۹- توقیف، اختفاء، بازرسی یا باز کردن پاکتها و محمولات پستی یا معدوم کردن آنها و استراق سمع بدون مجوز قانونی
۱۰- افشای هر نوع اطلاعات و اخبار و آمار و اسرار و اسناد محرمانه کاری و سازمانی و اداری کارگاه به اشخاص حقیقی یا حقوقی و یا نشر آنها و نیز تسلیم مدارک به اشخاصی که حق دریافت آنرا ندارند و یا خودداری از تسلیم مدارک به اشخاصی که حق دریافت آنرا دارند.
۱۱- نشر اکاذیب و شایعه پراکنی در محیط کار
۱۲- کارشکنی، خرابکاری، وادار ساختن یا تحریک یا ترغیب و تشویق دیگران به کارشکنی یا کم کاری یا ایجاد رفتارهای تحریک آمیز و اعمال فشارهای فردی برای تحصیل امتیازات و مقاصد نامشروع و غیرقانونی.
۱۳- تخریب یا از کارانداختن سیستمهای ایمنی و حفاظتی و فنی انواع ماشین آلات و دستگاه ها و سیستمهای کامپیوتری و IT و کلیه تاسیسات برق و مخابرات و گاز و منابع آب و
سیستمهای حرارتی و الکترونیکی و مکانیکی و زیربنایی. عدم استفاده و بکارگیری از وسایل و ابزار حفاظتی و ایمنی در تعمیر و نگهداری و حفظ آنها
۱۴- ارتکاب هر گونه عمل، فعل یا ترک فعل که بر اساس قوانین و مقررات رسمی و موضوعه جمهوری اسلامی ایران به تصویب مراجع ذیصلاح قانونی رسیده و به عنوان جرم، تخلف یا تقصیر تلقی گردیده و شناخته می شوند.
د) طبقه چهارم
۱- عضویت در سازمانهایی که مرامنامه یا اساسنامه آنها مبتنی بر نفی ادیان الهی است یا طرفداری و فعالیت به نفع آنها با تایید و رای مراجع ذیصلاح قانونی
۲- عضویت در گروه های محارب و منحله غیرقانونی یا طرفداری و فعالیت به نفع آنها با تایید و رای مراجع قانونی
۳- تحریک به برپایی یا شرکت در تحصن، اعتصاب، اغتشاش، تظاهرات غیرقانونی و اعمال فشارهای گروهی برای دستیابی به امتیازات و مقاصد غیرقانونی در کارگاه.
بند دوم: تنبیهات و مجازات
در ماده ۹ این آیین نامه به تنبیهات اداری و مجازات آن به ترتیب از کمترین به بیشترین اشاره داشته که عبارتند از:
الف- اخطار کتبی با درج در پرونده پرسنلی برای بار اول
ب- اخطار کتبی با درج در پرونده پرسنلی برای بار دوم
ج- توبیخ کتبی به همراه عدم پرداخت تمام یا بخشی از پاداشها یا تسهیلات تا یک سال
د- تنزل مقام و یا محرومیت از انتصاب به پستهای بالاتر تا ۵ سال
هـ- اخراج با رعایت ماده ۲۷ قانون کار[۳۸]
تبصره- در مورد تخلفات طبقات سوم و چهارم کارفرما میتواند راسا یا بنا به درخواست کمیته انضباطی موضوع را جهت پی گیری به مراجع قضایی احاله نماید و تا هنگامی که رای مراجع ذیصلاح صادر نگردیده است قرار داد کارگر معلق خواهد گردید و در صورت صدور رای محکومیت کارگر اخراج خواهد شد و در صورت برائت کارفرما موظف است کارگر را به کار عودت داده و علاوه بر جبران ضرر و زیان وارده به وی، ضرر ایام توقیف وی را نیز بپردازد.
حال در مقایسه تخلف پرسنلی که بعنوان کارگر در شهرداری مشغول انجام وظیفه بود با کارمندی که در این دستگاه شاغل می باشد به این تفاوت خواهیم رسید که قانونگذار برای تخلف کارگران مجازات کمتری را در نظر گرفته و یا حداقل در برخی موارد از مجازاتهای سنگین اغماض نمود. اما برای کارمندان این چنین نبوده، بطوریکه در ماده۱۹ قانون رسیدگی به تخلفات اداری در خصوص آن دسته از تخلفات و جرائم که قابلیت رسیدگی در مراجع قضایی را داشته علاوه بر رسیدگی توسط هیات بدوی و مجازات و تنبیه های تعیین شده توسط هیات ، مانع از رسیدگی توسط مراجع قضایی نبوده و حتی برائت توسط مراجع قضایی تاثیری در مجازات نداشته اما در تخلفات کارگران وضع به گونه دیگر است چرا که در تبصره ماده ۹ آیین نامه انضباطی کار موضوع را جهت این دسته از جرائم به مراجعقضاییاحاله می نماید و تحت هیچ شرایطی تنبیه یا مجازات برای کارگر متخلف تعیین نمی نمایند حتی در صورت برائت کارگر توسط مراجع قضایی کارگر دوباره مشغول کار شده وعلاوه بر جبران ضرر و زیان وارده مزد ایام توقیف و معلق به وی پرداخت میشود.
در ماده ۲۰ آیین نامه به قطعی بودن تصمیمات کمیته انضباطی و همچنین به نحوه ابلاغ تصمیم به کارگر و اجرای آن ظرف مدت ۱۰روز اشاره داشته حال این سوال به میان می آید که اولا“:اساسا“ تصمیمات کمیته انضباطی قابلیت اعتراض را داشته یا خیر؟ ثانیا“: مرجع اعتراض به تصمیمات این کمیته چه نهادی میباشد. در پاسخ به سوال اول به نظر میرسد که تصمیمات کمیته انضباطی همانند آرای کمیسیون ماده ۱۰۰ و ۷۷ قانون شهرداری که از جمله احکام اداری محسوب میگردند هرچند اشاره به قطعیت آنها نداشته اما قابلیت اعتراض را داشته و مرجع اعتراض آن پس از قطعیت حسب مورد دیوان عدالت اداری بوده. حال به پاسخ سوال اول نزدیک شده ایم در پاسخ به سوال دوم مرجع صالح به رسیدگی دیوان عدالت اداری بوده اما بدواً هیاتهای تشخیص و حل اختلاف اداره کار و امور اجتماعی به موضوع رسیدگی و رای مقتضی را صادر میکند در صورتی که آرای هیأتهای مذکور به ضرر کارگر باشد وی حق دارد موضوع رااز طریق دیوان عدالت اداری پیگیری نماید[۳۹].
فصل دوم:
شورای اسلامی شهر و قلمرو وظایف آن
مقدمه:
جایگاه شورا در مدیریت شهری را باید با توجه به فلسفه وجودی و ابعاد مشارکتی آن مورد توجه قرار داد جامعیت مفهوم مدیریت شهری ، جایگاه شورا در آن به عنوان مفهومی عمده و اساسی مطرح می کند. بی گمان عالی ترین نهادها برای تجلی مشارکت مردمی در شهرها، شوراها و انجمن های شهری اند. این نهادها به نمایندگی از تمام ساکنان شهر، که دخالت و شرکت همه آنها در برنامه ریزی و تصمیم گیری ها امکان پذیر نیست ، به اداره امور شهرها و نظارت بر آن می پردازند و در واقع مهمترین عرصه دخالت مردم در اداره امور شهرها، نظارت و مشارکت در این امور است. از جمله عمده وظایف و قلمرو اختیارات شوراها شهر در ماده ۷۱ قانون تشکیلات و وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب ۱۳۷۵ و اصلاحات بعدی آن در سال ۱۳۸۲ می باشد که در ۳۴ بند وظایف شوراهای شهر تبیین می نماید.
مبحث اول: وظایف و اختیارات شورای شهر
طبق ماده ۷۱ قانون تشکیلات وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخابات شهرداران مصوب ۱/۳/۱۳۷۵ و اصلاحات بعدی آن در ۶/۷/۱۳۸۲ وظایف و اختیارات شورای شهر را در سه گفتار می توان تقسیم بندی کرد.
گفتاراول: وظیفه شورای شهر در انتخاب شهردار
گفتاردوم: وظایف نظارتی شورای شهر بر فعالیتهای شهرداری
گفتارسوم: وظایف شورای شهر در کمیسیون ها
گفتاراول: وظیفه شورای شهر در انتخاب شهردار
شورای اسلامی شهر موظف است بلافاصله پس از رسمیت یافتن نسبت به انتخاب شهردار واجد شرایط اقدام نمایند[۴۰].
مطابق تبصره۳ ماده ۷۱ قانون اصلاحی قانون تشکیلات وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب ۴/۸/۱۳۸۲ در نصب شهرداران در شهرها با جمعیت بیشتر از دویست هزار نفر و مراکز استان بنا به پیشنهاد شورای شهر و حکم وزیر کشور و در سایر شهرها به پیشنهاد شورای شهر و حکم استاندار صورت می گیرد.
شورای شهر بر اساس ضوابط و شرایط احراز صلاحیت شهرداران مندرج در آئین نامه مصوب این قانون شهردار مورد نظر را انتخاب میکنند. وزیر کشور و استانداران موظفند حکم شهردار معرفی شده را ظرف مدت ده روز صادر نمایند. در صورتیکه وزیر کشور یا استاندار شهردار معرفی شده را واجد شرایط تعیین شده نداند مراتب را با ذکر دلیل و مستندات به شورای شهر منعکس مینماید در صورت اصرار شورا شهر نیز بر نظر قبلی خود و عدم صدور حکم شهردار موضوع توسط شورای شهر به هیات حل اختلاف ذیربط ارجاع خواهد شد. هیات مذکور ظرف پانزده روز مکلف به تصمیم گیری بوده و تصمیم آن هیات برای طرفین (وزارت کشور و شورای اسلامی شهر) لازم الاجرا میباشد. چنانچه در مدت مقرر هیات حل اختلاف نظر خود را اعلام ننماید نظر شورای شهر متبع خواهد بود و شهردار میتواند اختیارات قانونی خود را اعمال و اجرا نماید.
شورای شهر علاوه بر انتخاب شهردار در قبولی استعفای شهردار و همچنین در عزل و برکناری او نقش بسزایی دارد[۴۱].
گفتار دوم وظایف نظارتی شورای شهر بر فعالیت های شهرداری
به استناد مفاد بندهای ۳، ۸، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۴، ۱۷، ۱۸، ۱۹،۲۱ ماده ۷۱ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب ۱/۳/۷۵ و اصلاحیههای بعدی ۴/۸/۸۲ شورای اسلامی شهر باید برای نظارت به وظایف بندهای ماده ۵۵ قانون شهرداری برنامه ریزی کاملی را بعمل آورد. و در مقاطع مختلف از عملکرد شهرداری در هر یک از بندهای قید شده بازدید و حسب مورد بصورت کتبی از شهرداری بیلان کار بخواهد. و در هر موردی که نیاز به تذکر و یا راهنمایی و اصلاح امور را تشخیص بدهد باید مراتب را بصورت کتبی به شهرداری ابلاغ نماید.
به منظور آشنایی با وظایف نظارتی شورای اسلامی شهر بندهای مذکور در ماده ۷۱ تشریح میگردد.
بند ۳- نظارت بر حسن اجرای مصوبات شورا و طرحهای مصوب در امور شهرداری و سایر سازمانهای خدماتی در صورتی که این نظارت مخل جریان عادی این امور نگردد.
بند ۸- نظارت بر حسن اداره و حفظ سرمایه و داراییهای نقدی، جنسی و اموال منقول و غیرمنقول شهرداری و همچنین نظارت بر حساب درآمد و هزینه آنها به گونه ای که مخل جریان عادی امور شهرداری نباشد.
بند ۱۰- تایید صورت جامع درآمد و هزینه شهرداری که هر شش ماه یک بار توسط شهرداری تهیه میشود و انتشار آن برای اطلاع عموم و ارسال نسخه ای از آن به وزارت کشور
بند ۱۱- همکاری با شهرداری جهت تصویب طرح حدود شهر با رعایت طرحهای هادی و جامع شهرسازی پس از تهیه آن توسط شهرداری با تایید وزارت کشور و وزارت مسکن و شهرسازی
بند ۱۲- تصویب بودجه، اصلاح و متمم بودجه و تفریغ بودجه سالانه شهرداری و موسسات و شرکتهای وابسته به شهرداری با رعایت آیین نامه مالی شهرداریها و همچنین تصویب بودجه شورای شهر
تبصره: کلیه درآمدهای شهرداری به حسابهایی که با تاییدشورای شهردربانک افتتاح میشود واریز و طبق قوانین مربوطه هزینه خواهد شد.
بند۱۴- تصویب معاملات ونظارت بر آنها اعم از خرید، فروش، مقاطعه، اجاره و استیجاره که به نام شهر و شهرداری صورت می پذیرد با در نظر گرفتن صرفه و صلاح و رعایت مقررات آئین نامه مالی و معاملات شهرداری.
تبصره- به منظور تسریع در پیشرفت امور شهرداری، شورا میتواند اختیار تصویب و انجام معاملات را تا میزان معینی با رعایت آیین نامه معاملات شهرداری به شهردار واگذار نماید.
بند ۱۷- نظارت بر حسن جریان دعاوی مربوط به شهرداری
بند ۱۸- نظارت بر امور بهداشت حوزه شهر
بند ۱۹- نظارت بر امور تماشاخانه ها، سینماها، و دیگر اماکن عمومی، که توسط بخش خصوصی، تعاونی و یا دولتی اداره میشود با وضع و تدوین مقررات خاص برای حسن ترتیب نظافت و بهداشت این قبیل موسسات بر طبق پیشنهاد شهرداری و اتخاذ تدابیر احتیاطی جهت جلوگیری از خطر آتش سوزی و مانند آن.
بند ۲۱- نظارت بر ایجاد گورستان، غسالخانه و تهیه وسایل حمل اموات، مطابق با اصول بهداشت و توسعه شهر
بند ۲۲- وضع مقررات و نظارت برحفر مجاری و مسیرهای تاسیسات شهری
بند ۲۳- نظارت بر اجرای طر حهای مربوط به ایجاد و توسعه معابر، خیابانها، میادین و فضاهای سبز و تاسیسات عمومی شهر بر طبق مقررات موضوعه
بند ۳۰- نظارت بر حسن اداره امور مالی شهرداری و کلیه سازمانها، موسسات، شرکتهای وابسته و تابعه شهرداری و حفظ سرمایه، داراییها، اموال عمومی و اختصاصی شهرداری، همچنین نظارت بر حساب درآمد و هزینه ها آنها با انتخاب حسابرس رسمی و اعلام موارد نقض و تخلف به شهردار و پیگیریهای لازم بر اساس مقررات قانونی[۴۲].
این صفحه را ترجمه کن
Even though jaguars have been eradicated from over 40% of their historical range, they still exist in 18 countries in Latin America, from Argentina to Mexico, but …
-
- Jaguar
Source
Kingdom: Animalia Phylum: Chordata Class: Mammalia Order: CarnivoraFamily: Felidae Genus: Panthera Species: Panthera onca
The biggest and most powerful North American cat, the Jaguar is the only one that roars. It moves over a large home range with a diameter of 3 to 15 miles (5-25 km) where prey is abundant, larger where prey is scarce. This cat hunts… More »
See Also: Key Facts · Encyclopedia
YouTube Video Results
۱:۲۴
How to Clean Your Cat’s Teeth : How to Take Care of…
۲:۱۲
Shielding a Guitar Cavity : Guitar Building & Repair
۱:۰۴
Car Sales : How to Sell Cars on Consignment
۱:۲۳
Caring for Cats : How to Stop a Cat From Chewing…
More videos »
-
- Jaguar
Source
The jaguar ( or ; , ), Panthera onca, is a big cat, a feline in thePanthera genus, and is the only Panthera species found in the Americas. The jaguar is the third-largest feline after the tiger and thelion, and the largest in the Western Hemisphere. The jaguar’s present range extends from Southwestern United States and Mexico across much of Central America and south to Paraguay and northernArgentina. Apart from a known and possibly breeding population inArizona (southeast of Tucson), the cat has largely been… Read More »
Go to: Ask Encyclopedia · Images · Videos
Browse Article: Etymology · Taxonomy and evolution · Biology and behavior · Ecology · Conservation status ·
Source: Wikipedia
Related Questions:
-
- •
Why do you think a Jaguar cat is the most dangerous out of the three big cats tigers , lions and jaguars?
-
- •
Which feline except domestic cats do you adore the most? Tiger, Panther, Puma, Cheetah, Lion, Leopard, Jaguar?
-
- •
Well i already asked you a question about hybrid big cats and you tell me that the size of the hybrids depends of the size of the parents, so if a +160 kgs jaguar mate with a +160 kgs lioness, what’s size of the hybrids when grow up? Panthera Hybrid.
View more Q&A »
Ask
۷.Jaguar | Basic Facts About Jaguars | Defenders of Wildlife
www.defenders.org/jaguar/basic-facts
The jaguar is the largest cat in the Americas. The jaguar has a compact body, a broad head and powerful jaws. Its coat is normally yellow and tan, but the color …
شکل ۴-۲۷.استخراج بخشی از نتایج PSEFiL برای زیر طبقه “Animal “از"Jaguar”
-
- Jaguar® | Fender® Guitars
بین ” سبک تفکر شهودی ” با عامل ” توجه به ارتباطات ” رابطه وجود دارد.
بین ” سبک تفکر شهودی ” با عامل ” توجه به ﭘاداش ” رابطه وجود دارد.
بین ” سبک تفکر شهودی ” با عامل ” مکانیزم های مفید ” رابطه وجود دارد.
بین ” سبک تفکر شهودی ” با عامل ” نگرش به تغییر ” رابطه وجود دارد.
بین ” سبک تفکر تحلیلی ” با عامل ” توجه به هدف ” رابطه وجود دارد.
بین ” سبک تفکر تحلیلی ” با عامل ” ساختار ” رابطه وجود دارد.
بین ” سبک تفکر تحلیلی ” با عامل ” رهبری ” رابطه وجود دارد.
بین ” سبک تفکر تحلیلی ” با عامل ” توجه به ارتباطات ” رابطه وجود دارد.
بین ” سبک تفکر تحلیلی ” با عامل ” توجه به ﭘاداش ” رابطه وجود دارد.
بین ” سبک تفکر تحلیلی ” با عامل ” مکانیزم های مفید ” رابطه وجود دارد.
بین ” سبک تفکر تحلیلی ” با عامل ” نگرش به تغییر ” رابطه وجود دارد.
۱-۵-تعریف مفهومی و عملیاتی واژگان کلیدی تحقیق
تعریف عملی یا عملیاتی نسبت به تعاریف مفهومی از اهمیت بیشتری برخوردار است. زیرا که یک مفهوم را از حالت کلی، ذهنی و غیر قابل مشاهده به حالت جزئی، عینی و قابل مشاهده تبدیل می کند. این کار ، یعنی تبدیل مفهوم به مشهود را عملی سازی می گویند. محقق با تعریف عملی یک مفهوم آن را به یک یا چند متغیر تبدیل می کند. در پرسشنامه هر متغیر از طریق یک یا چند سوال مطرح می شود. سوالها به طریقی ساخته می شوند که محقق را به اندازه گیری یک مفهوم یاری کنند. به هنگام اندازه گیری، ارزشها و اندزه های مختلف یک متغیر را مورد بررسی، ثبت و ضبط قرار می دهیم(ساده، ۱۳۷۵، ۸۸) . در این پژوهش محقق متغیرهای وابسته و مستقل را از تعریف مفهومی بصورت عملیاتی تعریف می نماید تا بهتر و راحتتر بتواند آنها را سنجیده و مورد تجریه و تحلیل قرار داد.
۱) سبک تفکر
سبک تفکر بیانگر شیوه ای از فکر کردن است که فرد ترجیح می دهد تا از آن استفاده نماید و مترادف با توانایی های افراد نمی باشد بلکه بیانگر نحوه استفاده از توانایی های بالقو ه ی فرد می باشد، که این به صورتی است که اگر افراد مشاغلی متناسب با سبک تفکر خود را انتخاب نمایند، به درصد بالاتر از موفقیت جهت پرورش توانایی فکری خود می رسند(استرنبرگ،۱۹۹۹،۵۴). برای سنجش و مشخص شدن سبک تفکر در تحقیق از ۴۵ شاخص که معرفه شاخص های سبک شناختی از نظر هیز و آلینسون (۱۹۹۶) هستند، استفاده می گردد.
۱-۱)سبک تفکر شهودی :
بر اساس ابزار سنجش فهرست سبک شناختی[۱۹] ، شهود به معنی قضاوت فوری براساس احساس و اخذ یک رویکرد یا منظر جهانی و کل گرایانه است. این افراد ترجیح می دهند که از توانایی هایی چون امور فی البداعه ، گل کرایانه ، خلاقیت ، نوآوری و احساسات استفاده کنند (آلینسون[۲۰] ، هیز[۲۱] ، ۱۹۹۶) .
۱-۲) سبک تفکر تحلیلی:
بر اساس ابزار سنجش فهرست سبک شناختی تحلیل یا مد تحلیلی به قضاوت براساس استدلال ذهنی و تمرکز به روی امور جزئی و جزئیات، اشاره دارد. افراد دارای این سبک تفکر در بررسی های خود یک پدیده را به اجزاء آن تبدیل می کنند و از امور عینی و محاسباتی در این تحلیل ها بهره می برند(آلینسون ، هیز، ۱۹۹۶) . سبک تفکر تحلیلی در قالب ۲۳ سوال و یا شاخص مربوط به پرسشنامه فهرست سبک شناختی مورد بررسی و سنجش قرار می گیرد.
۲)جو سازمانی :
جو سازمانی به تمام محیط داخلی سازمان اشاره دارد . جو سازمانی به عنوان مولفه ای می باشد که به نگرش دریافت شده از یک سازمان و زیر سیستم های آن اشاره دارد و این به صورتی دیده می شود که سازمان با اعضای خود، گروه ها و موضوعات رفتار می نماید (مودهراکارتا[۲۲] ، ۲۰۰۸، ۸) . جو سازمانی به وسیله پرسشنامه ۳۵ سوالی رابرت .سی پریزیوزی[۲۳] به عنوان ” پرسشنامه شناخت سازمان[۲۴] ” با ۷ مولفه مورد سنجش قرار می گیرد.
۲-۱) هدف :
هدف یک دستاورد خاص و قابل سنجش است که در یک زمان معیین با هزینه محدود به ان دست خواهیم یافت(مقیمی،۱۳۷۹،۳۴). بر اساس ابزار سنجش پرسشنامه شناخت سازمان، ۵ شاخص مولفه هدف را می سنجند که بیانگر چگونگی دست یابی به اهداف سازمانی و میزان پایبندی اعضاء در رسیدن به اهداف سازمانی است .
۲-۲) ساختار:
ساختار سازمانی در نمودار سازمانی نمایان می گردد. از نظر مینتزبرگ ساختار، مجموع تمام روش هایی است که یک سازمان آنها را به کارهایی تقسیم می نماید تا از طریق آن وظایف انجام گردد ( لیا او ، چوآنگ و تو ، ۲۰۱۱، ۷۲۸) . بر اساس ابزار سنجش پرسشنامه شناخت سازمان، ۵ شاخص مولفه ساختار سازمانی را می سنجند که نمایی از شرایط تمرکز ، پیچدگی را به نمایش در می آورد .
۲-۳) ارتباطات:
فرایندی است که دو یا چند بخش توسط آن ،اطلاعات مورد نیاز خود را مبادله و با یکدیگر تبادل نظر می کند. ارتباطات را گاهی معادل تبادل اطلاعات و انتقال معنی دار می دانند و در واقع می توان انتقال اطلاعات از فرستنده به گیرنده دانست ، به گونه ای که برای هر دو قابل فهم و واضح باشد(رضائیان،۱۳۸۴،۴۷۲). بر اساس ابزار سنجش پرسشنامه شناخت سازمان ، ۵ شاخص مولفه هدف را می سنجند که منظور از ارتباطات ، فهم معنی دار بودن انتقال اطلاعات بین مدیر و کارکنان و نیز گروه های مختلف با یکدیگر می باشد .
۲-۴) پاداش :
ﭘاداش ها از جمله ابزارهای مهمی است که مدیران می توانند با بهره گرفتن از آن ،انگیزش کارکنان را به سمت مورد نظر هدایت کنند(مقیمی،۱۳۷۹،۹۶). بر اساس ابزار سنجش پرسشنامه شناخت سازمان ۵ شاخص مولفه پاداش را مورد سنجش قرار می دهند که بیانگر پاداش های سخت و نرم می باشد که در ایجاد انگیزه در کارکنان برای ادامه فعالیت های سازمانی مفید می باشند .
۲-۵) رهبری :
رهبری بعنوان یک فرایند ، به معنی استفاده از نفوذ بدون زور برای هدایت و هماهنگی فعالیت های اعضای یک گروه در جهت تحقق هدف است .کیت دیویس(۱۹۸۱) رهبری را اقدام برای ترغیب دیگران به تلاش مشتاقانه برای نیل به اهداف معیین می داند(رضائیان،۱۳۸۴،۴۲۳). بر اساس ابزار سنجش پرسشنامه شناخت سازمان ۵ شاخص مولفه رهبری را در سازمان مورد بررسی قرار می دهند که منظور از رهبری بر اساس ابزار سنجش پرسشنامه شناخت سازمان بررسی کیفیت عملکرد رهبری در ارتباط با سایرین می باشد .
۲-۶) مکانیزم های مفید :
بر اساس ابزار سنجش پرسشنامه شناخت سازمان ۵ شاخص مولفه مکانیزم های مفید را مورد بررسی قرار می دهند که بر اساس ابزار از آن به عنوان ابزار هایی ، اعم از ابزارهای سخت و نرم یاد می شود که توانایی ایجاد شرایط برتر را در سازمان فراهم می آورند و این شرایط برای بهتر انجام شدن کارهای سازمانی مفید می باشند. هر سازمانی باید ابتدا از خود سؤال کند آیا ما از تکنولوژی های مناسب و جدید برای ایجاد هماهنگی بین واحدهای سازمانی و کارکنان خود بر خورداریم یا خیر؟ و به چه میزانی کارکنان سازمان با این تکنولوژی ها آشنا بوده و برای بهره برداری و خلق ارزش افزوده آموزش دیده اند و آیا سرعت، دقت و صحت انجام کارها مرتبط با تکنولوژی سازمان می باشد یا خیر؟
۲-۷) نگرش به تغییر :
بر اساس ابزار سنجش پرسشنامه شناخت سازمان ۵ شاخص مولفه نگرش به تغییر را مورد سنجش قرار می دهند که بر اساس این ابزار ، نگرش به تغییر میزان علاقه افراد در سازمان را برای خارج شدن از حالت سکون را نشان می دهد.
۳ ) دانشگاهها و مراکز آموزش عالی:
به منظور اجرای آموزش های کلاسیک و علمی در بین دانشجویان و طالبان علم ، مکان هایی برای آموزش وجود دارد که هدف اصلی آنان آماده سازی دانش جویان برای شرایط کاری در سازمان های آتی و تحقق هدف آموزش تخصصی در کشور می باشد .
فصل دوم
ادبیات و پیشینه تحقیق
مقدمه
سبک های تفکر در افراد از اهمیتی ویژه برخوردار است، ولی متاسفانه به دلیل ناشناخته ماندن و ناآگاهی از مفهوم سبک های تفکر، این سبکها بسیار کمتر از آنچه استحقاقش بوده، مورد توجه قرار گرفته و بیشتر به عملکرد افراد اهمیت داده شده است (استرنبرگ، ۱۹۹۷،۲۱ ).
با توجه به اینکه سبکهای تفکر یا شیوه های ترجیحی فکر کردن در افراد متفاوت است، به صورت طبیعی، عملکردها و توانایی های هر فرد نیز با توجه به سبک های ترجیحی خود متفاوت خواهد بود. بنابراین، شناختن مفهوم سبک های تفکر به افراد و درک ارتباط بین آن سبک ها با تواناییها از اهمیتی ویژه برخوردار خواهد بود. رابرت استرنبرگ[۲۵] (۱۹۹۷) نخستین کسی است که مفهوم سبکهای تفکر را معرفی و انواع سبکهای تفکر را دستهبندی کرد. او سبک تفکر را به عنوان طریقی که فرد میاندیشد، تعریف کرده است: «سبک تفکر یک توانایی نیست؛ بلکه به چگونگی استفاده ما از تواناییهایمان اشاره میکند. افراد ممکن است عملا در تواناییها مشابه اما در سبکهای تفکر متفاوت باشند. سبکهای تفکر، ترجیحهای ما درباره چگونگی استفاده از هوش و استعدادها هستند هوش به آنچه فرد میتواند انجام دهد اشاره میکند. اما سبک تفکر به آنچه که فرد ترجیح میدهد گفته میشود. سبکهای تفکر متعددی وجود دارند. اشخاص فقط یک سبک تفکر ندارند، بلکه سبکهای تفکر آنان متعدد و بهصورت یک الگو است. در هر شخص ممکن است یک یا دو سبک از سبکهای تفکر برجستهتر باشد. این که چرا در شخصی سبک تفکر خاصی برجستهتر است با در نظر گرفتن امکان اولویت یک سبک ارثی، قسمتی مهمی از آن تحت تاثیر شرایط اجتماعی شدن فرد است. استرنبرگ می گوید: سبک مترادف با توانایی نیست بلکه شیوه ی ترجیحی تفکر یا به بیان دیگر، نحوه استفاده از توانایی های بالقوه است و استرنبرگ بر اساس نظریه ی خود گردانی ذهنی[۲۶] ، بر این باور است که ما یک سبک خاص نداریم بلکه دارای نیمرخی از سبک ها هستیم و متغیرهای متعددی در شکلگیری سبکهای تفکر موثر هستند که این متغیرها همگی در طی سالها در شکل گیری و تغییر سبک تفکر افراد موثر می باشد. بسیاری از دانشمندان بر این موضوع معتقد می باشند که عملکرد افراد حاصل نگرش ، ادراک و باور آنان است و برایند این ها باعث اثر بخشی کار فردی می گردد و نیز در رضایت شغلی آنان تاثیر گذار می باشد. هر گونه تاثیر مثبت و منفی در رضایت افراد از محیط کاری خود باعث شکل گیری نوع خاصی از روابط میان افراد در سطح خرد و میان گروه ها در سطح کلان می گردد. از آنجایی که جو سازمانی حاصل از براورد تعاملات درونی و بیرونی سازمانی می باشد، برای مشخص شدن آن بایستی مولفه هایی در درون سازمان بررسی شوند و از طرفی با توجه به تعریفی که از جو سازمانی حاصل می گردد، می توانیم در شرایط ثابت و با ثابت انگاشتن محیط خارجی، تاثیر سبک تفکر افراد را به عنوان یکی از عوامل مهم در شکل گیری محیط درونی سازمان را بررسی نمائیم.
در این فصل پیشینه نظری سبک تفکر و جو سازمانی مورد بررسی قرار می گیرد و نیز مفاهیم نظری هر یک و رابطه این دو مورد بحث قرار می گیرد و در نهایت تحقیقات تجربی و نظری که در مورد این مطالعه صورت گرفته شده است بیان می شود.
۲-۱- سبک تفکر[۲۷]
۲-۱-۱-چیستی و تعریف سبک تقکر
بهبود سبک تفکر، احتمالا از جمله ساده ترین کارهایی است که میزان اثربخش بودن افراد را در جامعه بهبود می بخشد. در سازمانهای موفق به کارکنان آموزش هایی به منظور کنترل بر احساسات ، به شکل صحیح درخواست نمودن خواسته ها ، بهترین شکل امتحان نمودن فرضیات و نیز پیدا نمودن درست یک راه حل داده می شود. سبک تفکر را نمی توان برابر با ضریب هوشی[۲۸] دانست، این عبارت به این معنی می باشد که در مبحث سبک تفکر می توان قابلیت کسب و یادگیری مهارت های جدیدتری را در نظر دانست و سبک تفکر را مهارت های فکر نمودن دانست، که این در حالی است که ظریب هوشی در افراد ثابت و قابل یادگیری نمی باشد. هوش و ضریب هوشی را می توان معادل موتور یک ماشین دانست و تفکر را معادل با مهارت های رانندگی در نظر گرفت. با این تفسیر، وجود یک راننده با مهارت های ناکافی می تواند یک ماشین با موتور مناسب را آسیب پذیر نماید. بنابراین موضوع مهارت و کسب و یادگیری آن در تفکر، اهمیت بالاتری نسبت به موضوع برخورداری ویژگی های ژنتیکی در آن دارا می باشد. در نظر گرفتن نقش بیشتر ویژگی های ژنتیکی در تفکر، باعث به وجود آمدن دو پیش فرض خطرناک می گردد که شامل آموزش ندیدن افراد با ضریب هوشی بالا و نیز آموزش ندادن افرادی با ضریب هوشی پایین به خاطر توانایی های کم آنان است.
با این گفته ها متوجه می شویم که موضوع بسیار مهمی که مطرح می شود این است که سبک تفکر مناسب ، قلب و اولویت کار هر فرد بایستی قرار گیرد( می یر[۲۹] و کروپ[۳۰]، ۲۰۰۹، ۳۱).
از آنجا که سبک تفکر افراد در برخورد افراد با مسائل تاثیر گذار می باشد ، افراد با سبک تفکر متفاوت دارای توانایی های مختلفی در حل مسئله[۳۱] هستند. در واقع هر نوع سبک تفکر باعث شکل گیری رویکردهای مختلفی در حل مسئله در افراد می گردد. همانطور که نوع تفکر افراد در اثربخشی اقدامات وی موثر می باشد، به همان اندازه نوع سبک تفکر افراد در اثربخشی حل مسائل مختلف تاثیر گذار است(دان[۳۲]،[۳۳]، پرات[۳۴] و اولدهام[۳۵]، ۲۰۱۱، ۵).
هر که اگر در امر آموزش توجه داشته باشد، به این موضوع می رسد که ممکن است که دانش آموزان به طور متفاوتی به دروس مختلف علاقه نشان می دهند که همگی این گوناگونی ها ناشی از نوع تفکر فرد به مسائل می شود. مثلا در یک کلاس ممکن است که یک دانش آموز علاقه ای به حفظ اسامی و تاریخ های گوناگون نداشته باشد بنابراین این فرد در انجام تکالیف مربوط به آن درس موفق نخواهد بود و بنابراین ممکن است که از طرف معلم مربوطه مورد سرزنش قرار گیرد که خود این امر موجب تنفر فرد نسبت به آن درس خواهد شد. این دانش آموز ممکن است علاقه زیادی به دروسی که به صورت عملی ، دانش آموزان را مجبور به ، بدست آوردن جواب مسائل خود از طریق محاسبه و سنجش می کند ، داشته باشد. این موضوع در حالی است که ممکن است دانش آموز دیگری علاقه زیادی به حفظ اسامی و تاریخ های گوناگون داشته باشد که باعث مورد تحسین قرار گرفتن فراوان از طرف معلم خود می گردد و در فرد نگرش خوبی به این قبیل درس ها پدیدار می شود. این خود مثالی است که نشان دهنده این موضوع است که تفاوت های یادگیری افراد صرفا به خاطر میزان توانائی های آنها نیست، بلکه سبک تفکر افراد است که در علایق افراد تاثیر گذار می باشد.
در اواخر این دهه گفتمان دینی در سایه بازسازی های خود به عنوان معتبرترین گفتمان جامعه ایرانی و روحانیت مهمترین نماینده آن، به قدرتمندترین نهاد غیر دولتی تبدیل شد؛ نفوذ اجتماعی و انسجام سازمانی مناسب منابع قدرت روحانیون به شمار می آمدند. الهام گیری مردم به روحانیت بیش از پیش افزایش یافت، ذهنیت بیشتر مردم در مسجدها و منبرها و مراسم مذهبی شکل گرفت، کتب مذهبی به ویژه قرآن و مفاتیح الجنان نسبت به سایر کتابهای مذهبی در نزد مردم اهمیت ویژهایی یافت. گستره اجتماعی نهاد روحانیت به گونه ایی بود که ذهن و روح مردم را مسخر خویش ساخت و با بهره گرفتن از نمادها، مفهومها و شعارهای مذهبی و یا به عبارتی دیگر با ایجاد فضای استعاری توده های بیشماری از مردم را جذب خود نمود و به دلیل توان جذب توده های مردم در مقابل سایر گفتمان های حاضر (چپ و ملیگرای لیبرال ، پهلویسم) به یک گفتمان بیبدیل در عرصه سیاست جامعه ایران تبدیل گشت. همچنین به دلیل انسجام و ساماندهی مناسب همه روحانیون و علمای این دوره (برخلاف مبارزات مشروطه و نهضت ملی) در جهت طرد و غیرت سازی با گفتمان پهلویسم ، رهبری مقتدر و قدرتمند ، شبکه ارتباطی گسترده آن در سرتاسر نقاط کشور ، گفتمان مذهبی را به عنوان در دسترس ترین گفتمان های موجود به شمار آورد. (حسینی زاده، همان:۱۶۴-۱۶۷)
ظهور و تحول گفتمان های مبارز دینی در دهه های ۴۰ و۵۰
در اوایل دهه چهل بودکه به دلیل ضعف و ناتوانی رقبای گفتمان های مبارز دینی ، یعنی گفتمان چپ و ملی گرای لیبرال ،این ایدئولوژی از رقیبان پرقدرت پیشین خود، پیشی می گیردو با اصرار بر تغییر رژیم و ایجاد حکومت اسلامی هویت جدیدی را برای خود رغم می زند.
در آغاز این دهه، به دلیل سیاست های سرکوب گر،سکولار و غربگرای گفتمان پهلویسم ،هریک غیر خود را بازسازی کرده و به تقویت گفتمان های ضد یاری رساندند. استبداد و غرب گرایی ،آزادی و بومی گرایی را تقویت کرد و سرانجام، همانگونه که بیش تر اشاره کردیم سیاستهای مذهبی گفتمان سنتی را به بازسازی خود وا داشت وآن را به سوی رادیکالیسم و سیاسی شدن هدایت کرد. ناتوانی پهلویسم در جذب و هویت بخشی نیروهای اجتماعی این گفتمان را به زور وسرکوب متکی می کرد.این کار بیش از پیش نیروهای اجتماعی را از گرد آن پراکنده ساخته و در معرض هویت یابی با گفتمان های مخالف قرار می داد.در این میان با توجه به بنیان های مذهبی جامعه ایران، گفتمان های مبارز دینی توانستند این نیروهای عظیم رها شده از کمند پهلیسم را به خود جذب نمایند.این گونه بود که پهلویسم خود به پیدایش گفتمانهای مبارز دینی یاری رساند.
بنابراین، گسترش گفتمانهای مبارز دینی در ایران به دلیل تعارض وعدم هماهنگی دالهای گفتمان پهلویسم همچون مذهب ستیزی (سکولاریزم )، غرب گرایی، استبداد وسرکوب و بحران های درونی … با مولفه های ارزشی جامعه ایران بود(قابلیت اعتبار). بحرانی که در اوایل دهه چهل رشدی فزاینده به خود گرفته بود.دولت پهلوی هرچندبه لحاظ اقتصادی کارکردی موفق داشت. در جذب نیروهای اجتماعی ،که در پی رشد اقتصادی پدید امده بود ناکام ماند. مهاجرت گسترده روستاییان، جمعیتی عظیم را به مراکز شهری آورده بود.اینان با گفتمان پهلویسم بیگانه وبا گفتمان مذهبی سنتی مانوس بودند.ناکامی پهلویسم در جذب این قشر های تازه شهری شده آنان را به پیاده نظام گفتمان اسلام سیاسی تبدیل کرد. پهلویسم همچنین با در پیش گرفتن طرد و سرکوب، روشنفکران ، دانشجویان ، دانشگاهیان و طبقه متوسط جدید را که تعدادشان بسیار افزایش یافته بود از دست داد و بسیاری از اینان کم کم به مبلغان برجسته گفتمان های مخالف ،از گفتمان های مبارز دینی تبدیل شده و زمینه های نظری سقوط گفتمان پهلویسم را فراهم نمودند. بنابراین در سال های دهه چهل، مجموعهایی بزرگ از نیروهای اجتماعی از گفتمان حاکم رها شده و در معرض هویت یابی با گفتمان جدید قرار گرفتند. در این شرایط بود که گفتمان حاکم نه تنها در جذب و هویتیابی آنان موفق نبود بلکه از تشخیص روند فزاینده بیگانگی نبروهای اجتماعی از خود نیز ناتوان مینمود.(حسینی زاده ، همان : ۱۸۴) از همین رو، دهه چهل سال های اوج شکلگیری و تکامل گفتمان های مبارز دینی در ایران، متأثر از سرکوب، استبداد و پیامد برنامه های شبه مدرنیستی گفتمان پهلویسم بود. در این دهه که مذهب به عنوان دال خالی گفتمان پهلویسم به یک ایدئولوژی بی بدیل بومی در برابر گفتمان های رقیب (چپ و سکولار)تبدیل شد و به چنان هویتی دست یافت که برای ساماندهی خود نیاز مند عمل سیاسی بود تا بتواند با به حاشیه راندن و غلبه بر گفتمان های رقیب به ویژه گفتمان پهلویسم به برتری دست یافته و به هژمون برسد. بنابرین رویکرد سیاسی به مذهب طیف متنوعی از افراد و گروه ها با ماهیتی متفاوت به جریان انداخت و گفتمان های متعددی را در ذیل خود ایجاد نمود،که به شرح هر یک از آن ها خواهیم پرداخت.
گفتمان های مبارز دینی
همانطور که اشاره شد در دهه چهل گفتمان های متعددی در بازسازی گفتمان دینی نقش داشتند.ماهیت متفاوت این گفتمان ها به تفسیر های متنوع از اسلام دامن زد وگفتمانهای اسلام لیبرال، اسلام التقاطی و اسلام فقاهتی (سیاسی) را به وجود آورد که در ذیل به کالبد شکافی هر یک این گفتمانها خواهیم پرداخت:
گفتمان اسلام سیاسی لیبرال
این گفتمان با تأکید بر دموکراسی و آزادی و با تفسیری لیبرالی از متون شیعی به دنبال یاری گرفتن از مذهب در رویارویی با استبداد کهن ایرانی،و ایجاد حکومتی دموکراتیک مبتنی بر فرهنگ و ارزشهای اسلامی است. روشنفکران و علمای آزادیخواه ایرانی از قرن نوزدهم و در نخستین گام های مبارزه با استبداد و عقب ماندگی ، به تأمل در ظرفیت های آزادیخواهان پرداخته و کوشیدندتا از آن تفسیری آزادیخواهانه و دموکراتیک ارائه دهند.گفتمان مشروطه ایرانی مولود این اندیشه بودکه با ناکامی آن روشنفکران مذهبی به گفتمان اسلام لیبرال و نظریه حکومت دموکراتیک اسلامی متمایل کرد. (همان ،۱۹۵)
مهدی بازرگان مهمترین طراح ونظریه پرداز این گفتمان به شمار می آید. دغدغه اصلی بازرگان نشان دادن سازگاری علم با دین و ارزش های دینی با زندگی مدرن ونیاز انسان امروزی به دین است.در عرصه سیاست نیز وی با پذیرش دستاوردهای سیاسی غرب می کوشید تفسیری لیبرال و دموکراتیک از اسلام ارائه دهد.(امیری ، همان :۲۵۱-۲۵۲)از همین رو با آغاز حکومت مصدق وی وارد عرصه سیاست شدو پس از کودتا نیز در سازماندهی نهضت مقاومت نقش داشت. سرانجام بازرگان در سال ۱۳۴۰ با کمک یارانش از جمله طالقانی و سحابی «نهضت آزادی» را بنیان گذاشت. (رهبری ، ۱۳۸۴: ۱۹۶)
نهضت آزادی
از جمله سوژه های سیاسی گفتمان اسلام لیبرال که در زمان پهلوی در موقعیت سوژگی قرار داشت «نهضت آزادی» بود که توانست در دهه چهل به سوژگی سیاسی برسدو در هژمون شدن گفتمان اسلام سیاسی مساعدت داشته باشد. تفاوت این گفتمان با سایر گفتمان ها از جملی ملی گرای لیبرال- که از دل آن بیرون آمد- بکارگیری اسلام و توجه به دین در فعالیت وجریان های سیاسی واجتماعی بود.که توانست به عنوان دال اصلی نقش کلیدی واصلی را در جذب نیروهای اجتماعی به ویژه اقشار تحصیل کرده و دانشجو داشته و به هژمونی برسد.
نهضت آزادی خود را تابع قانون اساسی مشروطه می دانست وحرکت سیاسی خود را در چارچوب کنش های معطوف به اصلاح پیگیری می نمود.(نظری ،۱۳۸۷ : ۸۹ ) این نهضت می خواست روایت نوینی از اسلام را با تلفیقی از آرای مذهبی و لیبرال و تفسیر مسائل اسلامی بر اساس نیاز ها و دگرگونی های علمی جدید ارائه دهد.(اخوان مفرد ،۱۳۸۱ :۱۹۷) مهندس بازرگان معتقد بود که اسلام دارای رگه های لیبرالی،مشروطه خواهی و ناسیونالیستی است.وی اعتقاد داشت که اسلام با عقلانیت سازگار است و اسلام می تواند بر همه مشکلات زمانه راه حلی ارائه کند. بدین ترتیب علوم غربی و پارهایی از آرمان های اجتماعی غرب نظیر دموکراسی و اومانیسم را مورد تحسین قرار می داد، اما عقیده داشت که اسلام با این آرمان ها ساز گار است و باید راهنمای سیاست زمانه باشد.( فوران ،۱۳۷۷ : ۵۴۷)
در مرامنامهی نهضت آزادی بر مسلمان بودن ، ایرانی بودن و تبعیت از قانون اساسی ، پیروی از مصدق تأکید میشد که در قانون اساسی مزبور، سلطنت ودیعهای الهی است از طرف ملت به شاه ( رضوی نیا ، ۴۳) بازرگان در این مورد میگوید: تابع قانون اساسی ایران هستیم ولی، منافی «نومن ببعض نکفر ببعض» نبوده از قانون اساسی به طور واحد و جامع طرفداری میکنیم. نظرات ما در مورد سلطنت، هم بر رونق و دوام و مقام سلطنت خواهد افزود و هم اجازه تولید نیروهای فوق العاده ملی را میدهد. ما واقعاً طرفدار و موافق آن (سلطنت) هستیم» (فوران، همان: ۴۵).
نهضت آزادی مبارزه گام به گام را قبول داشت و شیوهی مبارزاتی مورد پسندش، مبارزه در چارچوب قانون اساسی مشروطه ومبارزه پارلمانی بود. بازرگان در سفر به پاریس صراحتاً از امام میخواهد که موافقت کند شاه سلطنت کند و سیاست گام به گام را در پیش بگیرند. اما پاسخ امام این بود که: « ابداً لازم نیست تدریجی عمل کرد ملت خواستار یک انقلاب فوری است یا همین حالا یا هرگز».(بینا، بررسی تحلیلی نهضت آزادی ایران ،۱۳۷۱ : ۶۳) دموکراسی، آزادی، نفی استبداد و نفی سکولاریسم از دالهای شناور گفتمان اسلام لیبرال که حول دال مرکزی اسلام توانست مفصل بندی شود.
شکل ۶-۱. چگونگی مفصل بندی گفتمان اسلام سیاسی لیبرال
نهضت آزادی پس از موضع گیری تندی که در جریان اصلاحات شاه موسوم به انقلاب سفید(رفراندم ۶ بهمن ۱۳۴۱)داشت. سرانش دستگیر و به حبسهای سنگین محکوم شدند در نتیجه نهضت از هرگونه فعالیتی باز ماند و تا آزادی های نسبی سال ۱۳۵۵ دیگر اقدام مهمی صورت نداد. (رهبری ، ۱۳۸۴ : ۲۸۱-۲۸۲)
این امر سبب گردید که در داخل نهضت، گروه های معتقد به مبارزهی مسلحانه شکل گیرد. البته این گفتمان در دهه ۴۰ و ۵۰ اقداماتی را در جهت غیریتسازی با گفتمان پهلویسم بکار بست؛ به مناسبتهای مختلف نظیر ۱۵ خرداد، اعلامیههایی در محکومیت رژیم منتشر مینمود و تا سال ۵۶، اکثر متحدین غیر روحانی امام خمینی (ره) در داخل و خارج از کشور،خود را در نهضت آزادی ایران سازمان دادند و در آن سالها، گفتمان اسلام لیبرال با کمک بسیاری از دانشجویان ایرانی و فعالان سیاسی که در اروپای غربی و آمریکا هستههایی تشکیل داده بودند، ظرفیت درون گفتمانی خود را توسعه بخشید.این گفتمان که با شبکه ی مسجد پیوند نزدیک داشت، در اواخر دهه ۵۰ سازماندهیِ تظاهراتِ سازمان های گوناگونی را که از اسلام حمایت می کردند، برعهده گرفت. (معمار ، ۱۳۶۶ : ۱۲۵-۱۱۹)
فعالیت سوژه سیاسی ِگفتمان اسلام سیاسی لیبرال به داخل از کشور ختم نشد. از سال ۱۳۵۰،فعالان نهضت آزادی در اروپا، آمریکا و خاورمیانه گفتمان خود را توسعه دادند. با تشکیل انجمن های اسلامی در این کشورها و اتحاد با انجمنهای دانشجویی کشورهای خاورمیانه، سازمانی به نام اتحادیه انجمنهای اسلامی را در اروپا ایجاد کردند. در اواسط دهه ۵۰ نشریه پیام مجاهد، ارگان نهضتهای آزادی ایران در آمریکا، اخبار مربوط به فعالیت های انجمن اسلامی دانشجویان در اروپا را با تیراژ وسیع منتشر نمود. همچنین، کتاب هایی که اجازهی چاپ در ایران نداشتند در مرکز انتشارات اتحادیهی انجمنهای اسلامی در آمریکا چاپ شدند. که در حقیقت، این اقدامات و فعالیتها به منظور ساختار شکنی گفتمان پهلویسم و اشاعه دال اسلام صورت میگرفت.
۲- گفتمان اسلام سیاسی التقاطی
«التقاط» در لغت به معنای برچیدن و از زمین چیزی را بر گرفتن ویا بخشی از گفتار کسی را گرفتن است.«التقاطی» کسی است که مجموعهایی را از مجموعه دیگر بر میچیند و میگیرد و گفتمان فکری است که از نظر ایدئولوژیک ریشه در دو یا چند مکتب دارد. در تاریخ معاصر ایران، التقاط به دنبال ورود مکاتب غربی به ایران و همزمان با انقلاب مشروطه خود را نشان داد و ترکیبی از اندیشه های وارداتی با دین اسلام است. (مظفری،۱۳۸۵: ۱۵۱-۱۵۳)
۲-۱. نهضت خدا پرستان سوسیالیست
از سوژههای سیاسی گفتمان اسلام التقاطی که توانست به هژمونی دست یابد «جمعیت نهضت خدا پرستان سوسیالیست» بود که توسط جمعی از جوانان مذهبی در سال ۱۳۲۲ تشکیل شد. مهندس جلالالدین آشتیانی و محمد نخشب رهبران فکری این گروه به شمار میروند. با گسترش نفوذ اینان در میان دانشجویان، نهضت به دو گروه منشعب گردید: گروهی به مبارزه مذهبی علیه نیروهای مادی گرا و بیدین روی آوردند و «انجمن اسلامی دانشجویان» را تأسیس کردند، گروه دوم، که به رهبری نخشب اکثریت را تشکیل میداد، به «حزب ایران » پیوست و به مبارزه سیاسی روی آورد.
ائتلاف این گروه با حزب ایران دیری نپایید و نخشب و یارانش از این حزب اخراج شدند.آنها «جمعیت آزادی مردم ایران »را تأسیس کردند و در نهضت ملی در گروه وفاوار به مصدق قرار گرفتند و پس از کودتا نیز در نهضت مقاومت با نام «حزب مردم ایران»حضور داشتند.(نکوروح،۱۳۷۷: ۳۳) جاما یا «جنبش انقلابی مردم ایران»، نیز تشکیلات مخفی وابسته به این گروه بود که در سال ۱۳۴۲ بنیان گذاشته شد. از دالهای اصلی این گروه که توانست با سایر دالها مفصل بندی و گفتمان مذکور را تشکیل دهد اسلام بود. این گروه اسلام را به عنوان «یک ایدئولوژی اجتماعی و انقلابی و طرز فکری خداپرستی و به عنوان تکیه گاه فلسفی و معنوی در جهت رهبری مبارز مردم مسلمان ایران و تحول اجتماعی و دگرگون کردن کامل نظام موجود» (نکوروح ، همان منبع : ۶۶). معرفی می کردند. یکی دیگر از دالهای اصلی این گروه سوسیالیسم است. آنها سوسیالیسم را مظهر حقطلبی و عدالت خواهی انسانها میدانستند(محمد نخشب ، مجموعه آثار،۱۷۷). و ابعاد ماتریالیستی و جبرگرایانه مارکسیسم را نمی پذیرند.نقد غرب و شرق یگی دیگر از دالهای این گفتمان است که به دلیل انحطاط اخلاقی، سیاست های امپریالیستی، نبود ایمان مذهبی، مادی گرایی، استبدادو استعمار آن را به حاشیه راندند. (همانمنبع : ۱۵۰-۱۵۵ ) حکومت اسلامی نیز از دیگر دالهای این گفتمان بود.این گفتمان به نوعی حکومت اسلامی اعتقاد داشت که سیاست سوسیالیستی را در پیش گیرد و تحت رهبری یک زمامدار برتر قرار داشته باشد.رهبری در این گفتمان اهمیتی بنیادین دارد. این گروه نیز همانند دیگر سوژهای سیاسی گفتمان التقاطی سعی کردند تا نظام معنایی خود را منسجم کند و در این ارتباط دست به مفصل بندی دال های شناور اسلام، سوسیالیست، حکومت اسلامی، نقد شرق و غرب، دموکراسی حول دال مرکزی رهبری زدند.
شکل ۶-۲. چگونگی مفصلبندی دالهای گفتمان اسلامی سیاسی التقاطی
بنابراین نوعی ایدئولوژی سوسیال دموکراتیک که برپایه معنویت و خداپرستی و نفی دیگرایی قرار داشت مبنای ایدئولوژی این گروه را تشکیل داد. علاوه بر نخشب، دکتر کاظم سامی، دکتر شریعتی و دکتر حبیبالله پیمان از اعضای مشهور این گروه به شمار می روند.
۲-۱-۱. گفتمان دکتر علی شریعتی
شریعتی تاثیر گذارترین و مهترین سوژه های گفتمان اسلام التقاطیِ چپ در ایران و یکی از چهرههای مشهور اسلام سیاسی در جهان اسلام به شمار میرود. او در یک خانواده مذهبی پرورش یافت . پدر شریعتی، محمدتقی شریعتی، بنیانگذار کانون نشر حقایق اسلامی، از علمای نوگرای مذهبی در دهه ۲۰ به شمار میرفت. (حسینی زاده،۱۳۸۶ :۲۰۷) اولین تجربه و فعالیتهای سیاسی- اجتماعی شریعتی، همکاری با جنبش خداپرستان سوسیالیست بود(معدل ،۱۳۸۲ :۱۷۳). علاوه برآن با گروه جوانان جبهه ملی و نهضت ملی همکاری نمود. اما باسقوط مصدق و به حاشیه رفتن گفتمان ملی گرای لیبرال، روشنفکر جوان کم کم در عرصه فکر و اندیشه درخشیدن گرفت و تصویر نوین مذهب را با نوشته ها وسخنرانی هایش در حسینیه ارشاد، به مخاطبان خود عرضه کرد. (میلانی ،۱۳۸۱: ۱۹۹) وی در اوان جوانی کتاب ابوذرغفاری را که ارزش زیادی برای آن غائل بود، ترجمه کرد. (امیری،۱۳۸۱: ۲۵۴) از نگاه شریعتی، ابوذر نمادی بودکه مفهومهای نوینی چون برابری اجتماعی، عدالت، برادری، آزادی، سوسیالیسم راکه با اسلام پیوند خورده، عرضه کرد. (حسینی زاده،۱۳۸۶: ۲۵۷)
یکی از مهترین دالهای اصلی در گفتمان شریعتی مسأله «تشیع» است. او رشد و نمو شیعه را از دغدغههای اصلی خود دانست ونگران افول آن در ایران بود. او این تنزل را ناشی از ورود ایدههای عرفی از قبیل مارکسیسم، لیبرالیسم و نیز ناکامی علما در نشر تعالیم حقیقی تشیع می دانست. از نظر او مبارزه با شاه از مخالفت با ایدئولوژی های بیگانه غربی جدا نبود.(میلانی،۱۳۸۱: ۱۶۰) از همین رو، وی ندای «باز گشت به خویشتن» را سر میدهد و آن را تنها راه برون رفت از بحران هویت می داند.(نظری،۱۳۸۷ :۹۹) منظور شریعتی از باز گشت به خویشتن، بازگشت به اسلام به عنوان یک ایدئولوژی انقلابی و نجات بخش است که هدف خود را مبارزه برای طردو حاشیه رانی استبداد، لیبرالیسم(به دلیل سیاست های امپریالیستی و استعماری آن)، مارکسیم(ماهیت ماتریالیستی و ضدیت با مذهب) و روحانیون (مرتجع/سنتی)قرار داده است. وظیفه روشنفکران این است که اسلام را از جزم گرایی برخی روحانیون نجات دهند و آن را به سلاحی کارآ علیه امپریالیسم و استثمار تبدیل کنند. او اسلام را مترقیتر از مارکسیسم و قادر به جامعه ای عادلانه در ایران می دانست. (اخوان مفرد ،۱۳۸۱: ۲۰۱) از همین روگفتمان شریعتی باعث گشت تا بسیاری از جوانان را به سوی خود جلب نماید و با ایجاد فضای استعاری شور وشوقی انقلابی را در میان آنان ایجاد نماید و در ایجاد گفتمان جدیدی از اسلام نقش داشته باشد.
«اجتهاد» یکی دیگر از دالهای گفتمان شریعتی بود. او اجتهاد را «عامل بزرگ حرکت و حیات و نوسازی همیشگی فرهنگ و روح و نظام عملی و حقوقی اسلام در طی ادوار متغیر و متحول زمان» تفسیر میکرد. و میگفت: اجتهاد «نقش یک انقلاب دائمی را در مکتب اسلام »ایفا میکند. (شریعتی، اجتهاد و نظریهی انقلاب دائمی، بیتا: ۱۳-۱۴) «زیرا اسلام با روح اجتهاد در قالب یک عصر منجمد نمی شود و در مرحله تاریخی معینی از جامعه خویش ثابت نمیماند تا با تغییر و تکامل تاریخی جامعه ناهمساز گردد» (شریعتی، ۱۳۶۰: ۳۹۹) او تقلید را یک اصل منطقی در زندگی همهی انسانهای متمدن اعلام کرد و معتقد بود«هرچه تمدن پیشرفتهتر و علم، تکنیک و زندگی پیچیدهتر، تقلید ضروریتر و دامنهاش متعددتر ودقیق تر» میگردد . (شریعتی ، ج ۹، ۱۳۵۹: ۲۵۳)
در کنار دالهای گفته شده، «ایدئولوژی، انتظار، تقیه، امامت، شهادت، توحید، انقلاب» از دیگر نشانهها و مفاهیمی بودند که گفتمان شریعتی را شکل دادند. شریعتی معتقد بود که «در اعتقادات اسلامی بر مبنای سه اصل اجتهاد، امربه معروف و نهی از منکر و هجرت می توان انقلابی دائمی مطرح کرد و جامعه سیاسی را به حرکت درآورد.»(نگاهی به آراء و عقاید شریعتی درباره انقلاب، همشهری، شماره ۳۳۰،مورخ ۱۸/۱۱/۷۲، ۸)«وی شیعه را حزبی تمام، تشیع را مکتب مبارزه، امامت و وصایت را رهبری انقلابی، تقیه را انضباطی تشکیلاتی و انتظار را مذهب اعتراضی معرفی میکرد و روح استبداد ستیزی، عدالت خواهی، اصلاحطلبی، ایدهمندی، ترقیخواهی، معنویت، اخلاق و عرفان را در نسل جوان شکوفا ساخت.»( فراستخواه، ،۱۳۷۷: ۳۱۵)
بدین ترتیب همان گونه که قبلاً اشاره شد، پس از سرکوب نهضت خرداد ۴۲ مبارزه مسالمت آمیز سیاسی در عمل به بن بست رسیدو گفتمان های موجود جذابیت خود را از دست داده بودند. در این شرایط جامعه بیش از هر زمان دیگری شیفته انقلاب و مبارزه و تشنه تفسیر های ایدئولوژیکی و انقلابی از اسلام بود. به همین دلیل گفتمان شریعتی با تفسیر ایدئولوژی از اسلام وتأکید بر روح انقلابی به سرعت محبوبیت یافت و جوانان بسیاری را به سوی خود جلب کرد.
۳-۲. سازمان مجاهدین خلق
از جمله سوژههای سیاسی گفتمان اسلام التقاطی که توانست با برجسته کردن دالهای اسلام و سوسیالیست در دهه چهل به انسجام معنایی دست بزندو به هزمونی برسد «سازمان مجاهدین خلق »بود.این سازمان به وسیله گروهی از جوانان دانشگاهی به نام های مهندس مهدی بازرگان، محمد حنیف نژاد و بدیع زادگان که گرایش رادیکال سیاسی داشتند،بنا شد.(نظری،۱۳۸۷: ۱۳۷ ) اعضای این گروه که مشی محافظه کارانه نهضت آزادی وجبهه ملی را نمیپذیرفتند، ادامه مبارزات سیاسی به صورت مسالمتآمیز، غیرحرفهایی وغیر متشکل را با فایده دانسته و بر مشی مسلحانه اصرار ورزیدند.( فوزی، ۱۳۸۴: ۸۷)
سازمان با اعتقاد به اینکه تنها یک ایدئولوژی بومی مانند تشیع می تواند مردم را به شورش علیه دیکتاتوری پهلوی وادارد، کوشیدند تا با درآمیختن دالهای باورهای دینی خود(اسلام) ونظریههای مارکسیستسی (مارکسیست) برای مبارزه، ایدئولوژی جدیدی را ارائه کنند. (میلانی، ۱۳۸۱ :۱۶۱)
سازمان مجاهدین خلق با تأثیر پذیری از نوشته های مهندس مهدی بازرگان، دکتر علی شریعتی و آیتالله طالقانی درصدد ارائه تفسیری انقلابی از تشیع بر آمدند.در گفتمان سازمان مجاهدن خلق بر مولفه هایی نظیر نقش انقلابی امام حسین (ع)، توحید، جامعه بی طبقه، نفی شرق و غرب، نفی استبداد تأکید شده است.
ارتباط نزدیک این گروه با دیدگاه های عدالتخواهانه، چپ، رادیکال و انقلابی از اسلام شور انقلابی را در آنها تقویت کرد. این سازمان به دلیل کارایی و توان جذب نیروهای اجتماعی به ویژه جوانان در ادامه مبارزه مسلحانه در برابر ضربات مهلک رژیم همچنان به کار خود ادامه می داد. (نوزری ،۱۳۸۰: ۱۸۴)
اما با دستگیری و از بین رفتن حامیان اولیه گفتمان اسلامی سازمان در سال ۱۳۵۰ گرایش به مارکسیسم آشکار شد. (کدی ،۱۳۶۹: ۳۵۲-۳۵۳) «تأکید بر مفاهیمی نظیر دیالکتیک تاریخی ،جامعهی بیطبقه ،نقش تودهها، و رهایی طبقه کارگر، از نفوذ رگه هایی از گفتمان چپ در این سازمان حکایت داشت که سرانجام به دلیل عمق تئوریک و ناچیز بودن فهم آنها از اسلام ،ابتدا در نوعی التقاط و سپس در چارچوب های مارکسیستی چپ گرفتار آمدند» (نظری،۱۳۸۷ :۹۲) به عبارتی کفه ترازو به سمت یکی از دالهای اصلی سازمان مجاهدین خلق یعنی مارکسیسم سنگینتر شد. در واقع «دوگانگی فکری بین اسلام و مارکسیسم که به تدریج در سازمان ریشه دوانده بود، رشد کرد» ( زیبا کلام، ۱۳۸۰ : ۲۶۴) و سرانجام با به حاشیه راندن و حذف دال اسلام از سازمان، این تضاد به نقطه پایانی خود رسید.
از همین رو با انتشار بیانیه در سال ۱۳۵۴از سوی طرفداران قائل به ایدئولوژی رسمی مارکسیسم منهای اسلام، که بخش بزرگی از سازمان را تشکیل میدادند به این نتیجه رسیدند که مارکسیسم و نه اسلام، ایدئولوژی رهایی ساز توده هاست .از این رو باید به عنوان ایدئولوژی رسمی گروه قرار گیرد. در پی این تغییر ایدئولوزیکی تنش و درگیری شدیدی میان طیف مذهبی و مارکسیست در گرفت اما با دستگیری و زندانی شدن اعضای سازمان توسط ساواک، در عمل چیزی از سازمان مجاهدین در بیرون وجود نداشت. (حسینیان ،۱۳۸۸ :۴۶۲-۴۶۳)
بازماندگان گروه مارکسیستها برای انجام یک کودتا، نسبت به پاکسازی عناصر غیر مارکسیست همت گماردند و فعالیت خود را در اواخر دهه ۵۰ با نام جدید «پیکار» از سر گرفتند.(میلانی،۱۳۸۱ :۱۶۲-۱۶۳) و طیف مذهبی آن هم در اواخر دهه ۵۰ با پیوستن به روحانیون و اقشار مذهبی در بازار نقش اساسی را در هژمونیک شدن گفتمان اسلام سیاسی ایفا نمودند.
۳- گفتمان اسلام سیاسی فقاهتی
گفتمان اسلام سیاسی فقاهتی بر اساس اندیشههای امام خمینی شکل گرفت. چنانکه در نظریه لا کلا وموفه بیان گردید، برخلاف تعین کنندگى ساختارى گفتمانها فرصتهایى براى ظهور کنشگران اجتماعى سوژههاى مستقل از ساختارها در فرایند تحول گفتمانها فراهم مىشود. لا کلا وموفه نقش سوژگى سیاسى را چنین مطرح مىکند که سوژههاى سیاسى در قالب رهبران ظاهر مىشوند که به تثبیت گفتمان جدید کمک کرده و آن را بر گفتمان مسلط پیشین در صورت وجود دو شرط در دسترس بودن و اعتبار غالب مىسازند. از این حیث مىتوان اهمیت ویژگی شخصیتی و رهبری امام خمینی(ره) را در قالب یک سوژه سیاسى توضیح داد که با رهبرى خود توانست زمینه تفوق و پیروزى گفتمان اسلامگرایى را بر گفتمان پهلوى در ایران فراهم کند و و در تحول گفتمانهاى غالب در ایران معاصر نقش اساسى ایفا نماید. به همین خاطر بازگویی نقش امام در فرایند ظهور گفتمان اسلام سیاسی و همچنین شخصیت و اندیشه ایشان درشکلگیری و هژمونی گفتمان سیاسی فقاهتی حائز اهمیت است.
۳-۱. گفتمان امام خمینی
امام در سال ۱۲۸۱ هجری شمسی یعنی چهار سال قبل از صدور فرمان مشروطه، در شهرستان خمین دیده به جهان گشود، با ورود مدرنیسم گفتمان سنتی ایران که بر دو پایه شریعت وسلطنت بنا شده بود به حاشیه رانده شد و گفتمان مشروطه به هژمونی دست یافت. اما ناسازگاری درونی این گفتمان و تعارض بنیادین آن به سرعت آشکار گردید و با نسخ سنت بر آشفتگیها دامن زد. این اتفاقات زمانی روی داد که امام خمینی در مکتب خمین مشغول تحصیل بود واز انجا به اراک برای ادامه تحصیل اعزام شد. در ادامه این دوران ما شاهد شکل گیری گفتمان پهلویسم هستیم که توانسته بود با تکیه بردال های سکولاریسم واستبداد گفتمان مشروطه را به حاشیه رانده و خود را هژمون سازد. (حسینیزاده، ۱۳۸۶: ۴۹۱) همگام با این اتفاق و در نوروز ۱۳۰۰ امام جهت ادامه تحصیلات حوزوی به قم آمد و از نزدیک با مبارزات مرحوم مدرس علیه رضاخان آشنا شد. (علیخانی، ۱۳۸۴ : ۵۳۸)
هنگام با قدرت گفتمان پهلویسم و ضدیت با باورهای مذهبی و سنتی جامعه ایران، امام خمینی اندیشههای خود را شکل دادو با تکمیل دروس حوزوی خود در سطوح مختلف، عناصر سیاسی گفتمان مذهبی سنتی را در اندیشه خود پروراند. در این دوره امام اصل مبارزه با استبداد را پذیرفته اما هنوز بدیل کاملی برای آن در نظر نگرفته بود. (علیخانی، همان:۵۳۹)
ایشان در کتاب کشف الاسرار(۱۳۲۲ ) مهمترین تأثیرات مخرب اقدامات رضا شاه را ترویج قبول جدایی دین از سیاست و بی تفاوتی نسبت به امور سیاسی دانسته و می فرماید:
«نقشه دیگری که قبلاً کشیده بودند و در عرض همین (نابودی روحانیت )هم بوده و توسعهاش دادنداین بود که آن قدر راجع به این معنی که: آخوند را به سیاست چه؟ ترویج کرده بودند که هم –بسیاری از آنها- باور کرده بودند و اگر یک کلمه (راجع به سیاست)گفته می شد، میگفت: این سیاست است و به ما ربطی ندارد. اگر یک کلمه (راجع به سیاست)گفته میشد، می گفت: این سیاست است و به ما ربطی ندارد. اگریک ملایی دخالت می کرد به یک امری که مربوط به جامعه بود، مربوط به گرفتاری مردم بود(مثلاً) می خواست یک وقت با دولتی … طرف بشود، سایر آقایان که باورشان آمده بودکه نباید در سیاست دخالت کرد، او را به عنوان «آخوند سیاسی» از خودشان نمی دانستند.به اعتقاد آنها وظیفه آخوند این بود که از منزل بیاید به مسجد و مسجد هم اگر میرود منبر، مسئله …و اخلاق بگوید. یک کلمه راجع به گرفتاریهای جامعه نباید بگوید. یعنی خودشان این طور تربیت شده بودند و تبلیغات این طور در مغز های آنان اثر کرده بود.» و در ادامه افزودند:
«وقتی شعار جدایی دین از سیاست جا افتاد و فقاهت در منطق ناآگاهان، غرق شدن در احکام فردی و عبادی شد و قهراًفقیه هم مجاز نبودکه از این دایره و حصار بیرون رود و در سیاست (و)حکومت دخالت نماید، حماقت روحانی در معاشرت مردم فضیلت شد. به زعم بعضی افراد، روحانیت زمانی قابل احترام و تکریم بود که حماقت از سراپای وجودش ببارد والاعالم سیاسی و روحانی کاردان و زیرک، کاسهای زیر نیم کاسه داشت و این از مسائل رایج حوزهها بودکه هر کس کج راه می رفت متدینتر بود.»(خمینی، ج۲۱، ۱۳۷۸: ۲۸۷-۲۸۹).
اوهلیگ (۱۹۹۹)[۳۱۳] یک بررسی جامع از روش ضرایب نامعین در مورد سیستمهای خطی که در برگیرنده معادلات انتظاری نیز میباشد، انجام داده است؛ مخصوصاً اینکه شرایطی را بر روی ابعاد و رتبه ماتریسهای تا وضع کرده است. لازم به ذکر است که این شرایط برای حل معادله (۶-۳) لازم و ضروری میباشد. ثبات و بیثباتی سیستم معادلات انتظاری خطی (۶-۲) وابسته به بردار پارامترهای میباشد که در داخل ماتریسهای تا قرار گرفته است که در سیستم معادلات (۶-۳) به وسیله ماتریسهای تا نمایش داده شده است.
ارزیابی تابع راستنمایی در صورتی امکان پذیر است که حداقل به اندازه شوکهای ساختاری، متغیر قابل مشاهده وجود داشته باشد. اگر متغیرهای قابل مشاهده نسبت به شوکهای ساختاری بیشتر باشند، در این صورت برخی از شوکها به طور کامل همبسته میباشند.
ارزیابی تابع راستنمایی مدل DSGE با بهره گرفتن از فیلتر کالمن و با بهره گرفتن از سیستم معادلات تفاضلی (۶-۳) که دربرگیرنده متغیرهای درونزای و و قانون حرکت فرایندهای تصادفی برونزا میباشد، در مرحله سوم قابل ارزیابی میباشد.
با بهکارگیری فیلتر کالمن برای متغیرهای درونزای مدل ( و ) میتوان برای داده های غیرقابل مشاهده متناسب با آمارهای کلان اقتصادی مقادیر معینی را پیدا کرد. بردار با ابعاد را به صورت زیر تعریف میکنیم: . با فرض بر اینکه یک بردار قابل مشاهده برای دوره باشد. ماتریس کامل داده ها به وسیله بردار داده می شود.
مدل DSGE در فرم کالمن فیلتر با بهره گرفتن از حل مجموعه معادلات (۶-۳) به صورت زیر نوشته می شود:
(۶-۴)
که ماتریس یک زیرمجموعه از متغیرهای درونزای مدل را در داخل داده های قابل مشاهده تصویر می کند و عناصری از ماتریسهای و را از سیستم معادلات (۶-۳) نیز در بر میگیرد[۳۱۴].
لازم به ذکر است که تصویر کردن پارامترهای در داخل تابع راستنمایی یک مدل DSGE خیلی پیچیده است. در مرحله سوم به منظور حل سیستم معمولاً تبدیلات غیر خطی استفاده می شود. این مسئله اهمیت موضوع شناسایی را بیشتر می کند. برخی از موضوعات مرتبط با شناسایی در مدلهای DSGE در کانوا (۲۰۰۸)[۳۱۵] و ایسکرو (۲۰۰۸)[۳۱۶] بحث شده است. جدا از تابع راستنمایی و توزیع پیشین، استنباط آماری بیزین بر اساس معادلات (۶-۱) نیازمند یک سری تکنیکهای آماری میباشد که توزیع پسین را ارزیابی کند.
از آنجائیکه برای مدل DSGE مشخص کردن نوع توزیع پسین پارامترهای مدل یعنی به صورت تحلیلی غیرممکن است، از روشهای تولید سری اعداد تصادفی نمونه گیری مونت کارلو استفاده می شود[۳۱۷].
به منظور رسیدن به توزیع پسین ضرایب ابتداً بایستی مد پسین محاسبه شود که احتمالاً در نوک توزیع پسین میباشد. سپس بایستی هشین در مد پسین محاسبه شود. بدین منظور از روشهای بهینهسازی استاندارد استفاده می شود[۳۱۸]. در این روش بعد از حل مدل، تابع راستنمایی با بهره گرفتن از فیلتر کالمن محاسبه می شود. سپس الگوریتم متروپولیس هستینگز برای ایجاد کردن نمودارها مورد استفاده قرار میگیرد. الگوریتم یک دنباله از نمودارها را ایجاد می کند و به صورت زیر کار می کند:
-
- الگوریتم با یک مقدار اولیه از پارامترها شروع می شود ( ). سپس حاصلضرب تابع راستنمایی و توزیع پیشین در نقطه مورد نظر محاسبه می شود: .
-
- با بهره گرفتن از یک رسم تصادفی ایجاد کرده ( ) به طوری که میباشد که در آن از یک توزیع نرمال چند متغیره پیروی می کند و ماتریس واریانس کوواریانس آن متناسب با معکوس ماتریس هشین تابع راستنمایی میباشد که در مد پسین محاسبه شده است. سپس برای ، بایستی محاسبه شود.
-
- رسم جدید با احتمال قبول می شود و با احتمال رد می شود که در آن میباشد.
اگر رسم مورد پذیرش قرار بگیرد، بایستی رسم دیگری به صورت همانند مرحله دوم ایجاد شود. اگر رسم رد شود، به مقدار اولیه بر میگردیم و یک رسم دیگر ایجاد میکنیم. در این الگوریتم زمانی که چگالی پسین بالا است، رسمهای بیشتری از فضای پارامتر مورد قبول واقع می شود.
همچنین به منظور مقایسه مدلهای مختلف، از تابع راستنمایی نهایی استفاده می شود؛ یعنی احتمالی که مدل برای مشاهده داده ها اختصاص میدهد. این احتمال با بهره گرفتن از انتگرال تابع راستنمایی در سرتاسر فضای پارامتر و با بهره گرفتن از تابع توزیع پیشین به عنوان یک تابع وزنی محاسبه می شود:
که در آن احتمال داده های قابل مشاهده تحت تصریح مدل میباشد، در حالی که و به ترتیب تابع راستنمایی و توزیع پیشین تحت تصریح مدل میباشد. روش مرسوم برای انتخاب مدل قابل قبول این است که نسبت تابع راستنمایی نهایی تحت تصریحات مدلهای مختلف محاسبه شود. این نسبت به عنوان فاکتور بیز شناخته می شود و فرم زیر را به خود میگیرد:
که در آن فاکتور بیز مدل تقسیم بر مدل میباشد. اگر مدل نسبت به مدل مطلوبتر است و برعکس.
توزیع پسین پارامترهای مدل و همه نتایج تجربی با بهره گرفتن از جعبه ابزار داینار و با بهره گرفتن از نرمافزار متلب بدست آمده است. الگوریتم با یک حداکثرسازی از هسته توزیع پسین شروع می شود و با ارزیابی ماتریس هشین در حداکثر هسته توزیع پسین دنبال می شود و سپس به عنوان ورودی برای اجرای اصلی الگوریتم متروپولیس هستینگز به منظور محاسبه توزیعهای پسین پارامترهای مدل و دیگر آمارهها استفاده خواهد شد.
۶-۲-۲- چگالی پیشین مزدوج[۳۱۹]
فرض کنید چگالی پیشین متعلق به مجموعه پارامتریکی باشد. آنگاه گفته می شود که چگالی پیشین نسبت به تابع راستنمایی مزدوج است اگر چگالی پسین نیز در باشد؛ به عبارت دیگر اگر برای پارامتر، تابع چگالی پیشین در نظر بگیریم و با تابع راستنمایی ترکیب شود، حال اگر تابع چگالی پسین شکلی شبیه به تابع چگالی پیشین داشته باشد، در آن صورت تابع چگالی پیشین و تابع راستنمایی مزدوج هستند. به عنوان مثال، توزیع بتا یک مزدوج برای توزیع دوجملهای است زیرا ثابت می شود که اگر توزیع پیشین پارامترهای مدل بتا باشد و فرض گردد مشاهدات واقعی از یک توزیع دوجملهای پیروی کنند، توزیع پسین حاصل دارای توزیع بتا خواهد بود. چگالی پیشین مزدوج به ما کمک می کند که اگر تابع چگالی پیشین را به شکل استاندارد انتخاب کنیم، سپس با هر تابع راستنمایی که ترکیب شود بایستی شکل استانداردی را به ما بدهد؛ لذا بایستی ترکیب دو شکل تابع چگالی پیشین و تابع راستنمایی قابل تفسیر باشد یعنی در قالب توزیعهای شناخته شده باشد.
۶-۲-۳- الگوریتم حداکثرسازی عددی
الگوریتم زیر به منظور پیدا کردن حداکثر تابع راستنمایی و مد پسین مورد استفاده قرار میگیرد. ابتدا یک حدس اولیه برای بردار پارامتر با ارزیابی تعداد زیادی تابع و با بهره گرفتن از مقادیر تصادفی انتخاب شده بر مبنای توزیع یکنواخت و با فواصل بسیار وسیع برای هر پارامتر انجام شده است. با بهره گرفتن از رسمهای تصادفی، بردار پارامتری که بالاترین مقدار تابع را ایجاد می کند به عنوان مقدار شروع برای الگوریتم انتخاب می شود.
الگوریتم سپس از طریق مسیرهای بهینهیابی گرادیان محور و غیر گرادیان محور زیر تکرار می شود:
-
- Simulated annealing Belisle (1992)[320]
-
- Quasi-Newton “BFGS” method (Broyden, 1970[321], Fletcher, 1970[322], Goldfarb, 1970[323] and Shanno, 1970[324])
-
- The Nelder and Mead (1965)[325] simplex method
-
- The conjugate-gradient method of Fletcher and Reeves (1964)[326]
مقدار بهینه پایانی از روش یک به عنوان مقدار شروع برای روش بعدی مورد استفاده قرار میگیرد و حلقه کامل تا زمانی که پیشرفت کمتر از ۱/۰ شود، ادامه مییابد.
نهایتاً فرایند کامل تا چند مرتبه و با بهره گرفتن از مقادیر شروع مختلف تکرار می شود. اگرچه که این الگوریتم یک حدس خوب را برای مد راستنمایی یا مد پسین فراهم می کند، همگرایی به مد صحیح با بهره گرفتن از شبیهسازی MCMC تطبیقی بدست می آید، مشابه با آنچه که به وسیله بروون و دراپر (۲۰۰۶)[۳۲۷] پیشنهاد شده است.
۶-۲-۴- الگوریتم MCMC تطبیقی
هنگامی که از شبیهسازی بیزین برای چگالی پسین استفاده میکنیم، بایستی در مورد مطابقت توزیع هدف با رسمهای شبیهسازی شده و عدم تأثیرپذیری نتایج به وسیله مقادیر اولیه زنجیره [۳۲۸]MCMC اطمینان حاصل شود. همگرایی هر زنجیره و همگرایی کلی به وسیله معیار بروک و گلمن بررسی می شود.
برون و دراپر (۲۰۰۶)[۳۲۹] بحث می کنند که الگوریتم MCMC دارای سه مرحله زیر میباشد:
مطابقت، آزمایش و نمایش. مرحله تطبیق از مد پسین شروع می شود و ماتریس کوواریانس توزیع پرش در هر بار تکرار متناسب با فاکتور مقیاس به منظور رسیدن به نرخ پذیرش هدف ۲۵/۰ تنظیم می شود[۳۳۰]. در مرحله آزمایش مرحله تطبیق با تکرارهای بیشتری بررسی می شود. نهایتاً در مرحله نمایش، نتایج نشان داده می شود.
۶-۳- داده ها و توزیعهای پیشین
۶-۳-۱- داده ها
داده های تجربی به منظور ارزیابی تابع حداکثر راستنمایی مدل مورد نیاز است. تابع راستنمایی با بهره گرفتن از ۱۱ سری داده ارزیابی شده است. سری داده ها که برای تخمین مدل استفاده شده است شامل متغیرهای فصلی از اقتصاد ایران و دوره زمانی ۱۳۷۰ تا ۱۳۸۹ را پوشش میدهد، لذا حجم نمونه مورد مطالعه ۸۰ میباشد. دادهها از بانک اطلاعات سریهای زمانی بانک مرکزی اخذ شدهاند.
-
- : سری زمانی انحراف لگاریتم تولید از لگاریتم مقدار ایستای بلندمدت که با بهره گرفتن از روش فیلتر هودریک پرسکات برای داده های فصلی با مقدار پارامتر بدست آمده است؛
-
- : سری زمانی انحراف لگاریتم مصرف داخلی از لگاریتم مقدار ایستای بلندمدت که به صورت مشابه از روش هودریک پرسکات بدست آمده است؛
-
- : سری زمانی انحراف لگاریتم سرمایه گذاری از لگاریتم مقدار ایستای بلندمدت؛
-
- : سری زمانی انحراف لگاریتم درآمدهای مالیاتی دولت از مقدار ایستای بلندمدت؛
-
- : سری زمانی انحراف لگاریتم موجودی سرمایه از لگاریتم مقدار ایستای بلندمدت؛
-
- : سری زمانی انحراف لگاریتم حجم پول از لگاریتم مقدار ایستای بلندمدت؛
-
- : سری زمانی انحراف لگاریتم داراییهای خارجی بانک مرکزی از لگاریتم مقدار ایستای بلندمدت؛
-
- : سری زمانی انحراف لگاریتم مخارج دولت از لگاریتم مقدار ایستای بلندمدت؛
-
- : سری زمانی انحراف لگاریتم نیروی کار (شاغلین) از لگاریتم مقدار ایستای بلندمدت؛
-
- : سری زمانی انحراف درآمدهای نفتی دولت از لگاریتم مقدار ایستای بلندمدت؛
-
- : سری زمانی انحراف لگاریتم نرخ ارز حقیقی از لگاریتم مقدار ایستای بلندمدت.
در نمودار (۶-۱) روند سری زمانی داده های واقعی و هموار شده یازده متغیر مذکور در بالا ارائه شده است.