از سوی دیگر با ارائه خدمات نیابتی از سوی سازمان های دولتی و غیردولتی و ایفای نقش رابط بین واحدهای ارائه کننده خدمات یا متقاضیان دریافت اینگونه خدمات، علاوه بر ایجاد تسهیلات در دسترسی به خدمات، عموماً موجب کاهش در هزینه های مربوط به ارائه کنندگان و دریافت کنندگان خدمات می گردد. این ویژگی و کمک به کاهش هزینه های دیگر بخش های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی موجب می شود که پست به صورت نامحسوس در افزایش بهره وری ملی تاثیر مثبت داشته باشد.
از سوی دیگر، در منظر اجتماعی علاوه بر پدیده های جهانی باید به ضرورت تحول اداری و مفاهیم ذیربط نیز اشاره نمود، چرا که ادارات دولتی بخشی عمده از اجتماع ملی را شکل می دهند و تغییرات هر یک، دیگری را نیز متاثر می سازد. سازمان مدیریت و برنامه ریزی به منظور تدوین برنامه اصلاح اداری پژوهشی را پیرامون وضعیت نظام اداری کشور انجام داد و جمع بندی از ویژگی های نظام اداری را به شرح زیر بر شمرده است : (صرافی زاده،۱۳۸۳ : ۳- ۱۸ )
بخشی نگری و درون گرایی
روزمرگی و نزدیک بینی
تحول گریزی و محافظه کاری
مشارکت ناپذیری، خود محوری و افزون طلبی
تجربه گرایی، سنتی و دانش گریزی
بی نظمی و ناهماهنگی
مداخله گری، مجری، رقابت ناپذیری و دولت مداری
تعهدپذیری و اخلاق گرایی
بالقوه توانمند و مستعد تحول
با توجه به بررسی های متعدد و مطالعات انجام شده، به منظور اصلاح وضع نظام اداری، تغییراتی باید در این ویژگی ها اعمال شود تا به خصوصیات زیر تبدیل شوند :
نظامگرا و همه سونگر
کارا، بهره ور و ارزش افزا
پاسخگو و شفاف
اثربخش، نتیجه گرا و کیفیت مدار
شهروندمدار، خدمتگزار و مردم سالار
سالم، عاری از فساد و تبعیض
مشارکت جو و مشارکت پذیر
شایسته سالار و دانش گرا
آینده نگر، دوربین و هدفمند
قانونمدار، ضابطه مند و اخلاق گرا
مدیر و راهبر
توسعه گرا و نواندیش
شبکه پست کشور این توانایی را دارد که با ارائه خدمات به بخش های دولتی و غیردولتی به صورت تخصصی هزینه های آن ها را کاهش داده و از پرداختن سازمان ها به فعالیت های غیر مرتبط با اهداف سازمانی جلوگیری نماید. همچنین با این اقدام مراجعات مردم به آن ها را کاهش دهد. با توسعه پست بطور کلی اثرات ذیل را می توان در سطح ملی مشاهده کرد :
کاهش هزینه های ملی
جلوگیری از دوباره کاری ها و تسهیل در امور اداری
افزایش بهره وری ملی
تحول در نظام اداری و ایجاد شرایط لازم برای تصمیم گیری مدیران اجرایی به جای درگیر شدن با امور جاری
صرفه جویی در مصرف زمان و انرژی مراجعه کنندگان به سازمان های دولتی و غیردولتی
کاهش حجم دولت در حوزه تصدی گری
آزادسازی و صرفه جویی در منابع مالی و نیروی انسانی دولت
وجود قوانین و مقررات جهت برقراری ارتباط، تعامل و همکاری ادارات پست کشورها به منظور مبادله توزیع مرسولات از اهمیت حیاتی برخوردار می باشد و در این راستا نقش اتحادیه جهانی پست و اتحادیه های منطقه ای پست بسیار حائز اهمیت است. همچنین رشد و توسعه اقتصادی کشور و افزایش حجم مبادلات پستی با سایر کشورها می تواند، منافع اقتصادی قابل توجهی را عاید پست کشور نماید. ضمن آنکه قرار گرفتن در مرکز مبادلات بین المللی منطقه ای زمینه مناسبی جهت افزایش درآمد حاصله از ترانزیت بسته های پستی بین المللی را بوجود خواهد آورد.
انحصار شکنی ناشی از آزادسازی و مقررات زدایی، تجدید ساختار سازمانی و قانونی مهندسی مجدد فرآیندها، شناور نمودن تعرفه های پستی، ورود متقاضیان غیردولتی به فعالیت های پستی می تواند به رقابت پذیر کردن فعالیت های پستی بیانجامد و از این رهگذر نقش پست در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور تحقق یابد. در ادامه به برخی از نقش هایی که پست در نظام اجتماعی ایفا می نماید، اشاره خواهد شد.
۳-۴-۲نقش پست در حفظ محیط زیست (بهره وری سبز)
یکی از مسائل مورد توجه پست، سطح بالای توجه و ارزش نهادن عموم جامعه به موضوعات زیست محیطی است که این موضوع رابطه تنگاتنگی با اجرای فعالیت های اجتماعی آنان دارد. دیدگاه های جهانی در مورد بسیاری از مسایل در حال تغییر است. از جمله تغییرات عمده و مهم مورد توجه افکار عمومی در جهان امروز، اهمیت یافتن مسائل محیط زیست است. حفاظت از محیط زیست و درک اهمیت محیط زیستی سالم و پایدار به یک موضوع عمومی تبدیل شده است. به گونه ای که راه های برخورد با مشکلات موجود و اجتناب از مشکلات آینده در این زمینه، موضوع بسیاری از مباحث سیاسی، فنی و مطالعات علمی است. مسلماً محیط زیست یک موضوع درخور توجه برای ادارات پست است. هرچند که این امر در اکثر حالات امری پر هزینه است، اما می تواند تاثیر قابل ملاحظه ای در حفظ و بهبود وضعیت محیط زیست داشته باشد.
پست با گسترش خدمات خود می تواند در راستای کاهش خود پستچی گری و در نتیجه تردد و کاهش بار ترافیک و آلودگی هوا نقش موثری را ایفا نماید. همچنین پست از طریق نوسازی ناوگان حمل و نقل و استفاده از وسائط نقلیه مناسب می تواند به صرفه جویی در مصرف انرژی و کاهش آلودگی های زیست محیطی کمک نماید. از سوی دیگر نقش پست در اشاعه فرهنگ توجه به حفظ محیط زیست از طریق تبلیغات، چاپ تمبر و … قابل انکار نیست.
در سیاست گذاری زیست محیطی، آگاهی مردم از موضوعات زیست محیطی باید مورد توجه قرار گیرد. افراد و سازمان ها باید در فعالیت های زیست محیطی کشور خود مشارکت داشته باشند. در این راستا، پست به عنوان بخشی از جامعه در این امر نقش مهمی ایفا می نماید.
شبکه پستی به واسطه جهانی بودن و گستردگی سطح فعالیت های خود، در جای جای کره زمین حضور دارد. روزانه به طور تقریبی ۶٫۲۰۰٫۰۰۰ نفر از کارکنان پستی در سطح دنیا بالغ بر ۵۰۰ میلیون نامه، مطبوع، امانت و دیگر مرسولات را به نشانی های مختلف جابجا می کنند. کشورهای اتحادیه برای انجام رسالت خود تقریباً از ۶۰۰٫۰۰۰ وسیله نقلیه استفاده می کنند. (دفتر امور پست بین الملل، ۲۰۰۹)
در دومین همایش «پست و محیط زیست» که در دسامبر سال ۲۰۱۱ برگزار شد، کشورهای شرکت کننده، تعدادی فعالیت که تا حدودی برای مدیریت کارهای وابسته به پست آسان هستند را پیشنهاد و همچنین ابتکارات خود در زمینه حفظ محیط زیست را ارائه دادند. خلاصه مهمترین پیشنهادات کشورهای شرکت کننده به شرح زیر است :
گسترش و پیاده سازی یک سیاست برای حفظ محیط زیست در محدوده مدیریت کارهای پستی با سیاست حفاظت از محیط زیست کشور مربوطه با بهره گرفتن از UPU
نشر تمبرهای پستی برای ترویج آگاهی در مورد محیط زیست در محدوده کشور خود
به اشتراک گذاشتن اطلاعات در فعالیت های مربوط به محیط زیست با کشورهای مجاور و UPU
مشارکت با دیگر سازمان ها، شرکت های خصوصی، مشتریان و ارگان های محیط زیست برای ارائه یک بیمه تعاونی یا یک شرکت بازرگانی مشترک
بررسی استفاده از منابع سوختی دیگر و بنزین بدون سرب در وسایل نقلیه
بهینه سازی استفاده از سوخت
استفاده از کاغذهای قابل بازیافت
شرکت های پستی در دنیا همواره سیاست های خود را در رابطه با مسایل محیط زیست به صورت شفاف و گاهی نیز به صورت شعاری ارائه کرده اند.
در مجموع به نظر می رسد، همانطور که شرکت های پستی پیشرو در کشورهای صنعتی عمل می نمایند، نهادهای پستی می توانند نقش بسیار به سزایی در حفظ محیط زیست ایفا نمایند. از جمله مهمترین آثار مستقیم فعالیت صحیح شرکت های پستی در حفاظت از محیط زیست، نقش شرکت های پستی در کاهش سفرهای شهری و بین شهری، کاهش آلودگی های ترافیکی، استفاده کمتر از سوخت و در نهایت حفظ منابع محیط زیست می باشد. در زیر به نقش پست در کاهش سفرهای درون شهری و برون شهری پرداخته می شود.
پژوهش های انجام شده در مورد رابطه گرایش به استفاده از خدمات ارتباطی نوین پست و ...