نظریه جهانی شدن
استفاده از برنامههای ماهوارهای میتواند علاوه بر مزیتها ارتباطی و اطلاعاتی، عاملی برای جهانی شدن جوامع باشد.بهعبارت دیگر ماهواره با پخش مستقیم برنامههای تلویزیونی،عده کثیری از مخاطبان را تودهوار در جوامع مختلف،در یک لحظه و بهطور همزمان تحتتأثیر قرار میدهد و بدین ترتیب با نفوذ و قدرتی که از این طریق به دست میآورد،میتواند عاملی برای یکدست شدن فرهنگ جوامع و اتحاد افراد باشد.عمدهترین مزایای استفاده از ماهوارهها و برنامههای ماهوارهای از دید طرفداران نظریه جهانی شدن به شرح زیر است:
۱-ماهواره یک وسیه تبادل کمهزینه و آسان اطلاعات است.
۲-استفاده از ماهواره در زمینههای مختلف،موجب تسهیل در امور و افزایش تأثیر پدیدههای اجتماعی است.
۳-ظرفیت حمل پیام در ماهوارهها بسیار بالا و هزینه استفاده از آن بسیار پایینتر از سایر رسانهها است.
۴-استفاده از ماهواره میتواند باعث انسجام مالی و تمامیت ارضی در کشورها شود.
۵-پخش زنده رویدادهای مختلف در سراسر کره زمین از این طریق به راحتی امکان پذیر است.
۶-استفاده از برنامههای ماهوارهای هم از نظر سرمایهگذاری و هم از لحاظ قدرت خرید مصرفکنندگان مقرون بهصرفه است.بدین ترتیب از نظر اقتصادی پر کردن اوقات فراغت مخاطبان ماهوارهها نسبت به مخاطبان سایر رسانهها مقرون به صرفهتر است.
نظریه هجوم فرهنگی
طرفداران این نظریه عمدتا،نظریهپردازان کشورهای جهان سوم و در حالتوسعه هستند و عموما نوعی دغدغه حراست از مرزهای فرهنگ ملّی،ارزشهای فرهنگی،سنتی و پیشینه تاریخی جوامع مذکور را دارند.آنها براین باورند که محتوای برنامههای ماهواره ای که عموما از کشورهای غربی تغذیه میشوند باعث تخریب فرهنگ کشورها و تبدیل شدن افراد جامعه به یک توده بیشکل،مصرفگرا و قابل کنترل توسط شبکههای ماهوارهای میشوند و درنهایت به وابستگی کامل به فرهنگ و اقتصاد غرب میرسند.
باتوجه به دیدگاههای طرفدار نظریه هجوم فرهنگی مهمترین مضرات استفاده از برنامههای ماهوارهای به شرح زیر میباشد:
۱-تخریب فرهنگی
۲-بدآموزیهای اخلاقی،تخریب باورهای ملّی،دینی و ارزشهای اجتماعی
۳-به وجود آوردن اندیشههای منفعل در جهان سوم
۴-وابستگی فرهنگی کشورهای جهان سوم از طریق دخالت در امور آنها
۵-قراردادن جهان در راستای سیاستهای کشورهای سلطهگر با طرح تئوری «جهانی شدن»
۶-تأثیر منفی بر روی نوجوانان و جوانان و ایجاد دوگانگی شخصیت در آنها
۷-هیچ نوع مقرارتی بر عملکرد ماهوارههای پخش مستقیم حاکم نیست
۸-هجوم حجم بسیاری از اطلاعات که درنتیجه جای برای تفکر و خلاقیت و ابتکار باقی نمیماند.
۹-از دست دادن هویت فردی و فراموشی اصالت و هویت واقعی انسان
۱۰-مصرفی بار آودرن جوامع
جدول مفاهیم و نظریههای تبیین گر سبک زندگی
اندیشمند | مفاهیم تبیین گر سبک زندگی | سطح تحلیل | رویکرد | پارادایم | واحد مطالعه |
بوردیو | سرمایه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی فضای فرهنگی و منش |
کلان | جامعه شناسی | تضاد | ساختمان/ ذهن |
زیمل | مد/مصرف کالاها/هویت بخشی به فرد | خرد | جامعه شناسی | تضاد | فرد |