تاثیر‌گذاری فیزیولوژیکی.
تدارک کننده علائم شیمیایی به منظور هماهنگی متابولیسم در اندام‌ها.
هماهنگ ‌سازی فعالیت‌های گیاهان مختلف در یک گونه مشابه.
ارتقاء و توسعه ارتباطات اکولوژیکی.

۱-۶- معرفی برخی از باکتری‌های بیماری‌زای انسانی:

باکتری‌ها، ارگانیسم‌های تک ‌سلولی ذره‌بینی هستند که پوشش بیرونی نسبتاً ضخیمی، آن‌ها را احاطه کرده ‌است. باکتری‌ها دارای ریبوزوم‌های۸۰S، اندامک‌های غشادار مانند هسته، میتوکندری، کروموزوم حلقوی بدون پوشش هستند. باکتری‌ها به غیر از میکرو پلاسماها دارای دیواره سلولی هستند(دانشنامه رشد، ۱۳۹۳). این موجودات ساختار ساده‌ای دارند و به گروه پروکاریوت(جانداران ساده) تعلق دارندکه اکثراً به صورت آزاد زندگی می‌کنند و دارای اطلاعات ژنتیکی و تولید انرژی و سیستم‌های بیوسنتتیک لازم برای رشد و تولید مثل خود می‌باشند.

در بدن هر انسان تقریباً ده برابر تعداد سلول‌های بدن، باکتری وجود دارد که بسیاری از آن‌ها باکتری‌های روی پوست یا فلور روده هستند. تعداد بسیار زیادی از باکتری‌های موجود در بدن به دلیل اثرات حفاظتی دستگاه ایمنی، بی‌زیان بوده و تعداد کمی نیز سودمند هستند. گونه‌های کمی از باکتری‌ها بیماری‌زا بوده و عامل بیماری‌های عفونی را سبب می‌گردند. بیماری‌های کشنده باکتریایی همچون عفونت‌های دستگاه تنفسی هستندکه به تنهایی سالانه به ویژه در آفریقای سیاه(زیر صحرا) سبب ۲ میلیون مرگ می‌گردد. در کشورهای توسعه‌ یافته از آنتی بیوتیک‌ها در درمان عفونت‌های باکتریایی و همچنین در کشاورزی استفاده می‌شود، بنابراین مقاومتِ آنتی بیوتیکی شایع است.
۱-۶-۱- Escherichia coli :
اشریشیا کلای نوعی باسیل گرم منفی، متحرک، هوازی یا بی‌هوازی اختیاری، بدون اسپور و تاژک‌دار از خانواده انتروباکتریاسه ‌است. این باکتری در شرایط بی‌هوازی، مخلوطی از اسیدها مانند لاکتات، سوکسینات، اتانول، استات و دی اکسید کربن را تولید می‌کند. رشد بهینه باکتری در دمای ۳۷ درجه سلسیوس است اما تا دمای ۴۹ درجه سلسیوس را نیز تحمل کرده و به رشد خود ادامه می‌دهند. هم در شرایط هوازی و هم بی‌هوازی می‌تواند رشد کند. بطور شایع در روده جانوران خونگرم وجود دارد. بیش‌تر سویه‌های اشریشیا کلی، بی‌آزار هستند اما برخی از سروتیپ‌ها موجب مسمومیت غذایی و اسهال می‌شوند. این سویه‌های بی‌آزار، بخشی از فلور عادی روده هستند. آن‌ها در تولید ویتامین ک۲ نقش دارند و از استقرار باکتری‌های بیماری‌زا در روده جلوگیری می‌کنند. این باکتری، ۱/۰% فلور روده را به خود اختصاص داده‌ است. این باکتری از طریق مسیر مدفوعی- دهانی از یک فرد به فرد دیگر منتقل می‌شود.

۱-۶-۲- Staphylococcus aureus:

Staphylococcus aureus، کوکسی گرم مثبت و بی‌هوازی اختیاری است که مهمترین گونه در جنس استافیلوکوک از نظر پزشکی محسوب می‌شود. گاهی اوقات به این باکتری، استافیلوکوک طلایی نیز می‌گویند. این باکتری ممکن است به شکل فلور عادی پوست یا بینی وجود داشته باشد. استافیلوکوک اورئوس، یکی از موفق‌ترین باکتری‌های بیماری‌زا است. این باکتری به ‌دلیل تولید رنگدانه طلایی‌ کارتنوئیدی به نام استافیلوزانتین کلنی‌های زرد رنگی را ایجاد می کند. این پیگمان در بیماری‌زایی نقش دارد زیرا به عنوان ماده آنتی‌اکسیدان عمل کرده و موجب در امان ماندن باکتری در برابر رادیکال‌های آزاد اکسیژن می‌شود. استافیلوکوک اورئوس به عنوان یکی از ۵ عامل شایع ایجاد کننده عفونت‌های بیمارستانی به ویژه عفونت‌های زخم پس از جراحی است و همچنین با تولید انتروتوکسین، ایجاد مسمومیت غذایی نیز می‌کند.

۱-۶-۳-Staphylococcus epidermidis :
استافیلوکوک اپیدرمیدیس، کوکسی گرم مثبت و کواگولاز منفی در جنس استافیلوکوک است. این باکتری، بخشی از فلور هم‌زیست پوست انسان است و در غشای مخاطی بسیاری از جانوران نیز دیده شده ‌است. استافیلوکوک اپیدرمیدیس یکی از شایع‌ترین گونه‌های آلوده کننده محیط‌ها و تست‌های آزمایشگاهی است. اگر چه این باکتری بطور معمول بیماری‌زا نیست اما توانایی ایجاد عفونت در افرادی که سیستم ایمنی آن‌ها ضعیف شده ‌است را دارد. این عفونت‌ها می‌توانند بیمارستانی یا اکتسابی از جامعه باشند اما نوع بیمارستانی آن، خطر بیش‌تری برای بیماران دارد.

۱-۶-۴-Bacillus cereus :

Bacillus cereus یکی از انواع باسیل‌ است. باسیل‌ گرم مثبت و Bacillus cereus اسپوردار از خانواده باسیلاسه است. اسپور این باکتری به صورت گسترده‌ای در طبیعت، آب و خاک پراکنده شده به طوری که می‌توان آن را از مواد غذایی گوناگون جدا نمود. این باکتری مولد انتروتوکسین‌های مولد اسهال و تهوع بوده و قادر به ایجاد سندرم اسهال و سندرم تهوع است. در سال ۱۹۵۰ Bacillus cereus به عنوان عامل مسمومیت شناخته شد(دانشنامه آزاد، ۲۰۱۴).
۱-۶-۵-Candida albicans :
کاندیدیاز یا برفک نوعی بیماری قارچی است. این بیماری توسط یک نوع قارچ بنام کاندیدا آلبیکانس ایجاد می‌شود. این قارچ یا مخمر گاهی به شکل غیربیماری‌زا در دهان، واژن، کشاله ران و زیربغل و دیگر مناطق مرطوب پوست وجود دارد. کاندیدیاز در پوست به شکل‌های مختلفی بروز می‌کند که یکی از شایع‌ترین آن‌ها اینترتریگوی کاندیدایی است که بیش‌تر در کشاله‌ها، زیربغل‌ها، باسن و بین انگشتان دست می‌تواند رخ دهد. کاندیدیاز مهاجم اصولاً در افراد دچار ضعف ایمنی مانند ایدز و مصرف کنندگان داروهای سرکوب‌گر ایمنی دیده می‌شود(دانشنامه آزاد، ۲۰۱۳).کاندیدا آلبیکنس یک قارچ طبیعی ساکن حیوان‌های خونگرم و انسان‌ها است(فتاحی و همکاران، ۱۳۸۶؛ داله، ۲۰۰۰). این قارچ بسته به طبیعت میزبان، دو گروه عفونت را به وجود می‌آورد: عفونت‌های سطحی(مانند: دهانی، مهبلی و کاندیدیازی سجلدی) که در افراد سالم هم دیده می‌شود و عفونت‌های عمقی(مانند: ریوی، گوارشی، ادراری و کاندیدمی)که در افراد با اختلال شدید ایمنی رخ می‌دهد(فتاحی و همکاران، ۱۳۸۶؛ کارهان، ۲۰۰۴) که این مخمرها معمولاً ارگانیسم‌های فرصت طلب هستند.
فصل دوم:
مروری بر پژوهش‌های انجام شده

۲-۱- مروری بر پژوهش‌های انجام شده روی مواد موثره گونه‌های مختلف مرزه:

گیاهان دارویی به عنوان یک منبع جاودانه برای طب مدرن تاکید مضاعفی است(آخوندزاده، ۱۳۷۹)، که براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی۸۰% از مردمی که در کشورهای توسعه یافته زندگی می‌کنند کم و بیش برای درمان از گیاهان دارویی استفاده می‌نمایند(مصحفی و همکاران، ۱۳۸۳)، از جمله گیاهان دارویی بسیار حائز اهمیت گیاهان خانواده نعناعیان هستند، که جنس مرزه در این خانواده، حاوی ۱/۵ تا ۸ درصد اسانس به همراه تانن، رزین و موسیلاژ است که در بسیاری از نقاط ایران و جهان می‌رویند(رسولی و همکاران، ۱۳۸۷).
کشور ایران دارای شرایط آب و هوایی متنوعی است که این امر خود موجب تنوع رشد گیاهان مختلفی چون گیاهان دارویی شده است(امیدبیگی، ۱۳۸۴)، که شرایط محیطی باعث تغییراتی در رشد گیاهان دارویی، مقدار وکیفیت مواد موثره آن‌ها(نظیر آلکالوئیدها، گلیکوزیدها، استروئید‌ها و روغن‌های فرار(اسانس‌ها) می‌گردد(امیدبیگی، ۱۳۸۸). در تحقیقات انجام گرفته در مقایسه میزان کارواکرول در مرزه بختیاری کشت شده در مزرعه و به صورت طبیعی در مراحل قبل از گلدهی و گلدهی کامل نشان داد که تغییرات شرایط اکولوژیک از جمله: ارتفاع از دریا، دما، خاک، رطوبت، اقلیم و … بر درصد کارواکرول تاثیر مثبت داشته است(احمدی و همکاران، ۱۳۸۸).
ترکیبات تشکیل دهنده‌ی اسانس و عصاره گونه‌های مختلف مرزه در سال‌های متمادی توسط محققان زیادی انجام گرفت، که ترکیبات عمده اسانس گونه‌های گیاهی مختلف مرزه به شرح زیر است:
اکبری‌نیا و همکاران(۱۳۸۸) گزارش کردند که مرزه کشت شده در قزوین دارای فنول‌های مونوترپن، تیمول، گاما-ترپینن و پارا-سیمن از ترکیب‌های اصلی عصاره است. سفیدکن و همکاران^[۶۹](۲۰۰۴) و فرزام و همکاران^[۷۰] (۲۰۰۴) نیز تیمول و پارا-سیمن را از ترکیب‌های اصلی عصاره گونه‌های مرزه جنگلی و مرزه آذربایجانی گزارش کردند.
نکته قابل توجه این که در مطالعاتی که تیموری و همکاران(۲۰۰۳) و عزاز و همکاران^[۷۱] (۲۰۰۲) انجام دادند، نشان داد که مقدار ترکیب کارواکرول در عصاره مرزه سهندی کشت شده در مزرعه ناچیز است، در حالی که این ترکیب در برخی دیگر از گونه‌های مرزه از ترکیبات اصلی عصاره است. با گزارش شهنازی و همکاران(۱۳۸۶) ترکیبات اسانس مرزه تالشی را ۳۴ ترکیب شناسایی معرفی، که در میان آن‌ها تیمول، پارا-سیمن، گاما-ترپینن، کارواکرول، آلفا-ترپینن و مایر-سین از عمده‌ترین ترکیبات اسانس است که نتایج نشان می‌دهد در این اسانس مونوترپینن‌های هیدروکربنی عمده‌ترین ترکیب موجود در اسانس است. گونه مرزه ساب‌اسپیکاتا^[۷۲] دارای کارواکرول، آلفا-ترپینن، پارا-سیمن، آلفا-پینن و تیمول متیل اتر به صورت ترکیبات عمده است.
عباسی و همکاران(۲۰۰۵) طی تحقیقاتی، روی شناسایی ترکیبات شیمیایی موجود در گیاهان جنس مرزه اینگونه گزارش کردند: مرزه جنگلی(مرزه سفید) دارای ترکیبات عمده کارواکرول و تیمول، مرزه گل‌درشت دارای لیمونن و پارا-سیمن است و ترکیباتی همچون تیمول، پارا-سیمن و گاما-ترپینن جزء ترکیبات عمده اسانس مرزه سهندی و مرزه سنبله‌ای است، در گونه مرزه سنبله‌ای نیز کارواکرول یافت می‌شود، به طور کلی دو گونه مرزه در دنیا معروف و مهم محسوب می‌شوند و مصرف خوراکی دارند به نام‌های مرزه تابستانی^[۷۳] یا همان مرزه باغی و مرزه زمستانی^[۷۴] است که سفید‌کن و همکاران(۲۰۰۵) ترکیبات عمده اسانس آن‌ها را فنل‌های کارواکرول، تیمول، پارا-سیمن و لینالول را مشترک بین هر دو گونه و بتا-کاریوفیلن در مرزه تابستانی و ترپینئول، بورنئول و اسیدهای مختلف آلی را در مرزه زمستانی شناسایی شد.
از بررسی گونه مرزه برونی^[۷۵](منشاء آن ونزوئلا است) چنین گزارش شد که پولگون و منتون اجزای اصلی ترکیبات اسانس گیاه است و کارواکرول در این ترکیبات وجود ندارد، این محققان نیز در بررسی دو گونه مرزه زمستانی و مرزه کانیفولیا^[۷۶] به این نتایج رسیدند که کارواکرول عمده‌ترین ترکیب اسانس است. گونه مرزه تیمبرا^[۷۷] که در کشور شرق مدیترانه پرورش می‌یابد دارای کارواکرول و تیمول بالایی در اسانس گیاه است، همچنین طی شناسایی ترکیبات چند گونه مرزه توسط سفیدکن و همکاران(۲۰۰۵) نتایجی به این شرح گزارش داده شد که مرزه گل‌درشت دارای ۶۵ ترکیب، مرزه تالشی دارای ۳۸ ترکیب و مرزه جنگلی(مرزه سفید) دارای ۴۵ ترکیب عمده در اسانس آن‌ها است.
مجد و همکاران(۱۳۸۷) پژوهشی را روی میزان تغییرات کمی و کیفی ترکیبات سازنده اسانس مرزه خوزستانی در طول تکوین گیاه مورد آزمایش قرار دادند که نتایج بدست آمده نشانگر تغییرات متفاوتی است، در مرحله قبل از گلدهی بیش‌ترین مقدار اسانس به نسبت بعد از گلدهی گزارش شد که قبل ازگلدهی دارای ۹ ترکیب برای ماده خشک و ۱۱ ترکیب برای ماده تر و در مرحله بعد از گلدهی ۱۸ترکیب برای ماده خشک و ۱۷ ترکیب برای ماده تر است، که کارواکرول عمده‌ترین ترکیب در هر دو مرحله تکوینی شناسایی شد. پژوهشی نیز توسط صادقی و همکاران^[۷۸](۲۰۱۲) بر روی مرزه سهندی انجام گرفت که نتایج آن به بیش‌ترین عملکرد اسانس در مرحله گلدهی گزارش شد که طی تجزیه و تحلیل‌های انجام گرفته ۳۳ ترکیب را شناسایی، که بالاترین مقدار تیمول را در مرحله قبل از گلدهی و بیش‌ترین مقدار پارا-سیمن وگاما-ترپینن به عنوان مواد پیش سازنده تیمول و کارواکرول در هر دو مرحله گلدهی و بعد از گلدهی معرفی شد.

۲-۲- مروری بر پژوهش‌های انجام شده روی خاصیت ضدمیکروبی گونه‎های مختلف مرزه:

امروزه دانشمندان بروز انواع بیماری‌ها و سرطان‌ها را ناشی از مصرف داروهای مصنوعی و شیمیایی، نگهدارنده‌های سنتتیک، اسانس‌ها و طعم دهنده‌های مصنوعی می‌دانند(موسویان و همکاران، ۱۳۸۷). طی پژوهش‌های انجام گرفته بر روی اسانس و عصاره گونه‌های مختلف گیاهان دارویی از جمله گونه‌های خانواده نعناعیان و بالاخص مرزه که به دلیل خواص دارویی و کاربردی آن درطب سنتی بسیار حائز اهمیت برای کشورهای مختلف جهان است(یزدان پناه گوهر ریزی و همکاران، ۱۳۸۹)، در درمان بیماری‌های همچون دردهای عضلانی، کرامپ، تهوع، اسهال و بیماری‌های عفونی گزارشاتی منتشر شد و همچنین تاثیرات موثر اسانس مرزه روی هضم غذا، محرک و مقوی معده، خلط‌آوری، ادارآوری و نیز ضددرد و ضدسرطان بودن این گیاه توسط محققانی همچون صالحی سورمقی(۱۳۸۵) و بهروان و همکاران(۱۳۸۶) انجام شد. اﻳﻦ ﮔﻴﺎه ﺳﺮﺷﺎر از روﻏﻦ‌ﻫﺎی ﻓﺮار اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎده اﺻﻠﻲ آن ﻛﺎرواﻛﺮول است و دارای اﺛـﺮات درﻣـﺎﻧﻲ ﺿﺪﺗﺸﻨﺠﻲ و ﺿﺪﻧﻔﺦ است(امیدبیگی، ۱۳۷۶؛ صفایی خرم و همکاران ،۱۳۸۷؛ فاکرباهر و همکاران ،۱۳۸۰).
بررسی‌ها نشان داد که برخی از گیاهان تیره نعناعیان سرشار از ترکیبات فنلی مانند فلاونوئیدها، اسیدهای فنلی و دی‌ترپن‌های فنلی است که این ترکیبات مهم فنلی و فلاونوئیدی(رایس-اونس و همکاران^[۷۹]، ۱۹۹۷؛ ژنگ و وانگ^[۸۰]، ۲۰۰۱؛ جوانمردی و همکاران^[۸۱]، ۲۰۰۳؛ عیبی و همکاران^[۸۲]، ۲۰۰۴؛ پورمراد و همکاران^[۸۳]، ۲۰۰۶؛ وونگ و همکاران^[۸۴]، ۲۰۰۶) دارای خواص بیولوژیکی متعددی مانند خاصیت آنتی‌اکسیدانی(احمدی و همکاران ، ۱۳۸۸؛ لی و همکاران^[۸۵]، ۲۰۰۱ و ۲۰۰۵؛ دورمانا و همکاران^[۸۶]، ۲۰۰۳؛ ندیالکا^[۸۷]، ۱۹۹۹) است که در غذاها، خنثی کردن رادیکال‌های آزاد را تحت عنوان فعالیت‌های آنتی‌رادیکالی بررسی می‌کند(پوکورنی و همکاران^[۸۸]، ۲۰۰۱) و دارای خاصیت ضدالتهابی است(تاهیتی^[۸۹]، ۲۰۰۰).
پژوهش‌های انجام شده توسط هی^[۹۰](۲۰۰۰) شواهد زیادی مبنی بر خواص ضدویروسی، ضدباکتریایی و ضدقارچی برخی از اجزای سازنده اسانس گونه‌های گیاهی مرزه را گزارش داد(لاهوجی وهمکاران، ۱۳۸۹؛ باهرو همکاران^[۹۱]،۲۰۰۲) که علاوه بر آن، بر خواص ضدالتهابی آن اشاره شد(طباطبایی و همکاران^[۹۲]، ۲۰۰۷ ؛ سوارز و همکاران^[۹۳]، ۲۰۰۳)، در این رابطه استفاده از ترکیب‌های دارویی که برای انسان غیر سمی و اثرات جانبی ندارد توصیه شد.
برخی از پژوهش‌های در خصوص بررسی و میزان خواص اسانس و عصاره گونه‌های مختلف مرزه در سال‌های متمادی انجام شد، که شهنازی و همکاران(۱۳۸۶) براساس شناسایی ترکیبات گیاهی مرزه تالشی و به دلیل وجود تیمول در این اسانس به عنوان مهارکنندگی رشد و کشندگی باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی بسیار قوی انجام شد، مجد و همکاران(۱۳۸۷) نیز اثرات مشابه‌ی روی گونه اسانس مرزه خوزستانی و اسکوسی‌بوسیک و همکاران(۲۰۰۴) روی مرزه زمستانی علیه باکتری‌های گرم مثبت بدست آمد و همچنین علیه مخمر candida albicans دارای اثر ضدمیکروبی قوی نیز است ولی روی باکتری‌های گرم منفی تاثیر مطلوبی مشاهده نشد در صورتی که مرزه باغی در۶۰۰ میلی‌گرم برمیلی‌لیتر بر علیه candida albicans تاثیرگذار است که این نتایج با گزارشات ادگوزل و همکاران^[۹۴](۲۰۰۷) مغایرت دارد که در نتایج بلازیکویک و همکاران^[۹۵](۲۰۰۸) اعلام شد.
شهنازی و همکاران(۱۳۸۶)دریافتند که غلظت‌های پایین اسانس مرزه سهندی در مقایسه با آنتی‌بیوتیک‌های چون آمپی‌سیلین و آموکسی‌سیلین تاثیر مشابه‌ی دارد و نتایج پژوهش انجام گرفته توسط داداش‌پور و همکاران در زمستان ۱۳۸۹ نیز مشابه پژوهش شهنازی و همکاران است که خاصیت کشندگی مرزه سهندی را روی سلول‌های سرطانی بسیار موثر دانست و گزارش کرد که اسانس مرزه به سلول‌های طبیعی آسیبی نمی‌رساند. این پژوهش نشان داد که قدرت کلاتینگ یون فروس اسانس مرزه سهندی تقریباً نصف قدرت اسانس تجاری است و مرزه سهندی به عنوان یک آنتی‌اکسیدان بسیار قوی به طور مستقیم No^-O₂ , را می‌زداید.
پژوهش‌های بی‌شماری بر روی اثرات ضدمیکروبی و ضدقارچی انواع مختلف مرزه نشان داد که معماریان و همکاران(۱۳۹۰) به نتایج جالب توجه‌ی دست یافت که اسانس مرزه و آویشن اثرات نسبتاً خوبی در مهار ژرمیناسیون قارچی نسبت به پونه دارند. تاثیر مهارکنندگی رشد و ضدمیکروبی ترکیب‌های معطرگونه‌های مختلف مرزه همچون مرزه لاکسی‌فلور^[۹۶]، مرزه کانیفولیا، مرزه آنتابنس^[۹۷]، مرزه تیمبرا، مرزه باغی(حیدری و همکاران، ۱۳۹۰)، مرزه سهندی(صادقی و همکاران، ۲۰۱۲) و مرزه بختیاری^[۹۸](حیدری سورشجانی و همکاران^[۹۹]، ۲۰۱۳) روی باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس، اشرشیاکلای و سودوموناس آئروژینوزا توسط تیموری و همکاران^[۱۰۰](۲۰۰۳) و باکتری‌های سودوموناس آئروژینوزا، انتروباکتر آئروجینز و قارچ‌های کندیدا آلبیکنس، پنی‌سیلیوم کلاویجروم، موکورهیمالیس و آبسیدیا گلوکا توسط هی(۲۰۰۰) مورد آزمایش قرار گرفت.
طبق پژوهش انجام گرفته توسط قاسمی پیربلوطی و همکاران^[۱۰۱](۲۰۱۰) روی اسانس و عصاره ۱۰ گونه گیاه ایرانی بر مبنای خاصیت ضدباکتریایی روی باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی به این نتایج دست یافت که اسانس مرزه بختیاری و آویشن دنایی^[۱۰۲] در بین ۱۰ گونه دارایی قویترین خاصیت ضدباکتریایی است که در حفظ مواد غذایی و سلامت انسان استفاده می‌گردد و غلظت ۲۰۰ میکرولیتر در ۲۰ میلی‌لیتر از اسانس آویشن را بر آسپرژیلوس پاراستیکوس^[۱۰۳] و غلظت ۴۰۰ میکرولیتر در۲۰ میلی‌لیتر از اسانس مرزه را بر کنترل کامل آسپرژیلوس پاراستیکوس موثر دانست.
حیدری و همکاران(۱۳۹۰) تاثیرات ضدمیکروبی مرزه باغی بر باکتری گرم منفی Escherichia coli روده جوجه گوشتی را گزارش کرد که نسبت به آنتی‌بیوتیک‌های ریفامپیسین، پنی‌سیلین و اریترومایسین مقاوم است و این اثر مشابه را در حجم‌های پایین نسبت به آنتی‌بیوتیک‌های استرپتومایسین، نئومایسین و تتراسیکلین اعلام کرد و همچنین گونه‌ی گیاهی مرزه باغی با غلظت ۵۰۰ پی پی ام(قسمت درمیلیون) و بالاتر دارای خاصیت ضدقارچی قوی بر علیه قارچ آسپرژیلوس فلاووس در شرایط آزمایشگاهی است، کلوس و همکاران^[۱۰۴](۲۰۰۳) این قارچ را یکی از قویترین آفلاتوکسین‌های عامل ایجاد کننده سرطان بطور طبیعی در حیوانات دانست(یزدان پناه گوهر ریزی و همکاران، ۱۳۹۱).
به دلیل قابلیت بالای اثر آنتی‌اکسیدانی مرزه، طوافی و همکاران(۱۳۸۹) طی پژوهشی، مصرف اسانس مرزه خوزستانی در رت‌های دیابتی، به طور معنی‌داری استرس اکسیداتیو را مهار و مالون دی‌آلدهید سرمی را در سطح کنترل حفظ کرد و همچنین اسانس مرزه در مهار هیپرترونی گلومرولی در دیابتی‌های تحت درمان، گزارش شد و از دیگر اثرات موثر اسانس مرزه خوزستانی بر بیماران دیابتی تحت درمان، مهار کاهش حجم توده مویرگ گلومرولی است که گر چه نتوانسته آن را کنترل نمائید ولی به صورت معنی‌داری آنرا مهار کرده است. اسانس مرزه سنبله‌ای نیز روی سلول‌های سرطانی سینه T47D اثر کشندگی دارد(گوهری و همکاران^[۱۰۵]، ۲۰۱۲).
نتایج گزارش بایدار و همکاران^[۱۰۶](۲۰۰۴) در ترکیه نشان داد که استفاده از اسانس‌های پنج گونه مرزه کانیفولیا، مرزه تیمبرا، مرزه اسپیکاتا، مرزنجوش منوتفلورم^[۱۰۷] و مرزنجوش اونتیس^[۱۰۸] در سیستم غذایی برای جلوگیری از رشد باکتری‌های فود بورن^[۱۰۹] است و به گفته دامجانویک-وراتنیکا و همکاران^[۱۱۰](۲۰۰۵) با بررسی‌های انجام داده بر روی مرزه ساب اسپیکاتا، نشان داد که اسانس این گونه گیاهی می‌تواند در صنایع غذایی و دارویی به عنوان منبع ضدمیکروبی نقش بسزائی ایفا کند.
یکی از دلایلی که در میزان و درصد ترکیبات شناسایی شده در اسانس و عصاره گونه‌های گیاهان دارویی حائز اهمیت است، زمان برداشت گیاه است که گیاه در چه مرحله‌ی رشدی برداشت ‌شود. مراحل تکوینی گیاه و زمان برداشت و اسانس‌گیری گونه‌های گیاهی، خواص درمانی گیاه را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. نتایج به دست آمده از پژوهش ‌دامجانویک-وراتنیکا و همکاران(۲۰۱۱) نشان داد، که در بررسی اسانس مرزه زمستانی، قبل از مرحله گلدهی دارای خاصیت ضدمیکروبی قویتری به نسبت مرحله گلدهی است.
رویکرد جهانی به استفاده از گیاهان دارویی و ترکیب‌های طبیعی در صنایع دارویی، آرایشی- بهداشتی و غذایی نیاز مبرم به تحقیقات پایه‌ی و کاربردی وسیعی در این زمینه را نمایان می‌سازد.

فصل سوم:

مواد و روش‌ها