: تغییر در وجه نقد شرکت i بین سال t و t-1
: تغییر در حصه جاری بدهیهای بلندمدت شرکت i بین سال t و t-1
: تغییر مالیات بر درآمد قابل پرداخت شرکت i بین سال t و t-1
: استهلاک و هزینه استهلاک شرکت i در سال t
سپس تغییر در اقلام تعهدی از رابطه زیر برآورد می گردد:
: کل اقلام تعهدی شرکت i در سال t
: جمع دارایی های شرکت i در سال t-1.
: تغییر در فروش خالص شرکت i بین سال t و t-1
: تغییر در حسابهای دریافتنی شرکت i بین سال t و t-1
: ناخالص اموال، ماشین آلات و تجهیزات شرکت i در سال t
نشان دهنده خطا یا پسماند مدل است.
و در مرحله آخر، اقلام تعهدی اختیاری (DAC) به شرح زیر محاسبه میشوند:
متغیرهای اصلی مستقل:
در این تحقیق متغیرهای اصلی مستقل عوامل متاثر از مدیریت سود بوده که بر مبنای ۳ سنجه مازاد جریان نقد آزاد، کیفیت حسابرسی و جریان نقد نسبی تعریف گردیده اند. مازاد جریان نقد نسبی بر مبنای سود عملیاتی قبل از استهلاک منهای هزینه های تامین مالی از طریق بدهی و سهام بخش بر مجموع دارایی ها و به طور یک کمیت نسبی به دست آمده، برای تعیین کیفیت حسابرسی ابتدا ۵۰ شرکت برتر بورسی طبق رده بندی سازمان بورس مبتنی بر عملکرد ۹۲ مشخص شده و موسسات حسابرسی طرف قرارداد آن ها مشخص گردید، سپس شرکت هایی از نمونه آماری که از موسسات طرف قرارداد شرکت های بورسی استفاده کرده بودند در دسته شرکت های واجد کیفیت حسابرسی و سایر شرکت ها فاقد کیفیت حسابرسی تلقی شده و از این متغیر به عنوان یک متغیر کیفی در تحلیل واریانس استفاده شد. جریان نقدی نسبی نیز از تفاضا جریان نقدی عملیاتی ابتدا و انتهای دوره بخش بر جریان نقد عملیاتی ابتدای دوره به دست آمده است.
سایر متغیرهای مستقل:
در تحقیق صدر الذکر علاوه بر سنجه های عوامل متاثر از مدیریت سود از سنجه های دیگری مشتمل بر اهرم مالی بر مبنای نرخ بدهی های بلند مدت به حقوق صاحبان سهام و اندازه شرکت بر مبنای لگاریتم طبیعی مجموع دارایی ها، به عنوان سایر متغیرهای مستقل و سنجه های ویژگی شرکت در نظر گرفته شده اند. در تحقیق راسمین و دیگران(۲۰۱۴) این سنجه ها به عنوان متغیرهای کنترلی تعریف شده اند بدون اینکه هیچ گونه کنترلی بر آن ها توسط محققین اعمال شود. لذا در تحقیق حاضر آن ها به عنوان سایر متغیرهای مستقل تعریف شده اند.
تعیین ارتباط بین متغیرها:
طی تحقیق راسمین و دیگران(۲۰۱۴) از روش رگرسیون خطی مرکب مبتنی بر تحلیل داده های تابلویی جهت تعیین ارتباط بین متغیرها استفاده شده است. البته در تحقیق یاد شده، محققین استفاده از این روش را بدون ارزیابی برقراری پیش فرض های استفاده از روش نظیر نرمال بودن توزیع متغیرها و باقی مانده ها و … انجام داده اند ولی در تحقیق حاضر پس از ارزیابی کلیه پیش فرض ها و به کارگیری تبدیلات جبری لازم از روش رگرسیون خطی مرکب مبتنی بر تحلیل داده های تابلویی استفاده شده است.
یافته ها:
طی تحقیق راسمین و دیگران(۲۰۱۴) بر مبنای تحلیل های آماری انجام شده محققین نشان دادند که:
الف) بین مازاد جریان نقدی آزاد و مدیریت سود رابطه مستقیم وجود دارد.
ب) بین جریان نقدی نسبی و مدیریت سود رابطه مستقیم وجود دارد.
ج) بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود رابطه معکوس وجود دارد.
بر مبنای ضریب تعیین به دست آمده، رابطه برآوردی بیش از ۷۰ درصد تغییرات متقابل بین متغیرها را تبیین کرده و بیان گر رابطه نسبتا قوی خطی بین متغیر ها بوده است. علاوه بر این نتایج به دست آمده در سطح ۹۵ درصد معنی دار و به جامعه آماری قابلیت تعمیم داشت.
فصل سوم
روششناسی پژوهش
۳-۱٫مقدمه
هدف از انجام هر نوع پژوهش و پژوهش علمی کشف یک واقعیت است و واقعیت بر مبنای کاوش و کشف روابط منطقی مربوط به ویژگیهای اجزای موضوع قرار دارد. منظور از یک پژوهش علمی، متابعت از رویههای منظم و منطقی است که در جریان استفاده از روشها و ابزارهای علمی و مرتبط ساختن عوامل موضوع پژوهش باید رعایت گردد (هومن، ۱۳۷۳).
معرفت هر کسی نسبت به هر مورد بستگی به چگونگی دریافتهای او از محیط دارد که ممکن است روا یا ناروا باشد. شناختی که به وسیله پژوهش نسبت به محیط ایجاد می شود، در واقع شناختی است که متکی به مشاهده و تجربه انسانی است که وقتی صحت آن مورد آزمون واقع شود می تواند به پژوهشی مقرون به واقعیت تبدیل گردد که به آن دانش یا علم انسانی گویند. شناخت یا معرفت نسبت به محیط و مخصوصاً در رشته های علوم انسانی هر کدام با روش خاص خود انجام می گیرد که به آن متدولوژی یا روششناسی تعبیر میگردد (حافظ نیا و سرمد، ۱۳۸۱).
در این فصل روش شناسی یا متدولوژی تحقیق مورد تشریح قرار گرفته است. در این راستا در ابتدا روش کلی یا نوع تحقیق بر مبنای ۴ مورد از معروف ترین معیارهای طبقه بندی تحقیقات بیان شده است. پس از آن به تعریف جامعه آماری یا گستره مکانی تحقیق که افراد حقوقی یا حقیقی مورد مطالعه در ارتباط با متغیرهای تحقیق تعریف شده است. روش مطالعه جامعه آماری از جهت دامنه شمول افراد به عنوان کلیت یا سرشماری، مطالعه بخشی یا نمونه گیری و روش مورد استفاده در این مورد بحث شده است. ابزارها و روش های گردآوری داده های عملکردی و غیر عملکردی به دست آمده از مطالعه اسناد و مدارک مربوط به داده های تاریخی به ادامه بحث اختصاص یافته است. پایان بخش فصل حاضر، ابزار و روش های تجزیه و تحلیل داده ها مشتمل بر روش های آماری و غیر آماری نظیر آزمون های تحلیل پیش فرض ها و تعیین ارتباط بین متغیرها، مدل تحقیق یا چارچوب تعریف و اندازه گیری متغیرها و تعیین رابطه بین آن ها، و در نهایت نرم افزارهای مورد استفاده در گردآوری، پردازش یا تحلیل داده ها جهت تحلیل رابطه ریاضی یا تحلیل همبستگی بین متغیرها مورد بحث واقع شده است.
۳-۲٫روش کلی پژوهش
انتخاب روش پژوهش به هدفها و ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن بستگی دارد. بنابراین هنگامی میتوان در مورد روش بررسی و انجام یک پژوهش تصمیم گرفت که ماهیت، موضوع و اهداف آن مشخص باشد. (سرمد و همکاران، ۱۳۹۰).
در این قسمت روش کلی تحقیق حاضر از چهار جهت و بر مبنای معیارهای ۴ گانه هدف، روش گردآوری داده ها و استنتاج، طرح تحقیق و نهایتا نوع و ماهیت متغیرها و تعیین رابطه بین آن ها به شرح ذیل مشخص شده است:
الف) از جهت هدف:
این تحقیق به دنبال طرح نظریه الگو یا ابزار جدید نبوده بلکه به دنبال به کارگیری روشها و مدل‌های موجود مربوط به ارزیابی مدیریت سود و جریانات نقد آزاد در قلمرو تحقیق در راستای تعیین رابطه بین جریان نقد نسبی، مازاد جریان نقدآزاد و کیفیت حسابرسی با مدیریت در قلمرو تحقیق و مبتنی بر آن ارائه رهنمودهایی در راستای بهبود عملکرد در قلمرو تحقیق بوده است، بدین لحاظ میتوان این تحقیق را از نوع تحقیقات کاربردی نامید.
از نظر روش استنتاج:
از آن جهت که از طرفی در مطالعه جامعه آماری در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شده و از طرف دیگر در استنتاج از استقرای آماری و آزمون فرض بهره گرفته شده است. بر همین مبنا طی استنتاج، هدف تعمیم و تسری نتایج بوده لذا روش استنتاج مورد استفاده در بیان مشاهدات نمونه ای از نوع توصیفی و در تعمیم مشاهدات به جامعه آماری از نوع استقرایی بوده است.
طرح تحقیق:
با عنایت به اینکه داده های آماری مورد استفاده در این تحقیق داده های عملکردی مربوط به آخرین مقاطع زمانی دوره ای بوده و به طور کلی بازه زمانی گذشته میباشد طرح تحقیق از نوع پس رویدادی، گذشته نگر یا توصیفی- تحلیلی مبتنی بر تجربیات گذشته بوده است.
ماهیت داده ها و روش ها:
با عنایت به اینکه داده های آماری و متغیرهای مورد استفاده در این تحقیق غیر کیفی و در تعیین رابطه بین مازاد جریان وجوه نقد آزاد و کیفیت حسابرسی با مدیریت سود از روش های کمی رگرسیون خطی مرکب مبتنی بر تحلیل داده های تابلویی استفاده شده است، روش کلی یا نوع تحقیق از جهت ماهیت و نوع داده ها و روش های مورد استفاده از نوع “کمی” یا “غیر قضاوتی” بوده است. به استثنای کیفیت حسابرسی که آن هم در تحلیل واریانس با روش کمی مورد ارزیابی قرار گرفته است.
۳-۳٫جامعه آماری
جامعه آماری عبارت است از کلیه عناصر و افرادی که در یک مقیاس جغرافیایی مشخص (جهانی یا منطقهای) دارای یک یا چند صفت مشترک می باشند. به عبارت دیگر جامعه آماری، آزمودنیهایی هستند که دارای تعدادی ویژگیهای همگون و قابل اندازه گیری میباشند. حدود هر جامعه پژوهشی بر پایه تعریف آن مشخص می شود. (حافظ نیا، ۱۳۸۷).
جامعه آماری این پژوهش، شرکتهای منتخب پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی ۱۳۹۲ - ۱۳۸۸ که دارای شرایط زیر بوده اند تعریف شده است:
۱ . سهام آنها بین سالهای ۱۳۸۸ الی ۱۳۹۲ مورد معامله قرار گرفته شده باشد.
- اطلاعات سالانه آنها در پایان هر سال منتشر شده و به طور کامل ارائه شده باشد.
