ماده ٢. وظایف سازمان عبارت است از:
١. پژوهش در محتوای برنامه های آموزش و پرورش در دوره های مختلف تحصیلی با توجه به نیازمندیهای کشور و توانایی و خصوصیت روانی دانش آموزان و تشخیص وتعیین هدفهای هر دوره تحصیلی و تهیه و تنظیم برنامه های درسی و تعیین نسبتهای مطلوب برای تحصیلات در سطوح و رشته های مختلف
٢. مطالعه و تنظیم روش های ساده در زمینه امتحانات و ارزشیابی
٣. تهیه و تألیف و انتشار کتب و نشریات آموزشی و کمک برای دانش آموزان ومعلمان و مربیان
۴. تعیین و تهیه مواد و وسایل آموزشی و فهرست استاندارد تجهیزات و وسایل آموزشی با همکاری سازمان نوسازی و توسعه و تجهیز مدارس کشور و تهیه و تنظیم طرحهای لازم برای نوآوری در روشها و وسایل آموزشی و اجرای طرحهای آزمایشی به منظور ارزشیابی روشها و وسایل آموزشی
۵. انجام دادن تحقیقات بنیادی در زمینه بهبود کیفی و کمی آموزش و پرورش
۶. تربیت کارشناسان مورد نیاز وزارت آموزش و پرورش
در ماده ۶ این قانون آمده است که: از تاریخ تشکیل این سازمان وظایف و اعتبارات وتعهدات سازمان کتابهای درسی به این سازمان منتقل می شود.
۲-۶-۸- کتابهای درسی بزرگسالان
پس از انقلاب مشروطیت آموزش عمومی مورد توجه قرار گرفت و کلاسهای سوادآموزی بزرگسالان در بعضی نقاط ایران تشکیل شد. این موضوع در ١٣٠۵ بیشترتعلیمات » تقویت شد لیکن در سال ١٣١۵ رسمیت قانونی یافت. در این سال آیین نامه در هیئت دولت تصویب شد و دو سه عنوان کتاب درسی برای آموزش بزرگسالان ، « اکابرتألیف چاپ ، توزیع و تدریس شد. اما جنگ جهانی دوم و پیامدهای ناگوار آن سبب توقف برنامه های آموزشی بزرگسالان شد و حدود ١۵ سال این فعالیت متوقف شد تاآنکه در سال ١٣٣۵ بار دیگر مورد توجه قرار گرفت.
در سال ١٣۴١ سپاه دانش تشکیل شد و دو کتاب درسی سوادآموزی به کودکان وبزرگسالان تألیف و در اختیار آنها قرار گرفت. در سال ١٣۴٣ با تشکیل کمیته ملی پیکارجهانی با بیسوادی موضوع تألیف کتاب درسی و کمک درسی برای بزرگسالان جدی ترشد و مسئولیت این کار را مستقیماً کمیته فوق بر عهده گرفت. از سال ١٣۴۴ کتاب بخوانیم و بنویسیم ، و راهنمای تدریس آن و پنج کتاب با عنوان بخوانیم و باسواد شویم تألیف و درکلاسهای پیکار با بیسوادی تدریس شد. سپس اداره کل آموزش بزرگسالان تأسیس شد وتألیف کتابهای درسی و جزوه هایی در زمینه بهداشت و تندرستی ، جغرافیا و تاریخ ایران و دیگر مواد خواندنی برای نوسوادان را بر عهده گرفت.
١. به کار بردن اصطلاحات متفاوت به وسیله مؤلفین در انواع کتابهای یک ماده درسی.
٢. نابرابری کیفیت و کمیت کتابهایی که در کلاسهای مختلف برای یک ماده درسی تدریس می شد.
٣. گران بودن بهای کتابهای درسی با توجه به بالا بودن تیراژ آنها.
۴- عوض شدن کتاب درسی با جابه جا شدن معلمان به طوری که گزارشهایی به بازرسی رسیده بود که در یک شهر دانش آموزان در یک سال هفت بار کتاب عوض کرده اند (ریاحی، ١٣۴٢: ۹)
۵. زیانهای ناشران و کتاب فروشان ازتعویض و تغییر کتابها و ر اکد ماندن سرمایه آنها.
۶. دسته بندیهای فرهنگی و تشکیل گروههایی برای اعمال قدرت در فرهنگ کشور.
٧. نرسیدن به موقع کتاب و ایجاد بازار سیاه و بی دقتی در چاپ و اغلب اِعمال مسائل سیاسی در آموزش و پرورش.
۲-۷- کتابخانه آستان قدس رضوی
یکی از کتابخانه های بزرگ جهان اسلام کتابخانه آستان قدس رضوی است. شیوه اداره و تشکیلات این کتابخانه از زمان تشکیل تا انتهای قاجاریه، مسئله اصلی مقاله حاضر است. بررسی پیشینه این کتابخانه، در واقع، نشان دادن سابقه فرهنگی ایران اسلامی به ویژه آستان قدس رضوی است و از آنجا که این کتابخانه بر پایه وقف شکل گرفته، نقش وقف در توسعه فرهنگی و اجتماعی جامعه و ماندگاری یک اثر وقفی در این بررسی مشخص می شود. در این پژوهش با بهره گرفتن از اسناد و نسخ خطی، سازمان اداری کتابخانه آستان قدس رضوی، تعداد و نوع مشاغل، هزینه ها و امورمالی، وقف نامه های مرتبط، شیوه تهیه منابع و نوع فهرست نویسی و فهرست نگاری آن، چگونگی بازیابی اطلاعات و شیوه امانت دهی، ساختمان و فضای کتابخانه در دوره های مختلف، به همراه تغییر و تحولات ساختاری آن در ادوار مزبور تعریف شده است.
۲-۷-۱- پیشینۀ کتابخانه
در مورد پیشینۀ کتابخانه چـند دیـدگاه وجـود دارد؛یـکی ایـنکه سابقۀ آن را بهزمانی مـنتسب کـرده که نخستین قرآن‌ها و جزوات قرآنی از قرن چهارم،وقفروضه منوره شده است (ولایی، ۱۳۷۹: ۶۲۱). (نخستین قرآن به سال ۳۲۷ ق وقف شده اسـت)و درسـال‌های بـعد وقف این گونه منابع به دلیل نـیاز زائران و مـجاوران افـزایش یـافته است،در حـالی که در این سال‌ها اثری از نام کتابخانه در منابع یا یادداشت‌های ظهریه کتب وقفی دیده نمی‌شود. (محبوب فریمانی، ۱۳۹۱: ۸۶)
تنها محلّ نگهداری آنها روضه منوره و حرم ذکر شده و اینکه کسی حق انتقال و جابه‌جایی آنها را ندارد و ایـن قرآن‌ها تنها برای مطالعۀ زوار و مجاوران وقف شده است.گروه دیگر سابقۀ کتابخانه را به قرن نهم و دورۀ تیموری برمی‌گردانند.آنان به وقف‌نامه موجود در حاشیۀ کتاب تفسیر ابو الفتوح رازی که در سال ۸۶۱ ق به همراه چند جلد کتاب دیگر وقف شده به روضۀ شریفه استنادمی‌کنند و چنین نتیجه می‌گیرند کـه کـتابخانۀ آستانۀ مقدسۀ رضوی در سال ۸۶۱ ق برای استفادۀ عموم دائر بوده و همه‌گونه از صحایف و کتب تفاسیر و لغات وغیره را داشته است. (شاکری،۱۳۶۷: ۳۳)
البته متن مرقوم در حاشیه تفسیر ابو الفتوح اصـلا بـه کتابخانه اشاره‌ای ندارد و تنها از حرم یـاد کـرده است. با این حال محلی برای نگهداری قرآن‌ها و جزوات قرآنی وجود داشته که پایه و اساس تشکیل کتابخانه قرارگرفته،اما تاکنون منبعی به دست نیامده است تا بـه صـراحت دربارۀ تشکیلات اداری کتابخانۀ آسـتان قـدس قبل از قرن دهم سخنی گفته باشد.
نخستین منابعی که به نام کتابخانۀ سرکار فیض آثار اشاره کرده‌اند مربوط به دورۀ صفویه است. در اوایل دورۀ صفویه (شاه اسماعیل و شاه طهماسب صفوی) برخی کتب و وقف‌نامه‌های مندرج در ظهر کـتاب‌ها از کـتابخانه و خزانه الکتب نام برده‌اند؛ اما تقربا از اواسط صفویه،یعنی زمان شاه عباس اول صفوی اسناد نیز اضافه می‌شوند.
۲-۷-۲- تاریخ کتابخانه در سه دورۀ صفوی،افشاریه و قاجار
سیاست شاهان صفوی در توجه به بارگاه مقدس رضوی و شهر مشهد بـاعث توسعۀ تشکیلات اداری آستان قدس گردید که به نوبۀ خود در رشد و پویایی کتابخانه مـؤثر بـود. وقف کـتاب به اهتمام شاهان و شاهزادگان صفوی و برخی از علمای بزرگ این دوره از جمله شیخ بهایی و ابن خاتون باعث افزایش مـنابع کتابخانه گـردید. در این دوره ضمن تشکیل چارت اداری کتابخانه و مشخص شدن مـشاغل مورد نیاز برای ادارۀ کتابخانه، فهرست‌هایی برای ثبت و بازیابی اطلاعات تهیه و مکانی در حرم برای آن ساخته شد. کتابها طبق نـظر واقفان به امانت داده شد و تدابیری برای حفاظت و مرمت کتابها اندیشه شد. (محبوب فریمانی، ۱۳۹۱: ۸۶)
در دورۀ افشاریه کتابخانه با هـمان سبک و سیاق عصر صـفوی بـه حیات خودادامه داد. البته فهرست‌های بیشتری از موجودی کتابهای کتابخانه تهیه شد. نادر شاه افشار در زمینۀ وقف کتاب براسلاف خویش پیشی گرفت و حدود هفتصد جلد کتاب که از کتابخانۀ سلطنتی اصفهان آورده شده بود وقف کتابخانه سرکار فـیض آثار نمود. در طومار علیشاهی که در همین دوره توسط جانشین نادر-علی شاه-تنظیم شد، نام شماری از کارکنان کتابخانه به عنوان حقوق بگیران آستانه مقدسه ذکر شده است. (طومار علیشاهی،۱۳۸۰: ۱۹۴)
در دورۀ قاجار کتابخانۀ آستان قدس تغییر و تحولات اساسی به خود گرفت. هرچند کـه تـا اواسط دورۀ قاجار تقریبا همان شیوۀ سابق برای ادارۀ کتابخانه به کار می‌رفت؛ اما در دورۀ ناصر الدین شاه قاجار در ساختار اداری آن تغییراتی پدید آمد و مشاغلی از جمله ریاست برای ادارۀ آن تعیین گردید و در شرح وظایف مشاغل قدیم آن تغییراتی ایجاد شد. در اواخـر ایـن دوره، القاب بسیاری در کتابخانه پدید آمد که برخی از آنها مصدر هیچ گونه کاری نبودند و فقط از آستان حقوق دریافت می‌کردند. در این دوره قرآن‌ها از کتابها مجزا شد و دو ساختمان به کتابخانه اختصاص یافت. شاهان و مـتولیان عـصر قاجار توجه خاصی به کتابخانه مبذول داشتند. ناصر الدین شاه در هردو سفر خود به مشهد از کتابخانه بازدید داشته، دستوراتی را برای رتق وفتق امور آن صادر کرد. (ناصر الدین شـاه قـاجار،۱۳۶۳: ۱۵۳) متولیان این دوره هم هریک به نوبۀ خود از توسعه و تجهیز کتابخانه غفلت نکردند وتلاش‌هایی را برای افزایش موجودی کتابخانه، تجهیزات ساختمانی آن و…انجام دادند. نابسامانی وضعیت آستانه بـه لحـاظ مـالی و اداری در اواخر دورۀ قاجار بر کتابخانه هم تأثیر گذاشت. بنا بـه نـوشتۀ کسانی که این زمان از کتابخانه بازدیدی داشتند: «وضع کتابخانه مثل سایر اوضاع حضرتی بدون ترتیب، درهم وبرهم، پر از گرد و خاک که کثیف‌تر از آن ممکن نمی‌شود» بود. ( عین السلطنه، ۱۳۷۶: ۱۷۴۵)
در سـال ۱۳۴۳ قـ۱۳۰۳/ ش کـمیسیونی در آستان قدس تشکیل شد که از طرف رئیس الوزرای وقت مأموریت داشت تـا اصلاحاتی را در امور مالی و اداری آستانه انجام دهد. این اصلاحات شامل کتابخانه هم شد. در این زمان «کمیسیون عرض» به رهبری فضل اللّه آل داوود شکیل شد کـه اعـضای آن ضـمن شمارش کتابها و ثبت آنها، نظامنامه‌ای را برای ادارۀ امور کتابخانه تدوین کردند. پیشنهادهایی که کمیسیون عـرض مـطرح کرد پایه و اساس تحولات جدی کتابخانه در عصر پهلوی قرار گرفت. (محبوب فریمانی، ۱۳۹۱: ۹۲)
۲-۷-۳- خدمات کتابخانه
خدماتی کـه در ایـن دوره‌ها ارائه می‌شد تقریبا از اصول یکسانی پیروی می‌کرد. امانت کتاب طبق شرایط واقفان که یا در وقف‌نامه جداگانه و یا در یادداشت‌های ظهریه کتابها به آن اشاره کرده بودند و یا برپایۀ اصول مرسوم امانت دادن کـتاب صورت مـی‌پذیرفت. این نـوع امانت دادن تا اواسط دورۀ قاجار حـفظ گـردید. دراین دوره بـه دلیل آسیب دیدن قرآن‌های خطی، امانت کتابها و قرآن‌ها ممنوع شد و به ارائه خدمات در محلّ کتابخانه اکتفا می‌شد. برای قرآن‌هایی که طبق رسوم در حرم تـلاوت مـی‌شد بـا جایگزینی آنها با قرآن‌های چاپی مشکل برطرف گردید. (شاکری،۱۳۶۷: ۴۶)
۲-۷-۴- شیوۀ تأمین منابع
راه اصـلی تـأمین منابع همان وقف و نذر بود که در صورت آسیب دیدن کتابها مرمت می‌شد. در دورۀ صفویه کاتبانی حضور داشتند که به نوشتن واسـتنساخ کـتب مـشغول بودند. در دورۀ افشاریه شاهدی برحضور آنها نیست. در دورۀ قاجار با توجه بـه ابداع و رونق چاپ سنگی در ایران، یکی از راه‌های تأمین منابع،خرید کـتاب‌ها به ویژه کتب چاپ سنگی است. از کاتبان نشانی در کتابخانه نیست. در این دوره تـلاش‌هایی بـرای یافتن کتب مفقوده می‌شود که بر موجودی کتابها می‌افزاید.
در مجموع می‌توان گفت که کتابخانه آستان قدس رضوی روند رو به رشدی رااز آغاز تا پایـان دورۀ قـاجار طی کرده است. در این میان عوامل مختلفی باعث ماندگاری و توسعۀ آن شده که نخستین آن منتسب بودن کتابخانه به یک مکان مذهبی و مقدس بوده است.معمولا کـتابخانه‌هایی کـه به بقاع متبرکه یا مـساجد وابـسته بودند کمتر در معرض غارت قرار می‌گرفتند. ضمن اینکه عامل وقف نیز به این ماندگاری کمک کرده است. وقف کتاب به اهتمام شاهان، امرا، علما و مردم عادی علاوه برافزایش منابع کتابخانه،در حـفظ و تـوسعه آن مؤثر بوده است. همچنین مباحث یـادشده نـشان میدهد که کتابخانه همزمان با اوضاع داخلی ایران متحول شدهاست.این تحول در زمینۀ ساختار اداری،تنوع و انتخاب منابع و تجهیزات وساختمان آن صورت پذیرفته،به طوری که هرچه به انتهای دورۀ قاجار نزدیک‌ترمی‌شویم،تغییرات آن جدیدتر و با شـرایط امـروزی همسان‌تر شده است. در ساختاراداری کتابخانه نیز از همان ابتدا مشاغلی تعیین شد که حفظ و نگهداری کتابها ازجمله وظایف نخستین ایشان بود؛کتابداران با تحویل کتابها و ثبت و ضبط آن،صحافان با تعمیر و مرمت کـتاب‌ها، کاتبان و مـصححان با اسـتنساخ و تصحیح کتابها همگی به حفظ و بقای کتابهای کتابخانه آستان کمک می‌نمودند و به طور عموم همگی از میان افراد خبره و اهـل فن انتخاب می‌شدند. نخستین فهرست‌های کتابخانه‌ای که تا به امروز باقی مانده در کـتابخانۀ آسـتان قـدس رضوی تدوین شده که هریک از آنها برگی هستند در شناخت پیشینۀ تاریخ فهرست نگاری در ایران. (محبوب فریمانی، ۱۳۹۱: ۱۰۲)
پژوهش در حوزۀ تاریخ کتابخانۀ آستان قدس رضـوی بـا توجه به وجوداسناد ارزشمند،می‌تواند راه را برای تدوین تاریخ دیگر کتابخانه‌ها در ایران هموار سـازد.ضمن اینکه هنوز پژوهش‌های دیگری لازم است تا پیشینۀ آن رابهتر بشناساند. از آن جمله تاریخچۀ فهرست‌نویسی کتابخانه و تطبیق فهرست‌های گـذشته با امروز و تحولات عرض‌نویسی در این خصوص است؛ زیرا کتابخانه آستان قدس رضوی یکی از پیـشگامان این امر بوده اسـت. مقایسه تطبیقی ایـن کتابخانه با دیگر کتابخانه‌ها در ایران و جهان اسلام نیز می‌تواند درآینده مطمح نظر محققان قرار گیرد.
۲-۸- پیشینه تحقیق:
قدیمی ترین منبع چاپی که در آن اطلاعاتی مختصر از چاپ خانه ها، روزنامه ها، کتابخانه ها و کتابفروشی ها در شهر اصفهان ارائه شده است، سالنامۀ وزارت خانۀ معارف و اوقات و صنایع مستظرفه منتشره به سال ۱۳۳۶ق. می باشد که توسط چابخانۀ فاروس در تهران به چاب رسیده است.
همزمان با انتشار فهرست اسامی چاپخانه ها در سالنامه و احصائیۀ گزارش اقدامات معارفی از سال ۱۳۱۲ش.، در سندی دیگر اطلاعاتی در خصوص چاپخانه های کشور ارائه می گردد که طی آن، به تاریخ دوازدهم اسفند ۱۳۱۴ش. مطابق با ۸ذی الحجۀ سال ۱۳۵۴ق. نامه ای از تجارتخانه ادوارد شلوطر مستقر در بازار تهران به ادارۀ انطباعات ارسال گردید که در آن از ادارۀ انطباعات تقاضا نموده فهرستی از چاپخانه های ایران برای استفادۀ این چاپخانه تنظیم گردد که متن آن بدین قرار است:
«وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه، متمنی است مقرر فرمایند فهرستی از کلیه چاپخانه های کشور شاهنشاهی و مطابع دولتی برای استفادۀ این چاپخانه از طرف ادارۀ انطباعات صادر گردد. چناچه تهیۀ صورت مزبور باعث اتلاف وقت کارکنان ادارۀ انطباعات می شود ممکن است اجازه فرمایند یکنفر از طرف اینجانب به آن وزارت خانه اعزام گردد که با اجازه ادارۀ انطباعات صورت مزبور راتهیه نماید. با تقدیم احترامات فائقه»
به فاصله پنج روز بعد از طرف دائرۀ احصائیۀ ادارۀ اطباعات جوابیۀ زیر برای این تجارتخانه ارسال می گردد:
«تجارتخانه ادوارد شلوطر- بازار- تهران. در جواب مراسله مورخه ۱۲/۱۲/۱۴ خلاصۀ احصائیۀ مطابع ایران را باستثناء کرمان بضمیمه ارسال می دارد و چنانچه صورت اسمی مطابع مورد احتیاج باشد ممکن است یک نفر را به ادارۀ انطباعات (اداره احصائیه) این وزارتخانه بفرستید و صورت مطلوب را استنساخ نماید. مدیر کل وزارت انطباعات»
در این ضمیمه که متن تصویری آن به پیوست کتاب آمده است کل چاپخانه های ایران ۱۲۰ چاپخانه است که از این میان تنها ۱۰چاپخانه سنگی می باشد و بقیۀ چاپخانه ها سربی است.
کتاب تاریخچۀ چابخانۀ کلیسای وانک و فهرست کتاب های چاپ شده (۱۶۳۶- ۱۹۷۲م.) تألیف استاد لئون میناسیان اختصاصاً به تاریخ چاپ اصفهان پرداخته است. این کتاب که به زبان ارمنی به سال ۱۹۷۲م. در چاپخانه کلسیای وانک جلفای اصفهان به چاپ رسیده است، شامل تاریخچه ای مفصل از ورود صنعت چاپ توسط ارامنه به ایران و راه اندازی چاپخانه کلیسای وانک می باشد و در ضمن آن کلیه کتاب هایی که توسط این چاپخانه از سال ۱۶۳۶م. تا سال ۱۹۷۲م. به چاب رسیده،معرفی نموده است. بعدها استاد ارجمند لئون میناسیان در مقاله ای با عنوان مختصری در باره نخستین کتاب چاپ شده در ایران که در مجله هور شماره ۳۱به تاریخ دی ۱۳۵۲ شمسی منتشر گردید، اطلاعاتی در خصوص چاپخانه ای که در اصفهان توسط ارامنه تأسیس گردید بیان داشتند؛ میناسیان چندین سال بعد همین اطلاعات را با نام اولین چابخانۀ ایران و فهرست چاپخانه های اصفهان به صورت کتاب به سال ۱۳۷۹شمسی به چاپ می رساند.
در سال ۱۳۸۶ش. مقاله ای با نام درآمدی تاریخی بر روند تدوین و چاپ نخستین کتاب های درسی نوشتۀ دکتر مقصود علی صادقی و دکتر محمدرضا عسکرانی در مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان دورۀ دوم، شمارۀ پنجاهم منتشر گردید که مؤلفین در آن به بررسی چگونگی تدوین و چاپ کتاب های درسی پرداختند که اطلاعات ارزشمندی در خصوص کتب چاپ سنگی درسی به خوانندگان درآن ارائه می گردد.
در زمینه موضوع تحقیق مطالعاتی نیز صورت گرفته که در ادامه معرفی می گردد:
حسینی راد و خان سالار (۱۳۸۴) در پژوهشی به بررسی کتاب های چاپ سنگی مصور دوره قاجار پرداختند. نتایج بررسی آنها نشان میدهد که ساختار کتاب آرایی در کتب چاپ سنگی مبتنی بر حرکت های سنتی کتاب سازی ایرانی است و نحوه استفاده از عناصر بصری و سایر اصول از همان مبانی هنری دوره های قبل، نظیر استفاده از سطر، جدول کشی، کتابت و تصویر پیروی می کند.
افضل طوسی و محمدخانی(۱۳۸۹) به بررسی ویژگی های بصری روزنامه های قاجار و تطبیق این ویژگی ها در دو دوره چاپ سنگی و سربی پرداختند. در آخر، علاوه بر شناخت مستند ویژگی های بصری اولین روزنامه ها در ایران، این نتیجه حاصل شد که نوع چاپ (سنگی و سربی) در گرافیک روزنامه ها تاثیرگذار بوده است. جایگزین شدن دستگاه چاپ سربی به جای امکانات چاپ سنگی، باعث شد تا کم تر شاهد حضور عناصر زیبایی و تزئینی، طراحی حروف خلاقانه در تیتر، متن و سرلوحه، استفاده از نوشته در جهات مختلف و کاربرد تصویر باشیم. ولی در عین حال با طرح بندی مستحکمتر، قانونمندتر و فضای تنفس بهتر نسبت به نمونه های سنگی مواجه هستیم.
آراسته و همکاران (۱۳۹۰) پژوهشی پیرامون الگوی مناسب برای ذخیره و سازماندهی اطلاعات کتابشناختی و نسخه شناختی کتابهای چاپ سنگی انجام دادند. یافته ها نشان داد فرمت مارک ایران با افزودن فیلدهایی از فرمت یونی مارک، تا حد زیادی می تواند برای ذخیره و بازیابی اطلاعات متنوع منابع چاپ سنگی مناسب باشد.
شایسته فر و متفکرآزاد (۱۳۹۰) به بررسی موضوعی کتب منتخب چاپ سنگی مصور موجود در کتابخانه مرکزی تبریز پرداختند. یافته های تحقیق حاکی از آن است که سه کتاب آثار عجم، کلیات جودی و هزاردستان مورد بررسی، دارای تصاویر زیبا با عناصر زیبایی شناسی و بصری فراوانی است. توجه به موضوعات مختلف اجتماعی، مذهبی، تاریخی از جمله ویژگی های مفهومی این کتب است که در کنار ویژگی های زیبایی شناسی آن از جمله ترکیب بندی، بعدنمایی و … دیده می شود.
امیری و همکاران (۱۳۹۰) در پژوهشی وضعیت مجموعه های نسخه های خطی و چاپ سنگی مراکز فرهنگی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور را بررسی نمودند. یافته ها نشان داد که ۵۸۸۳ جلد نسخه خطی و ۱۷۰۲۹ جلد چاپ سنگی در این کتابخانه ها موجود است. ۵۱ کتابدار در مقاطع مختلف در بخش نسخه های خطی و چاپ سنگی در حاشیه دیگر وظایف در بخش های مختلف کتابخانه های عمومی کشور فعالیت می کنند. ۷ درصد کتابخانه ها از دوره های ضمن خدمت بهره جویی داشته اند. ۱۹ درصد کتابخانه ها دما و نور؛ ۱۱ درصد کتابخانه ها رطوبت؛ و ۱۱ درصد کتابخانه ها سیستم های کنترلی دما و رطوبت را بازرسی می کنند. ۶۸٫۷۴ درصد نسخه های خطی و ۵۲٫۳۱ درصد چاپ سنگی فهرست نویسی شده است. ۷ درصد کتابخانه ها در حال دیجیتال سازی محتوا می باشند. ۸۰ درصد کتابخانه ها به صورت دستی و در محل کتابخانه اطلاع رسانی می کنند. ۸۸ درصد کتابخانه ها برای افراد و با شرایط خاص دسترس پذیر بوده و شیوه بازیابی در ۷۶ درصد کتابخانه ها فهرست دستی می باشد.
فصل سوم:
روش شناسی تحقیق
نگارش پایان نامه در مورد بررسی کتب درسی چاپ سنگی دارلفنون دوره قاجار با ...
