واحدهای وظیفهای

تیمهای خود مدیریتی مستقل

ساختارسازمان روابطخصمانه را در سازمان افزایش میدهد.

ساختارسازمانی همکاری کردن درون سازمان را افزایش میدهد.

پیچیدگی زیاد است، تخصصی کردن کارهای با ارزش.

پیچیدگی و شرح مشاغل کم و کارکنان ممکن است متخصص باشند، اما بصورت تیمی کار میکنند.

بطورکلی ابعاد، مدل و عوامل زیادی از قبیل: عوامل مؤثر بر کارآفرینی سازمانی از دیدگاه بار ان، عوامل مؤثر بر کارآفرینی سازمانی از دیدگاه هیونن و کارولا، عوامل مؤثر بر کارآفرینی سازمانی از دید مقیمی، ابعاد کارآفرینی سازمانی از نظر آکتان و بیولت، ابعاد کارآفرینی سازمانی از دید آنتونسیک و هیسریچ، فرایند کارآفرینی سازمانی از دید فرهنگی و صفر زاده، مدل کارآفرینی سازمانی کورنوال و پرلمن، مدل کارآفرینی سازمانی کوراتکو و همکاران، مدل کارآفرینی اکلس و نک، مدل کارآفرینی سازمانی تامپسون، الگوی پیش نیازها و نتایج کارآفرینیسازمانی، مدل کارآفرینیسازمانی از دیدگاه فرای، مدل ۴E و مدل کارآفرینی سازمانی کوراتکو و هاجتس، در زمینه کارآفرینی سازمانی موجود است، اما در اینجا تنها چند مورد از آنها که مرتبط با کار پژوهشی میباشد تشریح میشود.
۲-۱-۱۲. عوامل مؤثر بر کارآفرینی سازمانی از دید مقیمی(۱۳۸۷)
از دیدگاه مقیمی عوامل مؤثر بر کارآفرینیسازمانی شامل عوامل ساختاری، محیطی و محتوایی میباشد که در ادامه هر یک از این عوامل توضیح داده میشود:
۲-۱-۱۲-۱. عوامل ساختاری^[۴۰]
در برگیرنده تمام عناصر، عوامل و شرایط فیزیکی و غیر انسانی سازمان میباشد که با نظم، قاعده و ترتیب خاص و بهم پیوسته، چارچوب، قالب، پوسته، بدنه و یا هیکل فیزیکی و مادی سازمان را میسازد. بنابراین، تمام منابع مادی، مالی، اطلاعاتی و فنی که با ترکیب خاصی در بدنه کلی سازمان جاری می شوند (عوامل غیر زنده)، جزء شاخه ساختاری قرار می گیرند. عوامل ساختاری عبارتند از: ساختار سازمانی، استراتژی سازمانی، سیستم حقوق و دستمزد، سیستم ارزیابی عملکرد، سیستم مالی و بودجه ای، سیستم تحقیق و توسعه، سیستم منابع انسانی و فرایندها و روشها .

۲-۱-۱۲-۲. عوامل زمینهای یا محیطی^[۴۱]
شرایط و عوامل محیطی برون سازمانی هستند که محیط سازمان را احاطه نموده، با سازمان تأثیر و تأثر متقابل داشته و خارج از کنترل سازمان میباشند. عوامل زمینهای عبارتند از: ارتباط با ارباب رجوع، محیط سیاسی-قانونی، محیط اجتماعی-فرهنگی و محیط اداری .
۲-۱-۱۲-۳. عوامل رفتاری یا محتوایی^[۴۲]
شامل عوامل انسانی و روابط انسانی در سازمان است که نرمهای رفتاری، ارتباط غیر رسمی و الگوهای خاص بهم پیوسته و محتوای اصلی سازمان را تشکیل میدهد. این عوامل محتوایی در واقع عوامل پویایی بخش و زنده سازمانی تلقی میشوند و هر گونه عوامل و متغیرهایی که بطور مستقیم مربوط به نیروی انسانی میباشد، در این شاخه قرار میگیرد. عوامل رفتاری یا محتوایی عبارتند از: فرهنگسازمانی، تضاد و تنشسازمانی، سبکرهبری، ویژگیهای شخصیتی کارکنان و ویژگیهای شخصیتی مدیران (مقیمی، ۱۳۸۷،ص ۱۶۴).
شایان ذکر است که اساس کار این پژوهش و مدل طراحی شده بیشتر بر پایه عواملی است که مقیمی آنها را بعنوان عوامل مؤثر بر کارآفرینیسازمانی معرفی کرده است، که این عوامل عبارتند از ساختار سازمانی، فرهنگسازمانی و سبکرهبری. علاوه بر اینها خلاقیت نیز بعنوان عامل دیگری است که با توجه به پژوهشهای صورت گرفته در زمینه کارآفرینیسازمانی بعنوان عامل مؤثر بر کارآفرینیسازمانی معرفی شده است.
۲-۱-۱۳. ابعاد کارآفرینی سازمانی
۲-۱-۱۳-۱. ابعاد کارآفرینی سازمانی از نظر آکتان و بیولت^[۴۳](۲۰۰۸)
از نظر آکتان و بیولت (۲۰۰۸)، کارآفرینیسازمانی شامل چهار بعد نوآوریبالا، ریسکپذیری و فعالیتﻫﺎی پیشتازانه و رقابت تهاجمی ﻣﻰشود.
نوآوری بالا^[۴۴]: عبارتست از بیشترین میزان نوآوری که میتواند در محصول، خدمات و یا تکنولوژی باشد. توسعه یا ارتقای محصولات و خدمات و همچنین فنون و تکنولوژیها در تولید را بعنوان بخشی از نوآوری سازمانی قرار داده است.
ریسکپذیری^[۴۵]: ریسکپذیری شامل جهتگیریهای سازمانی به منظور دست یافتن به ابتکارات جدید برای سود و رشد سازمانی با کمترین ضرر احتمالی است.
فعالیتهایپیشتازانه^[۴۶]: این بعد مربوط به پیشگامی در پیگیری فرصتها با ورود به بازارهای جدید است. پیشگامی، میزان یا اندازهای است که سازمانها در مواردی مانند حوزه های کلیدی تجاری، هنگام معرفی محصولات و خدمات، بکارگیری تکنولوژی و تکنیکهای اداری سعی در رهبری رقبا دارند تا پیروی آنها.
رقابتتهاجمی^[۴۷]: تمایل سازمان در به چالش درآوردن یا رقابتکردن با رقبا تعریف شده است. در واقع رقابت تهاجمی پاسخ به تهدیدات است(آکتان و بیولت،۲۰۰۸، صص ۲۰۷-۲۰۹).
۲-۱-۱۳-۲. ابعاد کارآفرینی سازمانی از دید آنتونسیک و هیسریچ (۲۰۰۳)
این دو محقق بعد از انجام بررسیها و مطالعات فراوان در وحله اول معتقدند که کارآفرینیسازمانی مفهومی چند بعدی بوده و در وحله دوم هشت بعد اساسی را برای این مفهوم در نظر گرفتهاند که این ابعاد عبارتند از: واحدها و کسب وکارهای جدید، نوآوری در فرایند و محصول /خدمات، خودتجدیدی، ریسکپذیری، پیشگامی و رقابتتهاجمی(مقیمی،۱۳۸۷،ص۴۵).
۲-۱-۱۴. مدلهای کارآفرینیسازمانی
۲-۱-۱۴-۱. مدل کارآفرینی اکلس و نک^[۴۸] (۱۹۹۸)
این مدل میکوشد تا بطور مفهومی تأثیر رفتارهای کارآفرینانه فردی و ساختارسازمانی کارآفرینانه بر موفقیت کارآفرینانه سازمانها را مورد بررسی قرار دهد. بعبارت دیگر، این مدل توانایی سازمان برای بقا در یک محیط پویای سرشار از نوآوری را نشان میدهد. در شکل ۲-۲ این مدل ترسیم شده است.
رفتار کارآفرینانه افراد
۱.کشف فرصت ها
۲.تسهیل فرصت
۳.انگیزه تعقیب فرصت
موفقیت کارآفرینانه سازمان
گسترش و تعمیق نوآوری ها
ساختار سازمان
۱.ساختار ارگانیکی
۲.ارزشهای مشترک

• فرهنگ کارآفرینانه

شکل ۹: مدل کارآفرینی سازمانی اکلس و نک(۱۹۹۸)
شکل۲-۲: مدل کارآفرینیسازمانی اکلس و نک(۱۹۹۸)، (نقل از صالحی و شوقی،۱۳۹۱)
این شکل، تعامل رفتار کارکنان و ساختار سازمان که عمده عناصر ضروری برای موفقیت کارآفرینانه سازمان هستند را نشان میدهد. در اینجا موفقیت کارآفرینانه، در قالب ظرفیت نوآورانه که یک سازمان را برای بازسازی خودش و بقاء در بلند مدت توانا میسازد، مورد توجه قرار گرفته است(اکلس و نک،۱۹۹۸، نقل از صالحی و شوقی، ۱۳۹۱،ص۹۷).