در آغاز با انگلیسی ها و سپس مجری سیاستهای مصر در سودان بود و اخیراً نیز با رژیم عربستان و مصر برای مقابله با نظام حاکم سازشهایی کرده است ، ختمیه عموماً یک جریان سازشکار می باشد.

ب – مهدیه ( حزب امت ) :
این جریان پس از انقلاب مهدی به عنوان یکی از جریانهای عمـده در صحـنه سیاسـی سـودان
ظهور کرد و تاکنون افزون بر مشارکت در دولتهای ائتلافی سودان ، صادق المهدی رهبر حزب امت سه بار به عنوان نخست وزیر برگزیده شده است.
از دید جامعه سودان حزب امت حزبی است لیبرال با گرایش غربی و به انگلستان بیش از دیـگر
کشورهای غرب نزدیک می باشد.
ج – حرکت اسلامی
این جریان یکی از سه جریان عمده سیاسی سودان است که در سال ۱۹۸۹ موفـق شـد با یـک
حرکت زیرکانه سیاسی و نظامی و با یک کودتا قدرت را به صورت نامرئی و پنهان در دست گیرد.
جریان جبهه اسلامی و با برخی از دیدگاه های جهانی اخوان مسلمون همسویی دارد. محور ارتباطی این جریان تا پیش از قدرت گرفتن و به ویژه پیش از بحران خلیج فارس ، مایل به عربستان سعودی بود ، اما این ارتباط به گونه ای نبود که مجری سیاست سعودیها باشد و یا عربستان بتواند دیدگاه های خود را بر این جنبش دیکته کند. اما پس از بحران خلیج فارس این رابطه به موضع خصمانه دو طرف تبدیل شده است.
رهبران این جنبش و به ویژه الترابی بسیار محتاط و محافظه کـار و سیـاست باز است ، لـذا در
اکثر مواضع سیاسی خود ، بسیار محتاطانه عمل می کند. ( الترابی ، بی تا ، ص ۸۸ – ۹۱ )
برخی احزاب و جریانات دیگر نیز در سودان حضور داشتـه که کـم و بیـش نقـش و نفـوذی در
مردم و جریانها و تحولات سودان ایفا نموده که عبارتند از :

1. 1. حزب کمونیست به رهبری ابراهیم نقد.

1. 1. حزب ناسیونالیست بعث عربی به رهبری بدرالدین المدثر.

1. 1. حزب ملی ( ناسیونالیست ) به رهبری فیلیپ عباس غبوش.

1. 1. سازمان سوسیالیست العمل.

1. 1. حزب کارگران و کشاورزان.

1. 1. اتحادیه نیروهای ملی دمکراتیک.

1. 1. جنبش دمکراتیک جوانان میهن.

1. 1. مارکسیستهای مستقل.

1. 1. حزب سوسیالیست عرب – ناصری.

1. 1. حزب بعث طرفدار عراق.

1. 1. حزب بعث طرفدار سوریه.

1. 1. جنبش آزادی بخش سودان.

1. 1. حزب انصار.

1. 1. حزب کمونیست سودان.

1. 1. احزاب کوچک و رسمی قانونی جنوب.

( طلایه ، شماره ۱۹ ، ص ۲۲ )
۲ – ۱ – ۷ – استقلال در سودان
در سال ۱۹۴۲ همزمان با پیروزی های اولیـه انگلیـسی ها در جبهه آفریـقا ، فـارغ التحصیـلان
دانشگاههای سودان اعلامیه ای منتشر و خواهان استقلال کشور شدند که بلافاصله انگلیسی ها اعلامیه داده را مردود شمردند.
در سال ۱۹۴۳ حزب سیاسی سودانی به نام العشقاء به وسیله اسماعیل الازهری تأسیس گردید
که هدف آن همکاری با حکومت مصر برای حصول استقلال سودان بود ، پس از تأسیس حزب العشقاء ، حزب الامه با هدف استقلال طلبی تشکیل گردید ، حزب های مزبور به فعالیتهای اجتماعی و سیاسی در راه استقلال سودان کوشش می نمودند که پس از یکسری تنشها و چالش هایی ، در نهایت در سال ۱۹۴۷ دولت انگلستان بار دیگر طرح جداسازی جنوب سودان از شمال آن کشور را بایگانی و طرح وحدت سراسر خاک سودان را احیاء نمود.
در سال ۱۹۵۰ دولت مصر خواهان تشکیل اتحادیه مصر و سودان به رهبـری مصـر گـردید کـه
پس از مذاکراتی ، سرانجام در سال ۱۹۵۱ دولت مصر رسماً فاروق شاه مصر را به عنوان سلطان مصر و سودان معرفی نمود که پس از چندی مجدداً اعتراضاتی از سوی اتحادیه های کارگری در سودان به وقوع پیوست و برخی احزاب دیگر فعالیتهای در راستای استقلال سودان برداشتند که سرانجام در سال ۱۹۵۲ خودمختاری سودان از سوی انگلیسی ها به رسمیت شناخته شد و علت موافقت انگلیسی ها نیز کودتای افسران جوان مصری در ژوئیه ۱۹۵۲ بود که به سلطنت فاروق پایان بخشید و حکومت جدید مصر نیز اعلام کرد که در فکر بدست آوردن امتیاز از سودان نیست بلکه با تمام قوا از استقلال سودان حمایت و به آنها در این راه کمک خواهد کرد لذا بین دولتهای مصر و انگلستان در سال ۱۹۵۳ قراردادی منعقد که خودمختاری سودان را برای مدت سه سال تثبیت کرد ، در این ایام بین نهادهای دولتی ، احزاب و مجلس تعاملات و ارتباطاتی بر سه جریان استقلال سودان وجود داشت ، درسال ۱۹۵۵ بین نیروهای جنوب و شمال درگیری هایی رخ داد که صدها تن به قتل رسیدند ، دراین سال نیروهای انگلیسی به درخواست مجلس مؤسسات سودان را ترک کردند و در دسامبر ۱۹۵۵ سودان به استقلال کامل رسید ، و در سال ۱۹۵۶ به عنوان یک کشور مستقل در صحنه بین المللی وارد شد ، عضویت سازمان ملل متحد و اتحادیه عرب را پذیرفت ، لیره سودانی را جایگزین پوند متداول مصری نمود و تشکیلات اداری نیز به شکل جدید که از تشکیلات اداری انگلیس اقتباس شده بود تکوین یافتند. ( ملکی ، ۱۳۶۸ش ، ص ۲۱ – ۲۴ )
۲ – ۲– وضعیت اقتصادی
۲ – ۲ – ۱ – وضعیت اقتصادی در سودان
سودان از جمله کشورهای فقیر جهان محسوب می شود و حدود ۸۰ درصد جمعیت سودان در
بخش کشاورزی و دامداری فعالیت دارند که عمدتاً به صورت سنتی اداره می شود.
جنگهای داخلی ، بی ثباتی دیرین نظامی سیاسی، شرایط بد آب و هوایی، ضعف ارزش کالاهای
تولیدی در بازار جهانی و سیاستهای نادرست اقتصادی از عمده دلایل فقر اقتصادی سودان به شمار می رود.
این کشور دارای منابع نفت خام نیز هست که عمدتاً در مناطق جنوب واقع است و تولید آن در
سال ۲۰۰۴ به حدود ۲۰۰ هزار بشکه در روز رسید.
نیروی کار این کشور هفت میلیون و ۴۱۵ هزار نفر است ۷/۱۸ درصد از جمعیت درسن کار این
کشور بیکار هستند ، ۴۷ درصد از مردم آن زیر خط فقر زندگی می کنند.
( www.sudan.sd/ar )
حدود ۸۰ درصد از نیروی کار این کشور در بخش کشاورزی شاغلند ولی این بخش عمـدتاً غیر
مکانیزه و توسعه نیافته است. صنایع سودان نیز بیشتر در زمینه فن آوری و تبدیل محصولات کشاورزی ایجاد شده اند انزوای بین المللی کشور سودان لطمات فراوانی به اقتصاد این جمهوری وارد کرده است ولی دولت این کشور اخیراً تصمیم گرفته تا با بهره گرفتن از الگوهای خارجی به توسعه بخش نفت بپردازد.
میزان تولید ناخالص داخلی سودان در سال ۱۹۹۹ به ۱۱/۴ میلیارد دلار رسیـد که حداقـل ۴۱
درصد از آن مربوط به بخش کشاورزی ، ۱۷ درصد مربوط به بخش صنعت و ۴۲ درصد مربوط به بخش خدمات است.