچیده را شامل می­ شود. نوع مقیاس اندازه ­گیری نیز در انتخاب روش آماری مناسب تأثیر دارد. استفاده از روش­های آماری به دو شکل توصیفی و استنباطی انجام می­گیرد (حافظ­نیا، 1384، ص 236).
3-10-1) تجزیه­وتحلیل با بهره گرفتن از آمار توصیفی
آمار توصیفی را عمدتاً مفاهیمی از قبیل جدول توزیع فراوانی و نسبت­های توزیع، نمایش هندسی و تصویری توزیع اندازه­ های گرایش به مرکز، اندازه­ های پراکندگی و نظایر آن تشکیل می­دهد. آمار توصیفی برای تبیین وضعیت پدیده یا مسئله یا موضوع موردمطالعه مورد استفاده قرار می­گیرد یا درواقع ویژگی­های موضوع موردمطالعه به زبان آمار تصویرسازی و توصیف می­گردد (حافظ­نیا، 1384، صص 237-236).
3-10-2) تجزیه­وتحلیل با بهره گرفتن از آمار استنباطی
در تحلیل­های آمار استنباطی همواره نظر بر این است که نتایج حاصل از مطالعه گروه کوچکی به نام نمونه چگونه به گروه بزرگ‌تری به نام جامعه تعمیم داده شود. در این قسمت مباحثی چون همبستگی و تست مورد بررسی و اشاره قرار می­گیرد (حافظ­نیا، 1384، ص 242).
تکنیک­های آماری­ای که اغلب برای سنجش و آزمون ارتباط میان متغیرهای گوناگون مورد استفاده قرار می­گیرند عمدتاً در میان یکی از دودسته آزمون زیر قرار می­گیرند:

• تحلیل رگرسیون^[122]

• تحلیل همبستگی^[123]

تحلیل همبستگی آزمونی است که عموماً به­منظور سنجش جهت و شدت^[124] ارتباط میان متغیرها مورد استفاده قرار می­گیرد؛ اما تحلیل رگرسیون به­منظور کشف نحوه یا شیوه ارتباط میان متغیرها مورد استفاده قرار می­گیرد. تحلیل رگرسیون این امکان را فراهم می­ کند تا پژوهشگر با تخمین اندازه یک متغیر بتواند اندازه متغیرهایی که با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و یا بر یکدیگر تأثیر می­گذارند را تشخیص دهد؛ اما تحلیل همبستگی می ­تواند پژوهشگر را جهت تشخیص شدت یا میزان ارتباط میان دو و یا چند متغیر یاری رساند. تحلیل همبستگی علاوه بر این­که قادر است میزان و شدت ارتباط میان متغیرها را اندازه ­گیری نماید درصورتی‌که داده ­ها از نوع فاصله­ای یا نسبی باشند، قادر است جهت ارتباط (مثبت یا منفی بودن ارتباط) میان متغیرها را نیز تعیین نماید. تحلیل همبستگی زمانی باید به‌جای تحلیل رگرسیون مورد استفاده قرار گیرد که تصمیم­گیرنده یا مدیر درصدد فهم این موضوع باشد که میان دو متغیر تصمیم به چه میزان و با چه شدتی ارتباط وجود دارد (مک­ناب، 2008، ترجمه: واعظی و همکاران، 1390، صص 314-313).
در این پژوهش با بهره گرفتن از نرم­افزارهای SPSS 22، LISREL 8.80 داده ­ها مورد تجزیه­وتحلیل قرار گرفتند. نتایج در دو بخش یافته­های توصیفی و یافته­های استنباطی ارائه شده است. در بخش یافته­های توصیفی به توصیف متغیرهای جمعیت شناختی و اصلی پژوهش با بهره گرفتن از مقادیر فراوانی، درصد فراوانی، میانگین، انحراف استاندارد و نمودارهای دایره­ای و ستونی پرداخته شد. نرمال بودن توزیع داده ­ها با آزمون مقادیر چولگی (کجی) و کشیدگی ارزیابی شد. آزمون پایایی ابزار پژوهش با بهره گرفتن از ضریب آلفای کرونباخ ارزیابی شد و اعتبار پرسشنامه با بهره گرفتن از تحلیل عاملی تأییدی صورت گرفت. در بخش یافته­های استنباطی و آزمون فرضیه ­ها، تکنیک مدل­یابی معادلات ساختاری با بهره گرفتن از نرم­افزار لیزرل، به کار گرفته شد. حداکثر سطح خطای آلفا جهت آزمون فرضیه‌ها 05/. در نظر گرفته شد (05/. ≥ P).

• 1. 1. مدل تحلیلی پژوهش

   

   

در تحقیق حاضر چارچوب اصلی بحث در رابطه با رفتار سازمانی مثبت­گرا برگرفته از چهار بعد از مدل لوتانز شامل ابعاد امیدواری، خودکارآمدی، خوش­بینی و تاب­آوری/ شکیبایی است و مدل انتخابی دوبعدی پیندر و هارلوز شامل سکوت خاموش و سکوت مطیع برای ارزیابی سکوت سازمانی انتخاب شده است. جدول 2-2 مؤلفه­ ها و شاخص­ های هریک از مفاهیم مدل موردبحث را نشان می­دهد.
جدول 2-2. مدل تحلیلی پژوهش

مفهوم
مؤلفه­ ها
شاخص ­ها و معیارها
شماره سؤالات
منبع

رفتار سازمانی مثبت‌گرا
خودکارآمدی
اعتماد به حل مشکل