حالت ۱: فاز هم حجم (Isovolumetric Phase)
معادله (۲-۱۹)
حالت ۲: فاز تخلیه (Ejection Phase)
معادله (۲-۲۰)
حالت ۳: فاز پر شدن (Filling Phase)
معادله (۲-۲۱)
که در آن L* و R* به شکل زیر است.
معادله (۲-۲۱)
معادله (۲-۲۲)
شبیهسازی حلقه باز
در شبیهسازیهای حلقه باز، مقدار Emax برای یک قلب بیمار معادل mmHg0/1 و برای قلب سالم معادل mmHg0/2، در این مدل قلب- LVAD در نظر گرفته می شود. به علاوه، معادله (۲-۲) پیش از اینکه پمپ بتواند جایگزین قلب طبیعی برای تولید جریان پیوسته شود، قابل دستیابی نخواهد بود. خروجی واقعی قلب، ترکیب جریان خون پمپ شده توسط قلب و LVAD است.
شکل (۲-۱۲)، شبیهسازی پاسخ به تابع پله را نشان میدهد. در این آزمایش، سرعت چرخش پمپ یا ω از ۸۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ دور بر دقیقه (rpm) تغییر می کند. در شکل (۲-۱۲ ب) نیز مشاهده می شود که با افزایش سرعت چرخش پمپ، دامنه جریان عبوری پمپ کوچکتر می شود.
(الف)
(ب)
شکل۲- ۱۲- پاسخ مدل قلب-LVAD به ورودی پله
شکل (۲-۱۳)، تاثیر ورودی سرعت به شکل شیب روی QT, AoP, LVP و PF را نشان میدهد. ورودی شیب به شکل خطی افزایش مییابد و در سرعتrpm 12000 با شیب ۱۰۰ در بازه زمانی ۲۰ ثانیه شروع می شود. در شکل (۲-۱۳-ب)، میبایست توجه داشت که تا زمانی که دریچه آئورتی در طول عمل تخلیه باز نباشد، AoP در تمامی زمانها بزرگتر از AoP خواهد بود. در حقیقت، حالتهای دریچه آئورتی (یعنی باز یا بسته بودن آن) به قدرت انقباض پذیری قلب و مقدار سرعت پمپ وابسته است. خروجی قلب (جریان کلی) برابر با جریان عبوری پمپ است، بدین معنی که خروجی قلب کاملا به وسیله LVAD تامین می شود. در شکل (۲-۱۳-د) نیز این مسئله کاملا مشهود است.
(الف)
(ب)
(ج)
(د)
شکل۲- ۱۳- پاسخ مدل قلب-LVAD به ورودی شیب
در مدل قلب-LVAD، RS المانی بحرانی است، از جنبه فیزیولوژیکی همان مقدار مقاومت سیستمی قلب (SVR) بوده و نشان دهنده سطح فعالیت بیمار میباشد. مقدار RS برابر با mmHg.s/ml0/1 در نظر گرفته شده و به عنوان مقدار پایه در هر دو شکل (۲-۱۲) و (۲-۱۳) نشان داده شده است. زمانی که RS افزایش مییابد، نشان افت در سطح فعالیت بیمار میباشد (به عنوان مثال بیماری که میدود و سپس برای استراحت مینشیند). متقابلا، کاهش در مقدار RS را می توان علت افزایش در سطح فعالیت بیمار در نظر گرفت. در فیزیولوژی قلب، این پارامتر، به عنوان یک مقاومت در نظر گرفته شده که در مقابل چرخش خون پیرامونی جریان خون ایجاد می شود. جریان خون عبوری از پمپ، تا حد زیادی وابسته به مقدار RS میباشد. شکل (۲-۱۴-الف)، سیگنال جریان عبوری پمپ را با مقدارmmHg.s/ml5/0RS= به عنوان شرایطی که در آن فعالیت بدنی بالا وجود دارد، نشان داده و شکل (۲-۱۴-ب)، سیگنال دبی پمپ را با mmHg.s/ml2/1RS= به عنوان شرایطی که در آن حالت استراحت و آسایش وجود دارد را نشان میدهد. سرعت چرخش پمپ همانطور که در شکل (۲-۱۳-الف) مشاهده می شود، برای هر دو حالت برابر میباشد.
(الف)
(ب)
شکل۲- ۱۴- سیگنال جریان خون عبوری از پمپ (الف- ۵/۰RS= و ب-۲/۱RS=)
همانطور که در شکل (۲-۱۴) میبینیم، در شرایطی که بیمار دارای سطح بالای فعالیت بدنی است (حالت فعالیت بالا مثلا ورزش کردن با mmHg.s/ml5/0RS=)، هر دو مقدار بیشینه و کمینه سیگنال دبی پمپ در هر سیکل و چرخه قلبی بزرگتر از حالتی است که سطح فعالیت بیمار پایینتر (mmHg.s/ml2/1RS=) است. این پاسخ تا زمانی که انسان در حال فعالیتهای ورزشی است و کارکرد (ضربان) قلب شدیدتر از حالت طبیعی است، قابل قبول میباشد، در نتیجه، خروجی قلبی بزرگتری برای تامین نیازهای بدن مورد نیاز است. در حالی که اگر انسان در حالت استراحت باشد، خروجی قلبی کوچکتری در مقایسه با حالت های طبیعی و شرایط فعالیت بالا و فعالیت ورزشی مورد نیاز میباشد.
مساله آشکارسازی حالت مکش در LVAD
پدیده مکش، به عنوان یکی از مهمترین پیچیدگیها و معضلات موجود در پمپهای دوار خون و قابل کاشت در بدن، به حساب می آید. میزان مکش را میتوان به عنوان میزان تخریب شدن بطن و بافتها و سلولهای قلب تعریف کرد. دلیل آن، بدین گونه است که میزان خونی که به خارج قلب پمپاژ می شود از میزان خون وارد شده به قلب تجاوز کند، و میتوان به این نتیجه رسید که قلب بیش از میزان خونی که به طور طبیعی لازم است، پمپاژ می کند. در شکل (۳-۱) ما شاهد تصویر شبیهسازی شده بطن قلب به شکل یک کیسه میباشیم. این کیسه، به صورت آزمایشی برای نشان دادن چگونگی کارکرد بطن سالم و همچنین بطن آسیب دیده که دچار مکش شده به کار گرفته شده است. در این آزمایش، یک بار از یک قلب مصنوعی پنوماتیکی و یک پمپ اضافی و یک بار هم از یک پمپ سانترفیوزی استفاده شده است [۲۴].
(الف)
(ب)
شکل۳- ۱- کیسه بطنی در دو حالت طبیعی و مکش ]۲۴[
بنابراین، آشکارسازی حالت مکش و ارائه راه حل مناسبی برای این آشکارسازی، اقدامی تعیین کننده، پیش از طراحی کنترلر برای LVAD میباشد. برای رسیدن به این مهم، معمولترین اقدام، استخراج بعضی از ویژگیها و مشخصهها از سیگنالهای مربوطه و در دسترس میباشد. این فصل شامل مباحث زیر خواهد بود.
بخش (۳-۱)، پدیده مکش را به همراه اطلاعات به دست آمده از برخی آزمایشهای انجام شده توصیف می کند و همچنین شبیهسازی مدل آن را شامل می شود.
در بخش (۳-۲)، یکی از روشهای آشکارسازی مکش که در [۵و۴] برای تست کردن شاخص مکش ارائه شده، مورد بررسی و آنالیز قرار خواهد گرفت.
در بخش (۳-۳)، نتایج شبیهسازی شاخص مکش به همراه مدل پمپ-قلب که در فصل (۲) نشان داده شده، بیان خواهد شد.
پدیده مکش در LVAD
شکل (۳-۲)، نمونه سیگنال به دست آمده از سرعت چرخش پمپ و جریان خون عبوری از پمپ در یک آزمایش ورودی-خروجی متغیر را نشان میدهد. این آزمایش، در دانشگاه Pittsburgh و به وسیله یک LVAD ساخت شرکت WordHeart انجام پذیرفته است. این اطلاعات با نرخ ۵۰۰ هرتز و در چرخه قلبی معادل ۰.۹ ثانیه نمونهبرداری شده است.
شکل۳- ۲- نتایج شبیهسازی در یک آزمایش ورودی-خروجی متغیر
در شکل (۳-۲)، مشاهده می شود که با افزایش سرعت چرخش پمپ، دامنه جریان عبوری از پمپ کاهش یافته و پوش منحنی برای مقادیر ماکزیمم و مینیمم سیگنال جریان عبوری از پمپ، به تدریج افزایش مییابد. زمانی که سرعت چرخش پمپ به مقدار مشخصی رسید (حدود krpm7/2 در ۶/۱۲۴ ثانیه)، شکل موج مربوطه، دچار افت ناگهانی بزرگی در شیب پوش منحنی سیگنال شده و حداقل دبی ممکن را نشان میدهد که شاخصی برای رخداد پدیده مکش بوده و در زمانی مابین ۶/۱۲۴ ثانیه تا ۱۵۰ ثانیه (۶/۱۲۴< t <150) اتفاق میافتد. به علاوه، تحت شرایط نرمال و طبیعی (زمانی که دچار پدیده مکش نشدهایم)، دبی پمپ شکلی سینوسی داشته، که میتوان با تقریب آن را به شکل زیر بیان کرد:
معادله (۳-۱)
زمانی که پدیده مکش رخ میدهد، شکل موج دبی پمپ به حالت نامتقارن در می آید و بیقائده تغییر می کند. در شکل (۳-۲) شکل موج دبی پمپ را به راحتی می توان مشاهده نمود. با به کار بردن مدل قلب-LVAD در فصل دوم، نتایج شبیه سازی شده مشابه در مقایسه با آزمایش ورودی-خروجی متغیر می تواند به دست آید. این موضوع در شکل (۳-۳) برای مقادیر مختلف مقاومت سیستمی(در شکل۳-۳-الف، mmHg.s/ml0/1 RS= و در شکل۳-۳-ب، mmHg.s/ml2/1 RS=) و سرعت چرخش پمپ که معادل با شکل (۲-۱۳-الف) میباشد، نشان داده شده است. بر اساس نتایج ارائه شده در شبیهسازی، به این نتیجه میرسیم که اگر سطح فعالیت بیمار پایین باشد (مثلا همراه با افزایش در مقدار RS در شکل۳-۳-ب)، مکش در مقایسه با شرایط سطح فعالیت بالاتر ( یعنی RS کوچکتر)، سریعتر رخ خواهد داد و پوش هر دو منحنی مقادیر ماکزیمم و مینیمم دبی عبوری پمپ با RS کوچکتر، از حالت با RS بزرگتر، بیشتر خواهد بود.
(الف)
(ب)