بولدن (۱۹۹۲) جو سازمانی را محیطی می داند که افراد در آن کار می کنند و بازتاب دهنده
نگرش های کارکنان و شیوه مدیریت سازمان است (ناظم ، ۱۳۸۴: ۳۲).
دنیسون (۱۹۹۶) معتقد است جو سازمانی دو مفهوم متمایز دارد : یکی از ادراک مشترک یا واکنش افراد نسبت به یک موقعیت و دیگری مجموعه شرایطی است که بر رفتار افراد تاثیر دارند (همان منبع،۱۳۸۴:۱۱۰).
سیسترانک (۱۹۸۹) جو مدرسه را احساسی می داند که فرد از طریق تجارب درون سیستم مدرسه کسب می کند (قاسمی نژاد و دیگران ، ۱۳۸۴: ۴۹).
کاپلمن و همکارانش[۳] (۱۹۹۰) جو سازمانی را متغیری در سطح شخصی قلمداد کرده و معتقدند که :
” جو ” نه محیط کار است و نه روشی که افراد نسبت به آن عکس العمل نشان می دهند ، بلکه جو، کانال یا وسیله ادراکی است که از طریق آن تاثیرات محیط بر دیدگاه ها و رفتارها مشخص می شود (منوریان ،۱۳۷۷: ۵۴).
به عقیده “لاننبورگ و اورنستین” (بی تا) جو سازمانی را کیفیت محیط فراگیر درون سازمان می دانند که ممکن است به محیط گروه آموزشی،ساختمان مدرسه یا مدارس ناحیه اطلاق شود (لاننبورگ و اورنستین ،بی تا، نقل از فرنیا،۸۷:۱۳۸۲) .
دسلر معتقد است که جو سازمانی به منزله یک پل عمل می کند . در یک طرف جنبه های عینی و محسوس سازمان از قبیل ساختار ، مقررات و شیوه های رهبری قرار دارند و جو عبارتست از درک یا احساسی که کارمندان نسبت به این جنبه های محسوس سازمان بدست می آورند . در طرف دیگر پل روحیه و رفتار کارمندان واقع شده است . بدین ترتیب روحیه و رفتار فقط تابعی از شیوه رهبری عملی یا ساختار سازمانی نیست بلکه هر کس از دریچه ای که به رنگ ارزش ها ، نیازها و شخصیت خودش است به دنیا می نگرد و این همان ادراکی از جهان است که در طرز تفکر و رفتارش تاثیر
می گذارد (دسلر ، ۱۳۷۳: ۱۱۲) .
نمودار (۲-۱)پل جو سازمانی دسلر (دسلر ، ۱۳۷۳: ۱۱۲)
جو سازمانی : احساس کارکنان نسبت به جنبه های عینی و محسوس سازمان
روحیه و رفتار کارمند
جنبه های عینی و محسوس سازمان
ساختار سازمانی
سیاست ها و روش ها
شیوه رهبری
روش های ارزشیابی کار
۲-۳- دیدگاه های مربوط به جو سازمانی :
موران و ولکوین (۱۹۹۲) رویکردهای ناظر بر شکل گیری جو را تحت عناوین زیر طبقه بندی
کردند : ساختاری ، ادراکی ، تعاملی و فرهنگی (حسینی ، ۱۳۸۵: ۳۵) ، (شریعتمداری،۲۱:۱۳۸۳-۲۰).
۲-۳-۱- رویکرد ساختاری[۴] : در این دیدگاه جو سازمانی نمود عینی ساختار سازمانی در نظر گرفته می شود . از آنجا که اعضای سازمان ویژگی های ساختاری مشترکی دارند درک مشترکی پیدا می کنند که ، جو سازمانی را شکل می دهد . نمودار ۲-۳ - نمایش این رویکرد است :
فرد درک کننده
جو سازمانی
ساختار سازمانی
نمودار (۲-۲) رویکرد ساختاری جو سازمانی (موران و ولکوین ،۱۹۹۲)
۲-۳-۲- رویکرد ادراکی: بر اساس این رویکرد ، اساس تشکیل جو سازمانی درون افراد است . افراد با توجه به متغیرهای موقعیتی به شیوه ای پاسخ می دهند که از نظر روانشناختی برای آنها معنی دار است . جو سازمانی توصیف روانشناختی موقعیت سازمان است.
جو سازمانی
فرد درک کننده
شرط های سازمانی
نمودار(۲-۳) رویکرد ادراکی جو سازمانی(موران و ولکوین ،۱۹۹۲)
۲-۳-۳- رویکرد تعاملی[۵] : طبق این رویکرد افراد در پاسخ به موقعیت هایی که با آن روبرو می شوند به توافق های مشترکی می رسند که شالوده جو سازمانی است . عیب این روش آن است که محدوده تأثیر فرهنگ سازمانی بر همکاری و ارتباط میان اعضای گروه را در نظر نمی گیرد . نمودار ۴-۲- خلاصه این روش است.
فرد مشاهده کننده
تعامل میان اعضاء
شرط های سازمانی
جو سازمانی
نمودار (۲-۴)رویکرد تعاملی جو سازمانی(موران و ولکوین ،۱۹۹۲)
۲-۳-۴- رویکرد فرهنگی [۶] : بر اساس این رویکرد جو سازمانی نتیجه تعامل گروهی از افراد است که یک چارچوب ذهنی مشترک دارند . عیب این روش آن است که به توضیح رابطه فرهنگ و جوسازمانی نیاز دارد.(ناظم ، ۱۳۸۴: ۲۱).
جدول ۱-۲ خلاصه ای از نظریات مطرح شده جو سازمانی را با ذکر نام نظریه پرداز ، انواع
جو سازمانی و ابعاد جو را در یک سیر زمانی نشان می دهد (صمدی و شیرزادی اصفهانی ، ۱۳۸۶: ۱۷۱).
جدول(۲-۱) سیر تکاملی نظریات جو سازمانی (صمدی و شیرزادی اصفهانی ، ۱۳۸۶)
سال | نظریه پرداز | انواع جو | ابعاد جو |
۱۹۶۲ |