شوروی سابق

سیاست کنترل بر تقاضا به صورت­های پیشگیری از مهاجرت به شهرها و بستن شهرها به روی مهاجران، مشروط بودن حضور فرد در یک شهر به داشتن شغل در آن­جا و مشروط بودن داشتن مسکن در یک شهر با اجازه از محل کار برای زندگی در آن شهر، سیاست­های کنترل بر عرضه از طریق برنامه­ ریزی متمرکز صنعتی و اجرای زیرساخت­های شهری قابل عرضه

فرانسه

عدم ساخت و ساز جدید در پاریس، لیون و مارسی برای تعادل وضعیت موجود، بازسازی مناطق و مساکن روستایی، ایجاد اشتغال در مناطق و نواحی مناسب توسعه، تعمیم زیرساخت­های ارتباطی در مناطق دیگر، حمایت از مناطق صنعتی موجود در شهرهای کوچک، سیاست­های تشویقی جهت انتقال صنایع و فعالیت­ها به دیگر مناطق، برای پشتیبانی و اجرای طرح کلان متروپل­های تعادل­گر و اجرای سیاست تنظیم و تعادل سرزمین، سازمان­دهی نوین تقسیمات کشوری با ایجاد مناطق، دپارتمان­ها و کمون­ها، قطب­بندی مناطق، اجرای طرح ایجاد شهرهای جدید و توسعه شهرهای متوسط و کوچک، اجرای طرح تفاهم­نامه­ های آبادی به منظور مبارزه و رفع ویراتی و تهی شدن بعضی مناطق روستایی
جذب سرمایه­گذاریهای صنعتی، توسعه شبکه ­های حمل­ونقل

آلمان

راهبرد تمرکززدایی مبتنی بر جذب مازاد طبقات کارگر و جمعیت از نواحی داخلی شهرهای شلوغ به حومه­های پیرامونی، راهبرد توسعه شهرهای مهاجرنشین و
بهبود استانداردهای زندگی کشاورزی در حومه­ها و نگهداری جمعیت

هند

انتقال مراکز فعالیت و سرمایه ­گذاری به شهرهای کوچک با سیاست­های تشویقی، تأمین نهاده­های فیزیکی و مدیریتی و مالی برای برانگیختن اقتصاد روستایی، برقراری ارتباط سلسله مراتبی شهرهای کوچک با بزرگترین سکونتگاه شهری همان حوزه، تهیه طرح جامع برای ۵۷۵ شهر و پیش ­بینی و تأمین زیرساخت­ها، بهبود شبکه ارتباطی و سیستم فاضلاب، خانه­سازی و تأمین بهداشت و توسعه یکپارچه شهرهای کوچک و میانی

کره جنوبی

سیاست احداث شهرهای جدید، احداث شهرهای جدید صنعتی یا خوابگاهی برای صنایع بزرگ به منظور رشد و توسعه اقتصادی و توسعه مناطق عقب­مانده و شهرهای جدید اقماری

کلمبیا

ترمیم و اصلاحات شبکه مدیریتی، بازسازی سیاسی و مدیریتی و مالی کشور، تقویت شهرهای کوچک از طریق اقداماتی نظیر انجام انتخابات محلی، برقراری نظام مالیات محلی، دخالت بیشتر مدیران محلی در تصمیم ­گیری­ها، کاهش تمرکز قدرت و منابع در شهرهای اصلی، سرمایه ­گذاری­های بیشتر دولتی

مکزیک

اصلاحات در سطح شهرداری ­ها، اتخاذ خط­مشی «منطقه­ای» در برنامه­ ریزی­های دولتی
تقویت مدیریت فدرال در تقسیم ­بندی­های کشوری و اتخاذ خط­مشی جامع و فراگیر برای توسعه هماهنگ روستایی

مصر

ایجاد شهرهای جدید در حوزه­ای به شعاع حداقل ۳۰ تا حداکثر ۱۰۰ کیلومترمربع نسبت به قاهره با هدف پذیرش جمعیت مازاد پایتخت و شهرهای بزرگ، شهرهایی با «مقیاس متوسط» و جمعیتی بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ هزار نفر (شهرهای میانه) در حوزه اقماری این شهرها

ایران

احداث شهرهای جدید به منظور تمرکززدایی از شهرهای بزرگ و جذب سرریزهای جمعیتی آن­ها، جلوگیری از توسعه بی­رویه شهرهای بزرگ، ایجد تعادل رشد اقتصادی و اجتماعی، کنترل حرکات مهاجرتی و نیز به سبب اشباع امکانات شهرهای بزرگ در جذب جمعیت مهاجر، در طرح آمایش سرزمین ستیران غیر از تهران، ۵ شهر مشهد، تبریز، اصفهان، شیراز و اهواز را از حیث تراکم سرمایه ­گذاری­های دولتی و برخوردار بودن از تجهیزات و تسهیلات شهری، به عنوان پایتخت­های منطقه­ای برگزینیم، مهار رشد و آمایش تهران، توسعه یک سلسله شهرهای عمده، گسترش شهرهای متوسط، توسعه شبکه ای از شهرهای کوچک، همچنین محورهای اصلی در طرح کالبدی ملی عبارتند از: توجه به پیامدهای کالبدی افزایش جمعیت، پیدایش شهرهای جدید و حوزه نفوذ آنها، مدیریت خردمندانه فضا به معنای بهینه سازی الگوی توزیع فعالیت های انسان از سه نظام گره ها، شبکه ها و نواحی

امکچی، ۱۳۸۴: ۹۰- ۸۷، محمودی، ۱۳۸۸: ۱۵۱، توفیق، ۱۳۸۴: ۱۳۷، زیاری، ۱۳۸۹ :۷۸ و ۶۱، محمد زاده تیتکانلو، ۱۳۸۱: ۴۴، زبردست به نقل از Mathur، ۱۹۹۷: ۸۲- ۸۴، ابراهیم­زاده و نگهبان مروی، ۱۳۸۳: ۱۵۳، زیاری، ۱۳۸۹: ۱۱۵، طرح آمایش سرزمین ستیران، ۱۳۵۴: ۴۶- ۴۲، سازمان برنامه و بودجه، ۱۳۶۸، فولادی، ۱۳۸۵: ۱۸و ۱۹
۲-۶ جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
شهرنشینی شتاب­زده و بی­برنامه که امروزه به طور برون­زا گریبان­گیر کشورهای در حال توسعه بوده به پدیده­ای نامطلوب و به ارزش منفی بدل شده است. گسترش شهرنشینی و فزونی تعداد شهرها و شهرنشینان در فرایند توسعه ملی به خودی خود نامطلوب نیست، بلکه اگر با برنامه و به صورت درون­زا (نه برون­زا) انجام گیرد، خود شاخص توسعه ­یافتگی محسوب می­ شود. اما در شرایط توسعه برون­زا به دلیل تمرکز فعالیت­ها، فرصت­های شغلی، زیرساخت­ها، خدمات و کلیه امکانات رفاهی- تفریحی در شهرها، تنها برخی از شهرهای میانه و نیز غالب روستاها، توان حفظ و نگهداشت جمعیت را از دست می­ دهند و در نهایت پدیده­ نخست شهری در نظام شهری رخ می­نماید.
شهر به مثابه یک سیستم باز، با محیط داخل و بیرون از خود (شهرهای دیگر، روستاها و مناطق)ارتباط دائم دارد. هنگامی­که شهر را به عنوان سیستمی با اجزاء وابسته مشاهده می­کنیم که مدام عناصر آن با یکدیگر ارتباط برقرار می­ کنند، توانایی مدیریت شهر با درک بیشتر روابط علی و معلولی موجود در جهان بهبود خواهد یافت. در این نگرش روابط متقابل بین شهرها همراه با چیدمان سلسله­مراتبی از فضا پذیرفته شده است، لیکن در نگرش سیستمی شناخت پدیده ­ها منوط به شناخت عناصر تشکیل­دهنده، پیوستگی و ارتباطات متقابل بین عناصر و کلیت نظام یافته آن است. اصولاً سیستم­های جغرافیایی مانند شهر، تمایل به تعادل­بخشی، حفاظت الگوها، انطباق یا خودسازماندهی و از همه مهم­تر ساخت­های سلسله­مراتبی دارد و تئوری هیلهورست (دیدگاه توسعه فضایی) که با ایجاد تفکر سیستمی در برنامه ریزی توسعه منطقه­ای، شیوه نوینی در برنامه ریزی تعادل فضایی ارائه کرد، مدنظر این پژوهش برای به تعادل رسیدن شبکه­شهری است. در نظریه هیلهورست، اگر توسعه را یک روند یا یک فرایند بدانیم باید به ترتیب به تقویت مرکز منطقه‌ای، حوزه­ نفوذ مرکز منطقه‌ای، ایجاد محورهای توسعه و تقویت مراکز واقع در اطراف مرز منطقه بپردازیم. به عبارت دیگر توسعه متعادل منطقه از راهبرد انسجام متمرکز شروع شده و در طی یک فرایند به راهبرد گسترش یا بسط پراکنده می‌رسد از نظر هیلهورست تنها در این صورت است که ساختار متعادل فضایی ایجاد خواهد شد.
فصل سوم: روش‌شناسی و محیط شناسی
این فصل شامل دو بخش روش­شناسی و محیط­شناسی است که در بخش روش­شناسی تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای مورد مطالعه بازگو می­ شود و سپس شیوه ­های سنجش این متغیرها مطرح می­ شود. در تعریف عملیاتی متغیرها­ی کیفی به چگونگی مقیاس سازی و شاخص ­ها اشاره می­ شود. در ادامه به بررسی جامعه آماری و حجم نمونه و چگونگی انتخاب و تعداد نمونه و شیوه ­های اندازه ­گیری اعتبار و قابلیت اعتماد اشاره می­ شود. آنگاه شیوه آزمون متغیرها ارائه می­گردد. در نهایت به نحوه جمع‌ آوری داده ­ها و روش­هایی آماری اشاره می­ شود و در پایان این بخش مدل تحلیلی تحقیق ارائه می­گردد. در بخش محیط­شناسی، وضعیت شبکه­شهری استان خراسان­رضوی با بررسی عوامل موثر بر تغییرات شبکه­شهری مورد توجه خواهد بود.
۳-۱- روش‌شناسی
۳-۱-۱- روش تحقیق
روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و روش جمع­آوری داده ­ها، از نوع تحلیل ثانوی- پیمایشی می­باشد.
۳-۱-۲- فرضیات
۱- شبکه‌‌شهری استان خراسان‌رضوی به سمت عدم‌تعادل و گسیختگی در حرکت است و پدیده نخست شهری در آن حاکم است.
۲- عوامل موثر در عدم تعادل­فضایی شبکه­شهری استان خراسان­رضوی، تغییرات تقسیمات کشوری مبنی بر تقسیم استان خراسان در سال ۱۳۸۲ و تمرکز فعالیت به واسطه نوع سیستم متمرکز اداری- سیاسی در مشهد است.